میراث سیاست اندیشی ایرانیان
تعداد اخبار:۵

میراث سیاست اندیشی ایرانیان

سیاست و جایگاه «فلسفه سیاست» از جمله گرایش‌ها و مباحث موثر و تعیین کننده در فلسفه اسلامی است. نکته‌ی مورد توجه این تحقیق، مسئله‌ی «سیاست» و جایگاه آن در مدنیت است. متفکران مسلمان به ارزش، نقش و جایگاه این وسیله مهم در رسیدن به آمال دینی و اهداف الهی به خوبی پی برده بودند و از آن جا که با توجه به آموزه‌های قرآنی و روح توحیدی اسلام، «عدل و عدالت»، نقطه اصلی، ملاک و ضابطه‌ی مهم تحقق این آمال و ارزش‌ها بوده است، سیاست با توجه به این مهم و با «مناط» آن، آمیخته شده و با حوزه‌ی مقدسات، پیوندی ضرور و ناگسستنی می‌یابد؛ به همین سبب در طراحی مدنیت دینی، نه تنها مسجد و محراب، بلکه بازار و حکومت و آیین کشورداری و شهرسازی نیز باید در هماهنگی کلی، با روح عدالت عجین و مقدس شود و مقدس به نظر آید؛ به همین جهت نیز می‌توان با کلید «عدالت» به «جوهر سیاست» و در حقیقت به «فلسفه تاریخ سیاست» در تمدن اسلامی دست یافت.
اندیشه سیاسی در متون حکمت عملی

اندیشه سیاسی در متون حکمت عملی

در طراحی مدنیت دینی، نه‌تنها مسجد و محراب بلکه بازار و حکومت و آیین کشورداری و شهرسازی نیز باید در هماهنگی کلی باروح عدالت عجین شود؛ به همین جهت نیز می‌توان با کلید «عدالت» به «جوهر سیاست» و در حقیقت به «فلسفه تاریخ سیاست» در تمدن اسلامی دست‌یافت. مسئله‌ای که متفکران مسلمان به ارزش، نقش و جایگاه آن دررسیدن به آمال دینی پی برده بودند.
اندیشه سیاسی در متون شریعت نامه‌ها

اندیشه سیاسی در متون شریعت نامه‌ها

کتاب‌های مشهور در زمینه‌ی شریعت نامه در دو حوزه‌ی تفکر سنی و شیعی قابل تقسیم است. در حوزه تفکر سنی، می‌توان به «الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه» نوشته ابوالحسن ماوردی بغدادی و «سلوک الملوک» نوشته فضل الله بن روزبهان خنجی اصفهانی اشاره کرد. از جمله کتاب‌ها و رسائل حوزه تفکر شیعی، «رساله سیاسی قطب الدین محمد نیریزی شیرازی» و «معراج السعاده» نوشته ملا احمد نراقی است.
اندیشه‌سیاسی در سفرنامه‌ها و متون‌تاریخی

اندیشه‌سیاسی در سفرنامه‌ها و متون‌تاریخی

سیاست اندیشی در متون تاریخی، به دو گونه است؛ نخست، اندیشه سیاسی مورخ با صراحت بیان شده و وقایع تاریخی، بهانه‌ای برای بیان اندیشه سیاسی مورخ بوده؛ دوم، اندیشه سیاسی از مفاهیم واقعه، استنتاجات و نتایج موضوع، قابل استنباط است. متون دیگری که در این حوزه قابل توجه است، سفرنامه‌هایی هستند که متفکران یا سیاحان و اندیشه وران مسلمان نگاشته اند.
اندیشه سیاسی در متون سیاستنامه، دستورالوزرا و آثارالوزرا

اندیشه سیاسی در متون سیاستنامه، دستورالوزرا و آثارالوزرا

قدر مشترک متون مربوط به سیاستنامه این است که این متون در زمینه سیاست عملی و روزمره، در زندگی مردم به طور مستقیم وارد شده و حتی گاهی از ذکر جزییات و دستورالعمل‌های بخشنامه‌ای غفلت نمی‌ورزد. نکته قابل رویتی که در برخی از این متون، به چشم می‌خورد این است که تدبیر و سامان، گاه به طرف عدالت به طور کامل سوق می‌یابد و گاه «مصلحت» و حفظ حاکمیت، روح کلی در نوشته‌ها می‌شود.
اندیشه سیاسی در اندرزنامه‌ها، خردنامه‌ها، فتوت نامه‌ها و متون ادبی

اندیشه سیاسی در اندرزنامه‌ها، خردنامه‌ها، فتوت نامه‌ها و متون ادبی

عمدتاً متون‌اخلاقی به قدرتمندان، درس مردم‌داری داده‌اند و یا اخلاق اجتماعی و سلوک سیاسی را برای گروه‌های مختلف مردم بیان کرده‌اند البته همه این رسائل را نمی‌توان در یک سطح ارزیابی کرد بلکه این ارزیابی باید باتوجه به دوران تاریخی، میزان معلومات و نفوذ نویسنده در حکومت و همچنین هدف نویسنده از نگارش باشد.