به گزارش «سدید»؛ لطیفه‌ای باب شده بود که تک‌فرزندی کمک بزرگی به بشریت است چراکه خواهرشوهر، جاری و باجناق نسلی منقرض‌شده خواهند بود! لطیفه‌ای که در حقیقت توانسته است یکی از مهم‌ترین معایب تک‌فرزندی را بیان کند و عمدتاً نیز افراد به آن آگاه هستند. با پیش‌فرض قبول دلایل تمایل برخی خانواده‌ها به تک‌فرزندی، شاید بهتر باشد در کنار مزایا، معایب آن را هم بدانید. در نهایت این شما هستید که مخیر به انتخاب هستید که کدام را به دیگری ترجیح بدهید، چراکه تمام زندگی منتج به انتخاب‌هایی می‌شود که اثر آن به خود ما برمی‌گردد و تربیت فرزند یکی از همین موارد است. چه بسا که تک‌فرزندی برای والدین نیز مخرب است.
تک‌فرزندی در آینه آمار
بر اساس پژوهش‌ها بیشترین تمایل به بی‌فرزندی در استان تهران و تک‌فرزندی در مازندران است. نتایج افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) آمار ۱۲درصدی از افرادی می‌دهد که نداشتن فرزند را مطلوب‌تر می‌دانند. ۷/۲۰درصد یک فرزند، ۷/۳۲درصد دو فرزند، ۱۶درصد سه فرزند، ۶/۱۱درصد چهار فرزند، ۵/۶درصد پنج فرزند و بیشتر را برای یک خانواده مطلوب دانسته‌اند.
امروزه به دلایل مختلف شاکله جامعه تمایل بیشتری به تک‌فرزندی دارد، اما کمتر کسی از معایب آن برای فرزندان و والدین مطلع است. برخی علل تک‌فرزندی، بالارفتن سن ازدواج، شاغل بودن مادر، ترس از مسئولیت‌پذیری، شرایط اقتصادی حاکم بر خانواده‌ها و کوچک شدن محیط خانه در سال‌های اخیر برشمرده شده است. با پیش‌فرض قبول شرایط موجود شاید بهتر باشد در کنار مزایای تک‌فرزندی معایب آن را هم بدانید. در نهایت این شما هستید که باید انتخاب کنید کدام ادله قابل اهمیت‌تر است.
معایب تک‌فرزندی
تک‌فرزندی علاوه بر معایبی که برای فرزندان دارد، برای والدین هم دردسرساز خواهد شد. وابستگی شدید والدین به فرزند خود، انتظارات افراطی، ایجاد استرس افراطی به فرزندان، افزایش احتمال تعاملات تهاجمی با فرزند و نبود حامی و پشتیبان در کهنسالی از جمله این موارد است. تک‌فرزندی دارای معایب فراوانی برای فرزندان و مایه درد و رنج آنان است. برخی از مشکلات تک‌فرزندی عبارتند از:
۱) توجه خاص و افراطی والدین: کودکان تک‌فرزند در مرکز توجه والدین قرار می‌گیرند و به این صورت پرتوقع بار می‌آیند که در بسیاری از موارد تصور می‌کنند همه چیز باید بر وفق مراد آن‌ها باشد. در مرکز توجه بودن سبب می‌شود تک‌فرزند‌ها در آینده برای به دست آوردن موقعیت‌های اجتماعی، شغلی و حتی ازدواج تلاش زیادی نکنند و در زندگی با ناکامی‌های زیادی مواجه شوند، از سوی دیگر توجه زیاد به تک‌فرزند‌ها سبب می‌شود اعتماد به نفس کاذب در آن‌ها بالا برود.
۲) کنترل و مدیریت کمتر احساسات: بسیاری از کودکان و نوجوانان روبه‌رو شدن با احساسات و مسائل مختلف را در زندگی از طریق ارتباط با خواهر و برادر می‌آموزند، اما تک‌فرزند‌هایی که بیشتر وقت خود را در خانه می‌گذرانند و والدین‌شان تمایل به برقراری ارتباط با سایرین ندارند، معمولاً لوس، مغرور و گوشه‌گیر خواهند بود، قطعاً دوستان جایگزین خواهر و برادر نمی‌شوند، اما به هر حال می‌توانند همراه تک‌فرزند شما ساعات خوشی را بسازند و این موضوع می‌تواند به تقویت و پرورش مهارت‌های ارتباطی کودکان کمک کند.
۳) مهارت‌های ارتباطی ضعیف‌تر: بخش بیشتری از مهارت‌های ارتباطی کودکان در برخورد با محیط اطراف و به ویژه همسالان رخ می‌دهد. ارتباط با خواهر و برادر کمک بهتری به یادگیری می‌کند و این در حالی است که تک‌فرزندان مهارت ارتباطی ضعیف‌تری دارند.
