بازماندگی از تحصیل در ایران؛ ماهیت، علل، ابعاد و پیامدها
تعداد اخبار:۱۰

بازماندگی از تحصیل در ایران؛ ماهیت، علل، ابعاد و پیامدها

ترک تحصیل نوجوانان یا جوانان، به دلیل عوامل مختلفی رخ می‌دهد. این علل به دو دسته داخل و خارج از نظام آموزشی تقسیم می‌شوند. عوامل داخل نظام آموزشی شامل مسائلی چون ناکارآمدی سیستم آموزشی، رفتار معلمان، ساختار محتوای درسی و مسائل مشابه هستند. در این راستا، به‌عنوان‌مثال، می‌توان به ناکارآمدی سیستم آموزشی و نحوه تدریس معلمان اشاره کرد که برخی محصلین را به ساختارهای خارج از مدرسه رسمی سوق داده است. اما عوامل خارجی اشاره به زمینه‌هایی دارند که در بستری غیر از نظام آموزشی رخ می‌دهند. تحقیقات نشان می‌دهد که در حال حاضر، فقر در کنار معلولیت به عنوان یکی از عوامل اصلی بازماندگی از تحصیل در ایران محسوب می‌شود. اعتیاد والدین، طلاق، بد سرپرستی یا فقدان سرپرست مؤثر، مشکلات و نارسائی‌های جسمی شامل معلولیت‌ها و بیماری‌های مختلف، فقر فرهنگی، مهاجرت و جابه‌جایی محل زندگی یا تحصیل و فقر انگیزشی از جمله عوامل خارجی هستند که دانش آموزان را در معرض بازماندگی از تحصیل قرار می‌دهند. این پرونده سعی دارد با شناسایی این دو دسته عوامل، ابعاد و پیامدهای مسئله بازماندگی از تحصیل در ایران را بشناسد و با تکیه‌بر نظرات متخصصان برای چالش‌های موجود راهکارهای مؤثر ارائه دهد.
«نمی‌توانیم» نداریم
زیر و بم آموزش خواندن و نوشتن به افرادی با شرایط خاص در گفت‌وگو با علی صداقتی؛

«نمی‌توانیم» نداریم

 متوجه شدم که افراد خارجی در سفارتخانه‌ها، ظرف شش ماه زبان فارسی را یاد می‌گیرند! حتی یادم هست جایی خواندم که از ویل دورانت پرسیدند؛ چند ماه طول کشید تا زبان فارسی را یاد گرفتی؟ گفت من چهار ماهه یاد گرفتم! با خودم گفتم؛ چرا بچه‌های ما فارسی را در این مدت کوتاه یاد نگیرند؟ مگر آنها دو کله یا مغز دارند که در کله یکی فارسی چهار ماهه درونی می‌شود و آن دیگری باید چند سال به مدرسه بیاید تا فارسی را بیاموزد؟
مدارس خصوصی و بازتولید تفکر طبقاتی در ایران
پیوند عدالت آموزشی و سیاست‌گذاری اجتماعی در گفتاری از دکتر رضا امیدی؛

مدارس خصوصی و بازتولید تفکر طبقاتی در ایران

در نخستین سال‌های دهه پنجاه بود که قانونی برای ملی‌شدن تمام مدارس تصویب شد. این امر دلایل متنوعی داشت. از جمله افزایش درآمدهای نفتی، انگیزه‌های سیاسی و از همه مهم‌تر که این مدارس خاص به مراکز تربیت نیروهای جریانات سیاسی تبدیل می‌شد. در برخی از موارد داستان از این قرار بود که کادر مدارس نیروهای موردنیاز خودش را از دبیرستان انتخاب می‌کرد! پس باید به این نکته توجه داشت که فقط افزایش درآمد نفتی عامل این سیاست نبوده است.
اوضاع عدالت جنسیتی در ایران خوب است
بررسی نسبت مؤلفه جنسیت در کاهش یا افزایش نرخ بازماندگی از تحصیل در گفتگو با سیدمحمد حسنی؛

اوضاع عدالت جنسیتی در ایران خوب است

معنای اصلی عدالت آموزشی به بیان شما یا تربیت مدرسه‌ای به بیان من، حذف موانعی است که مانع حضور دانش‌آموزان در مدرسه می‌شود. یکی از این موانع جنسیت است. فاکتور جنسیت در تمام جوامع به‌عنوان یکی از موانع بزرگ عدم دسترسی به مدرسه محسوب می‌شود. اوضاع امروز جامعه ایرانی از حیث نزدیک‌شدن به عدالت جنسیتی، اوضاع خوبی است. آمار‌ها نشان می‌دهد که در سال‌های پس از پیروزی انقلاب، موفقیت‌های زیادی در خصوص برابری جنسیتی کسب شده است.
حکمرانی اقتضایی عدالت نمی‌آورد
بررسی ابعاد اجتماعی و فرهنگی عدم اجرای عدالت آموزشی بر جامعه ایرانی در مصاحبه با پرویز امینی/ بخش اول؛

حکمرانی اقتضایی عدالت نمی‌آورد

اگر آموزش‌وپرورش را از دست بدهیم، دیگر نابرابری، ساختاری می‌شود؛ یعنی تداوم نسلی پیدا می‌کند. یعنی یک کارگرزاده اراده و توانایی و انگیزه‌ای ندارد که بتواند از این فضا عبور کند. این نتیجه سیاست‌گذاری است که در خلأ تئوری نوشته می‌شود و این وضعیت فاجعه‌بار پیش می‌آید.
«مدرسه رایگان» و ایده‌ای که شکست‌خورده!
بررسی ابعاد اجتماعی عدم اجرای عدالت آموزشی بر جامعه ایرانی در گفتگو با پرویز امینی/ بخش دوم؛

«مدرسه رایگان» و ایده‌ای که شکست‌خورده!

