جشنواره سی‌وهفتم فیلم فجر به دبیری ابراهیم داروغه‌زاده از ۱۰ تا ۲۲ بهمن‌ماه ۹۷ برگزار خواهد شد. جشنواره فیلم فجر با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید سیاست مدیران سینمایی جشنواره فیلم فجر را رو به نزول و افول جدی برد و آن‌ها با حذف بسیاری از بخش‌ها ازجمله بخش فیلم‌های خارج از مسابقه، نگاه نو و... این رویداد را به سمت کوچک و خنثی‌سازی سوق دادند.
گروه هنر و ادبیات فرهنگ سدید: جشنواره فیلم فجر به عنوان رویدادی فرهنگ‌مدار و یا به عبارت بهتر فرهنگ ساز، آینه‌ی تمام نمای تفکر و تولید در سینمای کشور است. رسالت جشنواره فیلم فجر، که همانا تبیین و همراهی با آرمان‌های انقلاب و برکشندگی دست‌آورد‌های نظام اسلامی است اما در دوره‌های اخیر این جشنواره، به شکلی محسوس، کمرنگ و بی‌اثر شده است. حال آنکه با رسیدن به چهل سالگی این انقلاب پر شکوه، فرصت مغتنمی است تا مدیران با بهره‌گیری از آموزه‌های مقام معظم رهبری و مدیریت جهادی بتوانند جشنواره فجر را به سرمنزل مقصود برسانند. امری که به نظر می‌رسد با توجه به محتوای پیش‌رو قدری دست نیافتنی است. خالی بودن دست مدیران از فیلم‌های پرشور انقلابی و بها دادن بیش از اندازه به طیف خاصی از سینما چه در هیئات داوری و انتخاب و چه در انتخاب فیلم‌ها همه و همه سبب شده تا جشنواره فجر بیش از پیش از اهداف اصلی خود دور شود. در ادامه علاوه بر گزارشی مقدماتی از جشنواره سی و هفتم، به نقد مدیران جشنواره پیش از آغاز این رویداد ملی پرداخته می‌شود.
جشنواره سی‌وهفتم فیلم فجر به دبیری ابراهیم داروغه‌زاده از ۱۰ تا ۲۲ بهمن‌ماه ۹۷ برگزار خواهد شد. داروغه‌زاده دوره پیشین نیز دبیری جشنواره را عهده‌دار بوده است.
هیئت انتخاب
دبیر جشنواره طی احکامی «احمد امینی»، «محمدعلی حسین نژاد»، «حسن خجسته»، «شاهرخ دولکو»، «بهروز شعیبی»، «حسین کرمی» و «رضا مقصودی» را به‌عنوان اعضای هیئت انتخاب این دوره جشنواره منصوب کرد. افرادی‌که برخلاف استاندارد‌های رایج در جشنواره‌های سینمایی که افرادی با فعالیت درخشان به‌عنوان داور یا هیئت انتخاب به کار گرفته می‌شوند، اغلب از ناموفق‌های سینما طی سال‌های اخیر هستند که به دلیل روابط مناسب با دبیر جشنواره و یا دولت یازدهم و دوازدهم انتخاب شده‌اند که این موضوع انتقاد بسیاری از کارشناسان را نیز برانگیخت.
عدم ارائه فیلم به جشنواره؛ سیاستی جدید یا...
مهم‌ترین حاشیه قبل از شروع جشنواره شاید بیرون کشیدن و یا فیلم ندادن برخی از فیلم‌سازان به جشنواره فجر ۹۷ بود. امری که در ابتدا به پیشنهاد کمال تبریزی در حاشیه اکران فیلم «مارموز» صورت گرفت. او به هم‌صنفان خودش پیشنهاد کرد فیلم‌هایی که موضوعات حساسی دارند را به جشنواره نداده و مستقیماً آن را به چرخه اکران بیاورند چراکه افرادی با تماشای فیلم در جشنواره می‌توانند موانعی برای اکران عمومی اثر ایجاد کنند. بعدازاین مصاحبه، تعدادی از کارگردانان فیلم خود را به بهانه‌های مختلف به جشنواره ارائه نکردند. در این میان می‌توان به فیلم‌های «زندانی‌ها» ده‌نمکی، «ژن خوک» سعید سهیلی، «رحمان ۱۴۰۰» منوچهر هادی، «قانون مورفی» و... اشاره کرد که پیش‌بینی هم می‌شد که از محتوای جنجال‌برانگیزی برخوردار باشند. نکته مهم در این خصوص آن است که با ازسرگیری چنین روندی به‌تدریج جشنواره فجر ویترین کوچک‌تری را برای عرضه خواهد داشت و از جایگاه مهمی که اکنون در میان مردم و سینماگران دارد فاصله خواهد گرفت. امری که می‌تواند منجر به پررنگ شدن جشن‌های موازی، چون جشن خانه سینما یا جشن انجمن منتقدان شود. به نظر می‌رسد این روند با کمک دولت سال‌به‌سال پررنگ‌تر و مهم‌تر می‌شود. در این راستا می‌توان به سیاست‌های مهم سازمان سینماییِ دولت تدبیر و امید در این چند سال تصدی‌گری سینما اشاراتی داشت؛ موضوعاتی از قبیل جداسازی و تفکیک بخش‌های ملی و جهانی جشنواره از یکدیگر، کاهش بخش‌های جشنواره ازجمله بخش «چشم‌انداز سینمای ایران» و یا «فیلم‌های خارج از مسابقه»، حذف فیلم‌های اول در یک دوره از جشنواره و جداسازی سینمای سینماگران از اهالی رسانه‌ها و... مسائل مهمی است که جشنواره فیلم فجر را طی سال‌های اخیر بسیار کمرنگ، خنثی و یخ‌زده کرده است.
جشنواره فجر ویترین سالانه سینمای ایران
یکی از ظرفیت‌های نادیده گرفته‌شده جشنواره، فرصت خوب و مغتنمی است که آثار تازه تولیدشده سینمای ایران در این رویداد اکران شده، بررسی شوند و تکلیف یک سال سینمای کشور روشن شود. البته این اتفاق سال‌های پیش در سینمای کشور رخ می‌داد و با اکران گسترده نزدیک به ۶۰ اثر سینمایی در ایام جشنواره به‌نوعی تکلیف کارشناسان و منتقدان و اهالی رسانه، سرمایه‌گذاران، سینما داران و پخش‌کنندگان با یک سال سینما روشن می‌شد، اما با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید سیاست مدیران سینمایی جشنواره فیلم فجر را رو به نزول و افول جدی برد و آن‌ها با حذف بسیاری از بخش‌ها ازجمله بخش فیلم‌های خارج از مسابقه، نگاه نو و... این رویداد را به سمت کوچک و خنثی‌سازی سوق دادند. قطعاً مضامین فیلم‌های هر دوره بازتاب شرایط اجتماعی حاکم در آن دوره است. به‌ویژه در دیدگاه نظریه‌پردازان بازتاب برای نفوذ به لایه‌های درون یک جامعه هیچ‌چیز به‌اندازه بررسی و تحلیل فیلم‌هایی که در آن جامعه تولید و نمایش داده می‌شوند، ارزشمند نیست. اصولاً فقدان یک آیین‌نامه جامع در جشنواره فیلم فجر باعث شده تا این رویداد مهم سینمایی همه‌ساله با تغییر دبیران دستخوش تغییرات سلیقه‌ای شود. حذف و اضافه شدن بخش‌های جشنواره، افزایش و کاهش چشمگیر تعداد فیلم‌های حاضر در این رویداد، حضور یا عدم حضور فیلم‌های کوتاه، مستند و انیمیشن، دوپاره شدن بخش‌های ملی و جهانی این رویداد سینمایی و... ازجمله تغییراتی است که اعتبار جشنواره را مخدوش کرده است.
