بررسی سطح حضور انیمیشن‌های ایران در جشنواره‌های جهانی و کسب جوایز؛
جشنواره‌زدگی آفتی است که می‌تواند هنر پویانمایی ایران که این روزها در مسیر صنعتی شدن قرارگرفته را با چالش‌های متعددی روبرو کند. انیمیشن ایران، از نظر فنی و هنری جایگاه پایینی ندارد که بخواهیم آثار تولید شده را صرفاً به دلیل حضور در جشنواره‌های خارجی بسنجیم.
گروه فرهنگ و هنر «سدید»؛ انیمیشن در دنیا به‌عنوان یک سرگرمی توانسته طیف وسیعی از مخاطبان و تماشاگران از کودک تا بزرگ‌سال را به خود اختصاص دهد. در کشورهایی مانند آمریکا، ژاپن، فرانسه، کانادا و اسپانیا که خود را صاحبان اصلی این حوزه معرفی می‌کنند، به انیمیشن فقط به‌عنوان یک سرگرمی نگاه نمی‌کنند؛ بلکه تولید، نمایش و بازاری که انیمیشن در این کشورها به وجود آورده، توانسته خود را به‌عنوان یک هنر- صنعت فعال معرفی کند.
علاوه بر اکران و نمایش‌های داخلی، حضور در جشنواره‌های مختلف خارجی و کسب جوایز بین‌المللی به اعتبار یک انیمیشن اضافه می‌کند. البته به‌شرطی که آن جشنواره خود از اعتبار اولیه و لازم برخوردار باشد.
در ایران سال‌هاست که انیمیشن‌های کوتاه با حضور در جشنواره‌های مختلف خارجی و کسب جوایز در حوزه‌های مختلف، توانسته‌اند اعتباری جهانی به انیمیشن ایران دهند و پرچم انیمیشن کوتاه ایران را در این حوزه بالا نگه‌دارند.
فقط کافی است که در رسانه‌ها اخبار این حوزه را با دقت بیشتری رصد کنید تا با تیترهای مختلفی از حضور تا کسب جوایز مختلف بین‌المللی برای انیمیشن‌های کوتاه ایرانی مواجه شوید؛ «درخشش انیمیشن ایرانی در جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کمیک یونان، هفت جایزه بین‌المللی برای انیمیشن‌های ایرانی، خورشید آسمان خورشید کاشی بهترین انیمیشن جشنواره روم، حضور نهنگ سفید در پنج جشنواره خارجی» و صدها تیتر مشابه ازاین‌دست همگی از درخشش انیمیشن‌های کوتاه ایرانی در جشنواره‌های بین‌المللی خبر می‌دهند.
آفت جشنواره زدگی
آسیب مهمی که این روزها انیمیشن کوتاه ایران را تهدید می‌کند، آفتی با عنوان «جشنواره زدگی» است؛ بسیاری از سازندگان انیمیشن‌های کوتاه ایرانی برای اینکه نشان دهند اثر آن‌ها از کیفیت بالایی برخوردار است، با حضور در جشنواره‌های گاها درجه دو و سه اروپایی، آسیایی و حتی آفریقایی و بعضاً برنده شدن در این جشنواره‌ها و با بزرگنمایی اخبار آن‌ها در رسانه‌ها سعی در مطرح کردن انیمیشن خود دارند.
نخستین نکته درخصوص این جشنواره‌های رنگارنگی که آثار پویانمایی برای به نمایش درآمدن در آن‌ها سر و دست می‌شکنند این است که بسیاری از جشنواره‌هایی از این دست، جایگاه چندان بالایی در هنر – صنعت پویانمایی ندارند و حضور در آن‌ها نمی‌تواند امتیاز ویژه و درخشانی برای یک اثر هنری ایجاد کند.
بسیاری از این جشنواره‌ها که اخبار حضور آثار پویانمایی ایرانی هر روز در آن‌ها دست‌به‌دست می‌شود، جشنواره‌هایی هستند که حضور در آن‌ها پیچیدگی خاصی ندارد و خیلی از آثار بدون داوری و صرفاً با پرداخت هزینه ورودی، انیمیشن‌های تولید شده از سراسر جهان را به جشنواره خود می‌پذیرند. پس حضور یک اثر در این قبیل جشنواره‌ها، نمی‌تواند امتیازی به یک انیمیشن بدهد.
