همه دنبال مقصرند؛
فرمانده کل قوا در دیدار حضوری با اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا بر لزوم اتخاذ تصمیم‌های قاطع و حاکمیتی در مبارزه با این بیماری تأکید کردند.
به گزارش «سدید»؛ شروع آشنای هر گزارشی درباره کرونا این روز‌ها تکرار سوگ است و هشدار. یک هفته است که تعداد کشته‌های روزانه کرونا در ایران بالاتر از ۳۰۰ نفر است. البته این براساس روایت‌های رسمی است؛ چراکه برخی از اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا می‌گویند حقیقت، پشت این آمار رسمی پنهان است؛ جایی که باید عدد رسمی را دوبرابر کرد. تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا به‌درستی اجرایی نمی‌شود یا سازوکارش نیست یا اراده‌ای برای اجرای صحیح آن. جامعه پزشکی می‌گوید ستاد ملی مقابله با کرونا در اخذ تصمیم تعلل می‌کند و در اجرایش کم‌کاری. ستاد می‌گوید شهروندان خسته شده‌اند و به همان توصیه‌ها هم عمل نمی‌کنند. همه دنبال مقصرند، شهروندان، بی‌تدبیری دولت را و دولت بی‌توجهی شهروندان را مقصر شرایط پیش آمده می‌دانند. در این میان رضا ملک‌زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌گوید ۵۰ میلیون ایرانی مستعد ابتلا هستند و استفاده از ماسک بهترین واکسن است. کارشناسان دیگری هم معتقدند رعایت فاصله اجتماعی مهم‌ترین کاری است که باید از سوی شهروندان صورت بگیرد. روز شنبه، اما رهبر معظم انقلاب در جلسه‌ای با حضور اعضای ستاد مقابله با کرونا به راهکار‌هایی که باعث کاهش هرچه سریع‌تر در روند شیوع کرونا می‌شود اشاره کردند و مردم و مسؤولان را به انجام این راهکار‌ها توصیه کردند؛ جلسه‌ای که با قدردانی روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور نیز همراه شد. چند ساعت پس از این جلسه، مصوبات تازه‌ای ازسوی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام شد، از دورکاری ۵۰ درصدی کارکنان دولت گرفته تا فهرستی تازه از مشاغلی که در هفته پیش‌رو تعطیل خواهند بود. در بیانات رهبر انقلاب، اما توصیه‌های کاربردی بسیار دیگری هم وجود دارد که عمل به آن می‌تواند از طغیان فراگیری این روز‌ها بکاهد و البته که مرهمی باشد بر آلام این روز‌های مردمان این سرزمین. توصیه‌هایی با محوریت «اولویت سلامت مردم».
اولویت؛ سلامت مردم
کرونا تنها سلامت بشر را تهدید نمی‌کند، آنچه تجربه گذران زندگی در دوران کرونا در ۹ ماه اخیر به همگان آشکار کرده شیوع این بیماری، پیامد‌های مختلف دیگری هم دارد؛ از پیامد‌های بسیار اقتصادی و معیشتی گرفته تا مشکلات امنیتی که پیوست به کرونا شده است. همین تجربه هم نشان می‌دهد احتمال تعارض جنبه‌های سلامت‌محور، امنیتی و اقتصادی کرونا کم نبوده است، اما رهبر معظم انقلاب در این رابطه تاکید کردند «از آنجا که جنبه‌های امنیتی و اقتصادی نیز نشأت گرفته از همین بیماری است، بنابراین اصل و اولویت در تصمیم‌گیری‌ها، سلامت مردم است.» روسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی سراسر کشور در نامه‌ای به این خواسته رهبر انقلاب لبیک گفته‌اند. «بار دیگر در پاسخ به ندای وحدت‌بخش و روحیه‌آفرین رهبری معظم، عزم راسخ خود و همکاران سختکوش و ایثارگر در تمامی رده‌ها را برای صیانت از سلامت مردم اعلام می‌کنیم.»
