مفهوم شناسی و وضعیت سنجی پدیده حاشیه نشینی در ایران
تعداد اخبار:۱۲

مفهوم شناسی و وضعیت سنجی پدیده حاشیه نشینی در ایران

در حال حاضر، قریب به ۱۷ میلیون نفر از مردم ایران در حاشیه شهر‌ها یا سکونتگاه‌های غیر رسمی زندگی می‌کنند. البته طبیعی است که مناطق مختلف کشور در جذب حاشیه نشین‌ها وضعیت یکسانی ندارند. برای نمونه، امروز تهران به عنوان پایتخت و به طور طبیعی بزرگ‌ترین و در عین حال کامل‌ترین شهر کشور است.از مفهوم حاشیه نشینی تلقی‌های یکسانی وجود ندارد. برای مثال، هنوز تصور برخی از مردم درباره مناطق حاشیه نشین، آلونک نشینی یا زاغه نشینی است. این در حالی است که با رشد و گسترش شهرنشینی و البته روند توسعه شهر‌های کوچک، بساط آلونک نشینی به شکل سابق در ایران برچیده شد.
مردم به شهر‌ها رانده شدند!

مردم به شهر‌ها رانده شدند!

سرریز مازاد نیروی کار مناطق روستایی به شهرها، خوانش دیگری از مسئله مهاجرت در جوامع درحال‌توسعه است؛ روندی که با کاهش سطح زندگی و رفاه این گروه در زادگاه خود و گسترش تصویر زندگی رؤیائی در مناطق شهری، انگیزه‌ای قوی برای مهاجرت درون آن‌ها پدید می‌آورد؛ که در واقع مسئله حاشیه‌نشینی را به وجود آورده و البته منجر به بقا آن شده است.
حاشیه نشین، شهروند ستاره دار نیست!

حاشیه نشین، شهروند ستاره دار نیست!

حاشیه نشینی در واقع یک نوع محرومیت از فرصت‌ها و ارزش‌های جاری در میان اقشار مختلف جامعه است. مسئله‌ای که نمی‌توان آن را به یک دلیل پیوند زد. آنچه امروز در میان زندگی شهری یا در جوار آن با نام حاشیه نشینی در جریان است، حاصل و برونداد مشکلات اجتماعی و ساختاری مهمی در نظام سیاستگزاری است.
چاره‌ای جز پذیرفتن حاشیه‌ها نداریم!

چاره‌ای جز پذیرفتن حاشیه‌ها نداریم!

مطالعه ابعاد مختلف زندگی در نواحی و مناطق حاشیه‌ای و سکونت گاه‌های غیررسمی که از آن تحت عنوان چالش شهری نیز نام می‌برند، از جمله مباحث و موضوعاتی است که در صدر مسایل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی قرار دارد. مسئله‌ای که در سالیان اخیر به اوج گرفتن ناگهانی، منشاء اثرات غالبا نامطلوبی در اطراف کلان شهر‌های ما شده است. دکتر اسدالله نقدی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینای همدان و استادیار رشته جامعه شناسی، در این نوشتار مروری بر وضعیت حاشیه نشینی، دلایل و زمینه‌های آن در ایران داشته اند.
و بازهم؛ زنان در حاشیه!

و بازهم؛ زنان در حاشیه!

زنان به عنوان نیمی از جمعیت حاشیه نشین از بسیاری جهات دچار محرومیت‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مضاعفی هستند که ان‌ها را به شدت در معرض آسیب قرار می‌دهد؛ اغلب آن‌ها بخاطر عدم برخورداری از شرایط اقتصادی مساعد، عدم دسترسی به امکانات آموزشی و تربیت فرهنگی و... دچار آسیب‌های اجتماعی همچون اعتیاد، تن فروشی و قانون شکنی شده اند. سرفصل مشترکی که در مناطق حاشیه‌ای مختلف، با پوشش‌های گوناگونی خود را نشان می‌دهد.
رویکرد خیریه محور به مسئله فقرزدایی

رویکرد خیریه محور به مسئله فقرزدایی

رویکرد خیریه محور حاکمیت از طرفی نقش دولت به‌عنوان مسئول اصلی تنظیم و فراهم کردن، مقدمات زیست عادلانه برای همه شهروندان را کم‌رنگ می‌کند و از طرف دیگر سازمان‌های مردمی که توان و پتانسیل ورود کلان به حل مسائل بزرگ و چندوجهی مانند حاشیه‌نشینی را ندارند، درگیر لایه‌های پیچیده‌ای از مشکلات در مواجهه با واقعیت زیرپوست حاشیه‌نشینی می‌شوند.
نه به حواشی!

