به گزارش«سدید»؛ افشین علا از شاعران نسل بعد از انقلاب اسلامی است که همواره ذوق شعری خود را در موضوعات مرتبط با آرمان‌های اسلامی و انقلابی به کار گرفته است و در این مسیر ثابت‌قدم مانده است. علا متولد ۴ فروردین ۱۳۴۸ در شهرستان نور مازندران است. او در دانشگاه تهران، لیسانس علوم سیاسی خوانده و دارای نشان درجه یک هنر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. این نشان طبق قوانین معادل دکترا محسوب می‌شود.
شاگرد مکتب قیصر
علا در عرصه شعر خود تحت‌تأثیر محمود کیانوش و قیصر امین‌پور است. به‌نوعی می‌توان او را شاگرد مکتب امین‌پور تلقی کرد. این شاعر بیش از ورود به عرصه شعر سیاسی و اجتماعی، کار خود را با شعر کودک و نوجوان شروع کرد. مبدأ ورود او به عالم شعر و نویسندگی، همکاری با مجلات کیهان بچه‌ها و سروش نوجوان است.
او در مورد قیصر امین‌پور با ادبیات ستایش‌آمیز نوشته است: «یکی از راز‌های ماندگاری شعر قیصر این بود که به‌طور توأمان هم مخاطب عام را در برمی‌گرفت و هم با مخاطبان خاص ارتباط برقرار می‌کرد و این یکی از خصایص منحصربه‌فرد در ادبیات ماست. تعداد کمی از شاعران در تاریخ ادبیات ما به این توفیق دست پیدا کرده‌اند که در حد نمونه متعالی‌اش می‌شود به حافظ اشاره کرد، اشعار او را هم عوام می‌خوانند و هم خواص. درواقع ظرافت‌ها، مهندسی کلمات و رندی‌های فراوانی که در غزل حافظ وجود دارد، این امکان را به او می‌دهد که هر دو سوی مخاطب را به خود متوجه کند.»
وی در بخش دیگری از متن خود در مورد امین‌پور گفته است: «به نظر من رمز ماندگاری قیصر هم در مؤانست او با ادبیات کهن فارسی، در کنار اشراف بر ادبیات معاصر فارسی و بهره‌گیری صحیح از آموزه‌های نیما است، چون نیما بیش از آنکه بخواهد قالب‌شکنی کند و ساختار شعر را تغییر بدهد، افق نگاه و زاویه دید را هدف گرفت و آن را تغییر داد. در واقع به شاعران آموخت که اگرچه بر بلندای تاریخ ادبیات ایستاده‌اند؛ اما مردم روزگار خودشان را مخاطب قرار بدهند و زبانی را خلق کنند که ضمن درگیر کردن مخاطب امروز از نظر صلابت و استواری، قابلیت مانایی و ماندگاری داشته باشد. قیصر بی‌شک در این دایره قرار گرفته است و از همین بابت هم مورد استقبال مردم بوده و هست.»
این ادبیات نشان‌دهنده پیوستگی مکتب شعری علا با مکتب شعری امین‌پور است که جزو کسانی است که بر شاعران بعد از انقلاب تأثیر به‌سزایی گذاشته است.
علا در قالب نیمایی و غزل هم سرود‌های درخشانی دارد. به‌نحوی‌که سیمین بهبهانی در یادداشتی او را با شهریار مقایسه کرده است. علا یک روزنامه‌نگار و فعال مطبوعاتی هم محسوب می‌شود. او در طول سال‌های فعالیت خود در مطبوعات مختلفی هم قلم زده است. عضویت در تحریریه نشریات کیهان بچه‌ها، سروش نوجوان، آفتابگردان، گنبد کبود، صدف و دوست، سردبیری روزنامه گنبد کبود (برای کودکان)، سردبیری مجله صدف (برای ایرانیان خارج از کشور)، سردبیری برنامه‌های خردسال کودک، نوجوان و شب بخیر کوچولو در رادیو، مدیریت طرح و برنامه رادیو فرهنگ از جمله سوابق کاری علا هستند.
اما علا در کنار شاعری و نویسندگی، فرد سیاسی هم محسوب می‌شود. علا سال ۱۳۸۸ با حمایت از میرحسین موسوی، وارد کار سیاسی شد و در سال ۹۲ هم جزو فهرست اصلاح‌طلبان در انتخابات شورای اسلامی شهر تهران بود.
آثار مکتوب متعددی از علا هم منتشر شده است که کتاب‌های کودکانه‌ها و غزل، گل صد برگ و تانک، خاطرات مه گرفته، بازنویسی تذکره الاولیای عطار، بلدم شعر بگویم، نسیم دختر باد، یک سبد بوی بهار و یک عالم پروانه برخی از این عناوین هستند.
ریاست فرهنگسرای کودک، عضویت در شورای عالی شعر واحد موسیقی صداوسیما و عضویت در هیأت مدیره انجمن شاعران ایران هم از جمله سوابق این شاعر است. کارنامه کاری علا نشان می‌دهد که او هم در عالم نویسندگی و نظری فعال بوده است و هم در عالم فعالیت‌های اجرایی؛ یعنی شاعری است که در همه ابعاد فعالیت کرده است.
