مُد یک تهدید فرهنگی یا یک فرصت اجتماعی
تعداد اخبار:۶

مُد یک تهدید فرهنگی یا یک فرصت اجتماعی

مُد از آن دست موضوعاتی است که سال‌های سال، سوژه پردازش رسانه‌ها بوده، هست و به‌احتمال زیاد در آینده نیز خواهد بود. مد به‌عنوان یک پدیده اجتماعی نه‌چندان قدیمی، در حوزه‌های لوازم جانبی، شیوه پوشش و آرایش، کلامی و حتی کنشی، رفتاری و سبک زندگی ظهور پیدا می‌کند و در هر موج عده زیادی از افراد جامعه را با خود همراه کرده، هدایت و راهبری می‌نماید. جورج زیمل هدف از مد را جستجوی تمایز فردی می‌دانست و درعین‌حال معتقد بود که مد عرصه تقلید عمومی است. از نظر او، مد به افراد این امکان را می‌دهد که به طور موقت خود را از گروه‌های دیگر متمایز کنند و درعین‌حال، با پیروی از روندهای مد، به گروه‌های خاصی تعلق یابند. بر این مبنا می‌توانیم مد را بهره عمومی از آخرین الگوهایی که به جامعه وارد می‌شود، آن‌هم در جهت هویت‌یابی فردی تعریف کنیم. البته نظریات دیگری نیز در باب مد وجود دارد که گاهی ماهیت مد را در نقاط کاملاً متفاوت با یکدیگر تعریف می‌کنند. برخی از نظریه‌پردازهای متأخر، مد را نوعی سرمایه‌داری فرهنگی می‌دانند که تغییرات اجتماعی و اقتصادی یک جامعه را نشان می‌دهد و برخی دیگر مد را نشانه هویت و خودآگاهی دانسته‌اند که افراد می‌توانند هویت‌های مختلف را امتحان کنند و به خودآگاهی بیشتری دست یابند. حال سؤال این است که مد با چه سازوکاری وارد جامعه ایرانی می‌شود و چطور بر ما اثر می‌گذارد؟ مسئله مد در ایران را می‌توان در دودسته تحلیل کرد؛ نخست، نگاه سیاست‌گذار است که آن را به مسئله پوشش و آن هم در قالب یک نمایشگاه تقلیل داده است. در این نگاه مد چیزی غیر از لباس نیست و آنگاه اهمیت می‌یابد که با ساختارها و قواعد رسمی در تضاد قرار گیرد. دسته دوم، مد را یک صنعت جهانی می‌داند که اتفاقاً در جامعه ایرانی هم مؤثر است و دارای یک اکوسیستم پیچیده تعاملی میان طراحی، تولید، توزیع و بازاریابی است و همواره در حال تحول برای پاسخ به تغییرات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. در این پرونده تلاش داریم با واکاوی نگاه سیاست‌گذار ایرانی بر صنعت مد به دلایل ناکامی صنعت مد ایرانی پرداخته و با طرح دغدغه تأثیر مد بر جامعه ایرانی الگوی هویت‌یابی جوان ایرانی از طریق مد را فهم کنیم.
«مد ایرانی» ذهنیت کاذبی که جیب را خالی می‌کند
وضعیت‌سنجی مسئله مدگرایی جامعه ایرانی در گفت‌و‌گو با حسین نجفی/ بخش اول؛

«مد ایرانی» ذهنیت کاذبی که جیب را خالی می‌کند

بخشی از مسئله مد را باید در چرخش از تولید به مصرف و یا حرکت از اقتصاد به فرهنگ دانست. مسئله در اقتصاد کلاسیک، بالابردن تیراژ تولید برای کم‌کردن هزینه تمام شده است. یعنی هر چقدر بیشتر تولید کنی، قیمت پایین‌تر می‌آید؛ ولی در چرخش صورت‌گرفته برای فروش بیشتر، نیاز به تولید بیشتر نیست؛ بلکه باید نیاز بیشتر ایجاد کرد و باتوجه‌به نیاز کاذب ایجاد شده، می‌توان کالای تولید شده را به قیمت بالاتر نیز فروخت.
بازار ایران نمی‌خواهد هزینه طراحی را پرداخت کند!
چرایی و چگونگی مواجهه با مدگرایی در گفت‌وگو با مهدی آقاجانلو؛

بازار ایران نمی‌خواهد هزینه طراحی را پرداخت کند!