برخورد جدی با متخلفان
توصیه مهم دیگر رهبر معظم انقلاب معطوف به تغییر نگاه به تخلفات صورت گرفته در این ماجراست. «لزوم تصویب جرایم سختگیرانه برای افرادی که مرتکب تخلفات بزرگ از ضوابط بهداشتی می‌شوند» یکی از توصیه‌های ایشان به اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا بود. توصیه‌ای معطوف به تغییر نگاه ارشادی به متخلفان به نگاهی تنبیهی برای آنها. توصیه‌ای که خواسته افکار عمومی هم بوده است و به نوعی مورد مطالبه آنها هم قرار گرفته است. تا پیش از این مسؤولان تصمیم‌گیر توصیه به رعایت پروتکل‌ها داشتند و در حالی که بسیاری از شهر‌های بزرگ با بحران فراگیری ویروس رو به رو بودند بسیاری معتقد بودند توصیه به تنهایی کارگشا نیست. پس از آن دولت از تصویب جرایمی برای تخلفاتی همچون عدم استفاده از ماسک حرف زد، اما سازوکار اجرایی آن مهیا نبود و این تهدید دولت هم تاثیری نداشت. شریف مطوف، کارشناس مدیریت بحران معتقد است؛ «فراهم نبودن سازوکار اجرایی چنین تصمیماتی به اعتماد عمومی هم لطمه می‌زند، به این مفهوم که تهدید به جریمه و عمل نکردن به آن به هر دلیلی باعث بی‌اعتمادی عمومی به تصمیمات بعدی ستاد خواهد بود.» دولت، اما دیروز اعلام کرده است «قطعاً در سختگیری جریمه‌ها بیشتر اهتمام خواهیم داشت.» و از سوی دیگر رئیس پلیس تهران گفته «رانندگانی که ماسک نزنند ۱۰۰ هزار تومان و هر سرنشین نیز ۲۰ هزار تومان جریمه خواهد شد.»
قرارگاه عملیاتی، حل یک مشکل بزرگ
هفته گذشته وزیر بهداشت و درمان از این گلایه داشت که مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا اجرایی نمی‌شود. این گلایه‌ها در لحن گفته‌های سعید نمکی آنطور بود که دولت هم به آن واکنش نشان داد و آن را ناشی از خستگی دانست و البته توصیه به آرامش داشت. این اولین‌بار نبود که مقامات وزارت بهداشت از عملی نشدن مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا شکایت می‌کردند. پیش از سعید نمکی هم همواره یکی از نقد‌های تکراری به عملکرد این ستاد، اجرایی نشدن تصمیماتش بود. این مشکل حالا جزو اولین توصیه‌های رهبر معظم انقلاب در جلسه مذکور است. در بیانات ایشان «لزوم راه‌اندازی یک عقبه قرارگاهی و عملیاتی برای اجرای تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا و نظارت بر اجرا» با قید «فوری» توصیه شده است.
شریف مطوف، استاد دانشگاه بهشتی و کارشناس مدیریت بحران، این توصیه را بسیار کارگشا می‌داند و معتقد است اجرای این خواسته می‌تواند تا حجم بسیاری از مشکلات پیش‌رو بکاهد. او به جام‌جم می‌گوید: «توصیه‌های رهبر معظم انقلاب را نه جداگانه که باید به‌صورت یک بسته دید، به این مفهوم که باید همه این توصیه‌ها به صورت موازی محقق شود تا تاثیر آن را در مهار یا کند شدن چرخه سرایت در شرایط کنونی به چشم دید.» او می‌گوید پیشنهاد راه‌اندازی یک قرارگاه عملیاتی در شرایط بحرانی کنونی همچون یک بازوی اجرایی برای تصمیمات ستاد است، اگر هسته اولیه این ستاد را با وجود کارشناسان حوزه پزشکی و دانشمندان و کارشناسان مدیریت بحران مشابه مغز یک انسان در نظر بگیریم، قرارگاه عملیاتی مشابه دست و پای آن انسان است. به این مفهوم که اگر قرار است امیدی به بهبود شرایط داشته باشیم تنها و تنها با وجود یک بازوی اجرایی قوی به نام قرارگاه عملیاتی و البته نظارت بر آن شدنی است.»
