به گزارش«سدید»؛ آمار‌ها از افزایش ۱۹۰ درصدی مصرف سیگار در زنان و ۱۳۳ درصدی آن در دختران نوجوان خبر می‌دهد. بسیاری از زنان اصولاً شرایط جسمی تحمل دود سیگار را ندارند و این در نوع مصرف سیگار آنان که شکلی فانتزی پیدا می‌کند، آشکار است، اما گویا فقدان شاخص‌های هویت‌بخش که دختران نوجوان با آن احساس هویت کنند و خود را با آن در میان همنوعان و جامعه بالا بکشند، موجب شده به هویت‌یابی با سیگار و دود روی بیاورند.زنان و دختران جامعه مهمند به همین‌خاطر هم وقتی آسیب‌های اجتماعی در میان آن‌ها رشد کند، باید نگران بود، چراکه این آسیب‌ها نسل آینده کشور را هم با خود درگیر می‌کند. بی‌هیچ تردید بچه‌ها در خانواده بیشترین تأثیر را از مادر می‌گیرند و وقتی مادر خود گرفتار آسیب باشد، گرفتار شدن فرزندان در چرخه آسیب‌های اجتماعی اجتناب‌ناپذیر خواهد‌بود. حالا آنطور که رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت خبر داده با افزایش ۱۹۰ درصدی مصرف سیگار در زنان و ۱۳۳ درصدی در دختران نوجوان مواجه هستیم! رشد قابل تأملی که اگر از زاویه روانشناختی به آن نگاه کنیم با یک نیاز روانی تحت‌تأثیر مدرنیته و روشنفکری مواجهیم و این مسئله را می‌توان در دسته نیاز به هویت‌یابی در بین بزرگان ارزیابی کرد. وقتی ما بحث‌های هویتی اصیل را در زنان و دختران ایرانی زنده نکردیم و آن‌ها ارزش و جایگاه بالای خود را نمی‌دانند و راه هویت‌یابی از مسیر تلاش و کوشش و رسیدن به جایگاه‌هایی را که در شأن آنهاست، نمی‌دانند، به هویت‌یابی‌های بدلی روی می‌آورند که رسانه‌ها با ترویج سبک زندگی غربی به آن‌ها القا می‌کنند و در این مسیر هم خودشان به شدت آسیب می‌بینند و هم می‌توانند به نسل‌های بعدی آسیب بزنند، چراکه زنان و دختران امروز، مادران فردا هستند و «از دامن زن است که مرد به معراج می‌رود.»
جعفر جندقی، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به آخرین گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت که براساس آن یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر از مردم جهان مصرف‌کننده دخانیات هستند، گفته‌است: «بر اساس نتایج مطالعه ملی عوامل خطر بیماری‌های غیر‌واگیر، مصرف سیگار توسط زنان ۱۹۰ درصد زیاد شده‌است و شاهد رشد ۱۳۳ درصدی دختران نوجوان سیگاری هستیم» این آمار گذشته از اینکه به‌لحاظ سلامتی هشداری جدی است، زنگ خطر رشد و گسترش آسیب‌های اجتماعی را هم در جامعه به صدا درآورده‌است. در واقع می‌توان گفت این رشد چشمگیر گرایش به سیگار و مواد دخانی نشانه‌ای از هویت‌یابی نسلی است که به دنبال کم‌کاری‌های صورت گرفته، هویت اصلی و جایگاه بالای خود را به خوبی نمی‌شناسد و در پی هویت‌یابی به مسیر نادرست و هویت‌های بدلی ارائه شده در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را پذیرفته و از طریق رفتار‌هایی همچون سیگار کشیدن سعی در هویت‌یابی و مطرح کردن خود دارد. این در حالی است که عموماً دختر‌ها توانایی ریوی و جسمی کمتری دارند و مصرف دخانیات می‌تواند سلامتی آن‌ها را به شدت تحت‌تأثیر قرار دهد و به آن‌ها آسیب جدی وارد کند. با همه این اوصاف مصرف سیگار و دخانیات در بین زنان به راهکاری برای هویت‌یابی در بین همنوعان تبدیل شده است.
