به گزارش«سدید»؛ امروز مراسم اهدای جوایز به برندگان پنجمین دوره جایزه مصطفی (ص) در باغ موزه چهلستون اصفهان برگزار خواهد شد. جایزه‌ای که اولین‌بار در سال ۱۳۹۱ با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و در قالب بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص) پی‌ریزی شد و توانست به صورت جایزه دوسالانه جای خود را در میان پژوهشگران و دانشمندان جهان اسلام باز کند. درست که اولین دوره این جایزه در سال ۲۰۱۵ برگزار شد و در آن از دو تن از دانشمندان جهان اسلام تقدیر شد، اما اعتبار این جایزه به‌سرعت جهانی شد تا جایی که در سال ۲۰۱۶، ژورنال Science که یکی از معتبرترین ژورنال‌های دانشگاهی دنیا به‌شمار می‌رود، عنوان «نوبل مسلمانان» را به این جایزه داد. نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، تغییراتی است که این جایزه در همین مدت نزدیک به یک دهه پیدا کرده، به‌طوری‌که برگزیدگان مقیم کشور‌های اسلامی از سال ۲۰۱۹ به این جایزه اضافه شدند تا بعد از آن، هر سال پنج نفر از دانشمندان مسلمان در این دوره از جایزه معرفی و تقدیر شوند؛ اتفاقی که امسال هم تکرار شده و بنا است امروز از پنج نفر که دو نفرشان، به‌عنوان برگزیدگان اصلی و سه نفر دیگر به‌عنوان برگزیدگان مقیم کشور‌های اسلامی شناخته می‌شوند، تقدیر شود.
جایزه مصطفی (ص) در کدام حوزه‌های علمی برگزار می‌شود؟
جایزه مصطفی (ص) از همان ابتدا در چهار حوزه علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات، علم و فناوری زیستی و پزشکی، علم و فناوری نانو و علوم پایه و مهندسی به دانشمندان مسلمان دنیا اهدا شده و می‌شود. البته دانشمندانی که مقیم کشور‌های اسلامی هستند هم در راستای توسعه علم و فناوری در این کشور‌ها تنها درصورتی‌که از سوی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقات، انجمن‌ها و قطب‌های علمی و فناوری، فرهنگستان‌های علوم و پارک‌های علم و فناوری معرفی شده باشند، امکان شرکت در این جایزه را دارند. این جایزه هم مانند همه جوایز علمی و حتی غیرعلمی، شیوه دو مرحله‌ای را برای بررسی آثار دنبال می‌کند. شیوه‌ای که در مرحله اول آن کمیته‌های داوری مقدماتی شکل گرفته و کارشان بررسی آثار از لحاظ صلاحیت آثار از نظر ویژگی‌های عمومی است. بعد از آن هم در مرحله دوم، آثار از سوی گروه داوری هفت‌نفره که برای هرکدام از حوزه‌های علمی مجزا خواهد بود و در آن محققان و دانشمندان برجسته بین‌المللی حضور دارند، مورد ارزیابی نهایی قرار می‌گیرد.
حمایت مالی از برگزیدگان برای انجام فعالیت‌های پژوهشی
شاید ذکر این مهم خالی از لطف نباشد که برای آثار سه شاخص مجزا درنظر گرفته شده که اولین آن، ویژگی برجسته اثر است، یعنی در این بخش آثار از لحاظ نوآوری مشهود در روش علمی و پیش رو بودن و ماندگاری آن بررسی می‌شوند. شاخص دوم دامنه نفوذ است که در آن آثار را از حیث تاثیر علمی‌شان در سطح جهانی یا منطقه‌ای بررسی می‌کنند. همچنین آثار باید در رسانه‌های معتبر علمی منتشر شوند و در حوزه‌های مختلف فرهنگی، جامعه، سلامت، محیط‌زیست و... اثرگذاری داشته باشند. در این میان صاحبان آثار باید دارای ویژگی‌هایی خاصی باشند که ازجمله آن‌ها می‌توان به دارا بودن حس شهرت در حوزه تخصصی، جامع‌نگری و روحیه نوآوری علمی اشاره کرد. جایزه مصطفی (ص) جایزه قابل‌توجهی را هم برای برگزیدگان درنظر گرفته است. اعطای هزار دلار که از محل موقوفات علم و فناوری و خیرین تامین می‌شود، همان جایزه‌ای است که ظرفیت نسبتا خوبی را برای دانشمندان برتر دنیا- که از طریق این جایزه معرفی می‌شوند- فراهم می‌کند. البته ۲۰ درصد از مبلغ این جایزه در قالب اعطای گرنت پژوهشی به پژوهشگران، اعطای کمک‌هزینه فرصت مطالعاتی، اعطای کمک‌هزینه سفر برای حضور در رویداد‌های بنیاد یا رویداد‌های کشور‌های اسلامی، اعطای گرنت برای انتشار مقالات مشترک، اعطای کمک‌هزینه برای انجام پروژه‌های مشترک در کشور‌های اسلامی و... خواهد بود.