فریبرز ناطقی الهی، کارشناس مدیریت بحران هم معتقد است اجرای تصمیمات به عهده وزارت بهداشت نیست و «بهتر است دستگاه اجرایی در شرایط کنونی مدیریت تصمیم گیری‌ها را از مسؤولان بهداشتی بگیرد و آن را به دست متخصصان حوزه مدیریت بحران بسپارد، چراکه حوزه بهداشت و درمان نمی‌تواند تصمیمات حیاتی لازم را برای بهبود اوضاع بحرانی کشور بگیرد.» البته که علی ربیعی سخنگوی دولت دیروز اعلام کرده است «به منظور پشتیبانی، ایجاد هماهنگی، پیگیری و اجرای دقیق مصوبات ستاد ملی کرونا به زودی، «مسؤول قرارگاه عملیاتی ستاد ملی کرونا» تعیین و اعلام می‌شود.»
اعتماد مردم به یک سخن واحد
تعدد تصمیم‌ها حتی در یک بازه زمانی کوتاه یکی از آسیب‌های تکراری در راه مقابله با کرونا بوده است. بار‌ها و بار‌ها مردم شاهد تناقض گفته‌های مسؤولان در یک تصمیم واحد بوده‌اند و حالا این نکته هم جزئی از توصیه‌های رهبر معظم انقلاب است. «شنیده شدن یک سخن واحد از جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا» توصیه موکد ایشان در جلسه با اعضای ستاد بوده است. الهام امینی، کارشناس مدیریت بحران هم معتقد است در شرایط بحرانی بسیاری از مشکلات در حوزه شهری بیشتر به چشم می‌آید. او با اشاره به توصیه موکد رهبر معظم انقلاب معتقد است یکی از دلایل اصلی بالا رفتن آمار روزانه مبتلایان و قربانیان کرونا نبود مدیریت یکپارچه است. او به جام‌جم می‌گوید «هنوز چند ارگان درگیر با بیماری کرونا را نتوانسته‌ایم سر یک میز بنشانیم و بتوانیم یک نتیجه منطقی از این همنشینی به دست بیاوریم. همه این ارگان‌ها به صورت جزیره‌ای فعالیت می‌کنندو بالا رفتن آمار را از سر خود باز می‌کنند.» به باور او تناقض در گفته‌های مسؤولان در مجموع منجر به بی‌اعتمادی عمومی به این نهاد مهم می‌شود و نشانه‌های این بی‌اعتمادی را می‌توان در بی‌توجهی شهروندان به توصیه‌های پزشکی دید.
استفاده از ظرفیتی به نام بسیج
وضعیت کنونی در راه مقابله با کرونا بار‌ها با روز‌های دفاع‌مقدس شبیه‌سازی شده است، مصادیق این شباهت هم آن قدر هست که نیاز به تکرار نباشد. یکی از این مصادیق، اما روحیه داوطلبانه‌ای است که میان قشر‌های مختلف جامعه از ابتدای شیوع این ویروس نمود داشته است. رهبر انقلاب اسلامی هم با اشاره به حضور پر شمار نیرو‌های داوطلب در ماه‌های اول شیوع بیماری و خدمات مؤثر آنان همانند کمک به پرستاران، ضدعفونی کردن دستگاه‌ها و معابر، راهنمایی خانواده‌ها و کمک به افراد سالمند، استمرار این فعالیت‌ها را مورد تأکید قرار دادند و از نیرو‌های داوطلب مخلص و جوانان مؤمن و صالح خواستند بار دیگر وارد میدان شوند. اما این توصیه وقتی محقق می‌شود که بتوانیم از ظرفیت بالای مساجد و بسیج استفاده کنیم. شریف مطوف، استاد دانشگاه معتقد است شیوه‌های پیشگیری محله‌محور به واسطه اعتماد عمومی اهالی یک محله می‌تواند تاثیر بسیار و بهتری داشته باشد. او می‌گوید نیرو‌های بسیج و انتظامی البته با محوریت توصیه‌های وزارت بهداشت می‌توانند روند مهار را در اوضاع کنونی تسریع کنند.
