به گزارش«سدید»؛ روزهای خزان هنرمندان و پیشکسوتان فرا رسیده است. هوشنگ ابتهاج معروف به سایه، شاعر نامدار معاصر ایرانی و عباس معروفی نویسنده شناختهشده، سال پیش از دیارادبیات، فرهنگ وهنر کوچ کردند و امسال هم بازیگران پیشکسوتی، چون سلطانخواه و آخرین خبر خاموشی صدایی بود که برای مردم خاطره ساخته بود. «حمید منوچهری» ۱۱ مرداد رخ در نقاب خاک کشید و این صدای خاطرهانگیز برای همیشه ساکت شد. در هفتههای اخیر اخباری در رسانهها در مورد وضعیت وخیم استاد منوچهری منتشر میشد که اهالی فرهنگ و هنر را نگران کرده بود؛ خبری که در نهایت با خبر بدتری به انتها رسید. آخرین بارپسراین گوینده شناخته شده کشورمان گفته که هوشیاری پدر پایین است و پزشکان به ما گفتهاند فقط دعا کنید. سحرگاه پرکشید و یک صدای ماندگار دیگر خاموش شد. صنعت - هنر دوبله ایران از شناختهشدهترین و قویترین بخشهای فرهنگی و هنری کشور است که همین امر باعث شده فیلمها و سریالهای خارجی با بهترین کیفیت در دسترس مردم قرار بگیرد و دوبله ایران همواره مورد تحسین دوست و دشمن بوده است. اما در سالهای اخیر نسل اول و طلایی دوبلورهای ایرانی در حال رخت بستن از جهان خاکی هستند و برای جایگزینی و تربیت دوبلورهای جوان و بااستعداد باید فعالیت بیشتری انجام شود تا خلأ این افراد همچون استاد منوچهری پر شود.
شروع کار با نمایش رادیویی
منوچهری متولد تهران در سال ۱۳۲۰ است. سالی که در تاریخ ایران با حضور متفقین در جنگ جهانی اول، اشغال کشورورفتن رضاشاه شناخته میشود؛ سال بلوا، جنگ و قحطی. او در سال ۱۳۳۶ به تشویق دوست خود هوشنگ کاظمی با نمایشهای رادیویی آشنا شد و یک سال بعد برای فراگیری رازهای کار تئاتر، افتخار شاگردی رفیع حالتی را پیدا کرد و در همان سال نیز از طریق هوشنگ کاظمی با حرفه دوبلاژ آشنا شد.
منوچهری سال ۱۳۴۲ با کمک نصرتالله محتشم وارد رادیو شد. در سال ۱۳۵۱ کارگردانی برنامه کودک رادیو را به عهده گرفت و تا سال ۱۳۵۷ چند برنامه دیگر را نیز کارگردانی کرد. در سال ۱۳۶۰ کارگردانی صبح جمعه با رادیو را به عهده گرفت و تا سال ۱۳۶۵ به فعالیت خود ادامه داد و بعد از آن در عصر جمعه و برنامههای ویژه رادیو به کارگردانی و ایفای نقش پرداخت.
کارنامه دوبلور پرکار
گوینده و دوبلور ۸۲ ساله سینما و تلویزیون علاوه بر گویندگی در فیلمهای سینمایی همچون «مشت و تفنگ شکسته»، «شیطانصفتان»، «مأموریت»، «چهره دوم سقوط»، «جغدها» و مجموعههای تلویزیونی «یکی از این روزها»، «داستان یک زندگی» و «معمای شاه» بهعنوان بازیگر ایفای نقش داشته است.
بیشتر مخاطبان با صدای او خاطره دارند، مخصوصا گوینده سریال نوستالژی و پر بیننده اوشین، کارآگاه گجت (کلاه) تا میتیکومان که در یادها ماندگار شده است. استاد منوچهری در سال ۱۳۶۰ کارگردانی «صبح جمعه با رادیو» را به عهده گرفت و تا سال ۱۳۶۵ به فعالیت خود ادامه داد و بعد از آن در عصر جمعه و برنامههای ویژه رادیو به کارگردانی و ایفای نقش پرداخت.
مرور این اسامی نشان میدهد که منوچهری در کارهای اصطلاحا «خیابان خلوت کن» حضور داشته و در دهه ۷۰ و ۶۰ توانسته بیشترین اثرگذاری و معروفیت را در کارهای هنری به نام خود ثبت کند.
لزوم رعایت استاندارد در مسیر دوبله
در همین گفتگو بارها به جوانان اشاره کرده و ابراز نگرانی میکند که مسیرِ دوبله و گویندگی آنطور که استانداردها و اصول میگوید پیش نرود. از این جمله بهره میبرد که: «امیدوارم شرایط برای جوانها بهتر شود، با عشق و علاقه کار کنند و به آرزوها و اهدافشان برسند.»
بعد از این جمله به علاقهمندان حرفه بازیگری و گویندگی توصیه میکند: «اگر جوانها میخواهند وارد این کار شوند، اول درسش را بخوانند و بعد با عشق وارد شوند، علاقه را میتوان داشت؛ اما نیاز برای گویندگی و بازیگری؛ خوب گوشکردن، تمرینکردن تا رسیدن به هدف است.»
