ارزیابی وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران امروز
تعداد اخبار:۳

ارزیابی وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران امروز

استفاده از اصطلاح سرمایه‌ اجتماعی سابقه‌ای بیش از یک صدسال دارد. اما در حدود پنجاه سال پیش، استفاده از آن متداول‌تر شد. سرمایه‌ اجتماعی نخست به‌عنوان یک مقوله‌ جامعه‌شناسی کاربردی وارد عرصه‌های دانشگاهی شد و سپس توسط گروه‌های اجتماعی نیز به کار گرفته شد. برخورد شماری از جامعه‌شناسان نسبت به آن انتقادی است و آن را مفهومی یا تبعیض‌آمیز یا مبهم و نادرست می‌دانند. اما جریان غالب از این اصطلاح، برداشتی مسالمت‌آمیز و تسلیم‌جویانه و البته مقوی جامعه دارند. زیرا آن را به معنای همیاری، مشارکت، هنجارپذیری و مقوله‌های مشابه از سوی اعضای جوامع معین درمی‌یابند تا هدف‌های آن جامعه برآورده شود. ما در این پرونده بر آنیم تا باتوجه‌به انتشار غیررسمی داده‌های پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان در آبان ۱۴۰۲، به ارزیابی وضعیت سرمایه‌ اجتماعی در ایران امروز بپردازیم و فرازوفرودهای این مفهوم در نسبت با هویت جمعی و ملی ایرانی را موردبحث و مداقه قرار دهیم.
چرا مردم شهر بی‌تفاوت‌اند؟
سرمایه اجتماعی در ایران به کدام سو می‌رود؟ در گفت‌وگو با غلامرضا غفاری/ بخش اول؛

چرا مردم شهر بی‌تفاوت‌اند؟

کل مفهوم مرکزی سرمایه اجتماعی، مقوله «رابطه» است. پس می‌توانیم بگوییم مفهوم مرکزی سرمایه اجتماعی، رابطه در قالب شبکه است؛ آن هم شبکه ارتباطی که افراد با هم می‌سازند. در واقع شبکه‌ها تاروپود ارتباط افراد هستند و بر همین مبنا، وقتی سراغ مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی می‌رویم، یکی از مهم‌ترین ابعاد آن، اعتمادی بوده که در روابط مستتر است.
سرمایه اجتماعی مقدم بر همه چیز است
بررسی پیامد‌های تضعیف یا تقویت سرمایه اجتماعی در جامعه ایرانی در گفت‌و‌گو با سعید معیدفر؛

سرمایه اجتماعی مقدم بر همه چیز است

بهترین کار برای تقویت سرمایه اجتماعی این است که دولت به‌تدریج و نه به یکباره، از امور اجتماعی عقب‌نشینی کند تا نهادهای اجتماعی دوباره شکل بگیرند چرا که مردم زمینه‌های حیات اجتماعی را در خودشان دارند.
شفافیت، مقوّم سرمایه اجتماعی است
بررسی نسبت جامعه مدنی با وضعیت سرمایه اجتماعی ایران در گفت‌وگو با دکتر سید رحیم ابوالحسنی؛

شفافیت، مقوّم سرمایه اجتماعی است

نظام سیاسی حاکم اگر قصد افزایش سرمایه اجتماعی را داشته باشد، می‌تواند این اقدام را انجام دهد تا شبکه‌های اجتماعی شکل بگیرد. اگر این مسئله طی یک سال انجام شود، سرمایه اجتماعی در جامعه ارتقا پیدا می‌کند. من معتقد هستم که رسانه‌های جدید، حکومت‌ها را وادار به اصلاح و شفافیت می‌کنند و وقتی در جامعه‌ای شفافیت شکل بگیرد، به طور طبیعی سرمایه اجتماعی تقویت خواهد شد.