با فروکش کردن موج اولیه کرونا بسیاری، از جمله گروه‌های جهادی به تصور پایان گرفتن فراگیری، تمرکز اصلی فعالیت‌شان را به دیگر کمبود‌های جامعه گذاشتند، اما حالا با وضعیت کنونی مسیر فعالیت‌های داوطلبانه آنها تغییر می‌کند. نشانه‌های این تغییر هم از همین امروز آشکار است، ۲۵۰ گروه جهادی تنها در استان مرکزی به این واسطه سازماندهی شده‌اند و آنطور که مسؤول سازمان بسیج سازندگی سپاه قدس گیلان می‌گوید ۱۰۶۸گروه جهادی در قالب ۱۳هزار و ۱۹نفر برای مقابله با کرونا در استان فعال هستند.
دولت الکترونیک، تنها راه فاصله‌گذاری
«دولت الکترونیک» همواره کاربری جذابی برای سیاستمداران در میان وعده‌های انتخابی داشته است. اما اغراق نیست بگوییم این کاربری تنها به عنوان ترکیبی تزئینی در این گفته‌ها استفاده می‌شده است و حالا لزوم وجود چنین کاربری بیش از پیش حس می‌شود. رهبر معظم انقلاب هم در بیاناتشان «افزایش خدمات الکترونیک» و «به حداقل رساندن مراجعات به دستگاه‌های اجرایی» را توصیه کرده‌اند. نکته‌ای که به باور مهدی زارع، کارشناس مدیریت بحران باعث کاهش تجمع و کند شدن چرخه سرایت است. او به جام‌جم در این رابطه می‌گوید: «در چنین شرایطی، بالا بردن کیفیت و توسعه زیرساخت‌های اینترنتی، تنها راهکار برای اجرایی شدن فاصله‌گذاری اجتماعی و دورکاری شاغلان است. در واقع، استفاده از ظرفیت‌های آنلاین مشاغل، همان چیزی است که با وجود همه کم و کاستی‌هایش باید به هر نحوی شده، اجرا شود تا به هدف‌مان که دورکاری و در نهایت فاصله‌گذاری اجتماعی است برسیم.»
شناسایی سریع مبتلایان
از همان ابتدای شیوع کرونا در ایران حرف از روش‌های شناخت مبتلایان بود و آنطور که کارشناسان این حوزه می‌گویند در ابتدا مهم‌ترین راه برای مهار سرایت همین نکته است. حالا هم این نکته متخصصان بخشی از توصیه‌های رهبر معظم انقلاب است. این‌که اگر در چند روز اول مبتلایان شناسایی و برای معالجه آنها اقدام شود، مرگ و میر کاهش چشمگیری خواهدداشت. این در حالی است که بدانیم ایران در شاخص تعداد آزمایش کرونا نسبت به جمعیت از متوسط جهانی بسیار پایین‌تر است. مسعود یونسیان، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به جام‌جم می‌گوید: «رتبه ما در تعداد آزمایش کرونا نسبت به جمعیت ۱۱۳ است به این معنا که ما در این شاخص از متوسط جهانی خیلی پایین‌تر است.» رتبه ما در حالی در این حوزه بسیار پایین است که به گفته او ایران در تعداد موارد ابتلا رتبه سیزدهم و در تعداد آزمایش‌های کرونا رتبه هجدهم را به خود اختصاص داده‌است.
