گروه تعلیم و تربیت فرهنگ سدید- حمیده نامدار: مسئله بازی و در نظر گرفتن آن به منزله یکی از فعالیت‌های انسان به خصوص کودکان، از جمله مسائلی است که از دیرباز مود توجه روانشناسان بوده و این افراد همواره به دنبال درک و تبیین آن بوده اند.
رشد فرهنگی؛ بارزترین ویژگی جشنواره امسال
بازی فعالیتی مهم و کاملا ضروری و لازم الاجرا در تمام مراحل رشد اولیه کودک است و در حقیقت بازی می‌تواند به رشد طبیعی کودک از جهات مختلف فیزیکی؛ عاطفی و هوشی کمک کند. از نظر فیزیکی کودک بخش مهمی از مهارت‌های خود را از طریق بازی به دست می‌آورد و بازی می‌تواند سبب تحرک کودک شود. کودکان زمان بازی را بسیار دوست داشته و این زمان را بر هر چیز دیگری مقدم می‌دارند از این رو انتخاب اسباب بازی مناسب برای کودکان در هر سنی بسیار حائز اهمیت است. اگر اسباب بازی‌های کودکان به دقت انتخاب شوند، موجب ارتقای کیفیت بازی و رشد کودک می‌شوند؛ به همین جهت بهترین و مناسب‌ترین اسباب بازی برای کودکان به ویژه در سنین پیش دبستانی، اسباب بازی‌های آموزشی است.
جشنواره ملی اسباب بازی با رویکرد حمایت از تولید ملی و با شعار «تمرین زندگی» در چهارمین سال متوالی به همت کانون پرورش فکری برگزار شد.
اسباب بازی علاوه بر تاثیر مستقیمی که بر اقتصاد کشور می‌گذارد به عنوان یک کالای پر کاربرد فرهنگی، بسیار حائز اهمیت است به طوری که کودکان قبل از آشنایی با دیدگاه‌های متفاوت آموزشی با اسباب بازی‌ها به صورت عینی و عملی فرهنگ پذیری خواهندکرد، از این رو توجه به صنعت اسباب بازی از دو رویکرد اقتصاد و فرهنگ بسیار مهم و ضروری است.
بر اساس بررسی متوالی از جشنواره اسباب بازی از سال گذشته تاکنون این صنعت به همت دبیرخانه شورای نظارت بر ساخت، تولید و واردات اسباب‌بازی، امسال به طور ویژه‌ای از رشد فرهنگی برخوردار بوده است.
بررسی های صورت گرفته نشان دهنده شرایط بسیار عالی در حیطه تولید اسباب بازی، ارتباط و حمایت تولید کنندگان و مبتکرین خلاق بازی‌های مهارتی، ذهنی و گرایش اسباب بازی‌ها به سمت تناسب با فرهنگ اسلامی ایرانی است. در دوره جدید این جشنواره این امر در مقایسه با سال گذشته به طور چشمگیری وضعیت بهبود یافته و تولید کنندگان داخلی این امر را مرهون ایجاد انجمن صنفی اسباب بازی در اسفند سال گذشته می‌دانستند.
ضرورت توجه به صنعت اسباب بازی از دو رویکرد اقتصادی و فرهنگی
در یک جمع بندی ویژگی‌های چهارمین دوره جشنواره ملی اسباب بازی به شرح زیر است:
- به طور میانگین از هر سالن تعداد ۵ یا ۶ غرفه تولید کنندگان مبتکر و خلاق اسباب بازی حضور داشتند و عملا رقابت در تولید و ابداع اسباب بازی‌های مهارتی متناسب با فرهنگ غنی و اصیل ایرانی-اسلامی چشم نوازی می‌کرد که این امر خبر از ارتباط خوب تولیدکنندگان با کارشناسان حیطه کودک و مهدکودک‌ها را نشان می‌داد.
- اسباب بازی‌های خلاقانه عموماً با معیار‌هایی همچون پرورش مهارت‌ها و توانایی‌های بدنی، بالابردن انگیزه یا محرک، کشف و جستجو، پرورش خیالات و تصورات، تحریک حواس مختلف، دوام و استحکام و قیمت‌های متناسب با شرایط کنونی جامعه را دارا بود که این گروه از اسباب بازی‌ها موجب پرورش تفکر، تخیل، سرگرمی، لذت و مهمتر از همه یادگیری در کودک می‌شود و او را با مفاهیم و دنیای پیرامون آشنا می‌سازد.
- در این بازدید ردپایی از اسباب بازی‌های وارداتی به چشم نیامد مگر در برخی از غرفه‌ها که لوازم وارداتی در مواد اولیه به کار گرفته شده بود.
- در گوشه‌ای سالن به همت دبیر خانه شورای نظارت اسباب بازی، نمایشگاهی اختصاصی از اسباب بازی‌های ممنوعه فراهم شده بود که در آن اسباب بازی‌های آسیب زا از منظر فرهنگی، اقتصادی و حتی تربیتی به چشم می‌خورد که به گفته عوامل شورا امسال تلاش جدی در حوزه جمع آوری این اسباب بازی‌ها از سطح بازار شده است، اما بازار پر رونق قاچاق همچنان سعی در دست درازی به این عرصه را دارد؛ که در این پیشنهاد ایجاد فضای فرهنگی برای پس زدن کودکان بسیار موثر است چرا که سال گذشته ساخت فیلم سینمایی با نام قهرمانان کوچک در جهت مبارزه با کالای قاچاق بسیار مورد اقبال کودکان و نوجوان قرار گرفت.