بر اساس نتایج مطالعه ملی عوامل خطر بیماری‌های غیر‌واگیر، مصرف سیگار توسط زنان ۱۹۰ درصد زیاد شده‌است و شاهد رشد ۱۳۳ درصدی دختران نوجوان سیگاری هستیم
رشد مصرف سیگار در میان زنان از نگاه جامعه‌شناسی
محسن نصری، جامعه‌شناس مصرف موا رشد ۱۳۳ درصدی مصرف سیگار در دختران و ۱۹۰ درصدی آن در بین زنان را اینگونه تحلیل می‌کند: «می‌توان گفت چند عامل در رشد مصرف سیگار در میان زنان و دختران دخیل است؛ نکته اول به لحاظ روانشناسی مسئله دیده‌شدن و ابراز وجود کردن و خود را نشان دادن است. یکی از سبک‌های این خودنمایی در دوره‌های گذشته سیگار کشیدن بود که روشی مخصوص پسر‌های جوان به شمار می‌رفت، اما امروز با تغییر هنجار‌های اجتماعی برخی از دختران هم برای دیده شدن به سیگار کشیدن روی می‌آورند و فکر می‌کنند با سیگار کشیدن می‌توانند خودشان را بهتر در جامعه ظهور و بروز بدهند.»
از نگاه این کارشناس نکته دومی که وجود دارد اینکه امروز با بحث جنگ رسانه‌ای و جنگ نرم و شناختی، شاهد ترویج سبک زندگی غربی در جامعه هستیم. بر این اساس، نه‌تن‌ها در جامعه ایران نیست که با افزایش مصرف سیگار در زنان و دختران مواجهیم، بلکه اگر شما گزارش‌های اروپا را هم بررسی کنید در کشور‌های اروپایی هم همین اتفاق رخ داده‌است. از آنجایی که با قدرت رسانه، سبک زندگی غربی در جامعه رونق پیدا می‌کند با استفاده از ماهواره و شبکه‌های اجتماعی تلفن‌های همراه شاهد آن هستیم که فرهنگ مصرف از رسانه‌های بیگانه به فضای فرهنگی- اجتماعی کشورمان راه یافته و متأسفانه الگو‌های آنان که بعضاً همراه کردن سگ و گربه در زندگی یا کشیدن سیگار، سبک زندگی در پوشش و حتی مصرف مواد غذایی و آداب و رسوم و امثالهم از زندگی غربی به زندگی ما راه یافته‌است. پس مسئله سبک زندگی غربی هم مطرح می‌شود.
هویـت‌یـابی در خـلأ معرفـی هویت ایرانی – اسلامی
نصری هم با بحث نقش هویت‌یابی در رشد گرایش به مصرف دخانیات در میان زنان و دختران تأکید دارد و می‌گوید: «نکته سوم که به نوعی با نکته‌ای که شما اشاره داشتید مرتبط می‌شود، این است که اگر ما به خوبی بحث فرهنگ‌پذیری و جامعه‌پذیری را در جامعه‌مان انجام ندهیم، ارزش‌ها و هنجار‌های مثبت جامعه به خوبی به نسل جدید و جوان انتقال پیدا نمی‌کند و جامعه‌پذیری و بالاتر از آن جمع فرهنگ‌پذیری صورت نمی‌گیرد. در چنین شرایطی است که فرهنگ‌ها، ارزش‌ها و هنجار‌های دیگر جایگزین ارزش‌های مثبت اجتماعی خودمان می‌شود. در کنار این‌ها خلأ بزرگی که هم در نظام آموزشی خانواده، هم در مهد کودک‌ها و آموزش و پرورش و هم در رسانه‌های رسمی کشور ما وجود دارد، این است که مسئله تربیت و فرهنگ و بصیرت و هویت بخشی اسلامی- ایرانی نسبت به نسل جوان به خوبی صورت نگرفته‌است و وقتی این فرهنگ سازی، فرهنگ‌پذیری و جامعه‌پذیری به خوبی صورت نگیرد، طبیعی است که رسانه‌ها، فرهنگ، ارزش و هنجار‌های جوامع دیگر به خصوص جامعه غربی جایگزین ارزش‌های اصیل ایرانی- اسلامی می‌شود، چراکه آن‌ها برای اشاعه فرهنگشان در حال تلاشند. پس می‌توان گفت این سه مجموعه با هم جمع شده و رشد مصرف نابهنجار سیگار را در بین خانم‌ها ایجاد کرده‌است.»
