تعداد اخبار:۲۵
تأثیرات شیوع کرونا بر نحوه زیست اخلاقی، فردی و اجتماعی
قوانین کرونایی و مسئولیت اجتماعی
کرونا و شیوه مدیریتی آن موضوعی است که تأثیر مستقیمی بر تعهد اشخاص به قانون خواهد گذاشت، هرچند که از لحاظ آماری، قضاوت در این زمینه زود است چراکه تأثیرات متغیر های مورد بحث، حاصل خود را در طول چندین سال بعد به نمایش خواهد گذاشت.
ایستاده کنار هم در برابر کرونا
کرونا و شرایط تحمیل شده توسط آن، تأثیر فراوانی بر ارتقاء فرهنگ «تعهد به هم نوع» داشته، کرونا مارا بیش از پیش به هم نزدیک و متعهد نموده، هرچند که این اثر در عناصر سطحی تر همچون معیشت و بهداشت قابل توجه تر از عناصر باطنی تر همچون آموزش و فرهنگ بوده است.
رواج کرونا و شیوع حس‌گرایی
حس‌گرایی در عصر جدید را می‌توان به عنوان یکی از مظاهر غرب‌زدگی و اعتقاد به اصالت فاعل شناسا (سوبژکتیویسم) نقد کرد و یا به عقب‌تر رفت و ریشه‌های آن را در یونان باستان و در تفکرات سوفیست‌ها و اپیکوریان جستجو کرد. قرآن کریم، اما قوم بنی اسراییل و یهود را به عنوان کسانی که از قضا دین‌دار هم بودند، اما گرایش به حس‌گرایی داشتند معرفی می‌کند.
مصاف با کرونا
کرونا یک شاخصه ملموس دارد، همه‌گیری؛ آن‌قدر سریع و فراگیر که از زمان آلوده شدن ووهان چین تا پاندمیک شدن آن در جهان کمتر از چند ماه زمان برد. حال شاید تلخ‌ترین خاطره بر جامانده از پیدایش ویروس کرونا قربانیان روزافزون آن باشد، اما یک درس بزرگ به همراه داشت، ایستادگی کنار هم برای حل یک مشکل!
فراگیری ویروس کرونا و توسعه فقر جهانی!
بر اساس پژوهش‌ها، ریسک ابتلا به کرونا با میزان درآمد افراد رابطه مستقیم دارد؛ با این ارتباط هرچه میزان درآمد افراد پایین‌تر، ریسک ابتلا نیز بالاتر است. می‌توان عنوان کرد که افراد فقیر جامعه، چون توانایی مالی مقاومت و محافظت در برابر ویروس کرونا را ندارند به‌سرعت به مبتلا شده و به‌عنوان ناقل دیگران، کلونی جامعه فقیر را نیز دچار این بیماری می‌کنند.
کرونا و مسئولیت اجتماعی
اگر شاخص‌های مسئولیت اجتماعی را مجموعه‌ای از تعهدها، تعهد به هم نوع، تعهد به قانون، تعهد به حقوق زیردست و ده‌ها تعهد دیگر بدانیم، می‌توان به‌صراحت گفت که این شاخص‌ها تحت‌الشعاع ویروس کرونا قرارگرفته‌اند. بر همین اساس می‌توان این پرسش را مطرح کرد که مسئولیت اجتماعی در دوران کرونا چه تحولاتی را پشت سرنهاده است؟
بحران مسئولیت پذیری در ایران
«مقصر وضع موجود کیست؟» سؤالی که برای اغلب افراد پیرامونی ما مطرح‌شده و بار‌ها در محافل مختلف درباره آن سخن گفته‌شده، اما کمتر پیش‌آمده که افراد نسبت به مسئولیت خود و اینکه تا چه میزان مسبب وضع موجود هستند، بحث کرده باشند. از منظر مردم، مسئولین مقصر هستند و ازنظر مسئولین استکبار! نگاهی که جامه ایرانی را با بحران مسئولیت‌پذیری مواجه کرده است.
کرونا نادانسته‌های ما را با بی‌رحمی به صورتمان کوبید
در برخی کشور‌ها با این توجیه که افراد مسن خود به خود می‌روند و درمان را روی افراد جوان متمرکز کردند. چگونه می‌خواهیم ترجیح حیات بر حیات انجام دهیم؟ با کدام ملاک اخلاقی؟ این یک مسأله حقوقی است. آیا انسان‌ها به نحو مساوی حق حیات و زیستن دارند یا نه؟ آیا می‌شود معیاری برای ترجیح حیات بر حیات داشته باشیم؟ چه کسی این معیار را تعیین می‌کند؟ اقتصاد تعیین کند؟! بگوییم افراد جوان در عرصه اقتصادی کنش‌گر فعال اقتصادی هستند.
