به گزارش «سدید»؛ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا کدخدایی، مدیر گروه مطالعات جنسیت و خانواده مؤسسه شناخت، ۲۱ دی ماه در نشست علمی مجازی «آینده‌پژوهی شبهات دینی در حوزه شخصیت و حقوق زن در اسلام» که به همت مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات حوزه‌های علمیه برگزار شد با اشاره به دو رویکرد روندکاوی و الهیات دینی به عنوان دو روش برای آینده‌پژوهی، گفت: هرقدر وضعیت حال پیچیده‌تر باشد آینده‌پژوهی هم پیچیده‌تر خواهد شد، خصوصا الان که در دوره اوج مدرنیته و عبور از آن به سمت پست‌مدرن هستیم.
وی افزود: مسائل زن و خانواده مانند همه پدیده‌های انسانی دیگر در چارچوب متغیرات اجتماعی قابل بررسی است و یکی از مهمترین متغیرات در مسائل اجتماعی به صورت کلی، مباحث حکومت، شکل حکومت، حکومت نهادینه‌شده و دین نهادینه‌شده است. دین نهادینه‌شده با دین فقهی متفاوت است مثلا ازدواج مجدد از دید مشهور فقها، مستحب و حلال است ولی جامعه امروز ایران، آن را مذموم می‌داند یا دروغ یکی از رذائل بزرگ است ولی در جامعه ما دروغ گفتن با برچسب‌های مختلف مانند؛ چاخان و بلوف و ... نهادینه هم شده است.
وی با اشاره به اینکه فرهنگ هم در بحث آینده‌نگری مؤثر است، گفت: فرهنگ، عام‌تر از مباحث دینی است و شامل رفتارهای فرهنگی درست و غیر درست می‌شود، نظام تربیت رسمی و غیر رسمی، ساختار و شکل خانواده و آموزش و پرورش هم در مباحث آینده‌پژوهی بسیار مهم و از همه اینها مهمتر بحث رسانه و فضای مجازی است. همچنین دین فرانهاد مانند نهاد مرجعیت و ارزش‌های تاریخی و ملی هم از عوامل دیگر در بحث آینده‌پژوهی در زمینه حقوق زن و خانواده است.
کدخدایی با بیان اینکه شبهات، ناشی از ناهمخوانی زیست انسان‌هاست، تصریح کرد: ما مثلا یک گزاره حقوقی داریم که وقتی پدر فوت کند سرپرستی فرزند به دست جدپدری می‌افتد ولی این حکم حتی از سوی متدینین قم هم پس زده می‌شود. زیرا استدلال می‌کنند که محور اصلی حضانت، تربیت است و پدربزرگی که سال به سال فرزند را ندیده چگونه باید سرپرستی او را بر عهده بگیرد؛ بنابراین چنین جامعه‌ای وقتی این تضادها را دید، دین را پس می‌زند و می‌گوید فقها مرتکب اشتباه شده‌ا‌ند.
فرهنگ، عام‌تر از مباحث دینی است و شامل رفتارهای فرهنگی درست و غیر درست می‌شود، نظام تربیت رسمی و غیر رسمی، ساختار و شکل خانواده و آموزش و پرورش هم در مباحث آینده‌پژوهی بسیار مهم و از همه اینها مهمتر بحث رسانه و فضای مجازی است
مدیر گروه مطالعات جنسیت و خانواده مؤسسه شناخت اظهار کرد: در خانواده‌های صد سال قبل، ساختار اجتماعی و شرایط مکانی و زمانی و یکجانشینی و روابط وسیع بین خانواده‌ها، این پذیرش وجود داشت که حضانت فرزند در غیبت و وفات پدر به جد او سپرده شود ولی الان مورد پذیرش نیست همچنین در بحث ولایت دختر باکره، در آراء فقها اعمال ولایت در برخی موارد به پدربزرگ داده شده است ولی باز امروز مورد پذیرش نیست.
کدخدایی افزود: در این شرایط که جامعه احکام فقهی را پس می‌زند آیا فقها باید کوتاه بیایند؟ اگر کوتاه بیایند بحث حلال و حرام مورد خدشه و مناقشه است و اگر کوتاه نیایند تعارض اجتماعی تشدید خواهد شد.
وی با بیان اینکه زیست اجتماعی انسان‌ها منشا شبهات می‌شود، تصریح کرد: مثلا مکتب لیبرال دموکراسی بر دنیا مسلط شده و ارزش‌های خود را در سطح ذهنی و عینی بر دنیا تحمیل می‌کند و در اینجا بین ارزش‌های یک کشور تعارضاتی ایجاد می‌شود. نظام لیبرال سرمایه‌داری قدرت، ثروت و آزادی را پررنگ و نیازهای جدیدی را تحریک می‌کند و ارزش‌های پررنگ شده در نظام دینی را کاذب می‌داند البته این مسئله از سوی نظام دینی هم وجود دارد، نظام دینی سعادت انسان در دنیا و آخرت را پررنگ می‌کند، دین می‌گوید یکی از راهبردهای کلان من برای سعادت در بحث خانواده، ازدواج است ولی در غرب ازدواج مدنظر دین را ترویج نمی‌کند و روابط آزاد جنسی و همجنسگرایی را مقدس می‌شمارد.