بسته‌های حمایتی و آسیب‌دیدگان کرونا
معیشت مردم در بحبوحه فراگیری از مهم‌ترین چالش دولت‌ها در راه مقابله با ویروس کرونا بوده‌است. آمار‌های رسمی از شش میلیون شغلی حکایت می‌کند که از ابتدای فراگیری کرونا در ایران از بین رفته‌است، مشاغلی که در میانه تحریم‌های ظالمانه و تورم افسارگریخته به مثابه تهدید فروپاشی یک طبقه‌اجتماعی در ایران است. توصیه مهم دیگر رهبر معظم انقلاب در جلسه دیدار با اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا معطوف به این نکته است. ایشان فرمودند: «دولت باید بسته‌های حمایتی را در نظر بگیرد، ضمن آن‌که خیرین و مردم نیز باید وارد میدان شوند و به کمک این افراد بیایند؛ چراکه این کار جزو بهترین کار‌ها و برترین وسایل نزدیک شدن به خداست.» این نکته وقتی مهم‌تر است که در فهرست تازه منتشرشده از مشاغل مشمول محدودیت‌های کرونایی تعداد بسیار بیشتری از مشاغل شامل این محدودیت‌ها قرار گرفته‌اند. دیروز، اما عباس گودرزی، نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس، از تصویب و اجرای طرح تامین کالا‌های اساسی که نمایندگان در صحن با بررسی اولویت‌دار آن موافقت کرده‌بودند، به عنوان گامی اساسی در جهت حمایت از آسیب‌دیدگان از شرایط شیوع کرونا یاد کرد. ولی اسماعیلی دیگر عضو کمیسیون اجتماعی مجلس هم از تشکیل جلسه این اعضا با وزیر تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی پس از تاکیدات رهبر معظم انقلاب خبر داده و گفته‌است «تصمیماتی را برای افرادی که از خدمات بیمه بیکاری محروم مانده‌اند و نحوه تامین اعتبارات لازم برای تسریع روند پرداخت حقوق بیکاری به آنها اتخاذ خواهندکرد.»
محدودیت سفر با اقناع مردم
محدودیت در سفر یکی از چالش‌های مهم در رابطه با مهار کرونا بوده‌است، بی‌توجهی بخشی از شهروندان به این توصیه و البته ناکارآمدی در نظارت و برخورد با متخلفان در این راه باعث شده‌است هر جا تعطیلات و سفر شهروندان رونق گرفته شیب ابتلا و مرگ و میر‌ها به شکل معناداری بالاتر رفته‌است. این موضوع هم بخشی از توصیه‌های رهبر معظم انقلاب در دیدارشان با اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا بود. ایشان در بخشی از بیاناتشان فرمودند: «کنترل دقیق مبادی ورودی کشور، محدودیت تردد‌های غیرضرور بین شهری به همراه اقناع مردم و اعمال سختگیرانه ضوابط در ناوگان حمل و نقل شهری و محیط‌های عمومی، از جمله مصادیق محدودیت‌هاست که مسؤولیت اصلی اجرا و نظارت، با شورای امنیت کشور و نیروی انتظامی است.» برخی تعلل دولت در تعطیلی برخی شهر‌ها از جمله تهران را مربوط به افزایش همین سفر‌ها می‌دانستند که البته تجربه نشان داده‌است این تعلل بیراه هم نبوده‌است. از الهام امینی کارشناس مدیریت بحران درباره تاثیر سفر‌ها می‌پرسیم. او به جام‌جم می‌گوید: «گسترش کالبدی شهر‌ها در ایران باعث شده‌است استاندارد‌های لازم در بسیاری از شهر‌ها اجرا نشود. یکی از آن استاندارد‌ها که قربانی این گسترش کالبدی شده نبود کنترل بر مبادی ورودی و خروجی شهرهاست.» مسعود مردانی، عضو کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا هم به جام‌جم می‌گوید: «دولت حتما باید با اعمال محدودیت‌های شدید در جاده‌ها از انجام سفر‌های غیرضروری در تعطیلات جلوگیری کند».
انتهای پیام/
منبع: جام جم
ارسال نظر
