به گزارش گروه تعلیم و تربیت فرهنگ سدید، اسلام، انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي ایران در حال حاضر با یک تهاجم فرهنگی به صورت خزنده مواجه می باشند که تهاجمکننده، یک عنصر واحد نبوده و با در اختیار داشتن مؤسسات، نهادها، بنیادها و اندیشکدههای فراوانی تحت عنوان توسعه اقتصادی، دموکراسی، حقوق بشر، همکاریهای انسان دوستانه و ... با شعار فعالیتهای بدون مرز و ترویج فرهنگ واحد جهانی و با استفاده از نهادهای به اصطلاح بینالمللی نظیر یونسکو، ابزارهای ارتباط جمعی و روابط خارجی، تحت رهبری واحد نظام سلطه بینالملل، پلورالیسم و سکولاریسم فرهنگی را ترویج و به تولید محتوا علیه اعتقادات و فرهنگهای بومی، ملی و دینی مردم ایران، مسلمانان جهان و آحاد بشریت میپردازند.
«دستور کار 2030 برای توسعه پایدار» و «آموزش 2030؛ تضمین آموزش فراگیر و با کیفیت و ترویج فرصت های یادگیری مادام العمر برای همه» از جمله اسنادی است که توسط دو نهاد بین المللی سازمان ملل متحد و یونسکو برای آینده بشریت طراحی و در دستور کار قرار گرفته است و علیرغم غیرالزام آور بودن، فرهنگ و استقلال ملی کشورها به ویژه کشورهای کمتر توسعه یافته یا توسعه نیافته را هدف قرار می دهد. در یک کلام می توان هدف این اسناد را تسهیل جهانی سازی و تسهیل یکسان سازی در عرصه های مختلف بین جوامع بشری برشمرد.
قطعنامه های مجمع عمومی سازمان ملل
قطعنامه های سازمان های بین المللی همچون سازمان ملل متحد و یونسکو به شرح ذیل می باشند:
زمانی که قطعنامه ای در سازمان ملل با رأی بالا یا اجماع به تصویب می رسد، باعث می شود تا اعتقاد عمومی به الزام آور بودن قواعد مترتب از آن سند بیشتر شود.
قطعنامه های سازمان ملل متحد دارای دو نقش بارز هستند: تثبیت قواعد موجود و شکل گیری قواعد عرفی جدید (هنجاز ساز هستند).
پروفسور میشل ویرالی (حقوق دان فقید فرانسه) برای ارزش قطعنامه های توصیه ای سازمان های بین المللی سه ویژگی قایل شده است:
چند نکته در خصوص توصیه نامه ها:
سند توسعه پایدار 2030 سازمان ملل
«دگرگون ساختن جهان ما: دستور کار 2030 برای توسعه پایدار» سندی توصیه ای و غیر الزام آور محسوب می شود که در بسیاری از اسناد الزام آور همچون اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق های بین المللی حقوق بشر، اعلامیه هزاره و سند پایانی اجلاس سران 2015 ریشه دارد و بر مبنای آنها و دیگر اسناد تدوین شده است. سند 2030 در واقع اعلام کننده اصول و قواعد بین المللی در حوزه حقوق بشر است. لذا مفاد آن می تواند قواعد عرفی یا زمینه ساز قواعد عرفی تلقی شود.
این سند دارای 17 هدف اصلی است و در سپتامبر 2015 با اجماع بین المللی به تصویب رسید. بان کی مون دبیر کل وقت سازمان ملل پس از تصویب این سند اظهار داشت: «... اهداف این دستور کار باید از اول ژانویه 2016 در کشورها عملیاتی شوند و راهنمای تصمیمات ما برای پانزده سال آینده قرار گیرند. همه ما باید برای اجرای این دستور کار با توجه به ظرفیت ها و واقعیت های ملی و سطوح توسعه در کشورهای خود و احترام به سیاست ها و اولویت های ملی، منطقه ای و جهانی کار کنیم.»
