پرسش بنیادین امروز جامعه ما این است که کدام رهیافت میتواند در دولت سازی اسلامی موفق باشد؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش باید دوگانههایی را مورد توجه قرار داد و بر این مبنا که چه میزان از این دوگانهها باید مورد توجه قرار گیرد از میان آنها دست به انتخاب زد تا در پس آن رهیافت قابل اتکا برای دولت سازی اسلامی صورت بندی نظری درستی بیابد و حاصل آن کارآمدی نهاد دولت در جامعه ایران باشد.