سکوت ادامه دار در سالن کنسرت

به گزارش «سدید»؛ همه‌گیری کرونا به همه جهان و رشته‌های هنری آسیب زد، اما شاید هیچ رشته‌ای به اندازه موسیقی از این همه‌گیری جهانی آسیب ندیده باشد. اگرچه در این مدت، هنرمندان موسیقی در جهان، ساز‌ها را از نوا نینداختند و سعی کردند به شکل‌ها و شیوه‌های مختلف، جهان را از سرود و موسیقی پر کنند و به دیگران امید ببخشند، اما خاموش‌شدن کنسرت‌ها و کم‌شدن فعالیت هنرمندان، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر تأثیرات اجتماعی موسیقی، آسیب‌زا بود. چراکه در این مدت بیشتر فعالیت هنرمندان موسیقی به انتشار تک‌آهنگ روی پلتفرم‌های انتشار موسیقی محدود شده بود و کمتر شاهد انتشار آلبوم‌های جدید بودیم. کنسرت تنها یک رویداد هنری نیست بلکه یکی از مهم‌ترین راه‌های گردش اقتصادی در موسیقی است. خاموش‌شدن کنسرت‌ها، به معنای ازدست‌رفتن درآمد گروه‌های موسیقی و بسیاری از شاغلان وابسته به آن‌ها اعم از مسؤولان تبلیغات، سالن‌داران، صدابرداران و دیگر مشاغل وابسته است. امروز درحالی‌که واکسیناسیون در بسیاری از کشور‌های جهان و به‌خصوص در کشور ما گستردگی قابل‌قبولی یافته است و بسیاری از اجتماعات دوباره با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و حفظ فاصله اجتماعی بازگشایی می‌شوند. بالاخره و پس از دو سال تعطیلی چراغ کنسرت‌ها هم روشن شدند. البته باید به یاد داشت ترس از شیوع سویه جدید کرونا به‌نام اُمیکرون، همین امروز بسیاری از تجمعات را در اروپا و برخی دیگر از کشور‌ها دوباره به تعطیلی کشانده است. اگر در این زمینه بازگشایی کنسرت‌ها با رعایت شیوه‌نامه‌ها و توجه به هشدار‌ها همراه نباشد، ممکن است دوباره کرونا مشکل‌ساز شود و شعله‌کشیدن این بیماری منحوس و این طاعون قرن، بار دیگر چرخه تعطیلی و بیکاری موسیقیدانان را موجب گردد.

با تمام این تفاسیر، بالاخره شامگاه روز چهارشنبه اول دی‌ماه نخستین کنسرت حضوری در تالار وحدت به روی صحنه رفت. این برنامه «رکوییم موتزارت» بود که بردیا کیارس، رهبری آن را به عهده داشت و ارسلان کامکار (کنسرت مایستر)، سحر انزلی (رهبر گروه کر هاسمیک کاراپتیان)، مهدی قاسمی (رهبر گروه کر شهر تهران)، میلاد عمرانلو (رهبر گروه کر تنال) و نوازندگان و خوانندگان کر ارکستر‌ها آن را همراهی می‌کردند. «رکوییم» البته، یک موسیقی آیینی به یاد درگذشتگان است که موتزارت آن را به فرمی موسیقایی در موسیقی کلاسیک تبدیل کرده است و رکوییم موتزارت هم به یاد درگذشتگان هنر ایران برگزار شد.

کنسرت فعلا توجیه اقتصادی ندارد
پژمان بلورچی که ناشر موسیقی و مدیر موسسه فرهنگی - هنری نهاله رودکی است، درباره وضعیت هنرمندان موسیقی در دوره کرونا می‌گوید: تمام هنرمندان موسیقی در دوران کرونا از وضعیت یکسان و مشابهی برخوردار نبودند. وضعیت هنرمند در این حوزه بستگی به این داشت که آن هنرمند تحت قرارداد یک کمپانی باشد یا خیر! طبیعتا وقتی یک هنرمند زیر پوشش یک کمپانی باشد، کمپانی مربوط مکلف است بر اساس قرارداد یک‌سری حمایت‌ها را انجام دهد. مثلا ما درحال‌حاضر، حدودا ۹۰۰ موسسه فرهنگی تک‌منظوره و چندمنظوره داریم. از این ۹۰۰موسسه شاید ۱۰ تای آن‌ها به‌صورت قراردادی با هنرمندان مختلف طرف باشند و باقی عملا خودشان خلاق و پرورش‌دهنده یک آرتیست در حوزه موسیقی نیستند. اگر یک هنرمند قبل از شیوع کرونا تحت حمایت یک کمپانی بوده باشد وضعیت چندان نامناسبی ندارد، اما هنرمندانی که قرارداد نبستند (به‌خصوص نوازندگان موسیقی که در قرارداد شرکت‌ها نیستند) آسیب شدیدی در این حدودا دو سال دیدند. بسیاری از آن‌ها بالاجبار مشغول به کار‌های دیگری شدند که معیشت‌شان به خطر نیفتد.

