غرق در آلودگی‌ها

به گزارش «سدید»؛ تهران هنوز هم بو می‌گیرد؛ بویی نامطبوع که ممزوج شده با بوی زباله، فاضلاب و البته گوگرد است و در همین چند روز گذشته که آلودگی هوا در شهر اوج گرفته بود، در برخی مناطق تهران استشمام شده است. پرونده متهمان این بو همچنان در پایتخت باز است. هنوز هیچ‌کس نمی‌داند، سروکله بوی نامطبوع دقیقا از کجا پیدا شده است؛ بویی که اولین‌بار ۱۲ دی‌ماه سال ۹۷ سروکله‌اش پیدا شد و در سال ۹۸ چهاربار استشمام شد. امسال هم سه روز تهران بو گرفت، این‌بار در مناطقی که سال‌های گذشته بو را استشمام نکرده بودند. متهمان بوی بد، هرسال مشابه سال قبل‌اند. فاضلاب، کارخانه‌های اطراف تهران و البته سوخت مازوت هر بار تکرار می‌شوند. بهار امسال، اما متخصصان اعلام کردند که بوی بد کار گوگرد است. عنصری که البته همه مسوولان روی آن اتفاق‌نظر ندارند. از همان روز‌های اولی که تهران بو گرفت، کارگروه‌های متعددی برای کشف منشأ تشکیل شدند؛ یکی از گروه‌هایی که باید تحقیقاتی ارائه می‌داد، گروه زلزله‌شناسی بود. علت این تحقیق کشف ارتباط میان بو و زلزله بود؛ ارتباطی که گاه در بعضی از زلزله‌های چند ریشتری در کلان‌شهر‌ها مشاهده شده بود.

علی بیت‌اللهی که سرپرست این گروه تحقیقاتی بود، چندی پیش اعلام کرد که ارتباطی میان این بو و فعال شدن گسل‌های تهران وجود ندارد. نتایج تحقیقات او البته پای عنصر گوگرد را به ماجرای بوی نامطبوع باز کرده بود. رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی درباره آخرین نتایج به‌دست‌آمده از تحقیقاتش می‌گوید: «این نتیجه به دست آمد که حدود یک یا دو روز قبل از انتشار بوی بد در شهر، میزان گاز اکسید گوگرد به حدود چهار تا پنج برابر خودش می‌رسد، درحقیقت روزی که گاز بیشتر می‌شود، این بو در تهران احساس نمی‌شود و چند ساعت یا حتی یک روز بعد این بو سراسر شهر تهران را پر می‌کند.» به عقیده بیت‌اللهی، در مدل‌سازی‌ها، وقتی گاز در هوا باشد و رطوبت نسبی هم بالا باشد، گوگرد به‌صورت باران اسیدی وارد سطح زمین می‌شود و به نظر می‌آید که وارد چاه‌های فاضلاب شده و در آن ترکیب می‌شود. گاز گوگرد هم بویی بد از خود متصاعد می‌کند و در کل ناحیه منتشر می‌شود. این تحقیق البته هنوز نتوانسته علت افزایش این گوگرد دی اکسید را در سطح شهر پیدا کند، علتش عدم ماندگاری گاز در هوا و کمبود ایستگاه‌های سنجش بو در شهر است. تحقیق البته سرنخ‌های قبلی را درباره بو رد می‌کند. بیت‌اللهی می‌گوید: «کارخانه‌های چرم و لبنیات، فاضلاب، کاهش کیفیت بنزین و حتی زباله به‌عنوان عاملان اصلی معرفی می‌شوند، اما همه این‌ها سال‌های گذشته هم بودند و در زمان بارندگی بویی از خود متصاعد نمی‌کردند.» مهر تایید ادعای بیت‌اللهی، مدیر شرکت کنترل کیفیت هوای تهران جزو اولین افرادی بود که به رد میان بو و گوگرد اشاره کرده بود. حسین شهیدزاده، چندی پیش گفته بود که پیش از استشمام بو در تهران میزان گوگردی در هوا افزایش پیدا می‌کند.

