به گزارش «سدید»؛ آن در چندین آیه تأکید می کند که قرآن در یک شب نازل شده است؛ در آیه «إِنَّا اَنزَلْنَاهُ فِی لَیلَة القَدر» و آیه «إِنَّا اَنزَلْنَاهُ فِی لَیلَة مُّبَارَکه». بر این اساس، نمی‌توان گفت نزول قرآن در ماه رمضان هر سال بوده و در دیگر ماهها وحی متوقف می شده است. به نظر من پاسخ درستی که از بررسی قرآن کریم به دست می‌آید، این است که قرآن کریم در دو مرحله نازل شده است: مرحله انزال و مرحله تنزیل. در زبان عربی، انزال به معنای نزول دفعه ای و تنزیل به معنای نزول تدریجی است. بر این اساس، می‌توانیم بگوییم قرآن کریم دو بار نازل شده است: بار اول به‌طور یک‌باره در ماه رمضان و به‌طور دقیق، در شب قدر و بار دوم به‌تدریج در طول سال‌های رسالت پیامبر.
قرآن کریم نیز اشاره دارد که پیامبر اکرم (ص) از کل قرآن آگاه بود، زیرا در شب قدر بر قلب او نازل شده بود. وقتی او به مقام نبوت رسید، ملکوت آسمان ها به روی او گشوده شد و قرآن را به‌صورت اجمالی درک کرد، هرچند برای شناخت کامل آن نیازمند بیان جزئیات بود. پیامبر مکلف بود آنچه می داند، نگوید، مگر وقتی که خداوند متعال به او فرمان بدهد. این حقیقت، از برخی آیات قرآن به دست می آید. مثلاً در سوره قیامت می‌خوانیم: «به تعجیل زبان به خواندن قرآن مجنبان، که گرد آوردن و خواندنش برعهده ماست، چون خواندیمش، تو آن خواندن را پیروی کن، سپس بیان آن بر عهده ماست». در سوره طه نیز می‌خوانیم: «پس برتر است خدای یکتا، آن پادشاه راستین و پیش از آنکه وحی به پایان رسد در خواندن قرآن شتاب مکن و بگو:ای پروردگار من، به علم من بیفزای». بنابر مفهوم این دو آیه، پیامبر از قرآن آگاهی داشت، هرچند به‌طور مجمل، ولی اجازه نداشت آیات قرآن را بخواند، مگر آنکه به این کار امر شود. بنابراین، قرآن در شب قدر، در ماه رمضان سال‌های نخست رسالت پیامبر، به‌طور دفعه ای نازل شد و سپس در طول ۲۳ سال دوران رسالت، به‌طور تدریجی نازل شد.
وقتی به آیات روزه در قرآن کریم می نگریم، در سوره بقره آمده است: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، روزه داشتن بر شما مقرر شد، همچنان‌که بر کسانی که پیش از شما بوده‌اند مقرر شده بود، تا پرهیزگار شوید». در آیه بعد، قرآن می گوید روزه در روز‌های معینی واجب است و در آیه سوم، زمان آن را مشخص می‌کند. قرآن می‌توانست تنها بگوید موسم روزه ماه رمضان است، ولی این‌چنین گفته است: «ماه رمضان، که در آن برای راهنمایی مردم و بیان راه روشن هدایت و جدا ساختن حق از باطل، قرآن نازل شده است» زمان روزه ماه رمضان است، «حال پس هر کس که این ماه را دریابد، باید که در آن روزه بدارد و هر کس که بیمار یا در سفر باشد، به همان تعداد از روز‌های دیگر». بنابراین، میان ماه رمضان و قرآن کریم ارتباط وجود دارد. به نظر من ارتباطی که میان روزه و قرآن کریم، کتابی که دربردارنده حقایق آسمانی و حقایق جهان هستی است، وجود دارد در واقع ارتباط میان روزه و معرفت است. روزه به همان اندازه که شهوتها و نیاز‌های مادی را کنترل می‌کند و اراده انسان را تقویت می کند، به همان اندازه عقل و فکر انسان را باز می کند و سطح روحی انسان را بالا می‌برد تا بتواند این مفاهیم را درک کند. بنابراین، قرآن کریم در ماه رمضان نازل شده است و خداوند از آن رو ماه رمضان را موسم روزه قرار داده است که روزه داران به این نکته توجه کنند که در این ماه می‌توانند در پرتو روزه داری و جهاد و تحمل سختی ها، سطح عقل خود را تا آنجا بالا برند که حقایق موجود در قرآن و جهان هستی را درک کنند. از این رو، در روایات آمده است که تلاوت قرآن در این ماه از بهترین اعمال است. شکی نیست که بین روزه و نزول قرآن که بیانگر ارائه حقایق آسمانی یا همه حقایق، به انسان در این ماه است، ارتباط وجود دارد. بنابراین، در‌های معرفت و شناخت در این ماه باز است و انسان می‌تواند به همه معرفت ها دست یابد.
متن فوق پاسخ آیت‌الله صدر به ۲ سوال یکی از نشریات لبنانی در دهه ۳۰ می‌باشد که از سوی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام صدر در اختیار «ایران» قرار گرفته و با تنظیم مجدد انتشار می‌یابد.
انتهای پیام/
منبع:روزنامه ایران