بازگشت نگاه‌نو به جشنواره
بعد از انتقادات فراوانی که نسبت به حذف بخش نگاه‌نو از جشنواره در سال گذشته مطرح شد، این‌بار داروغه‌زاده تصمیم به بازگرداندن آن به جشنواره گرفت و سرانجام پس از گذشت روز‌ها و دریکی از دیرترین تاریخ‌های اعلام نتایج هیئت انتخاب، اسامی فیلم‌های بخش «نگاه نو» سی و هفتمین جشنواره ملی فیلم فجر که به تجربه اول فیلم بلند کارگردانان با پروانه ساخت سینمایی اختصاص دارد معرفی شد. فیلم‌های «پالتو شتری» / کارگردان: مهدی علی‌میرزایی/ تهیه‌کننده: مجید شیخ‌انصاری، «جان‌دار» / کارگردان: حسین امیری‌دوماری و پدرام پورامیری/ تهیه‌کننده: کامران مجیدی، «حمال طلا» / کارگردان: تورج اصلانی/ تهیه‌کننده: منصور سهراب‌پور، «دیدن این فیلم جرم است!» / کارگردان: رضا زهتابچیان/ تهیه‌کننده: محمد حمزه‌زاده، «روز‌های نارنجی» / کارگردان: آرش لاهوتی/ تهیه‌کننده: علیرضا قاسمخان، «زهر مار» / کارگردان: سید جواد رضویان/ تهیه‌کننده: جواد نوروزبیگی، «سونامی» / کارگردان: میلاد صدرعاملی/ تهیه‌کننده: علی سرتیپی، «مسخره‌باز» / کارگردان: همایون غنی‌زاده/ تهیه‌کننده: علی مصفا، «معکوس» / کارگردان: پولاد کیمیایی/ تهیه‌کننده: مسعود کیمیایی، «یلدا» / کارگردان: مسعود بخشی/ تهیه‌کننده: علی مصفا آثاری هستند که در این بخش به نمایش درمی‌آیند. بلافاصله بعد از اعلام این لیست نام "مسعود بخشی" کارگردان فیلم موهن «یک خانواده محترم» به‌شدت خودنمایی کرد. جالب است که این کارگردان به خاطر ساخت چنین فیلمی نهتنها عذرخواهی نکرده و توبیخ نمی‌شود بلکه فیلم جدیدی با مجوز می‌سازد و در جشنواره فجر نیز شرکت می‌کند. شاید این موضوع با حضور پررنگ و عجیب «محمد آفریده» تهیه‌کننده همین فیلم موهن در نقش مدیران سایه و در جشنواره‌های مختلف بی‌ربط نباشد! از سوی دیگر فیلم ارزشی «منطقه پروازممنوع» در شرایطی که دستِ سینما و جشنواره از این آثار خالی است، در لیست آثار مسابقه فیلم‌های اول حضور ندارد که بسیار جای تأمل دارد. نکته دیگر آنکه به گواه بسیاری از کارشناسان تخلفات فراوانی صورت گرفته چراکه فیلم‌های «تورج اصلانی» و همین آقای بخشی، فیلم‌های دوم‌شان محسوب می‌شود، اما بنا به اعلام روابط عمومی سازمان سینمایی فیلم‌های قبلی این دو کارگردان دارای پروانه ساخت ویدیویی و یا تولید سیما بوده است و فیلم‌های اخیرشان اولین تجربه بلند سینمایی آن‌ها محسوب می‌شود.
ضمن آنکه طبق اعلام روابط عمومی جشنواره «محمد آفریده»، «حبیب احمدزاده»، «آیدا پناهنده»، «سعید سهیلی» و «مازیار میری» ۱۰ فیلم بخش نگاه نو، ۵ فیلم مستند و ۴ فیلم کوتاه این دوره را برای انتخاب بهترین فیلم داوری خواهند کرد. چینش طیفی افراد حاضر در داوری این بخش نیز جالب است. از جانب جبهه فرهنگی انقلاب تنها نام «حبیب احمدزاده» دیده می‌شود درحالی‌که دیگر داوران انتخابی از افراد شاخص جریان غیرهم‌سو هستند. به‌واقع جای سؤال است که فردی، چون آفریده در میان این اشخاص چه می‌کند؟! او بعد از یک دوره بیکاری به‌واسطه ساخت فیلم ضد ایرانی «یک خانواده محترم»، حالا در آستانه ۴۰ سالگی انقلاب، نسل نوی سینمای ایران را داوری می‌کند. این اتفاق چه از بدسلیقگی دست‌اندرکاران جشنواره فجر باشد و چه محکی برای کم شدن حساسیت‌ها برای بازگرداندن او تفاوتی ندارد. البته مشکل آفریده تنها محدود به ساخت فیلم موهن «یک خانواده محترم» با بودجه دولتی نشده و اشکالات قابل‌توجه دیگری نیز وجود داشت مثل هزینه کردن بیت‌المال برای فربه کردن طیفی از مستندسازان روشنفکر که هیچ نسبتی با اهداف کشور و مردم نداشتند و حتی در مواردی هم متضاد آن فیلم می‌ساختند. اصل ماجرا این است که تهیه‌کننده یک فیلم صریح ضد ایرانی در آستانه ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی در جشنواره فجر انقلاب، داور فیلم‌سازان جوان و کارگردانان آینده کشور است.
سودای سیمرغ
در ادامه نیز فیلم‌های بخش سودای سیمرغ جشنواره سی‌وهفتم معرفی شدند.