سهم ۲۷ درصدی ترکیه‌ای از برگزیدگان جایزه مصطفی (ص)
با نگاهی به ادوار گذشته این جایزه باید عنوان کرد تا امروز ۱۵ دانشمند برتر جهان اسلام از سوی دست‌اندرکاران این جایزه معرفی و تقدیر شده‌اند. اما با نگاهی به جغرافیای دانشمندان این جایزه باید اعلام کرد درطول پنج دوره، شش دانشمند ایرانی درمیان برگزیدگان قرار گرفته‌اند، یعنی عملا ۴۰ درصد از برگزیدگان از کشور خودمان و بعد از آن از ترکیه هستند آن هم با داشتن چهار دانشمند و سهم ۲۷ درصدی. علاوه بر این دو دانشمند از لبنان در میان برگزیدگان قرار دارند. کشور‌هایی مانند مصر، مراکش، سنگاپور، کامبوج، پاکستان و بنگلادش از دیگر برگزیدگان هستند.
۵ اثر برگزیده از میان ۱۱۰ کشور انتخاب شدند
قرار است در آخرین روز از پنجمین دوره این جایزه، پنج برگزیده نهایی مورد تقدیر قرار بگیرند که شامل دو تن از برگزیدگان جایزه و سه تن دیگر از دانشمندان مقیم کشور‌های اسلامی هستند. شاید بد نباشد در اینجا به تعداد آثاری که به این دوره از جایزه رسیده بود، اشاره‌ای داشته باشیم. امسال درمجموع دوهزار و ۶۱۳ پرونده از ۱۱۰ کشور جهان ارسال شده بود، در این میان حوزه علوم و فناوری زیستی و پزشکی ۶۴۰ پرونده، حوزه علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات ۴۷۰ پرونده و دو حوزه فناوری نانو و علوم پایه و مهندسی هم هزار و ۵۰۳ اثر داشتند که طبق گفته علی‌اکبر صالحی، رئیس کارگروه علمی بررسی شدند و درنهایت ۴۸ پرونده به مرحله نهایی رسیدند و حالا از میان آن‌ها پنج برگزیده انتخاب شده‌اند.
امید فرخزاد، دانشمند ایرانی
امید فرخزاد سال ۱۳۴۷ در ایران به دنیا آمد. دانشمندی که حالا استاد دانشکده پزشکی هاروارد آمریکاست و در بازه زمانی سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴ به‌عنوان دستیار پژوهشی در زمینه مهندسی شیمی با موسسه فناوری ماساچوست همکاری داشته است. او در سال ۲۰۱۴ مرکز نانوپزشکی را در بیمارستان زنان برایگام هاروارد تاسیس کرد؛ در این مرکز تحقیقات گسترده‌ای درباره کاربرد فناوری نانو در زمینه پزشکی با انجام شده است. از فرخزاد طی بازه زمانی سال‌های ۱۹۹۳ تا ۲۰۲۲ درمجموع ۲۴۵ مقاله در وب آو ساینس نمایه شده که توانسته ۵۵ هزار و ۹۸۰ ارجاع آن هم بدون خوداستنادی به‌دست آورد. او در این دوره برای اثر طراحی، توسعه و ارزیابی بالینی دارو‌های نوین بر پایه نانوذرات پلیمری که در حوزه فناوری زیستی و پزشکی تعریف می‌شود، توانست در زمره برگزیدگان قرار بگیرد. این اثر درباره روشی جدید برای جلوگیری از حمله قلبی است که حدود هشت سال قبل فرخزاد به علم آن رسیده بود.
