به گزارش«سدید»؛ سینما و تلویزیون کشورمان دیروز ۱۳ مهر یکی از شناخته‌شده‌ترین بازیگران خود را از دست داد. ظهر جمعه بود که رسانه‌ها خبر درگذشت آتیلا پسیانی را منتشر کردند. این بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون در ۶۶ سالگی این دنیا را ترک کرد و راهی منزل ابدی خویش شد. انجمن بازیگران خانه سینما اولین نهادی بود که در این زمینه پیام تسلیت صادر کرد و نوشت: «با قلبی اندوهگین و دردبار و زبانی الکن به اطلاع می‌رسانیم متأسفانه هنرمند ارزشمند و بی‌بدیل سینما، تئاتر و تلویزیون کشورمان آتیلا پسیانی عزیز پس از دوران سخت و طولانی بیماری و در خارج از وطن از میان ما رفت و به آرامش بیکران پیوست.»
زندگی و زمانه آتیلا
آتیلا پسیانی فرزند جمیله شیخی، هنرپیشه سینما، تلویزیون و تئاتر ایران و همسر فاطمه نقوی، بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر است و اصالت زنجانی دارد. او دارای دختری به نام ستاره پسیانی و پسری به نام خسرو است که هر دو بازیگر تئاتر هستند. آتیلا پسیانی فارغ‌التحصیل کارگردانی و بازیگری تئاتر از دانشکده هنر‌های زیبای دانشگاه بلورسازی است. بازی در تئاتر را از سال ۱۳۵۶ آغاز کرد و بازی در سینما را از سال ۱۳۶۰ با فیلم «عفریت» کاری از فرشید فلک‌نازی، تجربه کرد. بر اساس اظهارات خودش در برنامه چهل تیکه در فیلمی که گم شده است در سال ۱۳۴۸ به مدت ۴۰ ثانیه نقش داشته است.
اما کار هنری آتیلا پسیانی بعد از انقلاب شکوفا شد و به مرور تبدیل به یک بازیگر شناخته شده می‌شود. در واقع پسیانی قبل از انقلاب، بازیگر شناخته‌شده‌ای نیست. پسیانی از دهه شصت خورشیدی به بعد حضور فعالی در عرصه تئاتر ایران داشته که شامل اجرا‌های جشنواره‌ای و آزاد می‌شود. او با آثارش در چندین دوره جشنواره تئاتر فجر حضور داشته که از این میان می‌توان به جشنواره سال ۱۳۷۰ اشاره کرد. پسیانی در این دوره «واقعه‌خوانی جهاز جادو» نوشته محمد چرمشیر را کارگردانی کرد و آثاری نظیر «سایه ماه» به کارگردانی انوشیروان ارجمند، «مرگ یزدگرد» به نویسندگی بهرام بیضایی و کارگردانی گلاب آدینه، «دلدار» به نویسندگی و کارگردانی حسین نوری و «مال‌کنون» به نویسندگی و کارگردانی مریم معترف و عزت‌الله مهرآوران را به روی صحنه برد. تئاتر محل اصلی فعالیت پسیانی است. در واقع پسیانی را باید از بازیگران تئاتری کشور دانست که به مرور به سمت سینما و تلویزیون کشیده شد.
از جمله مهم‌ترین نمایش‌هایی که پسیانی در آن بازی کرده است، می‌توان به «جنایت و مکافات»، «نام بُرده»، «نمی‌تونم راجع بهش حرف بزنم»، «طناب»، «دیابولیک»، «رومئو و ژولیت»، «باغبان مرگ»، «باغ آلبالو»، «گنگ خواب دیده»، «عرق خورشید»، «اشک ماه» و «مخمل آبی» اشاره کرد.
در عرصه سینما هم پسیانی بازیگر پرکاری محسوب می‌شود. «سیاه باز»، «سلفی با دموکراسی»، «سرخ‌پوست»، «غلامرضا تختی»، «جاده قدیم»، «میلیونر میامی»، «آشوب»، «نگار»، «کارگر ساده نیازمندیم»، «نقش نگار»، «آخرین بار کی سحر را دیدی؟»، «دلبری»، «سیانور»، «نیمه شب اتفاق افتاد» و «آتش‌بس ۲» از جمله آثار سینمایی او بود.