آثار انیمیشن:
«آخرین داستان» اشکان رهگذر، «بنیامین» محسن عنایتی، «شب آفتابی» علی مدنی
سودای سیمرغ:
«آشفتگی» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی فریدون جیرانی، «ایده اصلی» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی آزیتا موگویی، «بنفشه آفریقایی» به تهیه‌کنندگی علیرضا شجاع نوری و کارگردانی مونا زندی حقیقی، «بیست‌وسه نفر» به تهیه‌کنندگی مجتبی فرآورده و کارگردانی مهدی جعفری، «پالتو شتری» به تهیه‌کنندگی مجید شیخ انصاری و کارگردانی مهدی علی‌میرزایی، «تیغ و ترمه» به تهیه‌کنندگی علی قائم‌مقامی و کارگردانی کیومرث پوراحمد، «جمشیدیه» به تهیه‌کنندگی محمدصادق آذین و کارگردانی یلدا جبلی، «خون خدا» به تهیه‌کنندگی سیاوش حقیقی و کارگردانی مرتضی علی عباس میرزایی، «درخونگاه» به تهیه‌کنندگی منصور سهراب پور و کارگردانی سیاوش اسعدی، «سال دوم دانشکده من» به تهیه‌کنندگی مسعود ردایی و کارگردانی رسول صدرعاملی، «سرخپوست» به تهیه‌کنندگی مجید مطلبی و کارگردانی نیما جاویدی، «سمفونی نهم» به تهیه‌کنندگی زینب تقوایی و کارگردانی محمدرضا هنرمند، «شبی که ماه کامل شد» به تهیه‌کنندگی محمدحسین قاسمی و کارگردانی نرگس آبیار، «طلا» به تهیه‌کنندگی رامبد جوان و محمدحسین شایسته و کارگردانی پرویز شهبازی، «غلامرضا تختی» به تهیه‌کنندگی سعید ملکان و کارگردانی بهرام توکلی، «قسم» به تهیه‌کنندگی جلیل شعبانی و کارگردانی محسن تنابنده، «قصر شیرین» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی رضا میرکریمی، «ماجرای نیمروز ۲: رد خون» به تهیه‌کنندگی محمود رضوی و کارگردانی محمدحسین مهدویان، «متری شش و نیم» به تهیه‌کنندگی سید جمال ساداتیان و کارگردانی سعید روستایی، «مردی بدون سایه» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی علیرضا رئیسیان، «مسخره‌باز» به تهیه‌کنندگی علی مصفا و کارگردانی همایون غنی زاده، «ناگهان درخت» به تهیه‌کنندگی پیمان معادی و کارگردانی صفی یزدانیان
ضمناً فیلم‌های مستند «بهارستان خانه ملت» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی بابک بهداد، «تمام چیز‌هایی که جایشان خالی است» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی زینب تبریزی، «خانه‌ای برای تو» به تهیه‌کنندگی مهدی شا محمدی و کارگردانی مهدی بخشی مقدم، «دلبند» به تهیه‌کنندگی الهه نوبخت و کارگردانی یاسر طالبی، «نت‌های مسی یک رؤیا» به تهیه‌کنندگی مرتضی شعبانی و کارگردانی رضا فرهمند نیز در بخش مستند جشنواره حضور دارند.
هیئت‌داوران این بخش نیز متشکل از «محمد احسانی»، «محمدعلی باشه آهنگر»، «محمد بزرگ‌نیا»، «مهرزاد دانش»، «پوران درخشنده»، «ریما رامین‌فر» و «محمود کلاری» است.
در ترکیب این هیئت داوری نیز باید گفت با توجه به نحوه چینش افراد به نظر می‌رسد ترکیب داوران بیشتر از آنکه سینمایی باشند، سفارش‌شده وزارت ارشادند و این ترکیب نسبت به دوران گذشته شدیدا احساس می‌شود.
نگاهی آماری به فیلم‌های جشنواره سی‌وهفتم
در این میان با نگاهی کلی و گذرا به فیلم‌های جشنواره سی و هفتم باید گفت: «مهرداد صدیقیان» با حضور در ۴ فیلم سینمایی «ایده اصلی»، «سمفونی نهم»، «طلا» و «سونامی» پرکارترین بازیگر این دوره از جشنواره است. «علی مصفا» با ۲ فیلم «مسخره‌باز» و «یلدا» پرکارترین تهیه‌کننده این دوره از جشنواره است. «آرش آقا بیک» در بخش طراحی جلوه‌های ویژه مانند سال‌های گذشته رکورددار است؛ آقا بیک با طراحی جلوه‌های ویژه ۱۱ فیلم سینمایی که ۹ فیلم آن در بخش سودای سیمرغ و ۲ فیلم در بخش نگاه نو است حضوری جدی در فجر سی و هفتم دارد. «هومن بهمنش» نیز با فیلم‌برداری ۵ فیلم سینمایی رکورددار پرکارترین فیلم‌بردار این دوره از جشنواره است.
فیلم‌های جبهه فرهنگی انقلاب
به نظر می‌رسد تنها فیلم‌های «بنیامین»، «ماجرای نیمروز ۲؛ رد خون»، «بیست‌وسه نفر» و احتمالاً «شبی که ماه کامل شد» در جبهه فرهنگی انقلاب قرار دارند و مابقی آثار در طیف دیگری تعریف می‌شوند.
نکوداشت و بزرگداشت‌های جشنواره
طبق اعلام ستاد خبری سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر، «ابراهیم حقیقی» طراح و مدیر هنری، «عزیز الله حمید نژاد» کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس، «خسرو خسروشاهی» صداپیشه، «عباس گنجوی» تدوینگر و «فاطمه معتمدآریا» بازیگر، پنج سینماگری هستند که در سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر مراسم بزرگداشتی برای آنان برگزار می‌شود. همچنین در مراسم افتتاحیه به یاد «عزت‌الله انتظامی» مراسم نکوداشتی برپا خواهد شد. همچنین مراسم افتتاحیه جشنواره سه‌شنبه‌شب، نهم بهمن‌ماه در پردیس تئاتر تهران برگزار خواهد شد. «کیارش اسدی زاده» کارگردان مراسم افتتاحیه و «منصور ضابطیان» مجری مراسم است. همچنین مراسم اختتامیه نیز دوشنبه بیست و دوم بهمن‌ماه در برج میلاد برگزار می‌شود و «احد صادقی» کارگردان این مراسم است. اجرای مراسم اختتامیه را «محمدرضا شهیدی فر» بر عهده دارد. واقعاً جای سؤال است که چرا در آستانه چهل‌سالگی انقلاب خبری از نکوداشت برای فیلم‌سازان انقلابی، چون «سید ضیاءالدین دری»، «یدالله صمدی» و... نیست؟! و یا در بزرگداشت‌ها بهتر نبود از دلسوزان و فعالان سینمایی انقلاب نیز تجلیل به عمل می‌آمد؟! این موضوعاتت گواه دیگری بر این موضوع است که دولت تماماً توجه خود را به طیف خاصی از سینما معطوف کرده و جبهه فرهنگی انقلاب را در حاشیه قرار داده است. چهل‌سالگی انقلاب بهترین فرصت بود تا دولت، رنگ و بوی انقلابی را به جشنواره فجر دهد.
