به گزارش«سدید»؛ اگر الان بخواهم پروژه‌ای مذهبی در پویانمایی کار کنم حتماً سه‌بعدی خواهد بود و با پیش‌تولید قوی و مدیریت زمان دقیق‌تر شروع خواهم کرد.
ناهید صمدی‌امین از سال ۱۳۷۶ با پروژه پویانمایی «ترافیک گرافیک» با راهنمایی نورالدین زرین‌کلک رسماً به دنیای انیمیشن وارد شد و یک پروژه با ترکیب کار دوبعدی و عکس را به اتمام رساند که با اقبال خوبی مواجه شد و جوایز متعددی از جشنواره‌های داخلی دریافت کرد. همان سال با نگارش فیلمنامه و تولید «پرنده آهنگساز» با مرکز صبا همکاری کرد که مثل کار اول جوایز متعددی به همراه داشت. پس از آن چند مجموعه و کار کوتاه در مرکز صبا تولید کرد. همچنین در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی پویانمایی سه‌بعدی «ایستگاه» را ساخت که از سوی چند جشنواره خارجی تقدیر شد، اما بیشتر او را با مجموعه «عاشوراییان» و داستان انیمیشن شهادت «مسلم» می‌شناسند.
هرچند کار شما قبل از «مختارنامه» بود ولی صحنه‌هایی از آن سریال خیلی شبیه انیمیشن «عاشوراییان» است. این شباهت‌ها از کجا ناشی می‌شود؟
شباهت داستان مسلم به مجموعه «مختارنامه» عادی است، چراکه وقایع عاشورایی به منابع و کتاب‌هایی برمی‌گردد که برای هر دو مطالعه و استفاده شده است، اما شباهت نماد‌ها به خاطر پخش زیاد «مختارنامه» بوده که ذهن با آن آشناست. بنابراین جا‌هایی از برداشت‌ها در ذهن مانده که در هر دو کار دیده می‌شود، شاید هم شباهت اتفاقی است. در هرحال هر دو کارگردان آشنا به موضوع هستند و میرباقری هم کارگردان خلاق، خوش‌فکر و درجه یکی است که با تحقیق و پژوهش کار می‌کند و آنچه مهم است تأثیر این نوع کار‌ها بر دل مخاطب است.
شما تنها بانوی کارگردان انیمیشن بلند کشور هستید، درحالی که در این زمینه خانم‌های زیادی فعالیت دارند؟
سؤال خوبی است و درعین حال سخت، وقتی به گذشته نگاه می‌کنم می‌بینم خیلی از دوستانی که با من شروع کردند بعد از تشکیل خانواده دیگر نتوانستند وقت برای کار بگذارند و اصولاً روحیه ایثار در زنان برای خانواده باعث می‌شود وقت کمتری داشته باشند. شاید اگر من هم کار را رها می‌کردم همان اول پروژه می‌خوابید، روحیه جنگجویی که دارم مرا وادار کرد در مقابل همه سختی‌ها و موانع موجود بایستم و مبارزه کنم. کار «عاشوراییان» هفت تا هشت سال طول کشید و نیرو‌ها وسط کار خسته می‌شدند، می‌رفتند یا پروژه‌های دیگری را دنبال می‌کردند. برای همین وقت کمتری برای این کار داشتند. مشکلات زیادی سر راه بود ولی من ماندم تا رسالت خودم را تمام کنم.
خانم‌ها را در عرصه کارگردانی از نظر مدیریت چطور می‌بینید؟
به خاطر زن بودنم این‌ها را نمی‌گویم ولی طی سال‌ها به این نتیجه رسیده‌ام که خانم‌ها در زمینه انیمیشن موفق هستند و توانایی‌های زیادی دارند، دارای ایده‌های نابی هستند، تصویر و تصورشان در تولید انیمیشن بسیار خوب است، در تولید خلاق، جسور و دارای بلندپروازی خاصی هستند تا ایده‌های خود را بپرورانند و به بار بنشانند. آقایان بی‌شک تکنیک می‌دانند و بیشتر سینما و مدیریت می‌شناسند، درحال حاضر بسیاری از زوج‌های انیمیشن‌کار در کنار هم یک اثر را خلق می‌کنند و می‌درخشند.
