ارزیابی جایگاه ایران در صنعت انیمیشن در گفتگو با امیر عبدالرضا سپنجی؛
اساساً اقتصاد، فرهنگ و هنر ما دولتی است و همین باعث می‌شود که کار در این عرصه اگر با دخالت و حمایت دولت انجام نشود، با مشکل برخورد کند و کار متوقف شود. بخش خصوصی نیز در این سال‌ها سعی کرده با ارتباطی که با بخش‌های دولتی می‌گیرد، کار را جلو ببرد که معمولاً این همکاری‌ها نیز با سنگ‌اندازی‌های مختلف به نتیجه مطلوب و دلخواه نمی‌رسد.
گروه فرهنگ و هنر «سدید»؛ امیر عبدالرضا سپنجی، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مدرس دانشگاه است که در رابطه با محور این گفتگو یعنی «ظرفیت انیمیشن و جایگاه آن در ایران»، کتاب «مقدمه‌ای بر اصول مدیریت دانش در اداره شرکت‌های تولید انیمیشن» را به رشته تحریر درآورده است. او معتقد است علاوه بر تکنیک و فرم ساخت انیمیشن، شروط لازم تولید اثر جهانی، انتقال پیام انسانی فیلمنامه بدون در نظر گرفتن سیاسی‌کاری دانست که برای تحقق این ماجرا ایده و نظراتی هم دارد. مشروح این گپ و گفت در ادامه آمده است:
در حال حاضر جایگاه ایران در صنعت انیمیشن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ وقتی از صنعت اسم می‌بریم قطعاً منظورمان انیمیشن‌های بلند سینمایی است که علاوه بر اکران‌های داخلی، وارد چرخه اکران‌های خارجی و جشنواره‌های بین‌المللی نیز می‌شوند و ارز آوری دارند. درباره این جایگاه به لحاظ توانایی هنرمندان ایرانی این حوزه و به لحاظ رقابت انیمیشن‌های سینمایی تولیدشده با تولیدات کشورهای همسایه قدری صحبت کنیم.
سپنجی: فکر کنم خیلی واضح است که ما تقریباً هیچ جایگاهی در دنیا در حوزه انیمیشن نداریم و نتوانسته‌ایم در بازارهای بین‌المللی این رشته حرفی برای گفتن داشته باشیم. شاید در این یک دهه یک دو کار سعی داشتند تا در این عرصه خودنمایی کنند، اما در عرصه‌های رقابتی و اکران‌های بین‌المللی عملاً ما توفیق خاصی نداشته‌ایم، چون به دلیل تحریم‌ها و برخی سیاست‌های داخلی عملاً حضور در این عرصه‌ها خیلی اولویت ما نبوده است و هدف اغلب تولیدات ما نیز برای اکران‌های داخلی و نهایتاً صداوسیما بوده است.
در حال حاضر جایگاه ایران در صنعت انیمیشن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ وقتی از صنعت اسم می‌بریم قطعاً منظورمان انیمیشن‌های بلند سینمایی است که علاوه بر اکران‌های داخلی، وارد چرخه اکران‌های خارجی و جشنواره‌های بین‌المللی نیز می‌شوند و ارز آوری دارند. درباره این جایگاه به لحاظ توانایی هنرمندان ایرانی این حوزه و به لحاظ رقابت انیمیشن‌های سینمایی تولیدشده با تولیدات کشورهای همسایه قدری صحبت کنیم.
سپنجی: فکر کنم خیلی واضح است که ما تقریباً هیچ جایگاهی در دنیا در حوزه انیمیشن نداریم و نتوانسته‌ایم در بازارهای بین‌المللی این رشته حرفی برای گفتن داشته باشیم. شاید در این یک دهه یک دو کار سعی داشتند تا در این عرصه خودنمایی کنند، اما در عرصه‌های رقابتی و اکران‌های بین‌المللی عملاً ما توفیق خاصی نداشته‌ایم، چون به دلیل تحریم‌ها و برخی سیاست‌های داخلی عملاً حضور در این عرصه‌ها خیلی اولویت ما نبوده است و هدف اغلب تولیدات ما نیز برای اکران‌های داخلی و نهایتاً صداوسیما بوده است.
