به گزارش فرهنگ سدید؛ در حرکت به سوی غرب اصفهان، بنایی قدیمی واقع در قلب یک روستا، چکیدهای از تاریخ کهن و پر فراز و نشیب شهرستان فریدن را به نمایش گذاشت، کلیسایی که نمود همزیستی مهرورزانه ادیان در پهنه نصف جهان است.
غرغن نام روستایی از توابع فریدن در ۱۴۰ کیلومتری غرب اصفهان است که کلیسای سنت نشان آن در ۲۲ آبان ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۱۹۸۶۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
به گفته مورخان، مهاجرت ارامنه به ایران در دوره صفویه در چند نوبت صورت گرفت و در هر بار گروهی از ارامنه به اصفهان و مناطق شمالی ایران انتقال یافتند، ساکنان اصلی این روستا ارامنهای بودند که در زمان صفویان به فریدن بزرگ کوچانده شدند، نام این روستا نیز واژهای ارمنی و بسیاری از عناوین مزارع و باغها روستا نیز ارمنی است.
به گفته تاریخ نگاران، پس از این که در سال ۱۳۴۹ احداث و آب گیری سد زاینده رود سبب مهاجرت ساکنان روستاهای پشت سد شد، تعدادی از اهالی روستای یان چشمه و بابادگان به این روستا کوچ کرده و زمینهای کشاورزی و منازل ارامنه را خریداری کردند.
روستای غرغن معماری ویژه و منحصر به فردی دارد، این آبادی از چندین قلعه تشکیل شده که نحوه چینش قلعهها و ساخت جوی ها، چاه ها، طویلههای احشام، کاهدان ها، دیوار ها، آشپزخانهها و ارتباط زیر زمینی قلعهها قابل توجه است، طبیعت و چشم اندازهای اطراف این روستا نیز در نوع خود بی نظیر است.
اهالی مهمان نواز غرغن به دامپروری، تولید فرآوردههای لبنی، صنایع دستی و کشاورزی مشغولند و با زبان شیرین ترکی سخن میگویند که کمی نسبت به ترک زبانان منطقه متفاوت است. فریدن را از این رو به 'سرزمین شش قوم' میشناسند که در طول سالهای متمادی اقوام مختلفی در کنار هم با الفت و دوستی روزگار میگذراندند.
کلیسای روستای غرغن به عنوان یکی از مهمترین نماد حضور ارامنه در این منطقه شناخته میشود، یادگار اصیلی که در همه روزهای سال به ویژه نوروز میزبان گردشگران بسیار از جمله اقلیتهای دینی است، این بنا گواه همزیستی مسالمت آمیز ادیان در کهن دیار فریدن است. باستان شناسان بر اساس کتیبههای چوبی به جای مانده، قدمت این بنا را به سال ۱۹۰۳ میلادی مصادف با اواخر حکومت قاجار نسبت میدهند.
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری فریدن با بیان اینکه وسعت کلیسای غرغن ۲ هزار متر و مساحت بنای اصلی ۲۰۰ مترمربع است، در گفتگو با ایرنا افزود: این بنا با هشت ستون چوبی نگه داشته شده است که بر روی برخی از این ستونها کتیبههایی وجود دارد.
به گفته وی نمای داخلی کلیسا نیز آجری و سقف بنا باچوب پوشیده شده است که به آن گرجی پوش، میگویند، دیوارههای محوطه بیرونی کلیسا ازسنگ و خاک ساخته شده است.
محمود سلیمی افزود: در اطراف ساختمان کلیسا نیز اقامتگاههایی کوچک تعبیه شده است و تابلوهای زیبا و نفیس آویخته شده از دیوارها همچنین کتاب ها، فرش واشیاء قدیمی موجود در این بنا هر یک در بردارنده بخشی از فرهنگ و آداب و اعتقاد قوم ارامنه است.
مسوول نمایندگی میراث فرهنگی فریدن افزود: فریدن به واسطه همزیستی با پیروان ادیان مختلف از ظرفیتهای متنوع گردشگری قومی- اقلیتی برخوردار است که این مساله زمینه مساعدی برای رونق گردشگری فرهنگی در این منطقه ایجاد کرده است.
بنا به اظهار کارشناسان، گردشگری فرهنگی نوعی از گردشگری است که از طریق آن یک گردشگر به درکی عمیق از فرهنگ مردمان دیگر دست مییابد، گردشگری فرهنگی این امکان را فراهم میسازد تا جوامع محلی، فرهنگها و اقلیتها در یک جامعۀ بزرگتر بتوانند ارزشهای فرهنگی خود را به دیگران معرفی کنند، این نوع گردشگری همچنین دلیلی برای نگهداری از میراث فرهنگی بهجای مانده از پیشینیان است.
