فقه
در نشست «هنر و معماری، زبان معنا در تمدن اسلامی ایرانی» مطرح شد؛
حاصل معماری امروز ما ساختمانهای مسکونی چند صد واحدی است که هیچ تفاوتی باهم ندارند در حالی که در معماری گذشته با محصول بومی بنا میساختیم و این کار در دنیا هم این پذیرفته شده است. در معماری امروز نه به اقلیم نه به باورها و نه هویت انسانها توجه میکنیم. معیار ما در معماری گذشته تجمل نبود بلکه انسانها، کیفیت زندگی و اندیشه و باورهای آنان بود. این ها از دست رفته است.
کد خبر: ۱۱۳۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۶/۱۸
بررسی ابعاد فقهی و هنری تصویرگری در گفتوگو با حمید تلخابی؛
نگاه تاریخی و رئالیستی صرف، در تصویرگری معصوم و شخصیتهای مقدس، واقعا آسیب زننده است. ما نیاز داریم که روایتهای ملی خودمان را، بصورت بازنمایی مستقیم تولید و ثبت کنیم.
کد خبر: ۱۱۱۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۶
در گفتوگو با احمد رهدار مطرح شد؛
یکی از الزاماتی که فقه ما را فقه امت میکند آن است که روندهای آموزشی و پژوهشی در حوزه از روش پپیشین که فقط به ظرفیت یک مذهب در عرصه فقه توجه داشت، معطوف به ظرفیت همه مذاهب اسلامی شود و از ظرفیت فقه همه مذاهب در حل مسائل جهان اسلام کمک بگیریم.
کد خبر: ۱۰۸۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۱۱
در نشست علمی «یکشنبههای روش» مطرح شد؛
چگونه میتوان احکام فقه ی را به رفتارهای جمعی و هنجارهای اجتماعی بدل کرد؟ این پرسش، محور اصلی چهلودومین نشست از سلسلهنشستهای «یکشنبههای روش» بود که با ارائهی حجتالاسلام والمسلمین محسن الویری و نقد دکتر کیومرث اشتریان، به بررسی امکانسنجی کاربست «اقدامپژوهی» در امتداد اجتماعی گزارههای فقه ی پرداخت؛ رویکردی که تلاش دارد با عبور از مرزهای نظریهپردازی صرف، فقه را به عرصه کنش اجتماعی و سیاستگذاری اجرایی وارد کند.
کد خبر: ۱۰۷۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۲/۲۳
کنکاشی در حال و آینده نهاد مرجعیت در گفتوگو با محسن صبوریان/ بخش دوم؛
من نمیخواهم از نقش روحانیت در رشد دینداری آن چند دهه خاص یا انقلاب اسلامی صرفنظر کنم، من از این موضوع دفاع میکنم. اما در مقام مقایسه با دهههای قبل، نقشآفرینیشان کمرنگتر بوده و اکنون نیز بازگشت به همان روال و ریل سابق (یعنی دوران قاجار و پهلوی اول) در حال وقوع است؛ لذا نباید این را بهعنوان اینکه جامعه بیدین شده یا جامعهای که نسبت به روحانیت بیتفاوت شده در نظر گرفت.
کد خبر: ۱۰۶۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۰۸
بررسی کارنامه فرهنگی نهاد روحانیت در گفتوگو با حامد آزادی؛
با انقلاب اسلامی انگار احیایی در جایگاه حوزه صورت گرفت. انقلاب این ایده را مطرح کرد که حوزه قرار نیست این کارکردها را درست کند؛ بلکه میخواهد فراتر از لحاظ دنیوی، حتی دنیا و آخرت را بهنوعی اصلاح کند و میخواهد تلاشهایی برای انجام این کار صورت دهد. این حرکت انقلاب تا آنجایی مثبت بود که دنیای غرب به تعبیر «گیدنز» «مدرنیته تشدید یافته» و به تعبیر افراد دیگر، «پستمدرنیسم» را تجربه کرد.