اهداف اصلی توسعه پایدار |
|
هدف اصلی 1 |
پایان دادن به فقر در همه اشکال آن و در همه جا |
هدف اصلی 2 |
پایان دادن به گرسنگی، تحقق امنیت غذایی و تغذیه بهتر و توسعه کشتاورزی پایدار |
هدف اصلی 3 |
تضمین یک زندگی توأم با سلامت و ترویج رفاه برای همه و در تمامی سنین |
هدف اصلی 4 |
تضمین آموزش با کیفیت، برابر و فراگیر و ترویج فرصت های یادگیری مادام العمر برای همه |
هدف اصلی 5 |
دستیابی به تساوی جنسیتی و توانمندسازی همه زنان و دختران |
هدف اصلی 6 |
تضمین دسترسی به آب و مدیریت پایدار آب و بهداشت برای همه |
هدف اصلی 7 |
تضمین دسترسی به منابع انرژی مقرون به صرفه، مطمئن، پایدار و نوین |
هدف اصلی 8 |
ترویج رشد اقتصادی ماندگار، فراگیر و پایدار، اشتغال کامل و بهره ور و اشتغال شرافت مندانه برای همه |
هدف اصلی 9 |
ساختن زیربنای مقاومتی، ترویج صنعتی سازی پایدار و فراگیر، و ترویج نوآوری |
هدف اصلی 10 |
کاهش نابرابری در درون و در میان کشورها |
هدف اصلی 11 |
تبدیل شهرها و سکونت گاه های انسانی به مکان های همه شمول، امن، مقاوم و پایدار |
هدف اصلی 12 |
تضمین الگوهای پایدار تولید و مصرف |
هدف اصلی 13 |
اقدام عاجل برای رویارویی با تغییر اقلیم و آثار آن |
هدف اصلی 14 |
حفاظت و استفاده پایدار از اقیانوس ها، دریاها، و منابع دریایی برای توسعه پایدار |
هدف اصلی 15 |
پاسداشت، احیا و ترویج استفاده پایداز از بوم سازگان های زمینی، مدیریت پایدار جنگل ها، مبارزه با بیابان زایی و توقف و معکوس سازی روند تخریب (یا فرسایش) زمین و همچنین متوقف ساختن تخریب تنوع زیستی |
هدف اصلی 16 |
ترویج جوامع صلح جو و فراگیر برای تویعه پایدار، برقراری امکان دسترسی به عدالت برای همه و ایجاد مؤسسات مؤثر، پاسخ گو و فراگیر در همه سطوح |
هدف اصلی 17 |
تقویت ابزار اجرا و احیای همکاری های جهانی برای (تحقق) توسعه پایدار |
ملاحظات:
نظریه: یکی از مشکلات اصلی در اسناد سازمان های بین المللی، استفاده از اصطلاحات و واژگانی است که قابلیت تفسیر دارد مانند «برابری جنسیتی[2]» یا «منع تبعیض». که بخشی از این مشکل به تفاوت های زبانی با زبان انگلیسی باز می گردد. لذا باید توجه داشت که کارشناسان سازمان های بین المللی مانند یونسکو، بر اساس تفسیرهای خودشان از واژه هایی همچون برابری جنسیتی، گزارش های ارائه شده از سوی کشورها را ارزیابی می کنند. به همین دلیل برخی کشورها برای بعضی از واژگان حق تحفظ قائل می شوند.
این گونه اسناد مملو است از واژه برابری جنسیتی. این امر نیز از اهداف پشت پرده این اسناد است تا گرایش های جنسی را برجسته کنند و فرهنگ جهانی را به آن سمت هدایت کنند.
سند آموزش 2030 و ملاحظاتی درباره آن
این سند در راستای هدف چهارم سند توسعه پایدار، در کنفرانس بین المللی اینچئون کره جنوبی که توسط یونسکو و با مشارکت چند نهاد ملل متحد برگزار شد به تصویب رسید و چارچوب اقدام آن در سی و هشتمین کنفرانس عمومی یونسکو با حضور کشورها در نوامبر 2015 نهائی شد.
آموزش فراگیر در چارچوب عمل جهانی آموزش 2030، به مراتب دامنه ای گسترده تر و تکالیفی وسیع تر از برنامه آموزش برای همه دارد و علاوه بر حوزه های ناتمام آموزش برای همه، حوزه های دیگر آموزش از جمله اشتغال و توسعه مهارت ها، آموزش فنی ـ حرفه ای، آموزش عالی، آموزش سلامت و بهداشت، آموزش های اجتماعی و شهروندی را نیز در بر می گیرد.
لازم به ذکر است جمهوری اسلامی ایران و چند کشور دیگر پس از تصویب سند آموزش در نشست جهانی پاریس، حق تحفظ خود را نسبت به این توصیه نامه اعلام کرده اند.
ملاحظات:
نظریه: اعلام حق شرط بر توصیه نامه ها کار نامتعارفی محسوب می شود اما این امر نشان می دهد که این قطعنامه از یک توصیه صرف فراتر بوده است. اما آنچه که باعث تناقض در رفتار دولت می شود این است که دولت جمهوری اسلامی ایران از طرفی اعلام حق تحفظ می کند و از طرفی دیگر با تصویب تشکیل کارگروه ملی 2030، به دنبال تحقق کامل اهداف مندرج در این سند است.
