یکی از مهم‌ترین عواملی که به رشد و پیشرفت هر جامعه کمک می‌کند، مسئولیت‌پذیری آن جامعه است. به نظر می‌رسد در تحولات اجتماعی ایران، مسئولیت اجتماعی یک حلقه گمشده است و کمتر کسی هم بدان توجه می‌کند. بر اساس آموزه‌های مدنی، دینی و اخلاقی، فرد به همان اندازه که نسبت به زندگی خود مسئولیت دارد باید نسبت به دیگران نیز داشته باشد. از منظر جامعه‌شناسی مسئولیت اجتماعی یکی از اهرم‌های اصلی برای انسجام اجتماعی به شمار می‌رود. ساختار اجتماعی کشور که میراث چند دهه ناکارآمدی سیاست‌گذاری اجتماعی آن است با روبرو شدن در قبال انبوهی از گرفتاری‌های جدید ازجمله انسداد نسبی آشکار در بخش‌های اقتصادی و اداری و مدیریتی دچار بدکارکردی و اختلال مضاعف شده است. ما امروز متأسفانه شاهد تشدید این مشکلات و بازتولید وسیع آن هستیم؛ نه نهادهای غیررسمی و نه نهادهای رسمی و نیمه‌رسمی در شرایطی نیستند که قادر به مدیریت مطلوب و پذیرفته‌شده شرایط باشند. ما اکنون گذشته از تراکم معضلات اقتصادی، فقر و محرومیت شکننده طبقات کم‌درآمد و فاقد تأمین اجتماعی و نیز از کارافتادگان و مشاغل خرده‌پا، با ظهور اشکال جدید آشکار و مزمن آسیب‌های اجتماعی و تجاوز‌ها به حقوق فردی و مانند آن روبرو هستیم. این در حالی است که بسیاری از این مشکلات با مسئولیت‌پذیری جمعی و توجه به مسئولیت اجتماعی از بین می‌رود؛ اما اینکه مسئولیت اجتماعی چگونه به پیشگیری از این معضلات و کاهش آن‌ها کم می‌کند، موضوعی پیچیده است که این پرونده قصد دارد ابعاد آن را تشریح کند.