همچنین فیلم «مستانه»، «نازنین»، «هیچ‌کجا هیچ‌کس»، «زندگی خصوصی»، «خودزنی»، «پل چوبی»، «تلفن همراه رئیس‌جمهور»، «یک عاشقانه ساده»، «در امتداد شهر»، «سوت پایان»، «پیتزا مخلوط»، «نقطه بی‌بازگشت»، «سلام بر عشق»، «از رئیس‌جمهور پاداش نگیرید»، «دوزخ، برزخ، بهشت»، «سفر مرگ»، «فرزند صبح»، «یک وجب از آسمان»، «سه زن»، «حس پنهان»، «اسپاگتی در هشت دقیقه»، «گاوخونی»، «شام آخر»، «نسل سوخته»، «دو زن»، «خاکستر سبز» و «مسافران» از دیگر آثار سینمایی است که پسیانی به‌عنوان بازیگر در آن‌ها به ایفای نقش پرداخته است.
بازیگر متعهد به مخاطب تلویزیون
پسیانی برخلاف طیفی از بازیگران که تا شناخته می‌شوند و در سینما جای پایی برای خود پیدا می‌کند، حضور در سریال را خلاف جایگاه خود می‌دانند، حضور پررنگی در آثار تلویزیونی داشت. «برف بی‌صدا می‌بارد»، «باخانمان»، «بوم و بانو»، «زیر پای مادر»، «آرام می‌گیریم»، «کشیک قلب»، «آسمان من»، «بزم آخر»، «پرده‌نشین»، «انقلاب زیبا»، «مدینه»، «بین خومون بمونه»، «بی‌قرار»، «مادرانه» و «یه تیکه زمین» از شناخته‌شده‌ترین سریال‌هایی است که پسیانی در آن‌ها حضور داشته است.
همچنین «دیوار»، «خداحافظ بچه»، «راستش را بگو»، «سه، پنج، دو»، «زیر هشت»، «چاردیواری»، «رستگاران»، «گل‌های گرمسیری»، «راه بی‌پایان»، «زیر تیغ»، «آخرین گناه»، «اولین شب آرامش»، «عشق گمشده» و «آپارتمان» از دیگر آثار تلویزیونی پسیانی است.
پسیانی در آثار نمایش خانگی هم حضور داشت. سریال «بی‌گناه»، «آفتاب‌پرست»، «مردم معمولی»، «ممنوعه» و «آشوب» از جمله آثار نمایش خانگی است که پسیانی در آن‌ها به ایفای نقش پرداخت.
در میان آثار پرتعدادی که پسیانی بازی کرده است، برخی از آثار او تبدیل به آثار ماندگار در عرصه هنری کشور شده است. فیلم خاطره‌انگیز «خاکستر سبز» از جمله همین آثار است. «خاکستر سبز» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی ابراهیم حاتمی‌کیا ساخته سال ۱۳۷۲ است. این فیلم در تاریخ ۶ مهر ۱۳۷۳ در سینما‌های ایران اکران شده است. پسیانی در همین دوره یکی از متفاوت‌ترین نقش‌های سینمایی‌اش را در فیلم «خاکستر سبز» بازی کرد. حضور متفاوت و بازی درخشانش در نقش یک عکاس جنگی و دلدادگی‌اش به یک دختر بوسنیایی، وجه دیگری از توانایی‌های او را در عرصه بازیگری نمایان کرد.
سریال «زیر تیغ» هم از سریال‌های ماندگار پسیانی است. «زیر تیغ» نام مجموعه تلویزیونی است که از نیمه دوم سال ۱۳۷۵ از شبکه یک پخش شد. مجموعه تلویزیونی «زیر تیغ» یکی دیگر از ساخته‌های تلویزیونی محمدرضا هنرمند بود که فیلم‌نامه آن را علی‌اکبر محلوجیان نوشت و حسین علیزاده نیز آهنگسازی آن را برعهده داشت. وجود بازیگرانی، چون پرویز پرستویی و فاطمه معتمدآریا نیز عاملی برای جذب تماشاگر برای این فیلم به‌شمار می‌رفت. این مجموعه در جشنواره تولیدات تلویزیونی رُم شرکت کرد که از پنج جایزه جشنواره، دو جایزه را به خود اختصاص داد. در این جشنواره که برنامه‌های تلویزیونی متعددی از کشور‌های مختلف از جمله آمریکا، ایتالیا، ژاپن و انگلستان شرکت داشتند، پرویز پرستویی به‌عنوان بهترین بازیگر مرد و محمدرضا هنرمند به‌عنوان بهترین کارگردان برگزیده شدند.
جوایز پسیانی
پسیانی در طول حدود پنج دهه فعالیت هنری خود موفق به دریافت جوایز متعددی هم شد. او در سال ۱۳۸۵ کاندیدای تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد در دوره دهم جشن خانه سینما شد. انتخاب به‌عنوان دومین بازیگر نقش مکمل مرد سال دوره ۱۵ منتخب نویسندگان و منتقدان بهترین‌های سال هم از دیگر جوایز این بازیگر پرکار سینمای ایران است.