جشنواره‌زدگی آفتی است که می‌تواند هنر پویانمایی ایران که این روزها در مسیر صنعتی شدن قرارگرفته است را با چالش‌های متعددی روبرو کند. بسیاری از تهیه‌کنندگان انیمیشن در کشورهای همسایه (ترکیه، امارات، عمان و...) به خوبی می‌دانند انیمیشن ایران چه پیشرفتی نسبت به همسایگان خود و چه جایگاهی در غرب آسیا دارد و حتی بسیاری از هنرمندان مطرح کشورمان در طول این سال‌ها با استودیوهای بزرگ انیمیشنی در سراسر جهان همکاری کرده‌اند. به جز این مسئله، ما در زمینه انیمیشن جشنواره‌ای هم در طول یک دهه اخیر به شدت موفق عمل کردیم و در بسیاری از جشنواره‌های معتبر، ردپای پررنگی از خود به یادگار گذاشتیم. تمام این موارد ذکر شد تا به این نکته برسیم که انیمیشن ایران، از نظر فنی و هنری جایگاه پایینی ندارد که بخواهیم آثار تولید شده آن را صرفاً به دلیل حضور در جشنواره‌های خارجی بسنجیم.
در ادامه این گزارش با معرفی جشنواره‌های معتبر بین‌المللی در زمینه انیمیشن، مخاطبان این حوزه را با جشنواره‌ها و جوایز معتبری که در طول سال دراین‌باره تقسیم می‌شود بیشتر آشنا می‌کنیم.
جشنواره انیمیشن انسی فرانسه
معروف‌ترین جشنواره انیمیشن جهان، انسی فرانسه است که هر ساله در هفته سوم ماه ژوئن در شهر انسی فرانسه برگزار می‌شود. بعد از آن جشنواره اشتوتگارت آلمانی‌ها در رتبه دوم قرار می‌گیرد. این رویداد بیش از ۴۵ سال سابقه داشته و بهترین انیمه‌های دنیا در آن به نمایش در می‌آیند. جشنواره انیمیشن انسی چهار نوع انمیشن را با تکنیک‌های مختلف می‌پذیرد: فیلم بلند، فیلم کوتاه، فیلم‌های سفارشی و تلویزیونی.
شروع این جشنواره به سال ۱۹۶۰ برمی‌گردد. در ابتدا این جشنواره به‌صورت دوسالانه برگزار می‌شد، اما از سال ۱۹۹۸ به رخدادی سالانه تبدیل شده است.
توانایی معرفی و مورد توجه قرار دادن انیمیشن‌های ممتاز باعث شده که این جشنواره به مرجعی مهم برای صنعت انیمیشن دنیا تبدیل شود. در نزدیکی محل جشنواره بین المللی، بازار جهانی فیلم‌های انیمیشن قرار دارد که تنها بازار تخصصی انیمه در دنیا به شمار می‌رود.
جشنواره بین المللی انیمیشن اشتوتگارت
جشنواره بین المللی انیمیشن اشتوتگارت (ITFS) دومین جشنواره بزرگ فیلم انیمیشن در جهان است. این جشنواره طیف گسترده‌ای از تولیدات به روز در بخش انیمیشن را شامل می‌شود، از جمله انیمشن‌های مرتبط با بازی ها، معماری، هنر، طراحی و کمدی. این جشنواره بین المللی انیمیشن از سال ۱۹۸۲ تا به حال پیشرفت بسیار مطلوبی داشته به طوری که به یک رویداد برجسته برای فیلم انیمیشن در آلمان و جهان تبدیل شده است.
برگزار کنندگان این جشنواره، به بخش‌های رقابتی مختلف این فستیوال جایزه‌ای به ارزش بیش از ۵۰، ۰۰۰ یورو اختصاص می‌دهند. این جشنواره بین المللی انیمیشن، توسط آکادمی معتبر اسکار، به رسمیت شناخته شده است که امتیازی ویژه برای آن به حساب می‌آید.
جشنواره بین المللی انیمیشن اُتاوا
جشنواره بین المللی انیمیشن اُتاوا (OlAF)، که در سال ۱۹۷۶ توسط موسسه فیلم کانادایی تاسیس شد، بزرگترین جشنواره انیمیشن متحرک در آمریکای شمالی است که در هفته سوم سپتامبر هر سال برگزار می‌شود. هم زمان با برگزاری جشنواره، کنفرانس انیمیشن تلویزیونی نیز برپا می‌شود؛ که در چند سال اخیر، میزبان هزاران متخصص از کشورهای مختلف جهان بوده است. برخی از کمپانی‌های صاحب نام انیمیشن سازی مانند ۲۰th Century Fox نیز در آن شرکت دارند.