ضمن آنکه طبق اعلام مسعود نجفی مدیر روابط عمومی جشنواره به مناسبت ایام فاطمیه، جشنواره روز‌های ۱۹ و ۲۰ بهمن تعطیل خواهد بود. ازاین‌رو جشنواره دو روز زودتر و در تاریخ دهم بهمن‌ماه شروع خواهد شد
بی‌توجهی به چهل سالگی انقلاب
بعد از اعلام برنامه‌های اصلی و فرعی جشنواره شامل بزرگداشت‌ها و نکوداشت‌ها نکته مهمی، چون بی‌توجهی به چهل‌سالگی انقلاب به‌شدت نمایان بود و تعجب و اعتراض بسیاری از کارشناسان را برانگیخت. جشنواره فیلم فجر علیرغم اینکه از عنوان «فجر» برخوردار است و به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی هم‌زمان با ایام مبارک دهه فجر برگزار می‌شود، اما معمولاً در محتوا و شیوه برگزاری، قرابت چندانی با این عنوان و مناسبت ندارد اما امسال با توجه به اینکه در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب قرار داریم، انتظار می‌رود که بزرگ‌ترین گردهمایی سینمایی که از قضا با بودجه دولتی نیز برگزار می‌شود، در توجه به انقلاب متفاوت عمل کند. در این مورد نهتنها هیچ حرکت یا ویژه‌برنامه‌ای برای این مناسبت در نظر گرفته نشده که تعداد فیلم‌های برخوردار از مضامین انقلابی در این دوره از جشنواره فجر نیز بسیار ناچیز است. این در حالی است که بر اثر سیاست‌گذاری غلط وزارت ارشاد و جشنواره فیلم فجر، تعداد قابل‌توجهی از آثار این دوره از جشنواره، با هزینه یک سرمایه‌دار و با مضامین سیاه و شبه‌روشنفکرانه ساخته‌شده‌اند و به نمایش درخواهند آمد.
سیمرغ‌ها از امارات به پرواز درمی آیند!
در آستانه سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر، در خبری عجیب اعلام شد که مدیر اجرایی جشنواره فیلم فجر گفته است، سیمرغ‌های بلورین یا به عبارت بهتر شیشه‌ای از دبی وارد کشور شده و هرکدام از آن‌ها ۳ میلیون تومان هزینه داشته است! این سیمرغ‌ها نهایتاً قرار است به‌عنوان یادبود و تقدیر دست‌به‌دست و به برگزیدگان جشنواره اهدا شود. عجیب است که ازنظر مسئولان برگزاری سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر، امکان ساخت سیمرغ باکیفیت در داخل کشور وجود نداشته و فقط اماراتی‌ها می‌توانستند سیمرغ مدنظرشان را بسازند. این در حالی است که مسئولان برای پرداخت هزینه‌های گزاف تولید و ترخیص این سیمرغ‌ها نیز هیچ دغدغه‌ای نداشته‌اند! «عزت‌الله علیزاده» مدیر اجرایی جشنواره گفت: «متأسفانه امکان تولید سیمرغ‌های جشنواره با کیفیت مدنظر ما در داخل کشور وجود ندارد و به همین دلیل کار ساخت سیمرغ‌ها را به یک کارگاه کریستال‌سازی در دربی سفارش داده‌ایم.» این هزینه‌ها در حالی برای ساخت این نماد‌های جشنواره فیلم فجر صرف می‌شود که پیش‌ازاین مسئولین جشنواره و حتی سازمان سینمایی هم اشاره‌کرده بودند امسال با مشکلات عدیده مالی مواجه هستند و باید صرفه‌جویی کنیم. افشای این مسئله موجی از انتقادات را در میان کارشناسان فرهنگی و حتی مردم در فضای مجازی به راه انداخت و سؤالاتی را در اذهان عمومی ایجاد کرد. به نظر می‌رسد حک طرح سیمرغ در داخل کریستال با دستگاه لیزر سه‌بعدی انجام می‌شود که مدت ۸ سال است که این دستگاه‌ها در داخل کشور وجود دارد و سفارش کار می‌گیرد. فقط کریستال‌ها باید از خارج از کشور وارد شود که با احتساب قیمت جدید دلار، نهایتاً هر کریستال ۱۰۰ هزار تومان خواهد شد. هزینه حک با دستگاه لیزر با تراکم بالا که با آن‌یک تندیس تمیز و کیفی ساخته شود نیز ۲۰۰ هزار تومان می‌شود و هزینه نهایی این سیمرغ با پایه‌اش ۵۰۰ هزار تومان تمام خواهد شد. حال باید دید در سال تولید ملی و حمایت از کالای ایرانی که قرار است انقلاب اسلامی جشن چهل‌سالگی خودش را برپا کند، اصرار مدیران برای خارج کردن ارز در این شرایط بحرانی از کشور برای چیست؟!
رویکرد دولت تدبیر و امید در جشنواره از ابتدا تا کنون
مسئولان سازمان سینمایی دولت دوازدهم همواره در آستانه برگزاری جشنواره دم از کاهش هزینه‌ها می‌زنند درحالی‌که برای بسیاری از اهالی رسانه و منتقدان و سینماگران مشخص‌شده که بهانه کاهش هزینه‌ها تنها یک دلیل غیرموجه برای کمرنگ کردن و خنثی‌سازی مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور است. چه‌بسا با دوپاره کردن و جداسازی بخش‌های ملی و جهانی جشنواره که مورد اعتراض و انتقاد بخش کثیری از اهالی سینما و رسانه ازجمله کانون کارگردانان سینما، اتحادیه تهیه کنندگان، انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران و... قرارگرفته، عملاً بودجه‌های کلانی صرف دورهمی جشنواره جهانی فجر می‌شود و هزینه کردی حدوداً دو برابری برای جشنواره فیلم فجر متحمل می‌شود. مهم‌ترین اتفاق این سال‌ها آن است که متأسفانه در محتوا و مضامین فیلم‌ها هم نام و نشانی از انقلاب اسلامی که جشنواره فیلم فجر برآمده از آن است دیده نمی‌شود! یعنی در فرآیند مدیریتی سینمای کشور بی‌رونق کردن محتوایی و نرم‌افزاری روی‌داده که در جشنواره متجلی می‌شود و حال نیز اتفاقاتی روی می‌دهد که بخش فیزیکی و سخت‌افزاری آن را هم بی‌رونق کند. یکی از این نمونه اتفاقات و تصمیم‌گیری عجیب انتخاب یک پردیس تئاتر نه‌چندان مطرح و دورافتاده برای برگزاری مراسم افتتاحیه جشنواره است! به نظر می‌رسد ایجاد سیاست‌های انگیزشی در جشنواره فیلم فجر می‌تواند به‌مثابه یک راهکار برای تحول جشنواره و رشد و ارتقای آن نزد اهالی سینما باشد؛ اتفاقی که در سال‌های اخیر نشانی از آن در جشنواره دیده نمی‌شد. شاید دادن اولویت اکران نوروز به فیلم‌های برتر جشنواره می‌تواند انگیزه لازم را برای سینماگران به‌منظور حضور پرشور در جشنواره فراهم سازد. موضوعی که به نظر می‌رسد داروغه‌زاده نیز بر آن نظر مثبت دارد و با اظهارنظری هرچند مختصر در این خصوص صدای بازاری‌سازان و کاسبان سینما را درآورده است. تا جایی که داوودی کارگردان فیلم مبتذل «هزارپا» می‌گوید: «اولویت دادن اکران نوروز به فیلم‌های جشنواره، تصمیمی احساسی است و مدیران باید از این رفتار‌های احساسی فاصله بگیرند و سعی کنند رفتار‌های منطقی و باقاعده بروز دهند!» به نظر می‌رسد با این کار، به‌جای حرکتی سلبی، حرکتی ایجابی به وجود آمده که باعث رونق و رشد جشنواره فیلم فجر می‌شود. حرکتی که به نظر می‌رسد با بسط آن و اختصاص کلیه زمان‌های طلایی اکران به فیلم‌های متقاضی شرکت در جشنواره فیلم فجر می‌تواند کامل شود.