نه به حواشی!

آسیبی که از آن با عنوان حاشیه‌نشینی یاد می‌کنیم، زائیده اقداماتی ست که سالیان سال در حوزه‌های مختلف سیاست، اجتماع، فرهنگ و اقتصاد جریان داشته و روند روبه رشد این آسیب نیز شاهد دیگری بر این ماجراست. به گفته وزیر راه‌وشهرسازی، حدود ۱۹ میلیون حاشیه‌نشین در ایران زندگی می‌کنند. رقمی که در خوش‌بینانه‌ترین آمار نهادهای دیگر، به ۱۰ میلیون نفر می‌رسد.
به حاشیه رانده شده‌ها...

به حاشیه رانده شده‌ها...

حاشیه نشین اساس‌اش در حوزه فرهنگ است. مثلا کسانی که ما سبک زندگی شان را به رسمیت نمی‌شناسیم حاشیه نشین فرهنگی هستند. ما در جامعه یک دو گانه می‌سازیم: رسمی و غیر رسمی و هر چیزی که غیر رسمی است را می‌رانیم و بعد از همانچه که خود رانده‌ایم، شروع میکنیم به ترسیدن و نالیدن و شاید سرکوب و دیگر برخوردها.
حاشیه‌های خانواده حاشیه نشین

حاشیه‌های خانواده حاشیه نشین

کلیدواژه حاشیه‌نشینی به لحاظ اجتماعی حرف زیادی با خود دارد، اما درباره خانواده به حاشیه رانده‌شده، موضوع این است که خانواده‌های حاشیه‌نشین هم به حاشیه رانده‌شده‌اند! درواقع امکانات ضروری آموزشی و سلامت محروم کرده‌ایم در حالی که می‌توانستیم در نقش سیاست‌گذار و دولت کاری انجام دهیم.
خانواده در حاشیه؛ آسیب‌ها در متن!

خانواده در حاشیه؛ آسیب‌ها در متن!

اگر خانواده‌ای به حاشیه رفت، باید منتظر هر اتفاقی باشیم. مهم‌ترین مشکل خانواده‌های حاشیه‌نشین، قابل پیش‌بینی نبودشان است. اگر عضوی از این خانواده درگیر آسیبی شود، کل خانواده درگیر می‌شود و همه این‌ها وارد بطن جامعه می‌شود. این‌ها به جهت امکانات در حاشیه هستند اما مسائل آنها کاملاً در متن جامعه دیده می‌شود.
حاشیه‌های یک اجتماع تکلیف‌مدار

حاشیه‌های یک اجتماع تکلیف‌مدار

مفهوم حاشیه نشینی؛ یک مفهوم مبهم و البته بسیار مرتبط با مسائل شهری است. مفهومی که در طی سالیان اخیر به حوزه علوم اجتماعی و اقتصادی نیز وارد شده و نظر اهالی اندیشه را به سمت خود جلب کرده است. جایگاه این مفهوم در نزد جامعه شناسان و بررسی زمینه‌های اجتماعی بروز آن در کشوری مثل ایران، موضوع گفتاری است که از دکتر سعید وصالی پیشِ روی شماست.
برابر؛ مثل فرزندان یک پدر!

برابر؛ مثل فرزندان یک پدر!

برابری انسان‌ها در پیشگاه حکومت، یک امر عقلانی است. هر فردی که در سرزمینی زندگی می‌کند، به اندازه دیگر افراد حاضر در آن جامعه، حق زندگی، برخورداری از امکانات و رفاه اجتماعی را داراست. پس نمی‌توان با بهانه‌هایی همچون ضعف بنیه اقتصادی یا سکونت ناگزیر در قسمت‌هایی از خاک وطن، او را از چرخه دریافت خدمات محروم کرد.
حاشیه نشین آپارتمانی!

حاشیه نشین آپارتمانی!

حاشیه‌نشینی فقط بُعد سکونتگاه ندارد بلکه ابعادی فراتر از آن موجب‌شده یک خانواده را حاشیه‌نشین تعریف کنیم. اغلب فکر می‌کنیم با پول دادن باید منتظر اتفاقات خوب باشیم اما این‌طور نیست. درواقع خانواده‌ای را ‌که از حاشیه آورده و در آپارتمان گذاشته‌ایم رها می‌کنیم و حالا دعواها، تفاوت‌های فرهنگی و زدوخورد‌ها شروع می‌شود.