اما و اگر‌های طرح آموزشی شناسایی و هدایت تحصیلی استعداد‌های برتر
حدود ۱۲ سال از نوشته شدن طرح ملی شهاب می‌گذرد، طرحی که باید تا سال ۱۴۰۴ به‌صورت کامل اجرایی شود؛ این طرح قرار است، امسال در پایه چهارم به صورت ۱۰۰ در صدی در مدارس کشور اجرایی شود، اما این برنامه ملی همچنان با، اما و اگر‌هایی مواجه بوده که ممکن است، موفقیت آن را با چالش‌های جدیدی مواجه کند.
به گزارش فرهنگ سدید؛ طرح ملی شهاب، تدبیری است که حدود ۱۲ سال از نوشته شدن شیوه اجرایی آن می‌گذرد و البته ۶ سال است که شکل عملیاتی به خود گرفته است، با این وجود، اما همچنان درروند اجرا با، اما و اگر‌هایی مواجه است که جای تامل دارد.
هدف‌گذاری براساس سند تحول بنیادین
شهاب، مخفف شناسایی و هدایت تحصیلی استعداد‌های برتر، طرحی بوده که شیوه‌نامه اجرایی آن در سال ۸۶ نوشته شده است، با این وجود، اما رسیدن به مرحله اجرایی شدنش، چهار سال زمان برده است. در این روند طرح مذکور برای اولین‌بار در سال تحصیلی ۹۲-۹۱، ۳۵ هزار نفر از دانش‌آموزان هفت استان کشور را تحت پوشش قرار داد، این درحالی است که طرح شهاب باید تا سال ۱۴۰۴ به‌صورت کامل اجرایی شود تا براساس سند تحول بنیادین، آموزش و پرورش بتواند خدمات تربیتی را متناسب با شرایط افراد در مقاطع مختلف تحصیلی ارائه کند. آنچه که لازمه‌اش در گام نخست شناخت استعداد‌های هر یک از دانش‌آموزان است. طرح ملی که طبق اظهارات فاطمه مهاجرانی، رییس مرکز پرورش ملی استعداد‌های درخشان هدفش شناسایی استعداد ذاتی افراد بوده و باید با هدایت تحصیلی گره بخورد تا در نهایت فردی توانمند تربیت شود. طرحی که قرار است، امسال در پایه چهارم به صورت ۱۰۰ در صدی در مدارس کشور اجرایی شود، به عبارتی جشن پوشش سراسری آن در پایه چهارم ابتدایی برگزار شود.
کلاس‌های پرجمعیت و نبود ابزار مناسب
با وجود موارد عنوان شده، اما این برنامه ملی همچنان با، اما و اگر‌هایی مواجه بوده که ممکن است، موفقیت آن را با چالش‌های جدیدی مواجه کند. به‌عنوان مثال باید گفت؛ در موارد بسیاری شاهد هستیم که معلمان یا ابزار مناسبی در این زمینه در اختیار ندارند یا فرصت کافی برای اینکه بتوانند در کلاس‌های پرجمعیت استعداد تک تک دانش‌آموزان را بسنجند، در اختیار ندارند. آنچه که شاید موجب شده تا چندی قبل رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی بیان کند که در این راستا سازوکار‌های جدیدی را در نظر گرفته شده است، اینکه طرح ارزشیابی کیفی – توصیفی با طرح شهاب ادغام شده ضمن اینکه شیوه اجرای آن اصلاح خواهد شد.
راهکاری به‌نام ادغام با طرح ارزشیابی
به این ترتیب طرحی که به‌گفته عبدالرضا فولادوند، مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران حدود ۶ سال از عمر آن می‌گذرد، در کنار برنامه‌هایی مانند المپیاد‌های علمی و جشنواره خوارزمی قرار گرفته تا در قالب تدابیر آموزشی سند تحول اجرایی شود. البته در روند اجرایی شدن طرح شهاب از موارد دیگری نیز به عنوان نقاط ضعف آن نام برده شده است، به‌طور نمونه اینکه در روند عملیاتی شدن این برنامه ملی، آموزش‌هایی به دانش‌آموزان داده می‌شود که اگرچه هدف شناسایی استعداد‌های متنوع و متفاوت این افراد است، ولی در مواردی شاهد هستیم که بیشتر یک نوع قابلیت که استعداد ریاضی و تجربی است را مدنظر قرار می‌دهد و آن را به رسمیت می‌شناسد، نقدی که البته برخی آن را ناشی از این می‌دانند که استعداد‌های این افراد بیشتر با کمک شیوه تست‌ها و آزمون‌ها شناسایی می‌شوند، دغدغه‌ای که البته برای رفع آن همانطور که پیشتر اشاره شد؛ ادغام با طرح ارزشیابی کیفی – توصیفی مدنظر قرار گرفت، اما اینکه انطباق آن با شیوههای ارزشیابی و دسته‌بندی آن چگونه حاصل خواهد شد، خود موضوع دیگری است که به‌نظر می‌رسد چندان مدنظر قرار نگرفته است.
