به گزارش«سدید»؛ جشنواره بین‌المللی همام که یک اتفاق هنری ویژه است و از دل خیریه امام رضا (ع) که برای پرداختن به معلولین و جانبازان و ارتقای سطح کیفی و کمی هنری آن‌ها شکل گرفته است، امسال برای سومین دوره از ۱۱ تا ۱۷ آبان‌ماه ۱۴۰۲ در رشته‌های هنر‌های تجسمی، صنایع دستی و سنتی و موسیقی میزبان ۷۰۰ هنرمند دارای معلولیت از سراسر کشورمان بود که در محل فرهنگستان هنر تهران برگزار شد. ایده برگزاری این جشنواره از گالری خیریه امام رضا (ع) شکل گرفته است؛ آنجا که هنرمندان جانباز و معلول این امکان را پیدا می‌کردند آثارشان را در معرض نمایش و فروش بگذارند. استقبال از این آثار منجر شد مدیران خیریه به فکر تأسیس یک فستیوال هنری با هدف استمرار دادن فعالیت‌های هنری این قشر، توان‌بخشیدن به ابعاد کمی و کیفی و حمایت از آن‌ها باشند.
فراخوان این جشنواره در داخل کشور توسط سازمان بهزیستی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در خارج از کشور بر اساس پروتکل‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی منتشر شده و آثار هنرمندان پیش از ورود به جشنواره توسط هیأت داوران، داوری و بررسی شده است. در این رویداد بین‌المللی هنری، آثار ممتاز یک‌هزار و ۳۰۰ هنرمند جانباز و معلول از ۲۷ استان کشورمان در بخش‌های رقابتی و غیررقابتی پس از داوری و ارزیابی کیفی، پذیرفته شد و در معرض نمایش قرار گرفت. همچنین برای نخستین‌بار جشنواره با اضافه‌کردن بخش بین‌الملل، میزبان هنرمندان ۱۱ کشور قزاقستان، صربستان، مجارستان، تاجیکستان، اردن، فلسطین، بوسنی، عمان، هند، بنگلادش و مالزی بود و دو تن از اساتید برجسته شورای جهانی صنایع دستی برای برگزاری ورکشاپ در جشنواره همام حضور پیدا کردند.
داوری آثار مکتوب جانبازان دوران دفاع مقدس و مدافعان حرم یکی از اتفاقاتی بود که امسال در دوره سوم جشنواره بین‌المللی همام صورت گرفت و برگزیدگانی در این بخش که به‌عنوان بخش جنبی جشنواره در نظر گرفته شده بود، تقدیر شدند.
فرهنگستان هنر تهران در روز‌های جشنواره بین‌المللی همام، طراوت و شادابی قشری از جامعه را به ارمغان آورده بود که شاید بسیاری از افراد باور نداشته باشند یک فرد دارای معلولیت، چگونه می‌تواند خلق اثر هنری کند و همچنان به زندگی امیدوار باشد و ضمن تولید و خلق اثر هنری، کارآفرین باشد و اقتصاد خود و خانواده را مدیریت کند و به اقتصاد فرهنگ که بخشی از اقتصاد کلان کشور است، کمک کند. برای اطلاع بیشتر از ابعاد این موضوع به سراغ چند تن از هنرمندان معلولی رفتیم که علی‌رغم مشکلاتی که در زندگی دارند، خودشان مایه امید و زندگی و خلق آثار هنری هستند که در ادامه می‌خوانید.
زندگی در همه شرایط ادامه دارد
محمد تیونی یکی از معلولان جسمی، حرکتی است که ۲۶ سال سن دارد و از کرمان به نمایشگاه همام آمده است. او که از نعمت دست کم‌ترین بهره را می‌برد، در رشته هنر‌های تجسمی به نقاشی علاقه‌مند است و چندسالی است در این زمینه به صورت جدی فعالیت می‌کند، درباره معلولیت خود می‌گوید: «معلولیت من مادرزادی است و از کودکی همراه من بوده است. معلولیت با اینکه دشواری‌های زیادی برای من به همراه دارد و این امکان را از من گرفته است تا همانند سایر افراد جامعه بتوانم هر فعالیتی داشته باشم؛ اما مانع کامل فعالیت من نبوده است، بلکه با تکیه بر توانایی‌هایی که دارم و توکل و پشتکار، هر نوع فعالیتی را که علاقه داشته باشم، دنبال می‌کنم.» او بخشی از موفقیت‌هایش را که با وجود معلولیت‌های موجود به‌دست آورده است ذکر می‌کند و می‌گوید: «من در حوزه تحصیل و مدرسه کم‌کاری نکرده‌ام و تمام مقاطع تحصیلی را با موفقیت پشت سرگذاشته‌ام. آخرین مدرک تحصیلی من فوق‌لیسانس رشته نرم‌افزار کامپیوتر است که از دانشگاه شهید چمران کرمان به‌عنوان یکی از معتبرترین مراکز آموزشی دولتی دریافت کرده‌ام.»
