آسیب شناسی بازار پخش و توزیع کتاب در ایران
تعداد اخبار:۸

آسیب شناسی بازار پخش و توزیع کتاب در ایران

یکی از مهم‌ترین مراحل در روند چاپ و انتشار کتاب، عرضه کتاب از مبدأ به مقصد است. نوشتن یا ترجمه و چاپ کتاب تنها مراحل اولیه در این فرایند هستند و آنچه از همه مهم‌تر است شیوه رساندن کتاب از مبدأ یعنی ناشر به مقصد یعنی مخاطب است. در گذشته ناشران به‌طور مستقیم و از طریق فروشگاه‌های خود و یا از طریق پست، کتاب را به دست مخاطبان می‌رساندند اما امروزه شرکت‌هایی به‌طور اختصاصی به‌عنوان شرکت‌های پخش کتاب فعالیت می‌کنند که کتاب‌ها را از ناشران دریافت کرده و به فروشگاه‌های کتاب در سراسر کشور می‌رسانند. اگرچه این شرکت‌ها توانسته‌اند تا حد زیادی برخی مشکلات ناشران در حوزه عرضه کتاب را برطرف کنند، اما هنوز هم به نظر می‌رسد که این حوزه با مشکلاتی مواجه است؛ به‌طوری‌که بعضی ناشران ورشکسته، یکی از علت‌های تعطیلی خود را نابسامانی بازار عرضه کتاب یا وجود مافیا می‌دانند. برخی معتقدند که در حوزه عرضه کتاب مافیا وجود دارد و گروه‌هایی هستند که بر سازوکار عرضه کتاب‌ها نظارت می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که این حوزه به‌طور طبیعی مسیر خود را پیش ببرد. برخی دیگر نیز وجود مافیا را درست نمی‌دانند و معتقدند که همه‌چیز ناشی از مناسبات بازار است. در پرونده حاضر سعی بر آن است تا ابعاد این موضوع بررسی شود و ضمن آشنایی با مشکلات حوزه عرضه کتاب به مسئله وجود مافیا در این حوزه نیز پرداخته شود.
خط پایان نابسامانی عرصه توزیع کتاب، کجاست؟

خط پایان نابسامانی عرصه توزیع کتاب، کجاست؟

ناشران و مراکز پخش بزرگ هم متفق القول می‌گویند که با ادامه چنین وضعیتی آن‌ها با خطر جدی ورشکستگی روبه رو هستند. چراکه مطابق تحقیقات میدانی ما علی‌رغم عرضه آنلاین کتاب توسط ناشران و سایت‌های خدماتی شناخته شده فروش کالا، هنوز حدود ۸۰ درصد فروش کتاب کشور توسط کتاب فروشان صورت می‌گیرد و همچنان فرهنگ عمومی مخاطبان کتاب آن‌ها را برای خرید راهی کتاب‌فروشی‌ها می‌کند.
«پکا» ایده ناکام جمعی از ناشران

«پکا» ایده ناکام جمعی از ناشران

ایده «پکا» حدوداً متعلق به ۳ دهه پیش است. هدف پکا این بود که جمعی از ناشران مطرح، یک شرکت تعاونی توزیع کلان کتاب در کشور ایجاد کنند و رفتند در خیابان فلسطین فروشگاهی هم خریدند، اما وقتی وارد کار شدند ما شاهد یک مرکز بزرگ تک‌فروشی کتاب شدیم، بنابراین موفق نشدند.
بی‌نظم مثل بازار کتاب!

بی‌نظم مثل بازار کتاب!

