به گزارش«سدید»؛ «نگهبان شب» آخرین ساخته رضا میرکریمی به‌عنوان نماینده ایران برای ارسال به آکادمی اسکار انتخاب شد. بیش از «نگهبان شب» دو فیلم «خیلی دور خیلی نزدیک» و «امروز» از میرکریمی به‌عنوان نماینده ایران معرفی شدند که به مرحله آخر راه نیافته و نامزد ۵ فیلم برتر غیرانگلیسی‌زبان نشدند. در واقع میرکریمی هنوز نتوانسته جایزه‌ای از اسکار دریافت کند. اینکه «نگهبان شب» موفق به شکستن این طلسم خواهد شد یا نه فعلا معلوم نیست. اگر «نگهبان شب» موفق شود جایزه دریافت کند، سینمای ایران بعد از اصغر فرهادی، دومین موفقیت خود را در اسکار تجربه می‌کند.
ماجرای یک آکادمی سینمایی
جوایز متعدد سینمایی در دنیا اهدا می‌شود که اسکار از معتبرترین این جوایز است. اسکار اختصاری از آکادمی علوم و هنر‌های سینما است که در آمریکا بنیان‌گذاری شده و یکی از معتبرترین و شاخص‌ترین جشنواره‌هایی است که در دنیای سینما برگزار می‌شود. حضور در این جشنواره و کسب موفقیت در ارتقا کیفیت و اعتبار سینمایی کشور‌های مختلف مؤثر است.
سینمای ایران با آنکه سال‌ها است در جشنواره‌های سینمای جهان تأثیرگذار بوده و جوایز متعددی را دریافت کرده است؛ اما سهمش از جوایز اسکار اندک است و از میان فیلم‌های معرفی شده به این جشنواره فقط اصغر فرهادی توانسته مرد طلایی اسکار باشد و دو بار برای فیلم‌های «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» عنوان بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان را کسب کند.
در میان تمامی آثار ارسال شده به غیر از دو فیلم اصغر فرهادی تنها فیلم «بچه‌های آسمان» مجید مجیدی یکی از پنج نامزد بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان شد؛ اما بخت آن را نیافت که جایزه را از آن خود کند و رقابت را به کارگردان ایتالیایی «روبرتو بنینی» و فیلم «زندگی زیباست» واگذار کرد.
انتخاب بین اخلاق و منفعت
ماجرای فیلم «نگهبان شب» از این قرار است که رسول که برای کار از شهرستان به تهران آمده، با مهندس بهنام آشنا شده و برای نگهبانی از ساختمان‌های نیمه‌کاره او استخدام می‌شود. ساختمان، نیمه‌کاره و متروک است و فقط در روز‌های محدودی، برای راضی نگه‌داشتن سرمایه‌گذاران و جلب‌اعتماد بانک برای اعطای وام، فعالیت می‌کند. دایی که بنای ساختمان است، جذب سادگی و بی‌آلایشی رسول شده و واسطه ازدواج او با دختر کم‌شنوایش، نصیبه را فراهم می‌کند. رسول که پسر ساده و درست‌کاری است، بی‌خبر از همه‌جا، پای چک‌های مهندس را امضا می‌کند و به زندان می‌افتد. بعد از آزادی، متوجه می‌شود که مهندس با سرمایه صندوق ذخیره فرهنگیان و دریافت پول‌های معلمان، متعهد شده این ساختمان‌ها را تکمیل کند، ولی به مشکل خورده و دیگر قدرت مالی برای ادامه پروژه ندارد. او سعی می‌کند با جلب نظر رسول، از او سوءاستفاده کند، ولی رسول که مرد پاک‌دستی است، رشوه او را نمی‌پذیرد و راضی می‌شود با فروش زمین پدری‌اش، روزگار بگذراند.