مراسم نکوداشت پسیانی ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ در تالار شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد. از جمله هنرمندان حاضر در این برنامه می‌توان به پرویز پرستویی، رضا کیانیان، محمد چرمشیر، محمد صالح‌علا، نوید محمدزاده، بهرام رادان، فردین خلعتبری، نیکی کریمی، تهمینه میلانی، محمدرضا فروتن، بهمن فرمان‌آرا، ستاره اسکندری، بهاره رهنما، حبیب رضایی، فرشته صدرعرفایی و شهره سلطانی اشاره کرد که در این مراسم انتشار تصاویر جدید از پسیانی بعد از بیماری در رسانه‌ها واکنش‌برانگیز شد.
پسیانی از جمله بازیگران قدیمی سینما و تلویزیون کشورمان بود که از تئاتر پا به عرصه بازیگری گذاشت؛ یعنی خاک صحنه خورد و برای همین امر توانست چهار دهه متوالی در پرده سینما و قاب تلویزیون بدرخشد. این مسیر و زندگی درسی برای تمام کسانی است که وارد عرصه هنری مخصوصا بازیگری می‌شوند که باید راه درست برای ماندگاری انتخاب کنند. یک‌شبه می‌توان وارد سینما و تلویزیون شد؛ اما با یک‌شبه واردشدن، نمی‌توان تبدیل به بازیگر نامدار و پایدار شد. پسیانی، چون از مسیر درست وارد بازیگری شده بود، تبدیل به بازیگر ماندگار هم شد. درواقع مسیر حرفه‌ای پسیانی، درسی برای تمام چهره‌های جدید‌الورود به عرصه هنر در کشور است که چگونه وارد عرصه هنری شوند که تبدیل به بازیگران اشتباهی نشوند، بتوانند اوج بگیرند و آثار درخشان و ماندگاری بازی کنند.
او در گفت‌وگویی با اشاره به فعالیت‌های حرفه‌ای خود گفته بود: «همان‌طور که بار‌ها گفته‌ام، هیچ‌وقت از نه گفتن به برخی از کارها، پشیمان نشدم، از جواب مثبت دادن به یک‌سری کارها همچون «پیتزا مخلوط» هم پشیمان شده‌ام. البته بخشی از حرفه ما عاشقانه و برخی هم به امرار معاش برمی‌گردد؛ بنابراین نمی‌توانیم بگوییم فقط و فقط برای عشق‌مان کار می‌کنیم. این نکته واقعاً دروغ و ریاست. یک چنین حرف‌هایی برخی می‌گویند. من باور ندارم. همین «پیتزا مخلوط» جزو کار‌هایی بود که در سومین روز فیلم‌برداری پشیمان شدم؛ اما در مجموع خدا را شاکرم، جزو بازیگرانی هستم که اکثر انتخاب‌هایم خوب بوده و خوش‌شانس هم بوده‌ام.» پسیانی در پاسخ به این سوال که تحلیلی درباره زندگی دوگانه هنری شما وجود دارد، اینکه در فیلم‌های گیشه‌ای حضور داشته‌اید و سریال‌های خوبی هم در کارنامه دارید، ولی یک بخش مبهم بگیر نگیر سریالی و سینمایی داشته‌اید، درعین‌حال تجارب ارزشمندی در تئاتر آوانگارد را پشت سر گذاشته‌اید، خاطرنشان کرد: «این تحلیل را برای اولین‌بار بهروز افخمی انجام داد، ولی بسیاری می‌دانند حجم سریال‌های تلویزیونی موفق من به مراتب بیشتر از ناموفق‌ها بوده است. واقعا چه کسانی می‌توانند پربیننده‌بودن و محتوای غنی سریال‌های «راه‌بی‌پایان»، «رستگاران»، «زیر تیغ»، «محله بهداشت» یا «محله برو بیا» را کتمان کنند. در تلویزیون و سینما جزو بازیگران کمتر پشیمان‌شده هستم. شاید در بین ۶۰ فیلم سینمایی و سریال‌های عدیده، ۴، ۵ فیلم ناموفق و غیر دلچسب، طبیعی باشد.»
پسیانی با کارنامه پرکار؛ که می‌توانست بهتر از این هم باشد دنیای بازیگری خود را به انتها رساند و دیروز هم راهی خانه ابدی شد. مردی که آهسته و پیوسته حرکت کرد. نه زیاد اوج گرفت و نه زیاد فرود داشت. مردی بود برای همه فصول با دست‌فرمانی همیشگی.
/انتهای پیام/