کد خبر: ۱۰۶۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۱۷
کد خبر: ۱۰۵۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۲/۲۵
درباره الگوی مواجهه فقه با نظام اداره در گفتوگو با علیرضا پیروزمند/ بخش دوم؛
اگر ما تأثیرگذاری فقه را در تحول علومانسانی و شکلگیری الگوی پیشرفت رها کنیم و فقط بخواهیم به تأثیرگذاری فقه در سیاستگذاری بسنده کنیم، آنگاه اگر هم موفق باشیم در ایدهآلترین حالتی که بتوانیم تأثیر داشته باشیم؛ یعنی تأثیری نمایان و قابل احرازی را برای فقه در عرصه سیاستگذاری پیدا کنیم، آنگاه ضمانت اجرا نخواهد داشت.
کد خبر: ۱۰۳۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۲۳
ابعاد حکمرانی فقهی در گفتگو با شریف لکزایی/بخش دوم؛
خیلی از اوقات، برخی امور به اندک بهانهای با عنوان مصلحت قربانی میشود. به باور من، فهم مصلحت در حقیقت امور نهفته است. یعنی اگر واکاوی کنید، مسئلهای که الان جامعه ما به آن دچار شده - یعنی بحث پوشش و حجاب - اگر با جامعه صادقانه برخورد شود، رانتهای اقتصادی حذف شود، عدالت در رفتار با همه وجود داشته باشد، مردم در ادارات کمتر اذیت شوند و در مجموع رضایت عمومی تحقق یابد، تصور نمیکنید اگر ما به سمت حکمرانی فقه ی نیز برویم، اقبال بیشتری از سوی مردم صورت گیرد؟
کد خبر: ۱۰۱۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۲۰
ابعاد حکمرانی فقهی در گفتوگو با شریف لکزایی/ بخش اول؛
اگر ما برای حکمرانی دینی به ظواهر توجه کنیم، این اولین خطا برای تهی کردن جامعه از آموزهها و مفاهیم دینی است؛ بنابراین به باور من، نخستین شأنیت اتصاف به امر دینی ارزشها و فضیلتهایی بالاتر از ظواهر و مناسک است. سیاست ما اگر توانست عدالت را برقرار کند، این یک سیاست دینی و سیاست متصف به دین است.
کد خبر: ۱۰۱۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۲۲
آیندهپژوهی در دانش فقه و اخلاق به قلم مهدی مهریزی؛
فقه اخلاق، معنای دقیق و درستی ندارد؛ چون ما نمیخواهیم در مورد اخلاق، کار فقه ی انجام دهیم؛ لذا باید یکی از دو عنوان دیگر درست باشد؛ یعنی یا « فقه و اخلاق» که دو دانش است و میخواهیم نسبت بین آن دو دانش را بسنجیم و ببینیم که کدامیک از آن دو، مولّد و کدامیک مصرفکننده است؛ یا هر دو در عرض یکدیگر قرار دارند و تعبیر فقه و اخلاق ناظر به این است که دو دانش مستقل داریم و میخواهیم رابطه این دو را با هم بسنجیم که آیا مولّد و مصرفکننده هستند یا حاکم و محکوم بوده یا دو دانشِ هم عرض هستند؟
کد خبر: ۱۰۰۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۰۶
جایگاه فقه در سنت ایرانی در گفتاری از دکتر موحد ابطحی؛
بحثی در دهههای گذشته مطرح شد که دلیل کارنکردن علومانسانی غربی در کشور ما چیست و در مواجهه با آن چه باید کرد؟ در طرح تحول علومانسانی نیز چند ایده مطرح شد: بهروزرسانی، کارآمدسازی، بومیسازی و اسلامیسازی.
کد خبر: ۹۹۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۰۲
کنکاشی در منطق اجتماعی حاکم بر حکمرانی فقهی در گفتوگو با مهدی ابوطالبی؛
در دموکراسی غربی صرف رای اکثریت ملاک است، اما عملاً در کشور ما هم همین است. ما نمیگوییم رضایت اکثریت، حداقل میگوییم عدم مخالفت عملی اکثریت؛ یعنی اگر اکثریت علیه سیاست یا قانونی اقدام عملی کردند، دیگر به صلاح نیست بخواهید ادامه دهید. اگر اقلیتی مخالفت کرد، شما اعمال قدرت کرده و نهایتاً افراد تمکین میکنند.