حضور انیمیشن‌های ایرانی در اکران‌های بین‌المللی و یا جشنواره‌های خارجی برای موفقیت به چه المان‌هایی نیاز دارد؟ با وجود فعالیت مهم انیمیشن‌های سینمایی ما در دهه اخیر گویا این ظرفیت وجود دارد. در ادامه سؤال ظرفیت‌های تاریخی فرهنگی ما در تولید قصه‌های ایرانی متناسب با ذائقه بین‌المللی وجود دارد؟
سپنجی: برای حضور در جشنواره‌های خارجی معمولاً در عین اینکه پیام، ساخت، درون‌مایه اثر و زبان بیان آن باید جهانی باشد، فرم و نحوه ساخت آن محتوای رسانه‌ای نیز باید المان‌های جهانی را مد نظر قرار دهد. اینکه با تکنیک مناسبی ساخته شود و درعین‌حال فیلمنامه و روایت جذابی برای جذب مخاطب داشته باشد مضاف بر اینکه سعی شود پیامی انسانی بدون در نظر گرفتن سیاست‌های مرسوم می‌تواند به دیده شدن آن اثر کمک کند. همان‌طور که انیمیشن‌های مطرح دنیا نیز همین موارد را رعایت کردند و توانستند هم مخاطب کودک و هم مخاطب بزرگسال را جذب خود کنند. در کنار همه این موارد قطعاً داستان‌های کهن و اساطیری ما نظیر شاهنامه می‌تواند در جذب مخاطب کمک کند به‌شرطی که از تکنیک ساخت مناسبی استفاده کند.
سپنجی: برای حضور در جشنواره‌های خارجی معمولاً در عین اینکه پیام، ساخت، درون‌مایه اثر و زبان بیان آن باید جهانی باشد، فرم و نحوه ساخت آن محتوای رسانه‌ای نیز باید المان‌های جهانی را مد نظر قرار دهد. اینکه با تکنیک مناسبی ساخته شود و درعین‌حال فیلمنامه و روایت جذابی برای جذب مخاطب داشته باشد مضاف بر اینکه سعی شود پیامی انسانی بدون در نظر گرفتن سیاست‌های مرسوم می‌تواند به دیده شدن آن اثر کمک کند. همان‌طور که انیمیشن‌های مطرح دنیا نیز همین موارد را رعایت کردند و توانستند هم مخاطب کودک و هم مخاطب بزرگسال را جذب خود کنند. در کنار همه این موارد قطعاً داستان‌های کهن و اساطیری ما نظیر شاهنامه می‌تواند در جذب مخاطب کمک کند به‌شرطی که از تکنیک ساخت مناسبی استفاده کند.
قدری درباره آسیب‌شناسی بازار انیمیشن در ایران صحبت کنیم؛ از تصدی‌گری دولت در این حوزه تا بودجه‌هایی که گاها در بی‌عدالتی تقسیم می‌شوند تا توانایی شرکت‌های خصوصی تولید انیمیشن در دهه اخیر و موفقیت‌های آنها.
سپنجی: اساساً اقتصاد، فرهنگ و هنر ما دولتی است و همین باعث می‌شود که کار در این عرصه اگر با دخالت و حمایت دولت انجام نشود، با مشکل برخورد کند و کار متوقف شود. بخش خصوصی نیز در این سال‌ها سعی کرده با ارتباطی که با بخش‌های دولتی می‌گیرد، کار را جلو ببرد که معمولاً این همکاری‌ها نیز با سنگ‌اندازی‌های مختلف به نتیجه مطلوب و دلخواه نمی‌رسد. معمولاً بودجه‌هایی که در این حوزه تقسیم می‌شود، به نزدیکان آن نهادهای دولتی می‌رسد و در دولت‌های مختلف هم این را بارها شاهد بودیم و اینکه آن تمرکز و سیاست‌گذاری که در بخش دولتی وجود دارد، اجازه خودنمایی به بخش خصوصی نمی‌دهد و شرایطی به وجود آمده که اگر آن بخش خصوصی نیز با ارتباطات خود به بخش دولتی متصل نشود، در ادامه راه قطعاً دچار آسیب‌هایی می‌شود و تا وقتی همین ماجرا جلو می‌رود نباید خیلی انتظار موفقیت در حوزه انیمیشن و سایر حوزه‌ها را داشته باشیم.
سپنجی: اساساً اقتصاد، فرهنگ و هنر ما دولتی است و همین باعث می‌شود که کار در این عرصه اگر با دخالت و حمایت دولت انجام نشود، با مشکل برخورد کند و کار متوقف شود. بخش خصوصی نیز در این سال‌ها سعی کرده با ارتباطی که با بخش‌های دولتی می‌گیرد، کار را جلو ببرد که معمولاً این همکاری‌ها نیز با سنگ‌اندازی‌های مختلف به نتیجه مطلوب و دلخواه نمی‌رسد. معمولاً بودجه‌هایی که در این حوزه تقسیم می‌شود، به نزدیکان آن نهادهای دولتی می‌رسد و در دولت‌های مختلف هم این را بارها شاهد بودیم و اینکه آن تمرکز و سیاست‌گذاری که در بخش دولتی وجود دارد، اجازه خودنمایی به بخش خصوصی نمی‌دهد و شرایطی به وجود آمده که اگر آن بخش خصوصی نیز با ارتباطات خود به بخش دولتی متصل نشود، در ادامه راه قطعاً دچار آسیب‌هایی می‌شود و تا وقتی همین ماجرا جلو می‌رود نباید خیلی انتظار موفقیت در حوزه انیمیشن و سایر حوزه‌ها را داشته باشیم.