هیئت انتخاب
دبیر جشنواره طی احکامی «احمد امینی»، «محمدعلی حسین نژاد»، «حسن خجسته»، «شاهرخ دولکو»، «بهروز شعیبی»، «حسین کرمی» و «رضا مقصودی» را به‌عنوان اعضای هیئت انتخاب این دوره جشنواره منصوب کرد. افرادی‌که برخلاف استاندارد‌های رایج در جشنواره‌های سینمایی که افرادی با فعالیت درخشان به‌عنوان داور یا هیئت انتخاب به کار گرفته می‌شوند، اغلب از ناموفق‌های سینما طی سال‌های اخیر هستند که به دلیل روابط مناسب با دبیر جشنواره و یا دولت یازدهم و دوازدهم انتخاب شده‌اند که این موضوع انتقاد بسیاری از کارشناسان را نیز برانگیخت.
عدم ارائه فیلم به جشنواره؛ سیاستی جدید یا...
مهم‌ترین حاشیه قبل از شروع جشنواره شاید بیرون کشیدن و یا فیلم ندادن برخی از فیلم‌سازان به جشنواره فجر ۹۷ بود. امری که در ابتدا به پیشنهاد کمال تبریزی در حاشیه اکران فیلم «مارموز» صورت گرفت. او به هم‌صنفان خودش پیشنهاد کرد فیلم‌هایی که موضوعات حساسی دارند را به جشنواره نداده و مستقیماً آن را به چرخه اکران بیاورند چراکه افرادی با تماشای فیلم در جشنواره می‌توانند موانعی برای اکران عمومی اثر ایجاد کنند. بعدازاین مصاحبه، تعدادی از کارگردانان فیلم خود را به بهانه‌های مختلف به جشنواره ارائه نکردند. در این میان می‌توان به فیلم‌های «زندانی‌ها» ده‌نمکی، «ژن خوک» سعید سهیلی، «رحمان ۱۴۰۰» منوچهر هادی، «قانون مورفی» و... اشاره کرد که پیش‌بینی هم می‌شد که از محتوای جنجال‌برانگیزی برخوردار باشند. نکته مهم در این خصوص آن است که با ازسرگیری چنین روندی به‌تدریج جشنواره فجر ویترین کوچک‌تری را برای عرضه خواهد داشت و از جایگاه مهمی که اکنون در میان مردم و سینماگران دارد فاصله خواهد گرفت. امری که می‌تواند منجر به پررنگ شدن جشن‌های موازی، چون جشن خانه سینما یا جشن انجمن منتقدان شود. به نظر می‌رسد این روند با کمک دولت سال‌به‌سال پررنگ‌تر و مهم‌تر می‌شود. در این راستا می‌توان به سیاست‌های مهم سازمان سینماییِ دولت تدبیر و امید در این چند سال تصدی‌گری سینما اشاراتی داشت؛ موضوعاتی از قبیل جداسازی و تفکیک بخش‌های ملی و جهانی جشنواره از یکدیگر، کاهش بخش‌های جشنواره ازجمله بخش «چشم‌انداز سینمای ایران» و یا «فیلم‌های خارج از مسابقه»، حذف فیلم‌های اول در یک دوره از جشنواره و جداسازی سینمای سینماگران از اهالی رسانه‌ها و... مسائل مهمی است که جشنواره فیلم فجر را طی سال‌های اخیر بسیار کمرنگ، خنثی و یخ‌زده کرده است.
جشنواره فجر ویترین سالانه سینمای ایران
یکی از ظرفیت‌های نادیده گرفته‌شده جشنواره، فرصت خوب و مغتنمی است که آثار تازه تولیدشده سینمای ایران در این رویداد اکران شده، بررسی شوند و تکلیف یک سال سینمای کشور روشن شود. البته این اتفاق سال‌های پیش در سینمای کشور رخ می‌داد و با اکران گسترده نزدیک به ۶۰ اثر سینمایی در ایام جشنواره به‌نوعی تکلیف کارشناسان و منتقدان و اهالی رسانه، سرمایه‌گذاران، سینما داران و پخش‌کنندگان با یک سال سینما روشن می‌شد، اما با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید سیاست مدیران سینمایی جشنواره فیلم فجر را رو به نزول و افول جدی برد و آن‌ها با حذف بسیاری از بخش‌ها ازجمله بخش فیلم‌های خارج از مسابقه، نگاه نو و... این رویداد را به سمت کوچک و خنثی‌سازی سوق دادند. قطعاً مضامین فیلم‌های هر دوره بازتاب شرایط اجتماعی حاکم در آن دوره است. به‌ویژه در دیدگاه نظریه‌پردازان بازتاب برای نفوذ به لایه‌های درون یک جامعه هیچ‌چیز به‌اندازه بررسی و تحلیل فیلم‌هایی که در آن جامعه تولید و نمایش داده می‌شوند، ارزشمند نیست. اصولاً فقدان یک آیین‌نامه جامع در جشنواره فیلم فجر باعث شده تا این رویداد مهم سینمایی همه‌ساله با تغییر دبیران دستخوش تغییرات سلیقه‌ای شود. حذف و اضافه شدن بخش‌های جشنواره، افزایش و کاهش چشمگیر تعداد فیلم‌های حاضر در این رویداد، حضور یا عدم حضور فیلم‌های کوتاه، مستند و انیمیشن، دوپاره شدن بخش‌های ملی و جهانی این رویداد سینمایی و... ازجمله تغییراتی است که اعتبار جشنواره را مخدوش کرده است.