شاید اینورژن مرتبط باشد
اداره کل محیط‌زیست شهرداری تهران، اما چندی پیش اعلام کرده بود که تحقیقات جامعی را برای شناسایی کانون بوی نامطبوع در شهر تهران آغاز کرده است؛ تحقیقاتی که با کمک و همیاری دانشگاه شهیدبهشتی آغاز شده و هنوز نتایج آن منتشر نشده است، اما سناریو‌هایی برای شناسایی ردپای بو در آن پیدا شده است. شینا انصاری، مدیرکل محیط‌زیست شهرداری تهران برخلاف گروه‌های قبلی، اما گوگرد را عامل مرتبطی به بوی نامطبوع نمی‌داند و می‌گوید: گوگرد خودش بو ندارد و تنها محتمل است که بو کار گوگرد باشد: موضوع عدم قطعیت زیادی دارد و هنوز نمی‌توان به‌طور علمی گفت که منشأ بو دقیقا کدام است.» انصاری اتهام را به گردن کارخانه‌های روغن‌نباتی یا کارخانجات لبنیاتی نیز نمی‌اندازد و می‌گوید ممکن است که این کارخانه‌ها به‌صورت موضعی آلودگی تولید کرده باشند، اما بازهم به قطعیت نمی‌توان گفت که سوخت کارخانجات دلیل چنین بویی بوده است. سناریوی دیگری که ممکن است به بو ارتباط داشته باشد، پدیده اینورژن یا وارونگی‌دما در فصول سرد سال است. انصاری در این‌باره گفته که: «شاید بتوان گفت که کانون بو دائمی است، اما وقتی هوای شهر محبوس می‌شود، بو به حد استشمام می‌رسد؛ بنابراین می‌توان گفت این بو در مواقع آلودگی هوا به حد قابل استشمام می‌رسد.» تجمیع زباله، اینورژن و سرعت کم وزش باد و کانال‌های آب سطحی، آلودگی هوا و استفاده از سوخت مازوت یا حتی نقاط انفصال فاضلاب ازجمله متهمانی هستند که البته هنوز مشخص نشده کدام‌یک مقصر صددرصد بوی بد تهران هستند.

بوسنج بخریم
بحث خرید دستگاه بوسنج هم از مسائل دیگری بود که اعضای شورای شهر تهران در همان لحظات اولیه استشمام بو به آن اشاره کرده بودند، مدیرکل محیط‌زیست شهرداری تهران می‌گوید که دستگاه پرتابل سنجش گاز‌های محیطی خریداری شده، اما دقتش به‌اندازه دستگاه‌های شرکت کنترل کیفیت هوا نیست. امسال هم در روز‌های هشتم، یازدهم و پانزدهم آذرماه، تهران بوی بد گرفت. نواحی درگیر بوی بد در پایتخت، اما هرسال تغییر می‌کنند. طبق نقشه‌هایی که اطلاعات امسال آن منتشر شد، منطقه ۷ همواره جزو نقاطی بوده که شهروندان آن، بوی بد را استشمام کردند. نقشه‌های اداره کل محیط‌زیست شهرداری تهران همچنین نشان می‌دهد که امسال نسبت‌به سال گذشته بو در بیشتر نقاط تهران به حد استشمام نرسیده است. باوجوداین سناریو‌ها و اطلاعات پراکنده، اما هنوز مشخص نشده منشأ بوی نامطبوع چیست؛ بویی که پیشتر در شهر‌های دیگری نظیر اصفهان و زنجان نیز شنیده شده است، در اصفهان البته گفته شده بود که مشکل نشت گاز است، محیط‌زیست می‌گوید که خواسته شده تا مطالعات تطبیقی در سایر شهر‌ها هم به وجود بیاید.

معضل بوی بد که از سه سال قبل در تهران استشمام می‌شود هنوز منبع مشخصی ندارد و دلایل مختلفی برای
آن عنوان می‌شود.

 

انتهای پیام/