آینده ایران وضع امروز غرب در زمینه خانواده است
مدیر گروه مطالعات جنسیت و خانواده مؤسسه شناخت، تصریح کرد: از دید نظام فکری غالب غربی، ازدواج، تعهد متقابل است که سبب سلب آزادی و ایجاد محدودیت می‌شود به همین دلیل برای اعطای آزادی فردی بیشتر حاضرند خانواده را متزلزل کنند؛ اینها سقط جنین را از مهمترین شاخص‌های توسعه می‌دانند زیرا وقتی زنان بیشتری وارد بازار کار شوند ثروت بیشتری تولید خواهد شد. نظام غربی تقدس خانواده و مقام مادری و پدری را زیر سؤال می‌برد.
وی با تصریح بر اینکه متاسفانه وضع کنونی غرب در زمینه ازدواج و خانواده، آینده چند دهه دیگر ایران خواهد بود، گفت: اگر ۵۰ سال آینده را بخواهیم از منظر روندکاوی بررسی کنیم، در کوتاه مدت در بحث خانواده و زن، شرایط خوبی نداریم، زیرا زیرساخت‌های بستر اقتصادی و اجتماعی جمهوری اسلامی مبتنی بر یک‌سری مسائل از دوره قبل بوده و الان هم توسعه و پیشرفت ما مبتنی بر قوانین توسعه غربی و سکولار است.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه وقتی در مورد جمهوری اسلامی ایران حرف می‌زنیم مراد از اسلام، دین نهادینه شده مطلوب نیست کما اینکه در دوره پیامبر و امام علی(ع) هم نهادینه نشد، اظهار کرد: بحث دینی شدن در ایران به شدت تشکیکی است و ما در برخی موارد اسلامی شده‌ایم ولی در برخی موارد به شدت از اسلام دور شده‌ایم، پسری با دوست دخترش در مراسم تشییع سردار سلیمانی شرکت می‌کند، این مسئله چگونه قابل تحلیل است یا فردی را شاهدیم که با دوست دخترش قصد شرکت در اعتکاف را دارد؟ اینجا آیا رفتار دینی است یا خیر؟
کدخدایی بیان کرد: در دوره‌های بعد با محوریت لوتر، اصلاحات اجتماعی و دینی متناسب با نظریه انسان‌خدایی شکل گرفت و ارزش‌هایی چون لذت و ثروت محور فرهنگی جامعه شد؛ در قرون ۱۷ تا ۱۹ انقلاب صنعتی ایجاد شد و میوه این فرایند یعنی مدرنیسم در قرن بیستم چیده و به دنیا از جمله ایران صادر شد و همه دنیا بدون استثنا تحت تاثیر نظام‌های لیبرالی قرار گرفتند.وی تاکید کرد: فرایند جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر مادامی که گام دوم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت شاخص‌گذاری نشده و توسعه ما مبتنی بر توسعه غربی است، به معنای آن است که ما در فرایند مدرنیزاسیون قرار داریم و منشا مدرنیته هم به جنبش ترجمه در قرن ۱۲ بازگشت دارد که غرب با استفاده از علوم رشد یافته در بین مسلمین رنسانس را ایجاد کرد و انقلاب فکری و فرهنگی در غرب ایجاد شد و جدایی دین از سیاست و اجتماع و اقتصاد محور آن قرار گرفت.
کدخدایی با بیان اینکه کشورهایی مانند ایران چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب به فرایند مدرنیته وارد شدند، افزود: ورود به مدرنیته باعث ایجاد شبهات فراوان در زمینه مسائل حقوقی زن و خانواه شد و امروز به باور برخی از جامعه‌شناسان، ما در بسیاری از شاخص‌ها در شاخص انقلاب جنسی قرار داریم که افزایش آمار طلاق و سن ازدواج مؤید آن است. اگر امروز دغدغه حکومت و حوزه و مراکز فرهنگی دغدغه‌مند مسئله بی‌حجابی و روابط آزاد بین دختر و پسر است کاملا قابل پیش‌بینی است که مسئله اصلی حکومت و روحانیت تا ۱۵ سال آینده، موضوع همجنسگرایی است.