نکته سوم که به نوعی با نکته‌ای که شما اشاره داشتید مرتبط می‌شود، این است که اگر ما به خوبی بحث فرهنگ‌پذیری و جامعه‌پذیری را در جامعه‌مان انجام ندهیم، ارزش‌ها و هنجار‌های مثبت جامعه به خوبی به نسل جدید و جوان انتقال پیدا نمی‌کند و جامعه‌پذیری و بالاتر از آن جمع فرهنگ‌پذیری صورت نمی‌گیرد. در چنین شرایطی است که فرهنگ‌ها، ارزش‌ها و هنجار‌های دیگر جایگزین ارزش‌های مثبت اجتماعی خودمان می‌شود
خسارت به نسل آینده
با توجه به نقش بسیار مهم زنان و دختران در جامعه و تربیت نسل آینده و با عنایت به اینکه در درجه نخست تبعات اجتماعی گرایش زنان و دختران به مصرف سیگار دامنگیر خودشان شده و در درجه بعدی طبعاً فرزندی که ببیند مادرش سیگار می‌کشد، این مسئله برایش عادی‌سازی شده و احتمال گرایش وی به مصرف سیگار یا سایر رفتار‌های نابهنجار بیشتر می‌شود. در چنین شرایطی چه راهکار‌هایی را می‌توان برای مدیریت فضای کنونی پیشنهاد کرد؟ نصری در پاسخ به این سؤال اینگونه توضیح می‌دهد: «یکی از راهکار‌ها این است که ما آموزش به زنان و دختران را داشته‌باشیم و با بحث‌های علمی، درباره آثار و تبعات بهداشتی و تبعات منفی مصرف سیگار برای سلامتی خودشان و همچنین فرزندانشان در آینده به آن‌ها آگاهی بدهیم و با بحث و یافته‌های علمی داخلی و خارجی این مسئله برایشان به خوبی تبیین شود که این رفتار در آینده خسارات عظیمی ایجاد می‌کند و می‌تواند عامل بسیاری از بیماری‌ها و سرطان‌ها باشد.»
نکته دومی که این جامعه‌شناس به آن اشاره می‌کند، این است که در بحث آموزش و تربیت اگر ما بتوانیم هویت اصیل ایرانی - اسلامی و عظمت زن مسلمان ایرانی و افتخاراتی را که خلق کرده‌اند، به خوبی انتقال دهیم، افراد به سمت الگو‌های غربی گرایش پیدا نمی‌کنند. چون الگو‌های ایرانی خودشان و عظمت‌های ایرانی خودشان به خوبی برایشان معرفی و به آن‌ها جذب می‌شوند و به الگو‌های پوچ غربی گرایش پیدا نمی‌کند. از نگاه نصری نکته سومی که باید در بحث مقابله با این حرکت به آن توجه کنیم، رسالت مهم نهاد خانواده است.
این جامعه‌شناس تأکید می‌کند: راهکار پیشنهادی مشخص من این است که آموزش و پرورش ما در انجمن اولیا و مربیان می‌تواند این شناخت و این بصیرت و راهکار روانشناسی و جامعه‌شناختی تربیتی را به والدین انتقال دهند، چراکه نقش والدین در این حوزه می‌تواند نقش بسیار مؤثری باشد. اینکه والدین چه رفتار و چه عملکردی داشته‌باشند و چگونه رفتار کنند، اما متأسفانه برخی از خانواده‌ها از پدر خانواده تا پسر خانواده سیگار مصرف می‌کنند و طبیعی است که چنین رفتاری به دختر خانواده هم منتقل می‌شود. انجمن اولیا و مربیان یکی از مراکز مهمی است که می‌تواند ارزش‌ها و هنجار‌های درست را به خوبی به خانواده‌ها انتقال دهد. اگر خانواده توانمند شود، جامعه هم توانمند می‌شود.
/انتهای پیام/