او در ادامه حرف‌هایش توضیح می‌دهد: دو سال بسیار تلخ بر تمام مشاغل و خاصه در حوزه موسیقی گذشت. حتی به‌عنوان‌مثال خود من که در جایگاه صاحب یک شرکت موسیقی که با هنرمندان قرارداد داشتم، امکان تولید اثری را نداشتم که از این راه درآمدزایی کنم و بالاجبار از بدنه سیستم شرکت می‌تراشیدم که هم خودم به بقا ادامه دهم هم هنرمندی که با من قرارداد دارد.

بلورچی در خصوص برگزاری کنسرت‌های آنلاین تصریح می‌کند: در این دوره شاهد برگزاری کنسرت‌های آنلاین بودیم که با توجه به محدودیت‌های این دوره بد هم نبودند. به این دلیل که باعث می‌شد هنرمند و موسیقی به حیات ادامه دهند، اما بعضا شاهد این بودیم که پلتفرم‌هایی که این سرویس را ارائه می‌کردند، آن را در اختیار یک‌سری افراد خاص قرار می‌دادند. درست است؛ از یک آرتیست می‌توان یک‌میلیارد درآورد و از آرتیست دیگر مثلا ۱۰۰میلیارد، اما باید به آن آرتیستی که امکان فروش بلیت کمتری هم دارد مجال کار داد که متاسفانه در این بازه زمانی این اتفاق نیفتاد. ضمن این‌که بعضا دیده می‌شد که مردم بلیت برای کنسرت آنلاین خریداری می‌کنند، اما به‌دلیل فراهم‌نبودن زیرساخت‌های مناسب، سایت از دسترس خارج می‌شود و. درست است که این پلتفرم‌ها چند روز بعد به فراخور قراردادی که با هنرمند مربوط داشتند برنامه را روی سایت‌شان قرار می‌دادند، اما به‌هرحال مردم به دلیل وجود این نواقص دلزده می‌شدند و به این صورت بود که کنسرت آنلاین از وجاهت افتاد.
او درباره برگزاری کنسرت‌های موسیقی از ابتدای ماه جاری تاکید می‌کند: «قرار است در سالن‌های تهران با ۵۰ درصد ظرفیت کنسرت‌ها برگزار شود، اما ۵۰ درصد ظرفیت هیچ توجیه اقتصادی ندارد. دو هفته است که تالار وحدت مشغول به کار است، اما مگر چقدر از کار‌ها استقبال شده؟ به همین خاطر تهیه‌کننده رغبت چندانی برای گرفتن سالن با ۵۰ درصد ظرفیت ندارد. ۵۰ درصد ظرفیت سالن برای بلیت‌فروشی دارند، بعد کل مبلغ قرارداد برای اجاره سالن را از من به عنوان تهیه‌کننده می‌خواهند! آیا این شکل اجرایی درست است؟ من به عنوان تهیه‌کننده موسیقی تا پایان سال ۱۴۰۰ هیچ اجرای داخلی نخواهم داشت. برنامه‌ریزی‌هایی برای برگزاری تور‌های خارجی با هنرمندانی که با هم کار می‌کنیم، داشته‌ام و در سال ۱۴۰۱ بخش اعظمی از کنسرت‌ها را در اروپا و آمریکا خواهیم داشت. در آنجا با ۱۰۰ درصد ظرفیت کنسرت‌ها برگزار می‌شود و سالن‌های‌شان تکمیل است.»

بلورچی در پایان یادآور می‌شود: «از سال‌ها پیش موسیقی ایران از نگاه من موزیسین و تهیه‌کننده موسیقی از بین رفته بود. موسیقی سنتی، پاپ و... بعضا ریشه‌ای در فرهنگ ایرانی ندارد، تمام الحان و اصواتی که شنیده می‌شود، یک صوت زودگذر است که ماندگار نمی‌شود. در پنج شش سال گذشته هیچ ستاره‌ای در موسیقی نداشتیم و این یعنی از بین رفتن تدریجی موسیقی ایرانی. البته قرار هم نیست در حوزه موسیقی شاهد حمایت و رشد چشمگیری باشیم. چون بعضی‌ها از ریشه، موسیقی را در ایران انکار می‌کنند! به همین خاطر نه در این برهه زمانی خاص و نه در هیچ زمان دیگری، شاهد حمایت نهاد‌های مسؤول موسیقی از هنرمندان این حوزه نبوده‌ایم.»

بگذارید کار کنیم
«به بی‌مهری و بی‌توجهی‌ها عادت کرده‌ایم، اما امیدوارم بعد از این همه فشاری که در دوران کرونا به حوزه موسیقی متحمل شده، امروز دیگر به ما اجازه دهند که کار کنیم.»