مسئله‌ای مثل مدگرایی را به‌هیچ‌وجه نمی‌توان با تنها وضع قوانین اصلاح کرد. اگر مد را محدود در پوشش نماییم، شاید بتوان صرفاً در اماکن عمومی این محدودیت را اعمال کرد و، اما در فضای حریم خصوصی، چنانچه فرد تنها متعهد به قوانین باشد، احتمالاً قانون را رعایت نمی‌کند یا حتی جایی که بتواند قانون‌گریزی داشته باشد، نیز این امر صادق است. با ورود به ابعاد دیگر مدگرایی مثل دیزاین و حتی سبک زندگی، قوانین هیچ کارکردی نخواهد داشت؛ اما این به معنای انفعال و عدم سیاست‌گذاری نیست.
مدیریت مُد در بن‌بست؛ نمی‌توانیم یا نمی‌خواهیم؟
بررسی علت عدم توفیق سیاست‌گذاران در عرصه مد در گفت‌وگو با سید مهدی ناظمی/ بخش دوم؛

مدیریت مُد در بن‌بست؛ نمی‌توانیم یا نمی‌خواهیم؟

این توهین به ماست که می‌گوییم چرا نمی‌توانیم مد را مدیریت کنیم. البته همان‌طور که عرض کردم، دلیل آن واضح است: چون نمی‌خواهیم. چون بسیاری از مدیران ما ناتوان هستند. اصلی‌ترین دلیل بدپوششی نیز همین صداوسیما است که آدم بدپوشش را در یک جایگاه بالاتری قرار داد؛ به‌طوری‌که برای ما این‌طور تصور شد که اگر من بخواهم به آن جایگاه برسم، باید پوششم مانند آن فرد باشد.
مسئولیت‌ناپذیری ما در تاریخ بشری بی‌سابقه است!
بررسی چرایی عدم توفیق سیاست‌گذاران در عرصه مد در گفت‌وگو با سیدمهدی ناظمی/ بخش اول؛

مسئولیت‌ناپذیری ما در تاریخ بشری بی‌سابقه است!

هر کدام از نهادهای موجود در عرصه مد، مجموعه‌ای از پازل هستند که مشخص نیست هر کدام در این پازل چه‌کار می‌کنند و چه نقشی را ایفا می‌کنند. تا جنگ را نفهمیم، سیاست را نمی‌فهمیم. چون جنگ الگوی کاملی از سیاست است و به‌هرحال ملموس است. ما در حال حاضر، سلسله‌ای از مسئولیت نا‌پذیری داریم که این خیلی تحفه است و در تاریخ بشر نبوده است!
فریب ذهن، مقدمه بدبختی انسان مدرن
آسیب‌شناسی مسئله مدگرایی جامعه ایرانی در گفت‌و‌گو با حسین نجفی/ بخش دوم؛

فریب ذهن، مقدمه بدبختی انسان مدرن

مد باید توسط چیزی پمپاژ شود. به طور نمونه می‌دانید که در آمریکا آزادترین رابطه‌های جنسی می‌تواند شکل بگیرد؛ پس چرا باید این کشور حدود ۴۰۰ میلیون سایت پورن داشته باشد؟ چون نیاز طبیعی به امر جنسی مدام در پی تنوع‌طلبی و تعدد ارتباط نیست؛ اما به کمک فضای مجازی، ذهن مدام در معرض تحریک و فریب قرار می‌گیرد و حتی معتاد آن ایماژ و کاراکتر می‌شود. وقتی این رسانه وجود دارد و این ایماژ‌ها را می‌سازد، مسلط می‌شود و مدام انسان را به سمت خود می‌کشد.
ویلای بی‌دیوار؛ سرریز مدرنیته از خلوت به خیابان
وضعیت‌سنجی مسئله مدگرایی جامعه ایرانی در گفت‌وگو با علیرضا شریفی یزدی/ بخش اول؛

ویلای بی‌دیوار؛ سرریز مدرنیته از خلوت به خیابان

در حوزه مد، آن بخشی که می‌توانیم اسم آن را بخش غیررسمی خرده‌نظام فرهنگی بنامیم، سعی در ایجاد، تولید و بازتولید عنصرهای فرهنگی خود و شکل‌دهی به مقوله هویت خود و محافظت خود در مقابل یک سیستم مسلطی می‌کند که سعی در یک‌صدا کردن، کم‌رنگ کردن، همسان کردن، همراه‌کردن و همگن کردن جامعه دارد و لذا شاهد این دوقطبی شدن در حوزه مد و فشن هستیم.