فرصتی برای رسول مهیا می‌شود تا بر سر دوراهی مادیات و خط قرمز‌های اخلاقی‌اش، مسیری را انتخاب کند. رسول که الگوی مثبت فیلم است، به‌جای قبول پیشنهاد رشوه و همکاری با بهنام، انتخاب می‌کند تا برای ادامه زندگی و خوشبختی همسرش، زمین آبا و اجدادی‌اش را بفروشد، ولی زیربار رفتار‌های غیراخلاقی نرود. این فیلم عاشقانه با ریتمی آهسته و داستانی ساده، مسیر مستقیم اخلاقیات و درست زندگی‌کردن را در مقابل مسیر پرپیچ‌وخم ناروزدن به ما نشان می‌دهد.
چرا «نگهبان شب» انتخاب شد؟
۲۸ شهریورماه کمیته انتخاب نماینده سینمای ایران به آکادمی اسکار ۲۰۲۴ متشکل از منوچهر شاهسواری، رسول صدرعاملی، علیرضا حسینی، احمد مرادپور، محمد داوودی، اکبر نبوی، پرویز شیخ‌طادی، بهروز شعیبی و رائد فریدزاده نام فیلم «نگهبان شب» به کارگرانی رضا میرکریمی را به‌عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار پیش‌رو معرفی کردند.
اینکه چرا «نگهبان شب» به‌عنوان نماینده سینمای ایران انتخاب شد، پرسشی است که معاون امور بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی به آن پاسخ داده است. او که سخنگوی کمیته انتخاب نماینده سینمای ایران به آکادمی اسکار است، درباره علت انتخاب فیلم «نگهبان شب» و اقدامات حمایتی برای عرضه جهانی به ایسنا گفته است: «مسأله انتخاب فیلم برای معرفی به آکادمی اسکار همیشه با حساسیت زیادی از سوی رسانه‌ها، جامعــــــــــــــــه سینمایی و نیـــــز مردم علاقه‌مند پیگیری می‌شود و این یک نشانه خوب برای وجود حیات پویای فرهنگی و هنری است. البته همیشه هر فیلمی که انتخاب می‌شود، یک‌سری موافق و مخالف دارد، درحالی‌که نباید فراموش کنیم پروسه انتخاب فیلم برای اسکار، پیش از هر چیز نتیجه خرد جمعی است.»
وی افزود: «در کمیته انتخاب دوستان مسائل زیادی را بررسی می‌کنند و قطعا حضور جشنواره‌ای و پخش‌کننده خارجی می‌توانند از عوامل تعیین‌کننده و مهم برای انتخاب فیلم باشند؛ هرچند بر اساس نفراتی که در کمیته هستند و اینکه از چه منظری فیلم‌ها را بررسی کنند، ممکن است خروجی متفاوتی حاصل شود؛ اما در نهایت فیلمی که قرار است نمایندگی سینمای ایران را برعهده داشته باشد، بهتر است طعم و رنگ و بوی ایرانی داشته و به‌نوعی نمایانگر فرهنگ ایرانی باشد. این یکی از عوامل جدی در بحث‌ها و تبادل نظر‌ها بود و اگرچه برخی فیلم‌ها هم از ساختار خوبی برخوردار بودند و هم حضور نسبتاً مناسبی در حوزه بین‌الملل داشتند؛ اما شاید به‌خاطر این نکته در ارزیابی نهایی اقبال کمتری یافتند.»
دبیر کمیته انتخاب نماینده سینمای ایران یادآور شد: «در یک سال گذشته با توجه به اتفاقات رخ‌داده، حضور بین‌المللی سینمای ایران در جشنواره‌های مهم محدود و مسدود شد و شرایط خاصی را تجربه کردیم، به همین دلیل چندان نمی‌توان مبنا را بر این گذاشت که حضور بین‌المللی تنها عامل برای ارزیابی باشد. هیأت انتخاب نماینده سینمای ایران برای اسکار تلاش کرد فیلمی را انتخاب کند تا هم در کلیت و هم در نحوه روایت داستان بیش‌تر رنگ و بوی فرهنگ ایران را داشته باشد.»