در ادامه بحث بازار انیمیشن، قدری درباره «مشارکت و تولید جمعی» صحبت کنید. با این توضیح که معمولاً در کشورهای دیگر و حتی صاحب سبک، برای تولید انیمیشن‌های سینمایی، معمولاً چند کشور با یکدیگر برای تولید مشارکت می‌کنند تا هم هزینه‌های ساخت را پایین بیاورند و هم از میزان ضررهای احتمالی اکران بکاهند. اما در ایران کمتر شاهد همچنین اتفاقی هستیم.
سپنجی: سال‌هاست که ما در بحثت مشارکت‌های منطقه‌ای دچار مشکلات مختلفی هستیم و در این زمینه سیاست جدی وجود نداشته است تا این مشارکت‌ها چه در داخل و چه با کشورهای دیگر صورت پذیرد. ما در این عرصه عقب بودیم و هنوز اتفاق مطلوبی نیفتاده است و قطعاً در مشارکت بسیاری از هزینه‌های تولید کمتر می‌شود و در کنار آن به میزان تماشاگران این اثر نیز افزوده خواهد شد و کشورهای تولیدکننده اثر سعی می‌کنند آن فیلم را در کشور خود به نمایش بگذارند.
آیا سیاست‌گذاری مشخصی از سوی وزارت ارشاد، خانه انیمیشن و یا هر متولی دیگری برای ساخت و تولید انیمیشن تا مرحله اکران وجود دارد؟
سپنجی: در چندین سال پیش برخی انیمیشن‌ها آن‌هم با نگاهی خاص و سیاسی در جشنواره فیلم فجر حاضر و حتی جوایزی نیز به آنها تعلق گرفت، اما چه وزارت ارشاد و چه نهادهای دیگر که به‌صورت مستقیم و یا غیرمستقیم در این حوزه فعالیت می‌کنند، عملاً سیاست‌گذاری مشخصی برای تولید و اکران انیمیشن در نظر ندارند. البته که پتانسیل بسیار خوبی از جوانان مستعد و توانا در این حوزه وجود دارد، ولی متأسفانه با عدم سیاست‌گذاری‌های مشخص، اتفاق خوبی تابه‌حال نیفتاده است.
سپنجی: سال‌هاست که ما در بحثت مشارکت‌های منطقه‌ای دچار مشکلات مختلفی هستیم و در این زمینه سیاست جدی وجود نداشته است تا این مشارکت‌ها چه در داخل و چه با کشورهای دیگر صورت پذیرد. ما در این عرصه عقب بودیم و هنوز اتفاق مطلوبی نیفتاده است و قطعاً در مشارکت بسیاری از هزینه‌های تولید کمتر می‌شود و در کنار آن به میزان تماشاگران این اثر نیز افزوده خواهد شد و کشورهای تولیدکننده اثر سعی می‌کنند آن فیلم را در کشور خود به نمایش بگذارند.
آیا سیاست‌گذاری مشخصی از سوی وزارت ارشاد، خانه انیمیشن و یا هر متولی دیگری برای ساخت و تولید انیمیشن تا مرحله اکران وجود دارد؟
سپنجی: در چندین سال پیش برخی انیمیشن‌ها آن‌هم با نگاهی خاص و سیاسی در جشنواره فیلم فجر حاضر و حتی جوایزی نیز به آنها تعلق گرفت، اما چه وزارت ارشاد و چه نهادهای دیگر که به‌صورت مستقیم و یا غیرمستقیم در این حوزه فعالیت می‌کنند، عملاً سیاست‌گذاری مشخصی برای تولید و اکران انیمیشن در نظر ندارند. البته که پتانسیل بسیار خوبی از جوانان مستعد و توانا در این حوزه وجود دارد، ولی متأسفانه با عدم سیاست‌گذاری‌های مشخص، اتفاق خوبی تابه‌حال نیفتاده است.
/انتهای پیام/
در این رابطه بخوانید
اخبار مرتبط
ارسال نظر