بازگشت نگاه‌نو به جشنواره
بعد از انتقادات فراوانی که نسبت به حذف بخش نگاه‌نو از جشنواره در سال گذشته مطرح شد، این‌بار داروغه‌زاده تصمیم به بازگرداندن آن به جشنواره گرفت و سرانجام پس از گذشت روز‌ها و دریکی از دیرترین تاریخ‌های اعلام نتایج هیئت انتخاب، اسامی فیلم‌های بخش «نگاه نو» سی و هفتمین جشنواره ملی فیلم فجر که به تجربه اول فیلم بلند کارگردانان با پروانه ساخت سینمایی اختصاص دارد معرفی شد. فیلم‌های «پالتو شتری» / کارگردان: مهدی علی‌میرزایی/ تهیه‌کننده: مجید شیخ‌انصاری، «جان‌دار» / کارگردان: حسین امیری‌دوماری و پدرام پورامیری/ تهیه‌کننده: کامران مجیدی، «حمال طلا» / کارگردان: تورج اصلانی/ تهیه‌کننده: منصور سهراب‌پور، «دیدن این فیلم جرم است!» / کارگردان: رضا زهتابچیان/ تهیه‌کننده: محمد حمزه‌زاده، «روز‌های نارنجی» / کارگردان: آرش لاهوتی/ تهیه‌کننده: علیرضا قاسمخان، «زهر مار» / کارگردان: سید جواد رضویان/ تهیه‌کننده: جواد نوروزبیگی، «سونامی» / کارگردان: میلاد صدرعاملی/ تهیه‌کننده: علی سرتیپی، «مسخره‌باز» / کارگردان: همایون غنی‌زاده/ تهیه‌کننده: علی مصفا، «معکوس» / کارگردان: پولاد کیمیایی/ تهیه‌کننده: مسعود کیمیایی، «یلدا» / کارگردان: مسعود بخشی/ تهیه‌کننده: علی مصفا آثاری هستند که در این بخش به نمایش درمی‌آیند. بلافاصله بعد از اعلام این لیست نام "مسعود بخشی" کارگردان فیلم موهن «یک خانواده محترم» به‌شدت خودنمایی کرد. جالب است که این کارگردان به خاطر ساخت چنین فیلمی نهتنها عذرخواهی نکرده و توبیخ نمی‌شود بلکه فیلم جدیدی با مجوز می‌سازد و در جشنواره فجر نیز شرکت می‌کند. شاید این موضوع با حضور پررنگ و عجیب «محمد آفریده» تهیه‌کننده همین فیلم موهن در نقش مدیران سایه و در جشنواره‌های مختلف بی‌ربط نباشد! از سوی دیگر فیلم ارزشی «منطقه پروازممنوع» در شرایطی که دستِ سینما و جشنواره از این آثار خالی است، در لیست آثار مسابقه فیلم‌های اول حضور ندارد که بسیار جای تأمل دارد. نکته دیگر آنکه به گواه بسیاری از کارشناسان تخلفات فراوانی صورت گرفته چراکه فیلم‌های «تورج اصلانی» و همین آقای بخشی، فیلم‌های دوم‌شان محسوب می‌شود، اما بنا به اعلام روابط عمومی سازمان سینمایی فیلم‌های قبلی این دو کارگردان دارای پروانه ساخت ویدیویی و یا تولید سیما بوده است و فیلم‌های اخیرشان اولین تجربه بلند سینمایی آن‌ها محسوب می‌شود.
ضمن آنکه طبق اعلام روابط عمومی جشنواره «محمد آفریده»، «حبیب احمدزاده»، «آیدا پناهنده»، «سعید سهیلی» و «مازیار میری» ۱۰ فیلم بخش نگاه نو، ۵ فیلم مستند و ۴ فیلم کوتاه این دوره را برای انتخاب بهترین فیلم داوری خواهند کرد. چینش طیفی افراد حاضر در داوری این بخش نیز جالب است. از جانب جبهه فرهنگی انقلاب تنها نام «حبیب احمدزاده» دیده می‌شود درحالی‌که دیگر داوران انتخابی از افراد شاخص جریان غیرهم‌سو هستند. به‌واقع جای سؤال است که فردی، چون آفریده در میان این اشخاص چه می‌کند؟! او بعد از یک دوره بیکاری به‌واسطه ساخت فیلم ضد ایرانی «یک خانواده محترم»، حالا در آستانه ۴۰ سالگی انقلاب، نسل نوی سینمای ایران را داوری می‌کند. این اتفاق چه از بدسلیقگی دست‌اندرکاران جشنواره فجر باشد و چه محکی برای کم شدن حساسیت‌ها برای بازگرداندن او تفاوتی ندارد. البته مشکل آفریده تنها محدود به ساخت فیلم موهن «یک خانواده محترم» با بودجه دولتی نشده و اشکالات قابل‌توجه دیگری نیز وجود داشت مثل هزینه کردن بیت‌المال برای فربه کردن طیفی از مستندسازان روشنفکر که هیچ نسبتی با اهداف کشور و مردم نداشتند و حتی در مواردی هم متضاد آن فیلم می‌ساختند. اصل ماجرا این است که تهیه‌کننده یک فیلم صریح ضد ایرانی در آستانه ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی در جشنواره فجر انقلاب، داور فیلم‌سازان جوان و کارگردانان آینده کشور است.
سودای سیمرغ
در ادامه نیز فیلم‌های بخش سودای سیمرغ جشنواره سی‌وهفتم معرفی شدند.
آثار انیمیشن:
«آخرین داستان» اشکان رهگذر، «بنیامین» محسن عنایتی، «شب آفتابی» علی مدنی
سودای سیمرغ:
«آشفتگی» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی فریدون جیرانی، «ایده اصلی» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی آزیتا موگویی، «بنفشه آفریقایی» به تهیه‌کنندگی علیرضا شجاع نوری و کارگردانی مونا زندی حقیقی، «بیست‌وسه نفر» به تهیه‌کنندگی مجتبی فرآورده و کارگردانی مهدی جعفری، «پالتو شتری» به تهیه‌کنندگی مجید شیخ انصاری و کارگردانی مهدی علی‌میرزایی، «تیغ و ترمه» به تهیه‌کنندگی علی قائم‌مقامی و کارگردانی کیومرث پوراحمد، «جمشیدیه» به تهیه‌کنندگی محمدصادق آذین و کارگردانی یلدا جبلی، «خون خدا» به تهیه‌کنندگی سیاوش حقیقی و کارگردانی مرتضی علی عباس میرزایی، «درخونگاه» به تهیه‌کنندگی منصور سهراب پور و کارگردانی سیاوش اسعدی، «سال دوم دانشکده من» به تهیه‌کنندگی مسعود ردایی و کارگردانی رسول صدرعاملی، «سرخپوست» به تهیه‌کنندگی مجید مطلبی و کارگردانی نیما جاویدی، «سمفونی نهم» به تهیه‌کنندگی زینب تقوایی و کارگردانی محمدرضا هنرمند، «شبی که ماه کامل شد» به تهیه‌کنندگی محمدحسین قاسمی و کارگردانی نرگس آبیار، «طلا» به تهیه‌کنندگی رامبد جوان و محمدحسین شایسته و کارگردانی پرویز شهبازی، «غلامرضا تختی» به تهیه‌کنندگی سعید ملکان و کارگردانی بهرام توکلی، «قسم» به تهیه‌کنندگی جلیل شعبانی و کارگردانی محسن تنابنده، «قصر شیرین» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی رضا میرکریمی، «ماجرای نیمروز ۲: رد خون» به تهیه‌کنندگی محمود رضوی و کارگردانی محمدحسین مهدویان، «متری شش و نیم» به تهیه‌کنندگی سید جمال ساداتیان و کارگردانی سعید روستایی، «مردی بدون سایه» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی علیرضا رئیسیان، «مسخره‌باز» به تهیه‌کنندگی علی مصفا و کارگردانی همایون غنی زاده، «ناگهان درخت» به تهیه‌کنندگی پیمان معادی و کارگردانی صفی یزدانیان
ضمناً فیلم‌های مستند «بهارستان خانه ملت» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی بابک بهداد، «تمام چیز‌هایی که جایشان خالی است» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی زینب تبریزی، «خانه‌ای برای تو» به تهیه‌کنندگی مهدی شا محمدی و کارگردانی مهدی بخشی مقدم، «دلبند» به تهیه‌کنندگی الهه نوبخت و کارگردانی یاسر طالبی، «نت‌های مسی یک رؤیا» به تهیه‌کنندگی مرتضی شعبانی و کارگردانی رضا فرهمند نیز در بخش مستند جشنواره حضور دارند.