متاسفانه وضع کنونی غرب در زمینه ازدواج و خانواده، آینده چند دهه دیگر ایران خواهد بود، و اگر ۵۰ سال آینده را بخواهیم از منظر روندکاوی بررسی کنیم، در کوتاه مدت در بحث خانواده و زن، شرایط خوبی نداریم، زیرا زیرساخت‌های بستر اقتصادی و اجتماعی جمهوری اسلامی مبتنی بر یک‌سری مسائل از دوره قبل بوده و الان هم توسعه و پیشرفت ما مبتنی بر قوانین توسعه غربی و سکولار است
وی در تقویت نظر خود اظهار کرد: اگر تا ۵ سال قبل بیشترین عضویابی و عضوگیری در شبکه‌های مجازی برای دوست دختر و دوست پسر بود الان کانال‌های همجنسگرایی بیشترین عضو را می‌گیرند و اگر این روند و فرایند تداوم یابد تا ۱۵ سال دیگر، به تدریج همانطور که بی‌حجابی به هنجار بخش زیادی تبدیل شده همجنسگرایی هم به الگوی رفتاری و اجتماعی تبدیل خواهد شد.
کدخدایی گفت: اگر این رشد و سیر را داشته باشیم و مراکز متصدی مثل آموزش و پرورش و حوزه و ... نجنبند دغدغه ده تا ۱۵ سال آینده شبهات همجنسگرایی و همجنس‌خواهی و مدل‌های متفاوت ۴۰ گانه آن است. دقیقا فمنیسم که چند دهه قبل در غرب مسئله بود امروز در کشور ما مسئله شده است. اینکه برخی می‌گویند ما فمنیست اسلامی نداریم و نخواهیم داشت حرف درستی نیست، حتی الان مطالعات زنان در درون حوزه هم رواج دارد که نتیجه آن نگاهی کاریکاتوری به بحث زن و خانواده است؛ البته بنده با این مطالعات در صورتی که با رویکرد تطبیقی و جنسیتی یعنی بین زن و مرد بررسی شود موافق هستم.
وی با بیان اینکه اگر فقط مطالعات زن داشته باشیم دائما نقص‌ها و کمبودها مدنظر خواهد بود و به شبهات و سؤالات دامن زده می‌شود، اظهار کرد: در غرب چند دهه قبل، فمنیست برچسب برای شخص بود، ولی در دهه ۸۰ میلادی به بعد به کالای لوکس فرهنگی و مورد افتخار تبدیل شد و این فرایند در ایران هم در حال رخ دادن است و نمود بارز آن در بین سلبریتی‌ها وجود دارد و کم کم در حال نهادینه شدن در جامعه است و متاسفانه باید گفت چیزی که ۴۰ سال قبل در آمریکا و فرانسه رخ داده است در ۲۰ تا ۳۰ سال آینده در ایران اتفاق می‌افتد و شاهد دنبال کرن سقط جنین قانونی، بی تفاوتی و پذیرش روابط نامشروع و هم‌باشی و عادی شدن همجنسگرایی خواهیم بود.
هشدار به حوزه و دانشگاه
کدخدایی گفت: این مسائل آنقدر رواج می‌یابد که جامعه هم آن را به تدریج خواهد پذیرفت و کم کم همجنسگرایی هم مد خواهد شد البته ما چون اسلامی هستیم هیچ وقت این موضوعات را به عنوان قانون نمی‌پذیریم ولی قانونگذاری هم بر ضد آن نخواهد شد و همه اینها منشا تولید شبهه دینی هم می‌شود؛ این سناریو محتمل و وقوع آن در کوتاه مدت قوی است و ما تا ۴۰ تا ۵۰ سال دیگر آینده خوبی در این عرصه نخواهیم داشت لذا حوزه باید تکان بخورد و وارد فقه نظام شود و دانشگاه بپذیرد که باید از منظر دین قوانین ساماندهی شوند.
این پژوهشگر با بیان اینکه در تفکر لیبرالیستی در مورد خانواده، افزایش سقط جنین باعث توسعه جامعه می‌شود، افزود: الان سوئد و دانمارک جزأ کشورهای نخست در پیشرفت هستند ولی بیشترین آمار هم‌باشی، طلاق و فرزندان نامشروع و سقط جنین یعنی بین ۵۵ تا ۶۵ درصد را دارند، بیشترین سقط جنین در این کشورها رخ می‌دهد و بیشترین میزان توانمندسازی زنان هم رخ داده و رشد اقتصادی آن از کشورهای دیگر بیشتر است.
مدیر گروه مطالعات جنسیت و خانواده مؤسسه شناخت تاکید کرد: اگر نهاد علمی دین مانند حوزه که نقش آن در جامعه کمرنگ هم شده است، دیر بجبند و نواجتهادگرایی و اجتهاد به معنای جدید نداشته باشد همین وضع را شاهد خواهیم بود.
/انتهای پیام/
منبع:ایکنا