 

بهنام شهرکی آهنگساز، تنظیم‌کننده و صدابردار، با نگاهی به وضعیت هنر-صنعت موسیقی در دوران کرونا با بیان این مطلب، توضیح می‌دهد: «نوازنده‌ها، معلم‌ها و تولیدکنندگان موسیقی (اعم از آهنگسازان، تنظیم‌کنندگان و...) همگی از ارکان موسیقی هستند که بیشترین ضربه را در بین این سه قشر، نوازنده‌های استیج خوردند. به این دلیل که اکثر آن‌ها که پیش از شیوع کرونا روزانه سه سئانس اجرا داشتند و بر آن اساس برنامه‌ریزی‌های مالی کرده بودند، یکباره برنامه‌ریزی‌ها و شرایط‌شان کاملا تغییر کرد. حتی خیلی از آن‌ها برای برآوردن تعهداتی که از پیش تعیین کرده بودند یا گذران زندگی‌شان مجبور به فروش سازشان شدند. نوازنده‌های استیج دو سال بسیار سخت را پشت سر گذاشتند. بعد از نوازندگان استیج، آهنگسازان و پرودیوسر‌های موسیقی (تولیدکنندگان و تهیه‌کنندگان) لطمات زیادی دیدند. به این خاطر که اگر کنسرتی نباشد، یک آهنگساز دقیقا برای کجا و چه کسی باید اثری را تولید کند؟»

او ادامه می‌دهد: «در میان این‌همه مشکلات و کاستی‌ها، یک‌سری از هنرمندان موسیقی مثل معلمان، به‌خصوص آن‌هایی که تدریس آنلاین را پیشه کردند، شرایط بهتری داشتند. چراکه آن‌ها توانستند سریع خودشان را با شرایط پیش آمده تطبیق دهند. جامعه ما نیاز به فرهنگ دارد و نمی‌توان عامل بازدارنده‌ای برای مردم شد که سمت فرهنگ و هنر نیایند. در دو سال کرونا که مردم بالاجبار بیشتر اوقات‌شان را در منزل سپری کردند، آموزش‌های آنلاین رونق گرفت و موسیقی که همواره ابزار مناسبی برای پر کردن تنهایی انسان بوده، طی آموزش‌های آنلاین رونق گرفت.

تجربه ناموفق کنسرت آنلاین
از بهنام شهرکی می‌پرسیم که چه ارزیابی‌ای از کنسرت‌های آنلاین در این دوره دارد؟ و او جواب داد: «با کنسرت آنلاین آن هم با شرایطی که در ایران برگزار شد، هیچ‌وقت موافق نیستم. کنسرت آنلاین حداقل تماشاگری را می‌خواهد و ملزم به آن است که روی استیج یک محیط بسیار دوستانه بین نوازنده‌ها وجود داشته باشد که بتوانند اوقات خوشی را هم برای خودشان، هم برای دیگران رقم بزنند. کنسرت‌های آنلاین ما بدین‌گونه برگزار می‌شد که دوستان نوازنده‌ای که همیشه روی صحنه با کف زدن‌ها و انرژی‌های مثبت مخاطبان همراه بودند روی استیج می‌رفتند، سازشان را می‌زدند و پایین می‌آمدند! در واقع نوازنده و خواننده هیچ انرژی‌ای دریافت نمی‌کرد که بخواهند حال خوبی را به مردم در پشت دوربین منتقل کنند. به همین دلیل بنده خیلی با این شیوه برگزاری کنسرت آنلاین موافق نبودم. اما اگر می‌شد که فضای دوستانه‌ای برای شیوه برگزاری آن فراهم شود، مسلما نتیجه کار هم تغییر می‌کرد. ضمن این‌که صدابرداری کنسرت‌های آنلاین هم بسیار مشکل دارد.»

او در پایان می‌گوید: «از اول دی، کنسرت‌های موسیقی دوباره شروع به فعالیت کرده‌اند. پیرو این مقوله، به‌شخصه هیچ توقع خاصی از نهاد‌های ذی‌ربط در حوزه موسیقی ندارم. در این سال‌ها همواره شاهد این بودم که موسیقی خودش به صورت خودجوش پیش رفته و اگر خود هنرمندان این حوزه نبودند، هیچ اتفاق خاصی برای موسیقی نمی‌افتاد. هنرمندان موسیقی خودشان را با محدودیت‌ها وفق داده‌اند و برای فعالیت بیشتر تلاش کرده‌اند. صرفا امیدوارم مسوولان و نهاد‌های مختلف اجازه دهند بعد از این‌همه فشاری که متحمل شده‌ایم، کارمان را انجام دهیم.»

 

 

انتهای پیام/