احمد فوزی اسماعیل، از کامبوج
احمد فوزی اسماعیل سال ۱۳۴۴ در کامبوج به دنیا آمد و این روز‌ها استاد و معاون دانشگاه فناوری مالزی، موسس و رئیس مرکز تحقیقات پیشرفته فناوری غشایی و مسئول آزمایشگاه مواد و ساخت مرکز ریسرچ الاینس در این دانشگاه است. این آزمایشگاه جزء اولین آزمایشگاه‌ها برای اجرای تحقیقات پیشرفته در زمینه فناوری‌های مرتبط به موضوعات جداسازی گاز، تصفیه آب و فاضلاب و... به‌شمار می‌رود. از او تا امروز یک پتنت (حق‌ثبت اختراع) در آمریکا، یک اختراع در اروپا و ۱۱ حق ثبت اختراع در مالزی ایجاد شده است. فوزی اسماعیل تا امروز در بیش از ۹۰۰ مقاله علمی‌پژوهشی نویسنده یا نویسنده همکار بوده است. او برای اثر توسعه کاربرد‌های فناوری غشا برگزیده شده که مرتبط با طراحی و ساخت فناوری غشای نانویی با کاربرد جداسازی فاضلاب روغنی، تصفیه آب، جداسازی آب از فاضلاب و غشا برای درمان‌های پزشکی است.
احمد حسن، دانشمند پرآوازه مصری
احمد حسن که در سال ۱۳۵۵ در مصر به دنیا آمد، امروز به‌عنوان استاد دانشگاه دولتی کوئینز در کانادا مشغول به تدریس بوده و مدیر آزمایشگاه هوش‌مصنوعی و تحلیل‌های نرم‌افزار این دانشگاه به‌شمار می‌رود. او همچنین طی سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۲ به تنهایی ۲۳۴ مقاله علمی را در وب آو ساینس منتشر کرده و بیش از هفت هزار و ۲۰۰ ارجاع داشته است. ثبت ۹۳ اختراع در آمریکا، ۳۸ اختراع در اتحادیه اروپا، ۲۶ اختراع در کانادا و ۲۵ اختراع در آلمان هم از دیگر افتخارات علمی اوست. او برای اثر کاوش مخازن نرم‌افزاری (MSR) که حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است، برگزیده این دوره انتخاب شده است. حوزه کاوش مخازن نرم‌افزار حوزه‌ای ارزشمند بوده که تاثیر قابل‌توجهی بر تحقیقات و عملکرد مهندسی نرم‌افزار دارد. این امر منجر به توسعه روش‌ها و ابزار‌های جدید برای تجزیه و تحلیل نرم‌افزار شده است و به بهبود کیفیت و کارایی نرم‌افزار کمک می‌کند.
سامیا خوری، از لبنان
سامیا خوری هم که برگزیده بخش مقیم کشور‌های اسلامی است، سال ۱۳۳۷ در لبنان به دنیا آمد. او امروز استاد دانشگاه آمریکایی بیروت است و مدیریت مرکز تازه‌تاسیس تحقیقات در حوزه بیماری ام‌اس در مرکز پزشکی این دانشگاه را که اولین مرکز تحقیقات درمورد این بیماری در منطقه به‌شمار می‌آید هم عهده‌دار است. او در سال ۲۰۲۲ جایزه ملک‌سلمان برای تحقیقات در زمینه ناتوانی و معلولیت را به‌دست آورد. خوری برای اثر «رویکرد‌های نوین در درمان بیماری ام‌اس: شناسایی عوامل بیماری‌زا و سازوکار‌های تنظیم و تحمل آن» برگزیده این دوره از جایزه شده است. بر اثر تحقیق تازه‌ای که با مشارکت ۵۰ هزار بیمار مبتلا به ام‌اس از ۲۷ کشور از سوی او و گروهی از محققان انجام شده، این نتیجه علمی به‌دست آمده که ابتلا به ام‌اس پیشرونده ثانویه با جغرافیا رابطه مستقیمی دارد، با این حال اثرات آن قابل‌تعدیل خواهد بود.