ما در نقطه‌ی کور مسئولیت هستیم!
وظیفه دولت؛ ایجاد شرایط و زمینه‌های لازم برای نقش آفرینی مردم است. اگر دولت میل به تصدی گری در این نقش آفرینی نشان دهد، او در حالیکه متولی امر سیاسی بوده، مسئولیت اجتماعی را نیز عهده دار شده و این منجر به تداخل نقش‌ها می‌شود. متولی عرصه عمومی مردم و متولی عرصه سیاسی دولت‌ها هستند!
نظام سیاسی راهکاری برای چرخش قدرت ندارد
در مرحله نظارت ضعیف هستیم؛ دلیل این ضعف هم بسته بودن راه‌چاره برای چرخش‌قدرت است! ما همواره با دشمنان زیاد داخلی‌وخارجی روبه‌رو بوده‌ایم به همین دلیل هرزمان که مردم تمایلی به چرخش‌قدرت‌درسطوح مختلف نشان داده‌اند با آسیب‌هایی از جنس بحران‌های امنیتی مواجه شده‌اند.
کرونا و فیلتراسیون الگوی مصرف جامعه
اگر نگاهی به تحولات اجتماعی بیندازیم ویروس کرونا لزوما مضر نبوده؛ حذف تشریفات و یا عدم برگزاری برخی مراسم‌های غیرضروری بخشی از فواید ورود این ویروس بوده است. ویروس کرونا موجب شده تا یک نوع فیلتراسیون در سبک زندگی آدم‌های جامعه به وجود آید.
کرونا و مدل مردمی حل مسئله
افکار عمومی طی دهه های گذشته اهمیت چشم گیری یافته، لذا تبدیل مقوله ای به مسئله ای اجتماعی می تواند اهرم فشاری برای رسیدن به مطلوب تلقی شود. البته باید این نکته را متذکر شد که مسأله اجتماعی صرفا یک برساخته سیاست و رسانه نیست بلکه ریشه در واقعیتی میان مردم دارد، هرچند که سیاست ویا رسانه می توان به آن گسترش بیشتری دهد.
لزوم غربالگری بیکاران حاصل از کرونا!
توجه به همین دهک‌های پایین جامعه و غربالگری بیکاران حاصل از کرونا توسط دولت یکی از نیاز‌های اصلی جامعه بوده و با توجه به ادامه روند این بیماری در آینده نیز این نیاز وجود دارد پس بهتراست دولتمردان در راستای شناسایی افراد بیکار شده حاصل از فراگیری کرونا تمهیداتی در حوزه زیرساخت‌های اطلاعاتی فراهم آورند.
اختلالات «سازگاری» جامعه در روزهای کرونایی!
در شرایط کرونایی، افراد مجبور به ماندن در منزل هستند و این تغییرات منجر به تغییر سبک زندگی افرادی است که نه از روی اختیار بلکه جهت دور ماندن از بیماری، به مکان‌هایی که قبلاً به راحتی دست رسی داشته‌اند، تردد نمی‌کنند؛ بنابراین اختلالات سازگاری معنا پیدا می‌کند.
رویکرد مسأله‌شناسانه به فرهنگ در پیشگیری و مدیریت بحران
در حوزه بلا‌ها اولین مشکل این است که با فقر توجه روبه‌رو هستیم. یعنی جامعه ما در طول تاریخ درگیر فاجعه‌ها بوده، اما ما به آن‌ها عادت کردیم. اگر جامعه سیالی شده امروز را به امر تکنیکی تقلیل دهیم با بحران روبه‌رو می‌شویم. همان بحرانی که اکنون با آن درگیر هستیم. فرهنگ به ما کمک می‌کند تا زندگی واقعی مردم را مبنای سیاست‌ها، برنامه‌ها، حکمرانی و مدیریت قرار دهیم.
طبقه محروم جامعه در دوران کرونا رها شد!
وقتی برنامه‌ای برای قشرمحروم جامعه در دولت وجود نداشته باشد ما با آتش زیرخاکستری مواجه خواهیم شد که هرلحظه امکان فورانش وجود دارد؛ بزرگ شدن طبقه فقیر جامعه ایرانی به هیچ وجه به نفع حاکمیت و دولتمردان نیست. گسست اعتماد میان مردم و حاکمیت یک گسست بسیار خطرناک امنیتی است.