آقای حداد در مورد مدارس غیرانتفاعی اسلامی گفته بود که منطقش، منطق مدارس اسلامی قبل از انقلاب است. خب پس جمهوری اسلامی را برای چه درست کردید؟ یعنی حوزه تعلیم تربیت ما محدود است. اگرچه ساختار سیاسی را عوض می‌کنم، ولی کل مدارس ایران را نمی‌توانیم اداره‌اش کنیم. به نظر من همان حرف خانم دکتر ماهروزاده در شبکه چهار درست است. مجری پرسید که خانم این حرف‌هایی که شما می‌زنید معنایش این است که جمهوری اسلامی در تعلیم‌وتربیت شکست‌خورده است؟ بله قطعاً این‌طور است. بلاتردید.
گسترش آموزش در ایران با نیت عدالت بود
بررسی ابعاد اجتماعی بازماندن از تحصیل در گفتگو با سمیه فریدونی/ بخش اول؛

گسترش آموزش در ایران با نیت عدالت بود

در خیلی از مدارس غیرانتفاعی، خانواده‌هایی از طبقه متوسط هستند که بضاعت مالی آن‌چنان زیادی ندارند، ولی سبد هزینه‌هایشان را طوری تقسیم کردند که قسمت مهم درآمدشان صرف آموزش بچه‌ها شود! گویا اوضاع طوری است که این فرد باید خجالت بکشد از این که بچه‌اش را در مدرسه غیرانتفاعی ثبت‌نام کرده است.
سراب مدارس خصوصی و ایده‌هایی که نیست!
بررسی نسبت عدالت آموزشی در مدارس ایران در گفتگو با محمود مهرمحمدی؛

سراب مدارس خصوصی و ایده‌هایی که نیست!

امروزه تقاضا برای مدارس خصوصی نزدیک به ۱۰۰ درصد است. به این معنی که عده قلیلی امکان دسترسی به این امکان را دارند و عده زیادی حسرت می‌خورند که فرزندانشان امکان تحصیل در مدارس خصوصی را ندارند. مشکل اصلی مدارس خصوصی نیستند؛ بلکه مشکل اصلی حسرتی است که در قاطبه والدین به دلیل تفاوت بین مدارس خصوصی و دولتی وجود دارد.
«علم یا ثروت» دغدغه مهم بچه‌ها است
معلم‌ها و مسئله‌ای به نام بازماندگی از تحصیل یا درس‌خواندن زیر پونز؛

«علم یا ثروت» دغدغه مهم بچه‌ها است

در سال ۱۳۸۹ که رهبری به‌نوعی حکمی را برای تسهیل تحصیل و زیست اجتماعی و فرهنگی مهاجران صادر کردند، بنا شد حتی کودکان افغانستانی غیرقانونی هم این توانمندی را داشته باشند که مثل کودکان ایرانی امکان تحصیل بیابند. البته دولت وقت به‌خاطر کمبود توان زیر بار این مسئولیت نرفت و این ماجرا تا امروز کش پیدا کرد. یادم هست وقتی بنا شد کودکان افغانستانی در مدارس ایران مشغول به تحصیل شوند، برخی از خانواده‌های ایرانی با تجمع جلوی مدارس به این مسئله معترض شدند!
ما مشکلِ مدرسه نداریم
بررسی دلایل و زمینه‌های بازماندگی از تحصیل در ایران در گفتگو با علیرضا عبدالله‌زاده؛

ما مشکلِ مدرسه نداریم

همواره در تحلیل مسئله بازماندگی از تحصیل به فقدان یا کمبود مدرسه اهمیت زیادی داده می‌شود و برای علاج این درد در سالیان متمادی مدرسه‌سازی تجویز شده است. اما آمارها نشان می‌دهد مجموع کسانی که به‌خاطر نداشتن یا در دسترس نبودن مدرسه دچار بازماندگی شده‌اند، کمتر از هفت درصد جمعیت بازماندگان هستند!
سمت‌وسوی پیکان عدالت‌خواهی را به سمت مردم نبرید
بررسی ابعاد اجتماعی بازماندن از تحصیل در گفتگو با دکتر سمیه فریدونی/ بخش دوم؛

سمت‌وسوی پیکان عدالت‌خواهی را به سمت مردم نبرید

زن، خانمی است که درس‌خوانده، کار می‌کند، بچه دارد، به همسرش می‌رسد، کارهای منزل را انجام می‌دهد، ارتباط اجتماعی دارد، کتاب می‌خواند، پادکست گوش می‌دهد، به زیبایی‌اش می‌رسد، ورزش می‌کند، به همه غذای خانگی می‌دهد، خانه‌اش همیشه تمیز است و... خب این انسان نیست، این یک ربات است! فرسودگی این آدم کجاست؟