در واقع داشتن انتظار از مدیران دولتی فرهنگی برای درک وضعیت معیشتی فعالان بازار کتاب شاید توقع منطقی به نظر نیاید چراکه آن‌ها به دلیل عدم فعالیتشان در این چرخه درک کاملا غیرواقع بینانه از فضای بازار دارند. در واقع کار اصلی نمایشگاه‌های استانی به هم ریختن نظم موجود در بازار کتاب است و تاثیرگذاری نامطلوبی است بر مخاطب به جهت تخفیف‌هایی که به صورت اجباری، ناشران موظف به پرداختش هستند.
بازار کتاب را نمی‌توان تا ابد به‌صورت سنتی اداره کرد

بازار کتاب را نمی‌توان تا ابد به‌صورت سنتی اداره کرد

یک بازار را نمی‌توان تا ابد به‌صورت سنتی اداره کرد و فناوری راه خود را طی خواهد کرد، درباره کتاب‌فروشی‌ها هم کتاب‌فروشی صِرف، دیگر جواب نمی‌دهد و صاحبان فروشگاه‌های کتاب باید تبدیل به فروشگاه‌های محصولات فرهنگی شوند که کتاب هم یکی از خدمات فروش آن‌ها به مشتریان باشد، وقتی با چنین فروشگاه‌هایی روبرو شویم که هم اکنون هم در بسیاری از مراکز استان‌ها و از جمله تهران ایجادشده آن وقت می‌توان به فروش تخصصی کتاب در همان مراکز امیدوار بود.
مسئله توزیع منصفانه کتاب با راه‌اندازی شهر‌های کتاب استانی حل می‌شود

مسئله توزیع منصفانه کتاب با راه‌اندازی شهر‌های کتاب استانی حل می‌شود

طبیعی است که ناشران از هر امکانی برای فروش کتاب‌های خود استفاده کنند، چه آن امکان سایت توزیع کتاب خودشان باشد چه برنامه‌های مطرح، چه مراکز توزیع و چه حتی نمایشگاه‌های استانی یا بین‌المللی؛ اما معتقدم احداث شهرهای کتاب نظیر شهرکتاب تهران در تمامی مراکز استان‌های کشور بخش بزرگی از مشکلات توزیع کتاب عادلانه و منصفانه را برطرف خواهد کرد.
توزیع کتاب، انحصاری که نباید آن را شکست!

توزیع کتاب، انحصاری که نباید آن را شکست!

مدیران حوزه نشر و توزیع کتاب معتقدند که حذف مراکز پخش (که انحصاری نیز شده‌اند) از بازار توزیع کتاب نه امکان‌پذیر است و نه منطقی، زیرا مراکز پخش دارای یک زیرساخت‌های منسجم و منظم هستند. آن‌ها به دنبال ایجاد نظام توزیع باید عادلانه هستند که فقط کتاب‌های پرفروش برخی ناشران سرشناس توزیع نشود و همچنین قراردادها رضایت ناشران را هم در برگیرد.
امکان خرید کتاب را برای مشتری فراهم کنیم

امکان خرید کتاب را برای مشتری فراهم کنیم

کتاب که در ذاتش بی‌رغبتی و پس‌زدگی و همچنین دشواری و دوری از نقمت غفلت برای مشتری و مخاطب ایجاد می‌کند و هرگز نمی‌تواند جای کالای مصرفی و بخصوص تنقلات را بگیرد، اما تصور کنید که اگر همان کالاهای مصرفی و تنقلات را مانند کتاب توزیع کنیم و مصرف‌کننده را مجبور سازیم که برای تهیه آن، از شهری به شهر دیگر و یا از محله‌ای به محله‌ای دیگر، مسافرت و مراجعه کند، آیا وضعیت اقتصادی و فروش آن کالاها بهتر از کتاب خواهد بود؟
تخصصی‌ترین نوع توزیع کتاب، عرضه نمایشگاهی است

تخصصی‌ترین نوع توزیع کتاب، عرضه نمایشگاهی است

معتقدم که نمایشگاه‌های استانی کتاب و نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تخصصی‌ترین نوع توزیع کتاب در کشور محسوب می‌شود و نه تنها خسارتی در ابعاد مدنظر شما ایجاد نکرده که وجود همین نمایشگاه‌ها کمک شایانی به توزیع عادلانه با تخفیف‌های مناسب به خانواده‌ها در اقصی نقاط کشور و خصوصاً مناطق محروم داشته است.