هیئت‌داوران این بخش نیز متشکل از «محمد احسانی»، «محمدعلی باشه آهنگر»، «محمد بزرگ‌نیا»، «مهرزاد دانش»، «پوران درخشنده»، «ریما رامین‌فر» و «محمود کلاری» است.
در ترکیب این هیئت داوری نیز باید گفت با توجه به نحوه چینش افراد به نظر می‌رسد ترکیب داوران بیشتر از آنکه سینمایی باشند، سفارش‌شده وزارت ارشادند و این ترکیب نسبت به دوران گذشته شدیدا احساس می‌شود.
نگاهی آماری به فیلم‌های جشنواره سی‌وهفتم
در این میان با نگاهی کلی و گذرا به فیلم‌های جشنواره سی و هفتم باید گفت: «مهرداد صدیقیان» با حضور در ۴ فیلم سینمایی «ایده اصلی»، «سمفونی نهم»، «طلا» و «سونامی» پرکارترین بازیگر این دوره از جشنواره است. «علی مصفا» با ۲ فیلم «مسخره‌باز» و «یلدا» پرکارترین تهیه‌کننده این دوره از جشنواره است. «آرش آقا بیک» در بخش طراحی جلوه‌های ویژه مانند سال‌های گذشته رکورددار است؛ آقا بیک با طراحی جلوه‌های ویژه ۱۱ فیلم سینمایی که ۹ فیلم آن در بخش سودای سیمرغ و ۲ فیلم در بخش نگاه نو است حضوری جدی در فجر سی و هفتم دارد. «هومن بهمنش» نیز با فیلم‌برداری ۵ فیلم سینمایی رکورددار پرکارترین فیلم‌بردار این دوره از جشنواره است.
فیلم‌های جبهه فرهنگی انقلاب
به نظر می‌رسد تنها فیلم‌های «بنیامین»، «ماجرای نیمروز ۲؛ رد خون»، «بیست‌وسه نفر» و احتمالاً «شبی که ماه کامل شد» در جبهه فرهنگی انقلاب قرار دارند و مابقی آثار در طیف دیگری تعریف می‌شوند.
نکوداشت و بزرگداشت‌های جشنواره
طبق اعلام ستاد خبری سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر، «ابراهیم حقیقی» طراح و مدیر هنری، «عزیز الله حمید نژاد» کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس، «خسرو خسروشاهی» صداپیشه، «عباس گنجوی» تدوینگر و «فاطمه معتمدآریا» بازیگر، پنج سینماگری هستند که در سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر مراسم بزرگداشتی برای آنان برگزار می‌شود. همچنین در مراسم افتتاحیه به یاد «عزت‌الله انتظامی» مراسم نکوداشتی برپا خواهد شد. همچنین مراسم افتتاحیه جشنواره سه‌شنبه‌شب، نهم بهمن‌ماه در پردیس تئاتر تهران برگزار خواهد شد. «کیارش اسدی زاده» کارگردان مراسم افتتاحیه و «منصور ضابطیان» مجری مراسم است. همچنین مراسم اختتامیه نیز دوشنبه بیست و دوم بهمن‌ماه در برج میلاد برگزار می‌شود و «احد صادقی» کارگردان این مراسم است. اجرای مراسم اختتامیه را «محمدرضا شهیدی فر» بر عهده دارد. واقعاً جای سؤال است که چرا در آستانه چهل‌سالگی انقلاب خبری از نکوداشت برای فیلم‌سازان انقلابی، چون «سید ضیاءالدین دری»، «یدالله صمدی» و... نیست؟! و یا در بزرگداشت‌ها بهتر نبود از دلسوزان و فعالان سینمایی انقلاب نیز تجلیل به عمل می‌آمد؟! این موضوعاتت گواه دیگری بر این موضوع است که دولت تماماً توجه خود را به طیف خاصی از سینما معطوف کرده و جبهه فرهنگی انقلاب را در حاشیه قرار داده است. چهل‌سالگی انقلاب بهترین فرصت بود تا دولت، رنگ و بوی انقلابی را به جشنواره فجر دهد.
ضمن آنکه طبق اعلام مسعود نجفی مدیر روابط عمومی جشنواره به مناسبت ایام فاطمیه، جشنواره روز‌های ۱۹ و ۲۰ بهمن تعطیل خواهد بود. ازاین‌رو جشنواره دو روز زودتر و در تاریخ دهم بهمن‌ماه شروع خواهد شد
بی‌توجهی به چهل سالگی انقلاب
بعد از اعلام برنامه‌های اصلی و فرعی جشنواره شامل بزرگداشت‌ها و نکوداشت‌ها نکته مهمی، چون بی‌توجهی به چهل‌سالگی انقلاب به‌شدت نمایان بود و تعجب و اعتراض بسیاری از کارشناسان را برانگیخت. جشنواره فیلم فجر علیرغم اینکه از عنوان «فجر» برخوردار است و به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی هم‌زمان با ایام مبارک دهه فجر برگزار می‌شود، اما معمولاً در محتوا و شیوه برگزاری، قرابت چندانی با این عنوان و مناسبت ندارد اما امسال با توجه به اینکه در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب قرار داریم، انتظار می‌رود که بزرگ‌ترین گردهمایی سینمایی که از قضا با بودجه دولتی نیز برگزار می‌شود، در توجه به انقلاب متفاوت عمل کند. در این مورد نهتنها هیچ حرکت یا ویژه‌برنامه‌ای برای این مناسبت در نظر گرفته نشده که تعداد فیلم‌های برخوردار از مضامین انقلابی در این دوره از جشنواره فجر نیز بسیار ناچیز است. این در حالی است که بر اثر سیاست‌گذاری غلط وزارت ارشاد و جشنواره فیلم فجر، تعداد قابل‌توجهی از آثار این دوره از جشنواره، با هزینه یک سرمایه‌دار و با مضامین سیاه و شبه‌روشنفکرانه ساخته‌شده‌اند و به نمایش درخواهند آمد.
