قریب به دو دهه است جامعه ما با مسئله نسبت نهاد دین و نهادهای مختلف اجتماعی یا جایگاه نهاد دین زندگی روزمره ایرانیان مواجه است و مطرح می‌شود که ما شاهد دین‌زدایی از جامعه ایران هستیم. برای این نگاه شواهدی نیز مطرح می‌شود. به طور مثال آقای عباس عبدی در کتاب تحول نام‌گذاری کودکان تهرانی، روند سقوط اسامی با ریشه‌های اسلامی را از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۹۴ به تصویر می‌کشد و معتقد است که تغییرات نام‌گذاری می‌تواند بیانگر شرایط جامعه باشد. از سوی دیگر، پژوهشگران مختلف متفق‌القول هستند که دین‌داری در ایران کاهش نیافته، اما معتقدند تغییر کرده است. به طور مثال در عین ثبات انجام عبادات، میزان مشارکت در نماز جماعت در بازه محدود ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۴ در پژوهش دکتر کاظمی و دکتر فرجی به نصف کاهش‌یافته است. یا رعایت احکام فقهی سیر نزولی داشته تا آنجا که نتایج میزان رعایت حجاب شرعی در سال ۱۳۹۷ به ۳۰ درصد رسیده است. پژوهشگران مختلف این تغییرات را به دسته‌بندی‌های مختلفی مانند دین‌داری ترکیبی نوین، فردگرا، سکولار و... توصیف کردند. به‌اختصار می‌توان گفت جایگاه روحانیت، فقه، دین رسمی و حکومت دستخوش تغییرات مهمی شده، اما دین‌داری ثبات داشته است. پس ما با بحران دین مواجه نیستیم؛ بلکه با چالش‌های جدیدی برای دین‌داری در ایران مواجهیم. در این پرونده به بررسی زوایای مختلف این مسئله و راهکارهای آن می‌پردازیم.