کد خبر: ۹۹۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۲۷
واکاوی ادعای تاریخچه فقهی حجاب در اسلام به قلم سیدضیاء مرتضوی؛
بحث درباره پیشینه وجوب پوشش موی زنان در فقه اسلامی به جنجالی تازه در فضای مجازی تبدیل شده است. ادعای جدیدی که آغاز این حکم را به قرن هشتم و شهید اول نسبت میدهد، با واکنش تند کارشناسان فقه ی روبهرو شده است. این مقاله ضمن بررسی تاریخچه فقه ی این موضوع، پاسخهایی به ادعای مطرحشده ارائه میکند.
کد خبر: ۹۹۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۴
تحول اجتهاد و قانونگذاری از نگاه امام خمینی(ره) به قلم محمدکاظم تقوی؛
امام خمینی(ره) راهکار نهایی توانمندسازی فقه را توجه به نقش زمان و مکان در اجتهاد میدانستند. ایشان معتقد بودند با این رویکرد، نیازی به راهکارهای اضطراری مانند مجمع تشخیص مصلحت نظام نخواهد بود و فقه میتواند پاسخگوی نیازهای زندگی معاصر و حل بنبستهای قانونی باشد.
کد خبر: ۹۹۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۴
تحلیل روش اجتهادی امام خمینی (ره)؛
امام خمینی (ره) در روش اجتهادی خود، نگرشی جامع و فلسفی به شریعت ارائه دادهاند که نه تنها مبتنی بر اصول عمیق فقه ی است، بلکه بر پایهی فلسفه شریعت، انسان اجتماعی و رابطه جامعه با شریعت استوار است. این نگاه نوآورانه، راه را برای استنباط فقه ی فعال، اجتماعی و پاسخگو به نیازهای عصر حاضر هموار میکند.
کد خبر: ۹۹۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۴
تأملی در دو ایده برای حکمرانی «حکومت دینی یا سکولاریسم» در گفتاری از علیرضا بلیغ؛
پرسش اینجاست که چه نیرویی میتواند خواست محوری و انسجامبخش در جامعه ما باشد؟ آیا خود مدرنیته امروزه این پتانسیل را دارد؟ آیا خود جهان مدرن امروزه جز ابزارهای تکنیکال که در اختیار گرفته است، مگر مردمی دارد؟ آیا مگر نیرویی برای اداره خود به جز تکنیک دارد؟ شما با تکنولوژی جهان را مدیریت میکنید، اما نمیتوانید نیروی تازهای در این صحنه بیاورید. اینها باید ثابت کنند که اگر خواست دینی را کنار بگذاریم، خواست جایگزینی در سطح مردم وجود دارد.
کد خبر: ۹۹۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۰۵
دین و دولت در تجربه ایران معاصر؛
جهانیشدن و فراگیری وسایل ارتباطجمعی و شبکههای اجتماعی، گسترش مهاجرتها، سفرها و... همگی به معنای آن است که زمینه کمتری برای جهتدهی در اختیار دولتها قرار دارد. حال پرسش آنجاست که فضای جهانی متناسب با سیاستهای فرهنگی دولت ملی عمل میکند یا آنکه دولت، یک عنصر خلاف جریان در فضای جهانی شناخته میشود؟
کد خبر: ۹۹۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۹
تأملاتی درباره دین، فرهنگ و جامعهسازی دینی؛
آیا جامعهسازی دینی در نهایت منجر به حذف تمام تکثرها و یکدست کردن مردم میشود؟ قطعاً پاسخ منفی است. از مثالهای قبل و چهار نحوه از مواجهه دین با فرهنگ، چنین بر میآید که تکثرهای فرهنگی، در چهارچوب مشخصی اجازه حیات و امتداد خواهند داشت.
کد خبر: ۹۹۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۲/۳۰
مناظره علیدوست و سروش فرصتی برای نقد فقه و عقلانیت دینی؛
در یادداشتی که محمد محمدرضایی، استاد فلسفه دین دانشگاه تهران، منتشر کرده است، به بررسی مناظره اخیر میان آیتالله علیدوست و دکتر عبدالکریم سروش در خصوص کارآمدی فقه پرداخته میشود. در این مناظره که به بررسی رابطه فقه با عقل، اخلاق و عرف میپردازد، محمدرضایی نقدهایی را به دیدگاههای دکتر سروش وارد میکند. وی ضمن تقدیر از این گفتگو، نظرات خود را در خصوص پاسخهای دکتر سروش و چالشهای مطرحشده در زمینه فقه و عقلانیت بیان میکند.
کد خبر: ۹۹۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۱