۴) فشار روانی زیاد: تک‌فرزندان فشار روانی زیادی در برخورد با انتظارات والدین خواهند داشت و برای جلب رضایت والدین اضطراب و استرس فراوانی به آنان وارد می‌شود.
۵) وقت‌گیر بودن: برخلاف تصور عمومی که گمان می‌کنند بچه‌ها وقت زیاد و بیشتری از والدین می‌گیرند، وجود بچه‌های زیاد موجب می‌شود والدین وقت کمتری را برای بازی و توجه به بچه‌ها بگذارند. بهترین کسانی که وقت بچه‌ها را پر می‌کنند، خود بچه‌ها هستند که البته تعداد زیاد بچه‌ها در صورتی می‌تواند در وقت والدین صرفه‌جویی کند که فاصله سنی آن‌ها زیاد نباشد. فاصله سنی زیاد موجب می‌شود درک بچه‌ها از موقعیت سنی یکدیگر کم شود و نتوانند هم‌بازی شوند.
۶) وابستگی: فرزندانی که خواهر یا برادر ندارند وابستگی عجیبی به والدین خواهند داشت که این وابستگی عمدتاً حتی بعد از دوران ازدواج هم وجود خواهد داشت.
۷) تجربه تنهایی: از دیگر معایب خواهر و برادر نداشتن می‌توان به تجربه تنهایی اشاره کرد، برای مثال تصور کنید که والدین یک فرد تک‌فرزند از دنیا بروند. این فرد پس از پدر و مادر خود هیچ نسبت فامیلی بسیار نزدیک دیگری را تجربه نمی‌کند، حتی در بسیاری موارد و شرایط خاص که فرد به کمک شخص یا اشخاصی مانند خواهر و برادر در کنار خود نیاز دارد، درمانده می‌شود.
۸) بلوغ زودرس: یکی از معایب خواهر و برادر نداشتن ارتباط دائمی کودک با پدر و مادر است که او را در یک ارتباط همیشگی با بزرگسالان قرار می‌دهد. تک‌فرزندان در این شرایط به تقلید رفتار بزرگسالان روی می‌آورند و دوران کودکی خود را با کودکی کردن واقعی سپری نمی‌کند. در برخی موارد این مسئله موجب بلوغ زودرس در آن‌ها می‌شود، زیرا به طور دائمی با افراد بزرگسال در ارتباط هستند و بنا بر نوع رفتار آن‌ها رفتار می‌کنند.
۹) کمال‌گرایی: یکی از مهم‌ترین معایب خواهر و برادر نداشتن بروز کمال‌گرایی در تک‌فرزند خانواده است. عموماً زمانی که یک فرد تنها فرزند خانواده است، والدین او تلاش می‌کنند فرزند خود را به بهترین نمونه فرزندان تبدیل کنند، به همین دلیل به صورت دائمی او را در انواع کلاس‌ها ثبت‌نام می‌کنند یا از او انتظار دارند مایه افتخار و سربلندی باشد. همین برخورد باعث می‌شود فرد با یک کمال‌گرایی درونی روبه‌رو شود و از این نظر با مشکلات زیادی در زندگی، کار‌ها و حتی روابط خود مواجه شود.
تک‌فرزندی و مسائل مالی
مشکلات مالی از عمده دلایل تمایل‌نداشتن خانواده‌ها به فرزندآوری بیشتر است، اما جالب است بدانید طبق آمار تک‌فرزندی در خانواده‌های با سطح درآمد بالا بیشتر دیده می‌شود. این نشان می‌دهد عمدتاً مسائل مالی را بهانه‌ای برای تمایل‌نداشتن به فرزندآوری می‌دانند، هر چند باید گفت این موضوع قطعی نیست و به طور حتم شرایط اقتصادی فعلی سختی دوچندانی برای تربیت و رشد فرزندان در خانواده و اجتماع خواهد داشت، اما باور‌های اعتقادی و دینی چیز دیگری می‌گوید.
بر اساس آموزه‌های دین اسلام آن که دندان دهد، نان دهد و روزی دست خداست. شخصی نزد معصوم (ع) عرضه داشت من فرزند می‌خواهم، ولی همسرم می‌گوید به دلیل مسائل اقتصادی فرزند آوردن را عقب بیندازیم، پیامبراکرم (ص) فرمودند: «روزی فرزندان را خدا می‌رساند، به همسرت بگو نگران این موضوع نباشد.»
باید این اعتقاد را داشت که روزی‌دهنده خداست. طبق روایات معصومین (ع) یکی از مواردی که خداوند روزی را زیاد می‌کند، فرزندآوری است. شخصی سومین دخترش که به دنیا آمد با نگرانی نزد پیامبر (ص) آمد، حضرت به او گفت نگران چه هستی، روزی‌اش را که خدا می‌دهد و برای خود تو هم خاصیت دارد، چون سه دختر داری، خدا بهشت را بر تو واجب کرده است.
انتهای پیام/