سیمرغ‌ها از امارات به پرواز درمی آیند!
در آستانه سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر، در خبری عجیب اعلام شد که مدیر اجرایی جشنواره فیلم فجر گفته است، سیمرغ‌های بلورین یا به عبارت بهتر شیشه‌ای از دبی وارد کشور شده و هرکدام از آن‌ها ۳ میلیون تومان هزینه داشته است! این سیمرغ‌ها نهایتاً قرار است به‌عنوان یادبود و تقدیر دست‌به‌دست و به برگزیدگان جشنواره اهدا شود. عجیب است که ازنظر مسئولان برگزاری سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر، امکان ساخت سیمرغ باکیفیت در داخل کشور وجود نداشته و فقط اماراتی‌ها می‌توانستند سیمرغ مدنظرشان را بسازند. این در حالی است که مسئولان برای پرداخت هزینه‌های گزاف تولید و ترخیص این سیمرغ‌ها نیز هیچ دغدغه‌ای نداشته‌اند! «عزت‌الله علیزاده» مدیر اجرایی جشنواره گفت: «متأسفانه امکان تولید سیمرغ‌های جشنواره با کیفیت مدنظر ما در داخل کشور وجود ندارد و به همین دلیل کار ساخت سیمرغ‌ها را به یک کارگاه کریستال‌سازی در دربی سفارش داده‌ایم.» این هزینه‌ها در حالی برای ساخت این نماد‌های جشنواره فیلم فجر صرف می‌شود که پیش‌ازاین مسئولین جشنواره و حتی سازمان سینمایی هم اشاره‌کرده بودند امسال با مشکلات عدیده مالی مواجه هستند و باید صرفه‌جویی کنیم. افشای این مسئله موجی از انتقادات را در میان کارشناسان فرهنگی و حتی مردم در فضای مجازی به راه انداخت و سؤالاتی را در اذهان عمومی ایجاد کرد. به نظر می‌رسد حک طرح سیمرغ در داخل کریستال با دستگاه لیزر سه‌بعدی انجام می‌شود که مدت ۸ سال است که این دستگاه‌ها در داخل کشور وجود دارد و سفارش کار می‌گیرد. فقط کریستال‌ها باید از خارج از کشور وارد شود که با احتساب قیمت جدید دلار، نهایتاً هر کریستال ۱۰۰ هزار تومان خواهد شد. هزینه حک با دستگاه لیزر با تراکم بالا که با آن‌یک تندیس تمیز و کیفی ساخته شود نیز ۲۰۰ هزار تومان می‌شود و هزینه نهایی این سیمرغ با پایه‌اش ۵۰۰ هزار تومان تمام خواهد شد. حال باید دید در سال تولید ملی و حمایت از کالای ایرانی که قرار است انقلاب اسلامی جشن چهل‌سالگی خودش را برپا کند، اصرار مدیران برای خارج کردن ارز در این شرایط بحرانی از کشور برای چیست؟!
رویکرد دولت تدبیر و امید در جشنواره از ابتدا تا کنون
مسئولان سازمان سینمایی دولت دوازدهم همواره در آستانه برگزاری جشنواره دم از کاهش هزینه‌ها می‌زنند درحالی‌که برای بسیاری از اهالی رسانه و منتقدان و سینماگران مشخص‌شده که بهانه کاهش هزینه‌ها تنها یک دلیل غیرموجه برای کمرنگ کردن و خنثی‌سازی مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور است. چه‌بسا با دوپاره کردن و جداسازی بخش‌های ملی و جهانی جشنواره که مورد اعتراض و انتقاد بخش کثیری از اهالی سینما و رسانه ازجمله کانون کارگردانان سینما، اتحادیه تهیه کنندگان، انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران و... قرارگرفته، عملاً بودجه‌های کلانی صرف دورهمی جشنواره جهانی فجر می‌شود و هزینه کردی حدوداً دو برابری برای جشنواره فیلم فجر متحمل می‌شود. مهم‌ترین اتفاق این سال‌ها آن است که متأسفانه در محتوا و مضامین فیلم‌ها هم نام و نشانی از انقلاب اسلامی که جشنواره فیلم فجر برآمده از آن است دیده نمی‌شود! یعنی در فرآیند مدیریتی سینمای کشور بی‌رونق کردن محتوایی و نرم‌افزاری روی‌داده که در جشنواره متجلی می‌شود و حال نیز اتفاقاتی روی می‌دهد که بخش فیزیکی و سخت‌افزاری آن را هم بی‌رونق کند. یکی از این نمونه اتفاقات و تصمیم‌گیری عجیب انتخاب یک پردیس تئاتر نه‌چندان مطرح و دورافتاده برای برگزاری مراسم افتتاحیه جشنواره است! به نظر می‌رسد ایجاد سیاست‌های انگیزشی در جشنواره فیلم فجر می‌تواند به‌مثابه یک راهکار برای تحول جشنواره و رشد و ارتقای آن نزد اهالی سینما باشد؛ اتفاقی که در سال‌های اخیر نشانی از آن در جشنواره دیده نمی‌شد. شاید دادن اولویت اکران نوروز به فیلم‌های برتر جشنواره می‌تواند انگیزه لازم را برای سینماگران به‌منظور حضور پرشور در جشنواره فراهم سازد. موضوعی که به نظر می‌رسد داروغه‌زاده نیز بر آن نظر مثبت دارد و با اظهارنظری هرچند مختصر در این خصوص صدای بازاری‌سازان و کاسبان سینما را درآورده است. تا جایی که داوودی کارگردان فیلم مبتذل «هزارپا» می‌گوید: «اولویت دادن اکران نوروز به فیلم‌های جشنواره، تصمیمی احساسی است و مدیران باید از این رفتار‌های احساسی فاصله بگیرند و سعی کنند رفتار‌های منطقی و باقاعده بروز دهند!» به نظر می‌رسد با این کار، به‌جای حرکتی سلبی، حرکتی ایجابی به وجود آمده که باعث رونق و رشد جشنواره فیلم فجر می‌شود. حرکتی که به نظر می‌رسد با بسط آن و اختصاص کلیه زمان‌های طلایی اکران به فیلم‌های متقاضی شرکت در جشنواره فیلم فجر می‌تواند کامل شود.
اخبار مرتبط
ارسال نظر
پرونده ها