سند ملی آموزش 2030 جمهوری اسلامی ایران
جمهوری اسلامی ایران پس از پایان اجلاس پاریس و طی درخواست وزیر وقت آموزش و پروش (آقای فانی) از دولت یازدهم، با تشکیل کارگروه ملی به مسئولیت کمیسیون ملی یونسکو و با راهنمایی مشاوران یونسکو[6]، اقدام به تدوین سند ملی آموزش کرد و از سوی یونسکو، به عنوان یکی از کشورهای پیشگام در منطقه آسیا و اقیانوسیه در زمینه آمادگی و تمهید تدارکات لازم برای اجرای آموزش 2030 مورد تقدیر قرار گرفت.
ملاحظه: آقای فانی وزیر وقت آموزش و پروش پس از پایان اجلاس پاریس طی نامه ای به معاون اول رئیس جمهور، اعلام می دارد که وزیران آموزش و پرورش کشورها به نمایندگی از دولت های متبوع خود تعهد سیاسی داده اند و از دولت تقاضا می کند تا جهت این امر کارگروه ملی تشکیل دهد (نامه پیوست).
نظریات:
مطالعه تطبیقی: حکومت انگلستان به حاکمیت تقنینی پارلمان[7] معتقد است و در مواجهه با اسناد بین المللی رویکرد دوگانگی حقوقی دارد. یعنی محتوای اسناد بین المللی را دریافت و سپس با ادبیات ناظر بر حاکمیت، آن را تبدیل به یک سند داخلی می کند، که در اصطلاح به آن تبدیل می گویند. در یک کلام اسناد حقوقی بین المللی در جای خود قرار دارند و حقوق داخلی نیز در جای خود. و حقوق بین الملل وارد حقوق داخلی نمی شود مگر با وضع قانون.
جمع بندی
پیوست 1
معرفی یونسکو
یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد) یکی از مهم ترین کارگزاری های تخصصی سازمان ملل متحد است که هدف خود را كمك به استقرار صلح و امنيت از طريق ترويج همكاري ميان ملتها در زمینههای آموزش، علوم و فرهنگ به منظور افزايش احترام همگان به عدالت، حاكميت قانون، حقوق بشر و آزاديهاي اساسي برای همه، بدون توجه به تفاوتهای نژادي، جنسیت، زبان و مذهب، مطابق با منشور ملل متحد، عنوان می کند.
در حال حاضر اولویت های یونسکو عبارتند از: آفریقا، برابری جنسیتی، آموزش برای همه، توسعه ی پایدار، ترویج تنوع فرهنگی گفتگوی میان فرهنگها و استقرار فرهنگ صلح.
مسئولیت های یونسکو
هدایت، هماهنگی، گزارش دهی، نظارت و ارتقاء ظرفیت کارشناسی دولت ها
رابطه ایران و یونسکو
ایران از سال 1327 به عضویت یونسکو درآمد و در مقر اصلی این سازمان در پاریس دارای نمایندگی رسمی است و در حال حاضر احمد جلالی نماینده و سفیر ج.ا.ا در یونسکو می باشد.
دفتر منطقهای یونسکو در تهران، کار خود را با عنوان دفتر ملی از سال ۱۳۷۵ آغاز کرد. سپس در سال ۱۳۸۲ دامنه فعالیتهایش را گسترش داد و به دفتر خوشهای یونسکو در تهران ارتقا یافت. حوزه جغرافیایی فعالیت این دفتر شامل چهار کشور ایران، افغانستان، پاکستان و ترکمنستان است.
کار اصلی این دفتر حمایت و کمک به ترویج صلح و گفت و گوی فرهنگها در کشورهای عضو با همکاری بخشهای برنامهای یعنی آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات است.
این کمیسیون مرکز عمل و اداره امور مربوط به برنامه یونسکو در ایران است.
کمیسیون ملی یونسكو پنج نقش مشخص به عهده دارد:
کرسیهای یونسکو که در چارچوب شبکه دانشگاههای همزاد قرار میگیرند، ارگانهایی ملی یا منطقهای هستند که پیرامون یک موضوع خاص علمی فعالیت میکنند. یک کرسی یونسکو میتواند به عنوان واحد جدید آموزشی یا پژوهشی در یک دانشگاه یا نهاد تحقیقاتی در حوزه آموزش عالی برای دورهای سهساله تشکیل شود. این واحد باید دارای سرپرست و مدیر علمی برجسته در آن حوزه تخصصی، تعدادی پژوهشگر و اعضای هیئت علمی متخصص و دانشجو و محقق باشد که به انجام تحقیقات در سطوح عالی آموزشی و پژوهشی بر اساس زمینه فعالیت کرسی بپردازند. مهمترین وظایف کرسیها شامل:
تا اول جولای سال ۲۰۱۶، ۶۹۸ کرسی یونسکو در جهان تشکیل شده است.