اگر قرار باشد کار بلند دیگری بسازید روی چه موضوعی کار می‌کنید؟
یک کار بلند سینمایی نیاز به نیروی عظیم انسانی، تفکر و برنامه‌ریزی دارد که در کشورمان این سه اصل خیلی کم با هم هستند. مسئله دیگر سرمایه‌گذاری است، سرمایه‌گذاران به ندرت وارد کار پویانمایی می‌شوند، اینکه سرمایه خود را وارد این کار کنند برایشان ریسک است. از طرفی تورم هم بالاست و افت و خیز‌های اقتصادی هم مزید بر علت است. انیماتور‌ها می‌خواهند قراردادهای‌شان با دستمزد‌های ثابت باشد، در حالی که تورم اجازه نمی‌دهد. برای همین کار‌های کوتاه با زمان مشخص شده بیشتر با اقبال مواجه است. در کشور‌های دیگر انیماتور ورود و خروج کاری‌اش، زمان مشخصی دارد و مهم‌تر اینکه مسائل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی روی کار اثر نمی‌گذارند. مسئله دیگر امکانات است هزینه‌ها هم خیلی بالا رفته و غیرقابل کنترل است، اگر دستگاهی خراب بشود امکان جایگزینی سخت است؛ بنابراین باید گفت هنر پویانمایی هنری لوکس و سطح بالاست که خیلی روی آن سرمایه گذاری نمی‌شود و علاوه بر این در بخش کلان مدیریتی هم برنامه‌ای برای آن وجود ندارد.
چطور شد انیمیشن بلند «عاشوراییان» را کار کردید؟
یلی اتفاقی یادم می‌آید وقتی فیلمنامه را روی میز مدیر تولید آن زمان صبا دیدم پیشنهاد دادم که کار را به من بسپارند تا بسازم. ایشان گفت شما تا به حال کار کوتاه داشته‌اید نه بلند و برایتان خیلی سخت است. گفتم من با ایمان به چنین شخصیتی مصمم به ساختش هستم و آن را انجام می‌دهم. فیلمنامه را خواندم. موضوع خوبی بود «مسلم» نمایی از واقعه کربلا بود، پیمانی که کوفیان با مسلم بستند، خیانت کردند و در آخر او را به شهادت رساندند.
پس از مسلم به سایر شخصیت‌های کربلا هم پرداختید؟
داستان «مسلم» خودش سه قسمت می‌شد و قرار بود در ۱۰ قسمت روی ۱۰ شخصیت برجسته کربلا هم کار کنیم مثل حر و حبیب بن‌مظاهر ولی بعد از هفت سال سخت درباره مسلم، قسمت‌های دیگر تولید نشد. اولاً همه نیرو‌ها که کار می‌کردند عایدی نداشتند و مجبور بودند روی چند پروژه کار کنند. وقتی درگیر پروژه‌های دیگر بودند به سختی می‌شد آن‌ها را پیدا کرد. حمایت نشدند و شرایط مالی خوبی هم برای کار نبود. در کل همه عوامل دست به دست هم داد تا کار متوقف شود. اما یکی از مشکلات عمده مدیریت دولتی است وقتی کار به سوددهی و سرانجام می‌رسد و می‌توان از آن بهره‌برداری کرد رهایش می‌کنند. در کل عوامل مختلف اجازه نداد پروژه ادامه پیدا کند.
چرا برای ادامه کار سراغ بخش خصوصی نرفتید؟
بخش خصوصی در سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۰ فعال نبود و بودجه خود را از صدا وسیما می‌گرفت و به دلایل مختلف اعم از کمبود نیروی متخصص، طولانی بودن فرایند تولید، هزینه‌های سنگین تولید، عدم استقبال انیمیشن در گیشه و گرانی تجهیزات کامپیوتری در فرایند تولید هیچ علاقه‌ای نسبت به تولید انیمیشن نداشت و تأمین بودجه آن در ایران توسط صدا وسیما، کانون پرورش فکری و در ۱۰ سال اخیر از سوی مرکز گسترش سینمای تجربی صورت می‌گیرد.