پوشش سوم ابتدایی و نهم متوسطه
با این وجود، اما فولادوند معتقد است؛ شهاب، طرح موفقی بوده و براین اساس امید می‌رود، ادامه پیدا کند. حمید رحمانی، معاون مرکز ملی پرورش استعدادی‌های درخشان باشگاه دانش پژوهان جوان هم در این‌باره عنوان کرده است که در سال تحصیلی پیشرو دانش‌آموزان سوم ابتدایی و نهم متوسطه اول نیز تحت پوشش طرح شهاب قرار می‌گیرند و برنامه اجرایی برای این دو پایه در نظر گرفته شده است. به این ترتیب در یک روند برنامه‌ریزی شده تلاش می‌شود تا ۹۶درصد دانش‌آموزان زیر نظر برنامه ملی شهاب قرار گیرند، در کنار این آمار البته باید گفت که دو درصد دانش‌آموزان کشور که دارای صفات هوشی متفاوت هستند، نیز در مدارس استعداد‌های درخشان تحصیل می‌کنند، ضمن اینکه دو درصد دانش‌آموزان باقیمانده نیز زیر خط استاندارد هوشی قرار دارند. اعداد و ارقامی که مهاجرانی هم از آن سخن گفته است.
جای خالی مدرسان آموزش دیده
علاوه براین موارد باید گفت؛ با توجه به اینکه طبق اظهارات مسئولان بزرگ‌ترین نهاد آموزش عمومی در کشور برنامه ملی شهاب مکملی در خصوص تدابیر آموزشی مربوط به استعداد‌های درخشان است، نیاز به معلمان به عبارتی مدرسانی دارد که آموزش‌های لازم را در این زمینه دیده باشند، آنچه که تاکنون چندان به آن پرداخته نشده، این در حالی است که بین داشتن استعداد تا شکوفایی پتانسیل‌های موجود در دانش‌آموزان، فاصله‌ای است که باید توسط معلمان با شناسایی و پروش قابلیت‌های هر فرد پر شود، هرچند که طبق اظهارات رییس مرکز ملی پرورش استعداد‌های درخشان و دانش پژوهان جوان، دوره آموزشی تامین مدرسان برنامه ملی شهاب آغاز شده، اما این امر تدبیری بوده که در ۶ سال اجرایی شدن طرح شهاب به‌نظر می‌رسد چندان به آن پرداخته نشده است.
سردرگمی در مبانی نظری و مفهوم پردازی
در کنار این موارد، اما نقد‌ها به این طرح همچنان جای تامل دارد، سردرگمی طرح شهاب در مبانی نظری و مفهوم پردازی همچنین تشخیص استعداد و هوش دانش‌آموزان از دیگر مواردی است که ناصرالدین کاظمی حقیقی که در کارنامه خود عضویت در شورای راهبردی و مشورتی سند تحول بنیادین و اجرای طرح ملی پرورش استعداد‌های درخشان در دوره ابتدای را دارد، به آن اشاره کرده است. با این توضیح که مشخص نیست هوش و استعداد در این طرح چه تعریف دارد، به‌عبارتی منظور از برتری یک توانایی در فرد چیست و چه ویژگی‌های باید در مقایسه با سایر توانمندی‌های وی داشته باشد؟ البته وی نسبت به روش‌ها و ابزار‌های عملیاتی شدن طرح ملی شهاب نیز انتقاداتی دارد که در قالب مشخص نبودن دقیق این موارد بیان می‌شود. آنچه که معاون مرکز ملی پرورش استعدادی‌های درخشان باشگاه دانش پژوهان جوان در قالب اینکه در کنارپایه چهارم دبستان سایر پایه‌های تحصیلی به تدریج تحت پوشش این طرح سراسری قرار می‌گیرند تا در کنار توسعه کمی به توسعه کیفی نیز پرداخته شود، به آن پاسخ داده است.
به‌هر حال اشاره به این موضوع ضرورت دارد که در راستای منویات مقام معظم رهبری مبنی براینکه یک استعداد هم هدر نرود پیش رود، باید شناسایی و هدایت تحصیلی استعداد‌های برتر به درستی صورت بگیرد و تدابیر اندیشیده شده در این زمینه نیز عملیاتی شود، که در این روند توجه به نیاز‌ها و زیرساخت‌های لازم در این زمینه باید به‌طور جدی مدنظر قرار گیرد.
منبع: حمایت
نظرات بینندگان
علی اصغر نظری
۱۱:۱۳ - ۱۳۹۹/۱۰/۲۳
چنانجه باید موفق بوده باشد نیست
ارسال نظر