نقش ماندگار در بازیگری
او عاشق رادیو بود همچنان که خودش میگفت: «من در طول این سالها با رادیو نمایش کار کردم و در خدمتشان بودم، عاشق کارم بودم. عاشق کارتان باشید، اگر عاشق کارتان نباشید با مشکلات بسیاری مواجه خواهید شد. کار ما امکان دارد که بسیار بیرحم باشد و از این جهت ممکن است مشکلات بسیاری به وجود بیاورد و خدشه در کار ایجاد کند. غیر از این باشد، هیچگاه بازیگر و گوینده نخواهید شد.».
اما در عین حال نگران دوبله هم بود که صداهای ماندگار تکرار نشوند. او در مورد تکرار نشدنِ صداهای ماندگار دوبله و چرایی آن هم معتقد بود که: «هرگز برخی از صداها تکرار نمیشوند؛ چراکه قدیمیها با عشق کار میکردند و جوانان امروز بایستی این مسیر را با اندیشه و تفکر همراه سازند و مطالعه داشته باشند. سعی کنند معلوماتشان را هر روز بیشتر کنند و از همه مهمتر، عاشق این حرفه شوند. در این صورت هنر دوبله از بین نمیرود و حتما صداهای ماندگاری از این نسل هم خواهیم داشت؛ چون جوانان با استعدادی داریم که میتوانند این راه را ادامه بدهند.
منوچهــــری دوبـــاره در پایانِ صحبتهایش این نکته را تکرار کرد که من عاشق رادیو هستم.
آرزویی داشت که متأسفانه به دلیل کهولت و مشکلات ناشی از عارضه ریوی محقق نشد. او میگفت: «تمام عشقم به رادیو خلاصه میشود. شاید باور نکنید؛ اما آرزویم این است پشت میکروفن رادیو، زندگیام تمام شود تا بتوانم بهترین خداحافظی را با شنوندگان رادیو داشته باشم.»
منوچهری فقید در کنار صدایِ ماندگار و سالها کسوت دوبله و گویندگی، نقش ماندگاری هم از خودش بهجای گذاشت. او در سریال تلویزیونی «معمای شاه» به کارگردانی محمدرضا ورزی، نقش آیتالله کاشانی را بازی کرد. سریالی که هر چند خیلی موفق از آب درنیامد؛ اما جزو سریالهای خاص تلویزیون بود و حضور منوچهری هم در این سریال، برای این دوبلور یک تجربه جدید محسوب میشد.
عاشق رادیو هستم
منوچهری تا قبل از بیماریاش هم با رادیو نمایش همکاری داشت و اجرای برنامههای نمایشی برعهدهاش بود. او در گفتوگویی، نحوه ورود خود به رادیو را اینگونه توضیح داده است: «از سال ۱۳۴۰ کار در رادیو را بهواسطه استاد هوشنگ کاظمی شروع کردم. استاد راهنمای من در این کار بود و کار را به من آموخت. استاد زندهیاد نصرتالله خان محتشم بسیار بر گردن تمام بازیگران قدیمی رادیو حق دارد و بر سر همه منت گذاشته است. خیلی از دوستان کار را از ایشان آموختند. با وجود اینکه چندین سال کار کرده بودم؛ اما زمانی که قرار بود اساتید و بزرگان این حوزه از من امتحان بگیرند، تن و بدنم میلرزید. جمعی از اساتید در اتاق فرمان مینشستند، به صداها گوش میکردند و حس بازیگر را بررسی میکردند که ما میتوانیم بازیگر شویم یا نه.»
زندهیاد منوچهری بارها گفته بود که حتی اگر یکبار دیگر هم متولد شود باز هم رادیو را انتخاب میکند. او میگفت: «باز هم متولد شوم، رادیو انتخاب اول من خواهد بود، دوبله حرفه اصلیام است؛ اما رادیو را بیشتر دوست دارم. سالها گفتهام کسانی که با عشق به رادیو آمدهاند، بسیار موفق هستند. عاشق باشند، همه چیز رفع و بر وفق مراد خواهد بود. عاشق کارتان باشید و برای مردم کار کنید؛ چون کاری که ما انجام میدهیم برای مردم عزیزمان است و ما برای خودمان کار نمیکنیم. باید عاشقانه کار کنیم.»
این دوبلور و صدای ماندگار دیگر در میان ما نیست. او خالق شخصیتها و صداهای ماندگاری است که قطعا در حافظه جمعی مردم ایران ثبت است. دریغ که استاد منوچهری از میان ما رفت و امکان تولید آثار دیگر را پیدا نکرد و امید اینکه نسل جوان دوبله بتواند پا جای پای نسل طلایی دوبله ایران بگذارد. این امر بدون توجه نهادهای متولی این حوزه از جمله صداوسیما و میداندادن به نسل جدید ممکن نیست. منوچهری از میان ما رفت؛ اما این کشور و فرهنگ این ملت نیاز به دهها منوچهری دارد؛ بنابراین سازمان صداوسیما و حتی پلتفرمهای خصوصی عرصه فیلم باید به رعایت استاندارد در حوزه دوبله همانطور که دغدغه استاد منوچهری بود و پرورش نسل جدید همانگونه که دلمشغولی این استاد بزرگ بود، توجه کنند تا راه حرفهای اساتیدی، چون منوچهری استمرار پیدا کند.
/انتهای پیام/