ویژگی خوب این جشنواره بین المللی انیمیشن، این است که هیچ هزینه‌ای بابت پذیرش در آن نمی‌پردازید و کاملا رایگان است.
در این جشنواره بین المللی انیمیشن حدود ۳۰,۰۰۰ اثر از بیش از ۱۵۰ انیمیشن ساز از سراسر دنیا، شرکت می‌کنند. این مراسم در بخش‌های رقابتی متنوعی مانند: بهترین انیمیشن، انیمیشن‌های بلند، انیمیشن‌های کوتاه، انیمیشن‌هایی برای کودکان، انیمیشن‌های اینترنتی و… برگزار می‌شود.
جشنواره بین المللی انیمیشن هلند
جشنواره بین المللی انیمیشن هلند (HAFF)، نامی آشنا و معتبر در کشور لاله‌ها است که هر سال در شهر اوترخت این کشور برگزار می‌شود. این جشنواره، تنها رویداد سینمایی بزرگ این کشور است و در کنار رویداد‌هایی مانند جشنواره انسی، جشنواره هیروشیما و اوتاوای کانادا، از جمله مهمترین جشنواره‌های جهانی شاخه انیمیشن به شمار می‌رود.
ارسال آثار در این جشنواره نیز کاملا رایگان است. این جشنواره بین المللی انیمیشن که از سال ۲۰۰۹ سالانه برگزار می‌شود، مسابقاتی را برای انیمیشن‌های دریافتی از سراسر جهان توسط هیات داوران جوان، سازماندهی شده است. این فستیوال، فرصت خوبی برای افرادی است که قصد اندوختن تجربه‌ای جدید، در دنیای انیمیشن را دارند.
جشنواره بین المللی انیمیشن ملبورن
جشنواره بین المللی انیمیشن ملبورن (MIAF) در شهر ملبورن استرالیا هر سال در ماه ژوئن برگزار می‌شود. این جشنواره بین المللی محفل بزرگی از ۴۰۰ انیمیشن از بهترین انیمیشن‌های اخیر منتشر شده در دنیا است و همچنین شامل کنفرانسی به نام، RENDER است که به صورت تخصصی روی مراحل تولید انیمیشن تمرکز دارد.
جشنواره بین المللی انیمیشن ملبورن یک جشنواره توریستی کوچکتر به نام جشنواره بین المللی انیمیشن استرالیا (AIAF) را ایجاد کرده است که برای ارسال اثر به این جشنواره نیاز نیست پولی پرداخت کنید.
این جشنواره بین المللی منحصرا برای انیمیشن است؛ و داوری هم روی انیمیشن‌های ارسالی به این فستیوال و در زمینه‌های متنوعی از جمله انیمیشن کوتاه، صورت می‌گیرد. البته این جشنواره بین المللی انیمیشن با فستیوال‌های دیگری هم در ارتباط است. یعنی پس از ارسال اثر خود به این جشنواره و داوری در آن، انیمیشن شما به صورت خودکار و در صورت تمایل خودتان به فستیوال‌های مرتبط مانند جشنواره انیمیشن نیوزلند، سیدنی و ..، ارسال می‌شود.
جشنواره بین المللی انیمیشن زنان اتریش
از سال ۲۰۰۱، این فستیوال هر ساله در ماه مارس در حوالی روز بین المللی زنان، در پایتخت موسیقی قاره سبز، برگزار می‌شود و علاقه‌مندان انیمیشن را به وین می‌کشاند. این جشنواره بین المللی انیمیشن به شکل ویژه، بر روی انیمیشن‌های ساخته شده توسط زنان تمرکز می‌کند؛ و در نتیجه جایگاه منحصر به فردی میان دیگر جشنواره‌های بین المللی انیمیشن دارد.
پذیرش در این جشنواره نیز کاملا رایگان است و آثار رسیده به این جشنواره بین المللی انیمیشن، در زمینه‌هایی مختلفی از جمله بهترین انیمیشن و بخشی برای انیمیشن سازان آماتور که بیشتر تجربه نخستشان در زمینه‌ی انیمیشن است، داوری می‌شود. نکته‌ی قابل توجه در باره‌ی این جشنواره این است که تمامی فیلم‌های انیمیشن، با زبانی غیر از انگلیسی، باید با زیر نویس انگلیسی ارائه شود.