این هنرمند که به‌خاطر نوع و شدت معلولیت جسمی خود توجه بازدیدکنندگان نمایشگاه همام را جلب می‌کند، گفت: «بنده شخصا تمام هزینه‌های زندگی‌ام را از طریق فعالیت خوداشتغالی که انجام می‌دهم، کسب می‌کنم و مدتی است که در کرمان اقدام به تأسیس یک کافی‌نت کرده‌ام، خدمات مختلفی به مردم ارائه می‌دهم و در این کار چندتن از افراد معلول را به استخدام درآورده‌ام که ضمن خوداشتغالی، نوعی کارآفرینی به همراه دارد.» محمد تیونی که برای اولین‌بار است به تهران سفر می‌کند، با بیان اینکه انتظار داشتیم در تهران مسیر تردد برای معلولین مناسب‌سازی شده باشد که چنین نبود، به آثاری که به نمایشگاه جشنواره همام آورده است، می‌پردازد و می‌گوید: «فعالیت تخصصی من در هنر، نقاشی و تکنیک کار من، آبرنگ است. تمام نقاشی‌های من با پا صورت می‌گیرد؛ چراکه از نعمت دست برخوردار نیستم. به‌خاطر اینکه نقاشی‌های من با پا انجام می‌شود، لذا کار با بوم برایم دشوار است، چون امکان پاره‌شدن بوم وجود دارد و اکثر نقاشی‌های من روی چوب انجام می‌شود. به‌خاطر نوع مشکلی که دارم، خلق یک نقاشی در ابعاد نیم‌متر حدود یک‌ماه و نیم زمان نیاز دارد.» او که امیدوارانه به فعالیت‌های اجتماعی و هنری ادامه می‌دهد، در پاسخ به اینکه به ازدواج و تشکیل خانواده فکر کرده است، می‌گوید: «بله، به امید خدا ازدواج می‌کنم، هرچند به لحاظ اقتصادی شرایط مناسبی برای ازدواج ندارم و نمی‌توانم روی وام ازدواج حساب کنم؛ چراکه سخت‌گیری بانک‌ها نسبت به افراد دارای معلولیت بیشتر از دیگران است. شخصا وقتی برای دریافت یک وام ۱۰۰ میلیونی به بانک مراجعه کردم، سه ضامن از من درخواست کردند، چون فکر می‌کنند ما توان بازپرداخت وام را نداریم و به‌خاطر همین سخت‌گیری خاصی نسبت به ما وجود دارد.»