مورات اویسال، دانشمند ترکیه‌ای
مورات اویسال که سال ۱۳۵۲ در ترکیه به دنیا آمد، آخرین برگزیده این دوره از جایزه است. او استادتمام دانشگاه نیویورک ابوظبی بوده و بیش از ۴۰۰ مقاله در حوزه مخابرات نوری بی‌سیم زیردریا به نگارش در آورده که ۱۵ هزار بار به مقالات او در دیگر مقالات علمی ارجاع شده است. او که موسس و مدیر مرکز پیشرفت در فناوری‌های مخابرات نوری است، در سال ۲۰۱۹ برای اقدامات خود در زمینه معرفی روش‌های متنوع در توسعه مخابرات نوری بی‌سیم به عضویت انجمن مهندسان برق و الکترونیک درآمد. او برای اثر فناوری ارتباطات بی‌سیم نوری برگزیده این دوره از جایزه شد. این دانشمند تحقیقات زیادی درمورد جنبه‌های مختلف این فناوری انجام داده که شامل الگوسازی شبکه‌ای، روش‌های نوسان، طراحی دریافت‌کننده‌ها و بهبود سیستم‌های مختلف می‌شود. البته باید این مساله را یادآور شد که تحقیقات وی بیشتر بر بهبود عملکرد و قطعیت سیستم‌های مخابرات نور مرئی زیرآب متمرکز بوده است.
عمر یاغی
سال تولد: ۱۹۶۵
محل تولد: اردن
اثر: چهارچوب‌های فلز آلی (MOFs)
حسین بهاروند
استاد زیست‌شناسی و فناوری سلول‌های بنیادی پژوهشگاه رویان
سال تولد: ۱۹۷۲
محل تولد: ایران
اثر: درمان پارکینسون و AMD چشم با سلول درمانی
جکی ای-رو یینگ
سال تولد: ۱۹۶۶
محل تولد: سنگاپور
اثر: ساخت مواد و سیستم‌های پیشرفته زیستی با ساختار نانویی
محمد عبدالاحد
دانشیار دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران
سال تولد: ۱۹۸۲
محل تولد: ایران
اثر: ترجمه رفتار سلول‌های سالم و سرطانی در حوزه الکترونیک
سامی ارول گلنبه
سال تولد: ۱۹۴۵
محل تولد: ترکیه
اثر: شبکه G
کامران وفا
استاد فیزیک، دانشگاه هاروارد
سال تولد: ۱۹۶۰
محل تولد: ایران
اثر: نظریه F
محمد‌امین شکراللهی
سال تولد: ۱۹۶۴
محل تولد: ایران
اثر: رپتورد کد
زاهد حسن
استاد فیزیک، دانشگاه پرینستون
سال تولد: ۱۹۷۱
محل تولد: بنگلادش
اثر: نیمه‌فلز‌های فرمیون ویل
اوگور شاهین
استاد پزشکی دانشگاه ماینز، آلمان
سال تولد: ۱۹۶۵
محل تولد: ترکیه
اثر: توسعه و آزمایش بالینی واکسن‌های درمان سرطان بر اساس mRNA برای هر بیمار
محمد صائغ
استاد پزشکی و ایمنی‌شناسی، دانشگاه آمریکایی بیروت
سال تولد: ۱۹۵۹
محل تولد: لبنان
اثر: درمان‌های نوین برای بهبود نتایج آلوگرافت کلیه و قلب
علی خادم‌حسینی
عضو انجمن شیمی آمریکا و استاد رادیولوژی و مهندسی شیمی UCLA
سال تولد: ۱۹۷۵
محل تولد: ایران
اثر: هیدروژل‌های نانو و بایو ساختار برای زیست-پزشکی
یحیی تیعلاتی
استاد فیزیک، دانشگاه محمد الخامس
سال تولد: ۱۹۷۱
محل تولد: مراکش
اثر: مشاهده پراکندگی نور با نور و جستجوی تک‌قطبی‌های مغناطیسی
عمران اینان
عضو انجمن فیزیک آمریکا و رئیس دانشگاه کوک، ترکیه
سال تولد: ۱۹۵۰
محل تولد: ترکیه
اثر: درک اثر متقابل موج و ذره حالت whistler در فضای نزدیک زمین
محمد اقبال چودری
رئیس مرکز ICCBS، دانشگاه کراچی
سال تولد: ۱۹۵۹
محل تولد: پاکستان
اثر: کشف مولکول‌های جذاب با کاربرد‌های درمانی
/انتهای پیام/