جشنواره بین المللی انیمه هیروشیما
یکی از مقصد‌های بمب اتمی آمریکا در جنگ جهانی دوم، اکنون یکی از نقاط برگزاری سالانه انیمیشن جهان است. بخش رقابتی جشنواره، مختص به انیمه‌های کوتاه بوده و فیلم‌های سینمایی در برنامه‌های ویژه به اکران عمومی در می‌آیند. کشور ژاپن در طراحی و ساخت انیمیشن، یکی از قدرت‌های جهان به شمار می‌رود. جایزه ۱ میلیون ینی هر سال به بهترین اثر برگزیده هیات داوران اعطا می‌شود.
سطح نفوذ انیمیشن‌های خارجی در جامعه ایرانی
سال‌هاست که شرکت‌های بزرگ تولید انیمیشن در دنیا مانند والت دیزنی و پیکسار از زبان انیمیشن برای انتقال سیاست‌گذاری‌های فرهنگی، اجتماعی، فلسفی و روانشناسی خود بهره گرفته‌اند و آثار درخشان خود را در تمامی دنیا منتشر کرده‌اند. آثاری که در نگاه نخست، انیمیشنی سرگرم‌کننده برای کودکان به شمار می‌روند، ولی با نگاهی دقیق‌تر به ماجرا و بررسی لایه‌های دوم این آثار این گزاره‌ها به‌راحتی قابل‌مشاهده و تأیید است.
تمامی این شرکت‌های بزرگ تولید انیمیشن، برای خلق هر اثر تیمی متشکل از بهترین‌های انیمیت، کامپیوتر، فرهنگ، جامعه‌شناس، روانشناس و متخصص بازاریابی را در کنار هم جمع می‌کنند تا همه آن‌ها بر اساس تخصصی که دارند فیلمنامه این انیمیشن را تحلیل و بررسی کنند تا اثری که خلق می‌شود از هر جهت کمترین اشکالات را داشته باشد و همین یکی از مهمترین نکات موفقیت این آثار در تمامی دنیاست.
انیمیشن موفق «روح» که به دنیای پس از مرگ می‌پردازد، «درون بیرون» که با تأثیرگذاری بالا انیمیشنی کاملاً روان‌شناسانه به شمار می‌رود، «کوکو» که با استفاده از فرهنگ اسپانیایی و موسیقی به دل تاریخ و فرهنگ این کشور سری می‌زند و از ارزش‌های خانواده می‌گوید و صدها انیمیشنی که در این سال‌ها توسط شرکت‌های بزرگ این صنعت ساخته‌شده تا مفاهیم سخت و پیچیده را با ساده‌ترین شکل ممکن و با زبان هنر به مخاطب خود هدیه کند و قطعاً در کنار این‌ها سعی دارد فرهنگ خود را به عنوان فرهنگی پیشرو برای مخاطبان بین‌المللی خود معرفی و نهادینه کند و چه کسانی مهم‌تر از کودکان که از ابتدا با این فرهنگ آشنا شوند و کم کم دنیای خود را به آن وابسته سازند؛ نکته مهمی که مدیران فرهنگی شرکت‌های بزرگ انیمیشن به خوبی درک کرده‌اند و سعی در گسترش آن دارند.
سال‌هاست که به دلیل دسترسی آسان و کم‌هزینه و حتی بی هزینه انیمیشن‌های روز دنیا در ایران به دلی عدم رعایت قانون کپی‌رایت، این آثار توانسته‌اند در جامعه هدف خود یعنی کودکان و نوجوانان ایرانی نفوذ پیداکرده و کودکان ما حالا شخصیت‌های این انیمیشن‌ها را بهتر از بازیگران و چهره‌های ایرانی می‌شناسند و نه تنها می‌شناسند، بلکه لباس اسپایدرمن و کیف و جعبه مداد رنگی‌های «شرک» و «فروزن» و اسباب‌بازی‌های شخصیت‌های قهرمان این انیمیشن‌ها در خانه‌های ما به راحتی یافت می‌شوند.
مدیران فرهنگی ما با استفاده از هنر صنعت انیمیشن و با داشتن ادبیات و تاریخی غنی و کهن از قهرمانان ملی و مذهبی و بهره‌گیری از آن‌ها در این حوزه می‌توانند علاوه بر اصالت بخشیدن به فرهنگ و اصالت ایرانی در زبان قصه‌ها، به لحاظ اقتصادی نیز موفق عمل کنند.
/انتهای پیام/
در این رابطه بخوانید
اخبار مرتبط
ارسال نظر
پرونده ها