شاعری چهار فصل
علا دارای روحیات خاص خود هم است. نماد تبلور روحیات علا در این گفتههای او پیداست که می‌گوید: «هم برای رشادت قاسم سلیمانی و شجاعت نصرالله شعر می‌گویم و هم برای مرگ مظلومانه هاله سحابی قامت خمیده بهزاد نبوی، شجاعت علی مطهری و شعر سیمین بهبهانی، مرا چه باک اگر بگویند که هم ادعای تبعیت از رهبری انقلاب دارد و هم دل در گروی مهر سید بزرگواری، چون خاتمی؟»
این علایق مختلف که نمی‌توان با خط‌کشی‌های سیاسی او را خط کشی کرد، علا را تبدیل به شاعری با روحیات چهار فصل کرده است. در ذیل خیمه او افراد مختلف و گاهی متعارض با هم وجود دارند. این نشان می‌دهد که مواضع سیاسی افراد می‌تواند مغایر با گروهی و حتی با برخی نهاد‌های حاکم باشد؛ اما این مواضع بهانه‌ای برای کنار گذاشتن آرمان‌ها نیست.
آرمان فلسطین در آیینه شعر علا
آرمان‌ها نقش پررنگی در شعر علا دارند. فلسطین از مهم‌ترین آرمان‌هایی است که علا همواه در شعر خود تحولات آن را بازتاب داده و نسبت به آن واکنش نشان داده است. در همین تحولات اخیر، علا فعال‌ترین شاعر بود و با سرودن چندین قطعه شعر، مظلومیت مردم غزه را با ادبیات احساسی و شاعرانه به مردم عرضه کرد.
یکی از قطعات او با عنوان «کودک‌کش» با مطلع «در فلسطین خاک بگشاید دهان ای‌کاش» برای مظلومیت مردم غزه و شهدای بیمارستان المعمدانی است. متن این شعر را در زیر می‌خوانید:
«در فلسطین خاک بگشاید دهان ای‌کاش/ قوم غاصب را ببلعد ناگهان ای‌کاش/ کاش توفانی وزد از جانب دریا/ جسم‌شان در ماسه‌ها گردد نهان ای‌کاش/ کودکان را مثل آهو می‌درند از هم/ تیر غیب آید به جان روبهان ای‌کاش/ عده‌ای گویند حق با قوم صهیون است! / لال گردند‌ای خدا این ابلهان ای‌کاش/ پادشاهان عرب در خواب نوشین‌اند/ برنخیزند از تشک‌ها این شهان ای‌کاش/ دیدگان مسجدالاقصی شود روشن/ ناگهان منجی رسد با همرهان ای‌کاش/ کاش امشب کاش امشب با نتانیاهو/ هرچه کودک‌کش بمیرد در جهان ای‌کاش!»
حریت و شجاعت در ابراز نظر از ویژگی‌های اخلاقی و انسانی علا است که همین ویژگی‌ها، خود را در شعر علا هم نشان می‌دهد.
وی همچنین در حال حاضر از شاعران سیاسی و اجتماعی شاخص کشور است که در موضوعات مختلف شعر سروده است. در صد سال اخیر کمتر شاعری وجود دارد که این‌گونه به‌صورت ترکیبی و در این سه حوزه توانسته باشد ورود کند و شعر‌های ماندگاری خلق کند.
علا در طول دهه‌های اخیر انقلابی بودن را با سلیقه‌های سیاسی در تزاحم ندیده و اگر آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب اقتضائاتی داشته با همین هدف اشعاری را سروده است که از آن جمله می‌توان به اشعار وی درباره سردار سلیمانی در سال ۹۴ و همچنین شعری درباره شهید حججی اشاره کرد که بسیار تأثیرگذار بوده است.
این سرود‌ها مورد تقدیر رهبر انقلاب هم قرار گرفته است. رهبر انقلاب درباره یکی از شعر‌های علا از تعبیر «بسیار به‌موقع و به‌جا بود» استفاده کردند.
علا هم در مورد تقدیر‌های رهبر انقلاب از خود گفته است: «هر وقت رهبر معظم انقلاب از من تقدیر می‌کنند آن‌قدر به وجد می‌آیم که آن را ذخیره آخرت خود قرار می‌دهم.» در مقطعی از تاریخ انقلاب اسلامی هستیم که لازم است نویسندگان، شاعران و هنرمندان در راستای آرمان‌های این روز‌ها وارد شوند و آثاری را تولید کنند. به نظرم ورود به عرصه انقلابی مانند وارد شدن به میدان مین است. برخی مخاطبان فکر می‌کنند اگر شاعری با اثر خود از انقلاب دفاع می‌کند به معنای این است که به سمت‌وسوی قدرت روی آورده است، در‌حالی‌که این‌گونه نیست.»
علا با چنین روحیانی ثابت‌قدم همواره ذوق شعری خود را برای دفاع از جبهه حق و شهدا به کار گرفته است و در تحولات اخیر غزه هم با اشعار خود، میدان‌دار دفاع اهل هنر از مظلومیت مردم غزه شد.
شعر سیاسی و اجتماعی، راه رفتن روی لبه تیغ است، به این معنا که ممکن است پیوند خوردن به مسائل روز ادبیات و واژه‌ها را سطحی و شعر را از کیفیت تهی کند؛ اما از طرف دیگر اگر به‌موقع، با کیفیت مناسب و ادبیات تأثیرگذار سروده شود، خود می‌تواند جریان‌ساز و موج‌ساز باشد. به‌حق علا همواره در عرصه شعر سیاسی و انقلابی، موج‌ساز و پیشرو بوده است و این شاعر همواره در خط مقدم دفاع از ارزش‌ها قرار دارد. مسیر علا نشان داد که شاعر اگر بر مدار حق حرکت کند، گرایش‌های سیاسی او منافی حمایت از آرمان‌ها نیست و در حمایت از آرمان‌های اسلامی و انقلابی، لکنت شاعر به معنای مرگ اوست و علا هیچ‌گاه لکنت نداشته و به‌صورت صریح از آرمان‌های خود دفاع کرده است.
/انتهای پیام/