هنرآموز خدادادی و خودآموز هستم
در ادامه با مدینه عزیزی همراه شدیم؛ دختر ۱۷ ساله کُردزبان و اهل کرمانشاه که در زلزله سال ۱۳۹۷ در شهرستان ثلاث باباجانی دچار حادثه شده و نخاع او آسیب دیده است. او به لحاظ جسمی و حرکتی با مشکلاتی روبه‌رو است؛ اما مشکل جسمی و حرکتی، مانع پیشرفت این دختر نوجوان بانشاط و پُر انرژی نبوده و او راه دیگری را انتخاب کرده است. مدینه که با مادرش به تهران آمده و در جشنواره همام پذیرفته شده است، درباره ورود به عرصه هنر می‌گوید: «من از کودکی به هنر علاقه داشتم؛ اما از ۱۲ سالگی تا به امروز به‌صورت حرفه‌ای، نقاشی را دنبال می‌کنم و علاقه‌ام در نقاشی سبک رئال است، به‌خاطر همین به نقاشی ذهنی درباره طبیعت شهر و استان می‌پردازم.» او که با یک تابلوی زیبا از درختان بلوط استان کرمانشاه به جشنواره همام راه یافته است، درباره علت ورود به عرصه نقاشی و هنر گفت: «نقاشی به من آرامش می‌دهد و زمانی که نقاشی می‌کشم به چیز دیگری فکر نمی‌کنم. من در این مسیر هیچ استادی نداشته‌ام، به کلاس آموزش نقاشی نرفته‌ام و تمام آن چیزی که در من از هنر وجود دارد، خدادادی است و به اینکه خودآموز هستم، افتخار می‌کنم و کسی در این راه به من کمک نکرده است.» مدینه چندین نمایشگاه انفرادی در ثلاث باباجانی برگزار کرده است و می‌افزاید: «من سه مرتبه در نمایشگاه‌های کشوری که شرکت داشته‌ام، رتبه اول را کسب کرده‌ام. در شهر ما (ثلاث باباجانی) اکثر افراد، من را می‌شناسند، چون فرد معروفی در شهرمان هستم و افراد مختلف سفارش کار به من می‌دهند. حضور من در نمایشگاه همام به‌خاطر یک اطلاع‌رسانی بود که از طریق بهزیستی به من شد و آثاری را به دبیرخانه ارسال کردم که پذیرفته شد.» این دختر جوان که با مشکلات جسمی روبه‌رو شده است، درباره مشکلات معلولین عنوان کرد: «مشکلات افراد معلول در ابعاد مختلف زیاد است، مخصوصا این مشکلات برای افرادی که با ویلچر تردد می‌کنند، بیشتر است. قبلا با ویلچر رفت‌وآمد داشتم و البته مدتی است که به‌خاطر تلاش و پشتکاری که داشته‌ام، شخصا توانایی حرکت با عصا را پیدا کرده‌ام.»
صنایع دستی قابلیتی برای کارآفرینی معلولین
سپس با نرگس کاویانی به گفتگو نشستیم؛ او که متولد سال ۱۳۶۱ است، ۹۰ سانت قد دارد، از کوتاه‌قامتان محسوب می‌شود و درباره شرایط خود می‌گوید: «من در گذشته ۹۰ سانت قد داشتم و احتمالا اکنون که با شما صحبت می‌کنم، قد من کمتر از ۹۰ سانتی‌متر شده باشد؛ چراکه هر چه سن ما افزایش پیدا می‌کند، کوتاه قدتر می‌شویم.» این هنرمند معلول که از شهرضا (اصفهان) به نمایشگاه همام آمده است، فعالیت خود را در رشته صنایع دستی با تولید سِرمه‌دوزی دنبال می‌کند و می‌گوید: «من کار سرمه‌دوزی را ۱۵ سالی است دنبال می‌کنم.
این یک هنر خاص است که در استان اصفهان رواج دارد و ما در این هنر بر روی تِرمه، سرمه دوخت می‌کنیم. هنر دیگری که من در آن فعالیت می‌کنم، فیروزه‌کوبی است. ظروف فیروزه‌ای یکی از صنایع دستی گران‌قیمت است که برای تولید انبوه نیاز به هزینه‌های اولیه لوازم داریم که اگر بخواهیم چنین ظرف‌هایی را با تعداد بالایی خریداری کنیم، هزینه زیادی لازم دارد که ما چنین هزینه‌ای را نداریم، لذا حتما باید حمایت شویم.»
او در پاسخ به اینکه بعد از ۱۲ سال فعالیت هنری آیا توانسته است فعالیت خود را گسترش دهد و به کارآفرینی منجر شود، گفت: «شخصا طی این سال‌ها با مشکلات اولیه روبه‌رو بودم؛ یعنی هیچ‌گاه نتوانسته‌ام هزینه‌های اولیه را که برای تهیه محصولات لازم دارم، کسب کنم و تقریبا جایی برای حمایت از ما وجود ندارد.» کاویانی معتقد است صنایع دستی اصفهان این قابلیت را دارند گسترش پیدا کنند و معلولان در این مسیر می‌توانند خوداشتغالی و کارآفرینی داشته باشند؛ اما تأمین مواد و لوازم اولیه به‌خاطر هزینه‌های بالا برای ما میسر نیست، لذا باید دستگاه‌های مسئول در این زمینه کمک کنند.»
/انتهای پیام/