- نکته قوت مشهود در این جشنواره، اعتماد زایی به جهت بیان محصول کاملا ایرانی در مصاحبه با تولید کنندگان بود که آن‌ها با توجه به شرایط نوسان نرخ ارز در کشور با افتخار از ملی بودن کالای خود یاد می‌کردند؛ که این امر بیانگر تبلیغات با تحریک حس ملت دوستی در میان مخاطبان است که به نوعی نشان از ملی گرایی مردم در صنعتی پر اهمیت در حیطه فرهنگ و اقتصاد را بیان می‌کند.
- تولید کنندگان اعلام رضایت بسیار از نحوه اطلاع رسانی و ثبت نام در جشنواره داشتند که در مقایسه با سال گذشته این مورد هم بسیار خوب ساماندهی شده بود.
- بر اساس رصد اخبار، جشنواره مورد اقبال مسئولین و نهاد‌های قانونی قرار گرفته است به طوریکه فاطمه ذوالقدر نایب رییس کمیسیون فرهنگی مجلس در بازدید از جشنواره اعلام همکاری مجلس با صنعت اسباب بازی را داشته است و یادآور شده است اگر صنعت اسباب‌بازی احتیاج یا نیاز قانونی داشته باشد، مجلس می‌تواند این نیاز را برطرف و به صنعت اسباب‌بازی کمک کند.
نقاط قوت و ضعف جشنواره امسال؛ تولیدکنندگان چه می‌گویند؟
اما توجه همه جانبه به جشنواره ملی اسباب بازی و رصد نقاط قوت و مشکلات موجود به بهبود و پیشرفت روند برگزاری این چشنواره در سالهای آتی کمک کند. البته این موضوع را باید در کنار مطالبات تولید کنندگان این حوزه مهم ارزیابی و بررسی کرد. از جمله نقاط قوت در چهارمین جشنواره اسباب بازی، می‌توان به اتفاق نظر مسئولان بر حمایت و نظارت موثر و مستمر در مقابله با قاچاقچیان صنعت اسباب بازی اشاره کرد. علاوه بر این بازدید مسئولین و سیاستمدران نهاد‌های فرهنگی، چون معاونت فرهنگی سپاه و کمیسیون فرهنگی مجلس برای حمایت و تضمین اجرایی از تولیدکنندگان این صنعت و پیشبرد اهداف فرهنگی از نقاط قوت برگزاری چهارمین جشنواره اسباب بازی محسوب می‌شود.
استفاده از پتانسیل بالای فرهنگی کشور در تولید اسباب بازی با استفاده از ادبیات غنی و شخصیت‌های ملی و دینی فرصت خوبی برای تولید اسباب بازی با رویکرد آموزشی و پیشبرد اهداف فرهنگی است که امسال در چند غرفه شاهد بروز این محصولات در حیطه کودک و نوجوان بودیم. تولید برخی اسباب بازی‌های فرهنگی-ارزشی در کشور و با مشخصه ایرانی- اسلامی در مجموعه این جشنواره با عنوان‌های عروسک‌های ریحان و سلمان، پوریا و پونه و از جمله این موارد بود. امکان ثبت اسباب بازی در زمره شرکت‌های دانش بنیان جهت استفاده از تسهیلات این بخش به منزله نقطه قوتی دیگر در پیشرفت صنعت اسباب بازی کشور است.
علیرغم کلیه نقاط قوت و ویژگی‌های مثبت چهارمین جشنواره ملی اسباب بازی، برخی کاستی‌ها در این حوزه وجود داشت. چشم نوازی برخی از المان‌ها و شخصیت‌های انمیشن‌های خارجی در برخی از محصولات تولید ملی، خبر از ضعف چهره سازی در برنامه‌های تولیدی سینما و تلویزیون دارد. عدم ساخت و طراحی شخصیت‌های محبوب برای کودکان به صورتی است که برخی از تولید کنندگان به اجبار از شخصیت‌های غربی در ساخت محصولات خود استفاده می‌کنند و برای رفع این معضل تولید کنندگان اسباب بازی تاکید داشتند که آماده همکاری با برنامه سازان در این زمینه هستند. این امر به یقین با شکل گیری حلقه‌ای هماهنگ از همکاری برنامه سازان، تولیدکنندگان، کارشناسان و جامعه شناسان حوزه کودک می‌تواند نقطه عطفی در این راستا باشد.
برخی تولید کنندگان نیز از عواملی همچون عدم دیدگاه فرهنگی به حوزه تولید اسباب بازی دارد و این افراد در پرداخت مالیات یا کسب مجوز برای استفاده از اسباب بازی در حوزه انتقال محتوای آموزشی گله‌مند بودند.
تولید کنندگان از عدم تسهیل در اخذ مجوز برای اسباب بازی هم به شدت ناراضی بوده و زمان ۶ یا ۷ ماه برای ثبت اختراع اسباب بازی و کسب مجوز را مرح می‌کردند در صورتی که این امر در کشور‌های توسعه یافته حداکثر زمان لازم برای ثبت برند اسباب بازی ۷۲ ساعت اعلام می‌شود، از این رو اسباب بازی ساز‌ها خواستار تسریع عمل به جهت توسعه این بخش شدند. راه اندازی اتحادیه برای تولید کنندگان اسباب بازی با رویکرد فرهنگی از جمله پیشنهادات قابل توجه تولید کنندگان صنعت اسباب بازی بودکه تحقق این امر می‌تواند فضای بسیار مناسبی به جهت همکاری بین تولید کنندگان، واردکنندگان و توزیع کنندگان ایجاد کند و ضمن رفع مشکلات این قشر از جامعه، نظارت در این عرصه را بالا ببرد.