کرونا و تحول فکری در حوزه فردی
بعضی افراد در مورد بحث‌های فضای مجازی در مسائل اقتصادی، اجتماعی، توجه بیشتر به افراد و سبک زندگی پیشرفت‌هایی داشته‌اند. ولی قطعاً کرونا یک تحول فکری حداقل در حوزه فردی ایجاد کرده است. اما سنجش دقیق آن باید از طریق پژوهش‌هایی صورت پذیرد.
کاهش سرمایه اجتماعی حاکمیت‌ها یادگار جهانی کرونا
تعمیق شکاف طبقاتی حاصل از کرونا در نگاه میکرو به درون خانواده‌ها و تزلزل سطح زندگی زوجین و حتی طلاق تبدیل شده، در سطح متوسط به افزایش بزهکاری‌های اجتماعی شامل دزدی، سرقت مسلحانه و حتی اعتیاد منجر شده و در نگاه ماکرو به بی اعتمادی نسب به سیاستمداران و ساختار حاکمیت موجود مبدل می‌شود.
قانون باید امکان مشارکت مردم را محقق کند
درحقیقت زیرساخت مشارکت در کشور وجود ندارد و صحبت از مشارکت می‌شود؛ مردم منابع و قوانین ندارند که بتوانند، حضور پیدا کند. مشارکت مردم نه تنها ضروری است بلکه بدون آن، سیاست معنی ندارد. مشارکت ازآن‌جهت که اصالت با جامعه است بسیار مهم است.
حمایت از جامعه تعهد نیست، امتیاز است
عضویت در شبکه‌های اجتماعی مجازی که به نوعی به ارائه حمایت اجتماعی به افراد منجر می‌شود، تاثیر معنی‌داری بر سطح سلامت روان افراد داشته است. این در حالی است که در دوران شیوع ویروس کرونا مشاهده شده که شبکه‌های اجتماعی مجازی، میزان اعتماد و احساس تعلق افراد را نیز افزایش داده‌اند.
ازدحام، چهره‌ی مرگ را تغییر نمی‌دهد
هایدگر می‌گوید انسان تمایلی درونی و دیرینه دارد که ترسیمی کامل از زندگی خود بدست دهد؛ اما آگاهی به این مسئله که هر لحظه ممکن است دیگر نباشیم بر تمامی زندگی ما اثر می‌گذارد و آن را شکل می‌دهد. یک زندگی که در چشم‌انداز آن، اثری از مرگ نباشد، چیزی جز به تعویق انداختن‌های بی‌پایان نخواهد بود، چرا که گمان می‌کنیم همواره فرصت خواهیم داشت تا طرح‌های خود را دنبال کنیم.
خانه‌ای برای کار، آموزش و تفریح
با شیوع ویروس کرونا به یک‌باره مشکلات این روال عرفی شده نمایان شد و مبین گشت که خانه به معنای سرپناه و خوابگاه برداشت غلطی است که طی دهه‌های اخیر گسترش یافته و باید سیاست‌ها به گونه‌ای تبیین شود که یک خانه مسکونی برای پاسخ به نیاز خانواده‌ها باید حداقل استاندارد‌هایی مشروع را از لحاظ متراژ، تعداد اتاق، فضا‌های مشاعی، سیستم‌های تهویه، دکوراسیون داخلی و حتی رنگ و زیبایی بصری داشته باشد.
کرونا بهم ریختگی‌های هویتی «جوانان» را تشدید کرد
افراد در کلان‌شهر‌ها به سمت فرد بی‌شناسنامه و بی‌هویت رفته‌اند؛ منظور شناسنامه کاغذی نیست! فرد در شهر بزرگ کسی را نمی‌شناسد و به دلیل این بهم ریختگی هویتی، می‌بینیم دختر نوجوان در اصفهان قمه می‌کشد. چنان فروریختگی به وجود آمده و چنان روح و روان افراد را آزرده کرده که این اتفاقات را شاهد هستیم.
کرونا، سلاحِ عجز روی پیشانیِ انسان
در دوران کرونا ما با یک چالش وجودی مواجه شدیم و عجز آدمی به صورت فراگیر نمایان شد. این سوال برای انسان مطرح شد که واقعا من قدرتمند هستم یا عاجز هستم؟ البته کوشش‌های انسان از طریق علم ادامه دارد، ولی ما هنوز کاملا رها نشده‌ایم؛ بنابراین گویی این پارادوکس عجز و قدرت که در برابر هم مطرح بود، باید این گونه حل بشود که ما به دریافتی از موجودیت خود برسیم و آن این است که اگر قدرتی داریم قدرت عجز نشان است، با یک شمشیر دو دم مواجه هستیم، علم و قدرت و عجز!