سلیمی در ادامه با بیان اینکه کلیساها از عوامل جذب گردشگر به شمار میروند، افزود: میراث فرهنگی نسبت به شناسایی، حفظ و ترمیم آثار تاریخی به جای مانده از تاریخ ارامنه اهتمام جدی داشته و صدور تاریخ و فرهنگ این بناها را در اولویت اصلی برنامههای خود قرار داده است.
فرماندر فریدن ایران را از معدود کشورهای کم تنش چند فرهنگی از نظر زبان، دین و مذهب توصیف کرد و در این خصوص به ایرنا گفت: در طول تاریخ، مردم جهان شاهد جنگهای متعدد عقیدتی یا قومیتی بوده اند، اما زندگی مسالمت آمیز پیروان ادیان توحیدی در ایران و از جمله اصفهان همواره زبانزد بوده است.
به گفته وی مسیحیان، کلیمیان، زرتشتیان و اهل سنت استان اصفهان، در کنار ساکنان شیعه این خطه، زندگی مسالمت آمیزی را سپری میکنند که این روابط حسنه میتواند به عنوان یک الگو، بازتاب جهانی پیدا کند.
سید تقی معین الدینی افزود: این پیشینه و آثار به جای مانده از آن، فرصت بی نظیری برای تعامل دوسویه و استفاده از ظرفیتهای فرهنگی نهفته در آن است.
وی وجود پیروان ادیان توحیدی در استان اصفهان را فرصت مناسبی برای بررسی نقاط مشترک بین این ادیان دانست و افزود: مردم فریدن از دیر باز تاکنون تعامل مثبت و دوستانه با اقلیتهای مذهبی داشته اند، ارامنه در بسیاری از روستاهای فریدن سکونت داشتند و اکنون برخی ارامنه در این شهرستان روزگار میگذرانند.
به گزارش ایرنا، نخستین گروه گردشگران آلمانی در بازدید از جاذبههای گردشگری فریدن از جمله کلیسای غرغن در سال ۱۳۹۴، این منطقه را از منظر جاذبههای طبیعی و اقلیمی بسیار عالی توصیف کردند، آنها فریدن را از نظر تمدن کهن، شخصیتهای بلند آوازه تاریخی و تعدد قومیتها منحصر به فرد توصیف کردند، بازدید گردشگران داخلی و خارجی از کلیسای روستای غرغن در سالهای بعد ادامه یافت تا اینکه اکنون این بنا به یکی از مقصدهای برجسته گردشگری غرب استان شناخته شده است، تعداد انگشت شماری از اهالی روستا ارمنی هستند، اما این کلیسا هر ساله در مناسبتهای مختلف، پذیرای خیل عظیمی از هموطنان مسیحی و ارمنی است.
آمارها حاکی از آن است نزدیک به هفت هزار نفر از ارامنه کشور در استان اصفهان سکونت دارند، ارامنه دارای کلیساهای متعدد در گوشه و کنار استان اصفهان و آزادی در انجام مناسک و برپایی آیینهای مذهبی و اجتماعی خود هستند.
گواه روشن زندگانی ارامنه در غرب استان، تولد میناسیان پژوهشگر، کتاب شناس، تاریخ نگار و مترجم ایرانی در سال ۱۲۹۹ در روستای ارمنی نشین خویگان این منطقه است.
شاخصترین اثر میناسیان در زمینه تاریخ نگاری، کتاب ' تاریخ سیصد و پنجاه ساله ارامنه فریدن' است که در سال ۱۳۶۲ از طرف انجمن ادبی 'گروگ ملید' در بیروت به چاپ رسید، او در این کتاب که نگارش آن ۱۰ سال به طول انجامید، موفق شد اسناد و مدارک بایگانی شده سیصد و پنجاه ساله کلیسای وانک را گردآوری و تنظیم کند.
فریدن به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد خود، شاهرگ حیاتی اتصال استان اصفهان به غرب کشور به شمار میرود و به همین دلیل جمعیتی زیاد از مسافران و گردشگران در ایام نوروز به این منطقه وارد میشوند.
در زمان حاضر دو کلیسای تاریخی روستای غرغن وسواران فریدن درفهرست آثارملی به ثبت رسیده و مقدمات ثبت کلیسای روستای سینگرد نیز در حال انجام است.
منبع: ایرنا