لیست کرسی های یونسکو در ایران |
||
عنوان کرسی |
نهاد میزبان |
سال تأسیس |
سلامت اجتماعی و توسعه |
دانشگاه تهران |
1395 |
آموزش و یادگیری الکترونیکی |
موسسه آموزش عالی مهر البرز |
1395 |
حقوق بشر، صلح و دموکراسی |
دانشگاه شهید بهشتی |
1395 |
فضای مجازی و فرهنگ: دو فضایی شدن جهان |
دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران |
1394 |
معلمان به عنوان یادگیرندگان مادام العمر |
دانشگاه فرهنگیان |
1393 |
مدیریت بلایای طبیعی |
پژوهشکده و مرکز آموزش عالی علمی کاربردی سوانح طبیعی |
1393 |
توسعه انرژی های پاک و تجدید پذیر |
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات |
1393 |
آموزش مهندسی |
پردیس دانشکدههای فنی دانشگاه تهران |
1393 |
بازیافت آب |
پردیس دانشکدههای فنی دانشگاه تهران |
1393 |
بیوفیزیک دیابت |
موسسه بیوفیزیک و بیوشیمی دانشگاه تهران |
1393 |
مدیریت آب و محیط زیست برای شهرهای پایدار |
دانشگاه صنعتی شریف |
1390 |
کارآفرینی |
دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران |
1389 |
مدیریت، برنامه ریزی و تضمین کیفیت در آموزش عالی |
موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی |
1386 |
اسناد بین المللی یونسکو
در اساسنامه یونسکو دو نوع سند پیش بینی شده است: کنوانسیون ها و توصیه نامه ها
در تعریف توصیه نامه ها در بند (ب) ماده 1 آئین نامه داخلی یونسکو آمده است: «اصول و هنجارهایی را برای آئین نامه بین المللی ایجاد می کنند و دولت ها را دعوت می کنند تا متناسب با رویه های داخلی هر اقدامی که لازم باشد اتخاذ کنند تا اصول و هنجارها ایجاد شود».
در سایت یونسکو نیز این عبارت در مورد توصیه نامه دیده می شود: « قطعنامه ها دارای اعتبار هستند و قوانین ملی و رویه های ملی را تحت تأثیر قرار می دهند».
این اسناد صرفا در کنفرانس های عمومی سازمان به تصویب نمی رسند، بلکه در یک کنفرانس بین المللی که توسط دولت های عضو سازمان ترتیب داده می شوند نیز تصویب می شوند.؛ مانند اعلامیه 2030 آموزش اینچئون کره جنوبی
تعهدات دولت ها به موجب اساسنامه یونسکو در قبال توصیه نامه ها
[1] AN ANALYSIS OF THE UN 2030 SUSTAINABLE DEVELOPMENT AGENDA (The Hidden Threats to Life, Family and Children)
[2] Gender Equality
[3] اقدامات یونسکو بر اساس بند 17 بیانیه اینچئون شامل این موارد می شود: «حمایت از کشورها برای تداوم تعهد سیاسی، تسهیل گفت و گو برای سیاست گذاری، به اشتراک گذاشتن دانش و تدوین استاندارها، پایش پیشرفت در جهت دستیابی به اهداف ویژه آموزشی، برقراری پیوند میان ذی نفعان ملی، منطقه ای و جهانی برای راهبری اجرای دستور کار 2030، اقدام به عنوان رابط ملی آموزش»
[4] جدول (2) راهبردهای جهانی برای اجرای برنامه آموزش 2030، سند ملی آموزش 2030 جمهوری اسلامی ایران، صفحه 28، بند 7 هدف شماره 5 ـ4 )
[5] جدول (2) راهبردهای جهانی برای اجرای برنامه آموزش 2030، سند ملی آموزش 2030 جمهوری اسلامی ایران، صفحه 29، بند 1 هدف شماره 4 ـ الف )
[6] دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در مقدمه سند ملی آموزش 2030 اظهار داشته است: « کمیسیون ملی یونسکو بر اساس رهنمودهای فنی که از سوی یونسکو برای هدایت چارجوب عمل در سطح ملی دریافت کرده است، تهیه سند را در دستور کار قرار داد».
[7] حاکمیت تقنینی پارلمان به این مفهوم است که هر آنچه در مجلس تصویب و تبدیل به سند می شود، آن سند بر همه اسناد برتری دارد.
[8] globalization