فریدزاده در پاسخ به اینکه آیا در مقایسه با فیلم‌های دیگری مثل «ملاقات خصوصی» که جزو گزینه‌های نهایی بودند، بیش‌تر این نکته مدنظر بوده که فیلم منتخب، تصویر نامطلوبی را از ایران ارائه ندهد؟ گفت: «این یک امر کلی است که فقط مختص این دوره نیست و همیشه یکی از دغدغه‌های طرح شده این است که معمولا فیلم‌هایی در عرصه جهانی مورد اقبال قرار گرفته‌اند که حال‌وهوای کشور مبدأ را دارند. وقتی تنوع فرهنگی را مورد ارزیابی قرار می‌دهید، فیلمی که با این شرایط ساخته شده، در عرصه بین‌المللی بیش‌تر درخشیده است؛ از آثار مرحوم کیارستمی گرفته تا مجید مجیدی و اصغر فرهادی، همه فیلم‌هایی داشتند که بیش از هر چیز ایرانی بودن را به ذهن متبادر می‌کردند که البته در چارچوب یک مدیوم بیانی جهانی پیدا کرده‌اند.»
شانس «نگهبان شب» برای دریافت جایزه
«نگهبان شب» در حالی راهی اسکار شده که باتوجه به سابقه جشنواره‌های غربی در استقبال از فیلم‌های خاص در سینمای ایران، به احتمال زیاد شانسی برای دریافت جایزه نخواهد داشت؛ چراکه بررسی نحوه استقبال این جشنواره‌ها از فیلم‌های سیاه سینمای ایران نشان می‌دهد بعید است به فیلمی اخلاق‌گرا که تصویری اخلاقی از جامعه ایران که در آن اخلاق و منافع عمومی بر منفعت فردی ترجیح داده می‌شود، اقبال نشان داده شود و این فیلم بتواند جایزه دریافت کند.
سیاست جشنواره‌های غربی در طول چهار دهه گذشته کاملا مشخص است و هیچ فیلمی از ایران با رویکرد امیدآفرینی و اخلاق‌مداری که تصویری واقعی از جامعه ایران ارائه می‌دهد، موفق به دریافت جایزه از چند جشنواره معتبر غربی نشده است و اگر جایزه‌ای هم دریافت شده، از جشنواره‌های فرعی بوده است؛ بنابراین با لحاظ‌کردن همه این موارد، شانس «نگهبان شب» برای موفقیت در اسکار کم است.
البته با این شانس اندک، انتخاب این فیلم، انتخاب درستی بوده است؛ چراکه چهره واقعی جامعه ایران را این فیلم می‌تواند نمایندگی کند و فیلمی است که در خدمت انسان است، نه اینکه انسان تبدیل به یک موجود خودخواه و منفعت‌طلب شده باشد؛ بنابراین از حیث دیپلماسی فرهنگی و عمومی این انتخاب، انتخاب بسیار خوبی
است؛ بنابراین برای افزایش تأثیرگذاری فیلم «نگهبان شب» حتما مسوولان بنیاد فارابی برای اکران بین‌المللی آن همراه با تبلیغات مناسب باید برنامه‌ریزی کنند؛ چراکه اکران مناسب بین‌المللی می‌تواند در دیده‌شدن فیلم و اثرگذاری آن بسیار مؤثر باشد. البته خود رضا میرکریمی هم به‌عنوان کارگردان شناخته شده می‌تواند رایزنی‌های خوبی در کشور‌های مختلف برای اکران مناسب آن انجام دهد.
به‌هرحال فیلم آبرومند و قابل‌قبول «نگهبان شب» نماینده سینمای ایران در جشنواره اسکار است. این انتخاب می‌تواند تلخی اتفاقات سال گذشته که فیلم «برادران لیلا» رقم زد را کنار بزند و تصویری بهتر و دقیق‌تر از سینما و جامعه ایران ارائه
دهد.
البته اگر هم موفق به دریافت جایزه شود که بهترین اتفاق ممکن برای میرکریمی و فیلم او خواهد بود. باید منتظر ماند و نظرات داوران را دید که در نهایت «نگهبان شب» چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد.
/انتهای پیام/