بازخورد‌های «عاشوراییان» چطور بود؟
برای مخاطب تلویزیونی و جشنواره‌ها عالی بود، حضور در تمامی جشنواره‌های داخلی و کسب جوایز اول فستیوال‌ها، تأیید همه دست‌اندرکار‌ها و تشویق صورت گرفت. شرکت در چندین جشنواره خارجی، پخش از همه شبکه‌های داخلی و گفتگو درباره «عاشوراییان»، دنبال کردن بازخورد کودک و نوجوانان مثبت بود. یادم می‌آید نوجوان یکی از همکاران گفته بود چقدر مسلم قوی است! تأثیر خرماست یا ایمان؟ (خنده)
کار حضرت مسلم خیلی اثرگذار بود آیا نذر کردید یا کار خاصی طی تولیدش داشتید؟
بله نذر کردم، ولی صبوری و رنج زیادی که طی فرایند تولید تحمل کردم این کار را خاص و تأثیر گذار کرد.
پیشنهاد همکاری خارجی هم داشتید؟
در جشنواره انسی کلیپی از پروژه «عاشوراییان» با نام انگلیسی «فرستاده» ارائه شد که مورد توجه چند کمپانی اروپایی قرار گرفت و درباره کار و سرمایه‌گذاری در ایران صحبت کردند. برایشان جالب بود در ایران پروژه‌ای با این کیفیت تولید می‌شود و علاقه‌مند به همکاری با ایران بودند البته این صحبت‌ها در مرکز صبا صورت گرفت و مستقیم با من وارد مذاکره نشدند.
اگر قرار باشد یک کار بلند دیگر بسازید روی چه موضوعی کار می‌کنید؟
روی موضوع اخلاق و جامعه کارخواهم کرد.
اگر الان بخواهید مجدد کار کنید دوبعدی کار می‌کنید یا سه بعدی؟
اگر الان بخواهم پروژه‌ای مذهبی در ابعاد «عاشوراییان» کار کنم حتماً سه‌بعدی خواهد بود و حتماً با پیش‌تولید قوی و صرف زمان بیشتر شروع خواهم کرد، امکانات سه‌بعدی در انتخاب نما‌ها و زوایای دوربین بی‌نظیر است و با دوبعدی قابل مقایسه نیست، مخصوصاً در این کار‌ها که ژانر مذهبی، اسطوره‌ای و جنگی است بهتر است از این امکانات در خلق موقعیت جنگ و لوکیشن و سیاهی‌لشکر‌ها استفاده کرد. پس انتخاب کار سه‌بعدی عاقلانه و مقرون به صرفه است.
خاطره خاصی از تولید آثار یا بازخوردهایش دارید؟
تقریباً اواخر تولید پروژه بود که پدرم به رحمت خدا رفت، برای من دوران بسیار سختی بود. مرکز صبا نیز تصمیم به گرفتن پروژه از من گرفت. سختی‌ها گذشت ولی نتیجه کار مهم بود که به سرانجام رسیدن کار بود.
آیا این اثر به زبان‌های دیگری هم ترجمه شده است؟
بله به زبان عربی و انگلیسی ترجمه شده و در جشنواره «مذاهب دنیا» در ایتالیا هم حضور داشته است.
بزرگ‌ترین آرزوی تنها کارگردان زن پویانمایی بلند ایران چیست؟
بزرگ‌ترین آرزویم نیست ولی مهم‌ترین آرزو برای پویانمایی کشور، تغییر در فرایند تولید و انتخاب شاخص‌هایی است که به درک بیشتر و بهتر و ارتقای هنر پویانمایی بینجامد.
/انتهای پیام/
