مروری بر کارنامه چهل ساله جشنواره فیلم فجر
تعداد اخبار:۸

مروری بر کارنامه چهل ساله جشنواره فیلم فجر

جشنواره فیلم فجر از ابتدا تاکنون هرسال فرازوفرودها، متن و حواشی گوناگونی را رقم‌زده و کمتر دوره‌ای از جشنواره فیلم فجر بوده که بدون حواشی و اخبار برجسته و فیلم‌های جنجالی و خبرساز به‌پایان رسیده باشد. بنابراین تجربه دهه‌های گذشته و خصوصاً یک دهه‌ای که رو به اتمام است اثبات می‌کند که فجر محل التهابات و خبرسازی‌ها و البته اتفاقات متعددی در جامعه سینمایی و علاقه‌مندان به سینما در کشور بوده است؛ اما شاید لازم باشد تا دقیق‌تر به بررسی این مسئله بپردازیم که جشنواره فیلم فجر در چهل سالگی خود در کدام نقطه ایستاده است.
جشنواره فیلم فجر در یک زمانی توانسته گفتمان سازی کند

جشنواره فیلم فجر در یک زمانی توانسته گفتمان سازی کند

جشنواره فیلم فجر از وجوه مختلفی تاثیر پذیرفته و تاثیر گذاشته است و این هم خود دارای فراز و فرود‌هایی بوده است؛ اواخر دهه ۶۰ و اواسط دهه ۷۰ به دلیل عدم رسانه‌های مختلف در ایران، برگزاری جشنوره فیلم فجر، یک اتفاق فرهنگی به شمار می‌آمد. حضور نخبگان، سینماگران و مردم عادی در صف‌های انبوه و طولانی در عکس‌ها و فیلم‌های آن زمان مشهود است و حتی در یک زمان‌هایی توانسته گفتمان سازی کند.
مسئولان اشتباهی سینما، جشنواره فیلم فجر را به دو تکه بی‌خاصیت تبدیل کردند

مسئولان اشتباهی سینما، جشنواره فیلم فجر را به دو تکه بی‌خاصیت تبدیل کردند

جشنواره فیلم فجر در بخش بین‌الملل چندان پویا و در حد آرمان‌های خود ظاهر نشد. گرچه در این عرصه هم تلاش‌هایی صورت گرفت که در بخش‌های داخل و خارج جشنواره جایگاه معتبر خودش را حفظ کند، ولی به دلایل مختلف از جمله سلطه نگاه سیاسی و جناحی به این جشنواره و درواقع به سینمای ایران سبب شد که بسیاری از آرمان‌ها و ارزش‌ها و اهداف فرهنگی و سینمایی از عرصه سینمای کشور زدوده شود.
جشنواره فیلم فجر به بخش خصوصی سپرده می‌شد، دوام نمی‌آورد!

جشنواره فیلم فجر به بخش خصوصی سپرده می‌شد، دوام نمی‌آورد!

به عقیده بنده یکی از دلایل تداوم جشنواره و رسیدن آن به دوره چهلم، اتفاقاً همین دولتی برگزار کردن جشنواره و حمایت‌های دولتی از آن است و شاید اگر این جشنواره به بخش خصوصی سپرده می‌شد، تا این دوره دوام نمی‌آورد. شاهد مثال آن بسیاری از جشنواره‌های دیگر که توسط بخش خصوصی برگزارشده و شاید عمر آن به چهار پنج دوره هم نرسیده و دیگر برگزار نمی‌شوند.
جشنواره فیلم فجر نتوانست مانع عبور سینما از ارزش‌های فرهنگی شود

جشنواره فیلم فجر نتوانست مانع عبور سینما از ارزش‌های فرهنگی شود

متاسفانه بستری بین رشته‌ای برای مباحث جامعه شناسی، ادبیات، فلسفه و حوزه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی و ارتباطشان با سینما به عنوان یک رسانه نافذ، فراگیر و گسترده در بستر جشنواره فجر اتفاق نیافتاده است و این موارد دست به دست هم داده تا به یک وضعیت بغرنجی درخصوص سینما برسیم. سینمایی که برای سر پا ماندن خودش گا‌ها باید از ارزش‌های فرهنگی خود نزول کند و می‌بینیم که به لحاظ ضریب جذب مخاطب و ظرفیت مخاطب پذیری هم این سینما نتوانسته چندان موفق عمل کند.
جشنواره فیلم فجر هنوز نتوانسته تصویری مشخص از یک سینمای ملی ارائه دهد

جشنواره فیلم فجر هنوز نتوانسته تصویری مشخص از یک سینمای ملی ارائه دهد

هدف‌های جانبی جشنواره فیلم فجر که هدف‌های پنهان داستان است، ترویج نوعی سینمای خاص است به این معنا که سینمای ملی، دینی و مذهبی دیده شود، و ما به سمت یک سینمای ملی حرکت کنیم و تندیس جشنواره فیلم فجر و تندیس حداقل بهترین فیلم برای خودش یک معنای خاصی داشته باشد و این فکر را ایجاد کند که فیلم ملی ایرانی و فیلم مورد نظر سینمای ایران چنین فیلمی است، من فکر می‌کنم که با خاطر تغییرات سیاست‌گذاری که شکل‌گرفته در این ماجرا موفق نبوده است.
مأموریت اولیه جشنواره فیلم فجر از دهه ۷۰ به اتمام رسید!

مأموریت اولیه جشنواره فیلم فجر از دهه ۷۰ به اتمام رسید!

به‌طورکلی جشنواره فیلم فجر توانسته از مردمی بودن و سفارشی نبودن صیانت کند اما به‌جز دوران مدیریت سیف‌الله داد که این وجه هنری و مردمی آن از همه مدیران سرآمدتر بود، باقی مدیران همه به سیاست کاری در هنر متهم‌اند و نتوانسته‌اند این رسالت واقعی سینما را به تصویر کشند.
جشنواره فیلم فجر سیاسی نیست، اما تماماً دولتی است!

جشنواره فیلم فجر سیاسی نیست، اما تماماً دولتی است!

من عنوان سیاسی بر جشنواره نمی‌گذارم، درواقع این برآیند دولتی است که آن سال جشنواره برگزار می‌کند و آن دولت نگاه حاکمیتی خودش را در انتخاب دبیر، انتخاب هیات داوران و... دخالت می‌دهد. البته یکسری آیین‌نامه و قوانین در این خصوص وجود دارند، اما تجربه ثابت کرده که خیلی ضمانت‌نامه اجرایی ندارند.
دعوای مردمی بودن!

دعوای مردمی بودن!

در این مقال ضمن مرور فرآیند سینمای جشنواره‌ای در ایران، یک بررسی مقایسه‌ای میان دو رویداد اصلی سینمایی و تلویزیونی در کشور به طور مجزا شامل جشن سینمایی و تلویزیونی و شبکه نمایش خانگی حافظ و جشنواره فیلم فجر صورت گرفته است که در ادامه، به چالش‌های مستعد و اصلی هریک از آنها نیز اشاره شده است.