گزارشی از گلایه‌های هنرمندان از وضعیت آشفته معیشت تئاتری‌ها در روزگاری که کسی به فکر آنها نیست؛
طبق آمارها در سال گذشته هر شب به طور متوسط 100 اجرا روی صحنه تماشاخانه‌های کشور رفته‌است! در این میان وضعیت آشفته معیشت تئاتری‌ها مساله‌ای است که انگار برای مسوولان چندان اهمیتی ندارد و این هنر در کوران بی‌توجهی دست‌اندرکاران و سیاستگذارانش و صدالبته در سکوت خبری رسانه‌ها با مشکلات جدی مواجه است
به گزارش «سدید»؛ شهرام گیل‌آبادی، مدیرعامل خانه تئاتر چند ماه پیش در یک برنامه تلویزیونی برای اولین بار اعلام کرد که ۲۵ هزار هنرمند تئاتر در جریان شیوع ویروس کرونا در کشور از کار بیکار شده‌اند. از آن موقع تا امروز وضعیت معیشتی این هنرمندان روزبه‌روز بدترشده و قطعا تعداد بیکاران تئاتر از آماری که گیل‌آبادی چند ماه پیش اعلام کرد به‌مراتب بیشتر شده‌است. این در حالی است که طبق آمارها در سال گذشته هر شب به طور متوسط ۱۰۰ اجرا روی صحنه تماشاخانه‌های کشور رفته‌است! در این میان وضعیت آشفته معیشت تئاتری‌ها مساله‌ای است که انگار برای مسوولان چندان اهمیتی ندارد و این هنر در کوران بی‌توجهی دست‌اندرکاران و سیاستگذارانش و صدالبته در سکوت خبری رسانه‌ها با مشکلات جدی مواجه است؛ البته با شروع دوران کرونا و تعطیلی سالن‌های اجرا، پیشنهاد‌هایی برای حمایت از اهالی تئاتر که شغل‌شان را از دست داده‌بودند مطرح شد، اما هیچ‌یک از این پیشنهاد‌ها نتوانست به‌درستی تئاتر و اهالی‌اش را از بحران پیش‌رو نجات دهد. راه‌حل‌های یک‌شبه، بدون برنامه‌ریزی و با سیاست‌های غلط نشان می‌دهد هنوز که هنوز است بعد از گذشت چند ماه از آغاز شیوع کرونا در کشور برنامه درست و درمانی برای رفع مشکلات معیشتی هنرمندان، به‌خصوص تئاتری‌ها در کشور نیست. در این گزارش گوشه‌هایی از معضلات اقتصادی پیش‌آمده در دوران کرونا برای اهالی تئاتر را بررسی می‌کنیم و پای درددل‌های هنرمندان شاخص تئاتر کشور می‌نشینیم.
مسوولان چه می‌گویند؟
آمار‌های اداره کل هنر‌های نمایشی نشان می‌دهد در شش ماه اول سال ۹۹ سه تالار تئاتر شهر، سنگلج و تالار هنر فقط ۲۳ اجرا را تجربه کرده‌اند. این در حالی است که سه ماه اول سال ۹۹ عملا تمام سالن‌ها تعطیل بوده‌اند و این آمار در واقع مربوط به سه ماه (تیر تا شهریور ۹۹) است. گرچه که از آمار تماشاخانه‌های خصوصی تا این لحظه اطلاعی در دسترس نیست، اما وقتی آمار اجرا‌های تماشاخانه‌های خصوصی به این میزان پایین باشد، تکلیف تماشاخانه‌های خصوصی مشخص است. جالب است بدانید در کل سال گذشته-چه شش ماه اول و چه شش ماه دوم-با احتساب تماشاخانه‌های خصوصی، هرشب بالغ بر ۱۰۰ اجرا در تماشاخانه‌ها روی صحنه می‌رفته‌است! محسن حسن‌زاده، مدیر روابط عمومی مرکز هنر‌های نمایشی می‌گوید: «آمار‌های سال گذشته و امسال به هیچ‌عنوان قابل مقایسه نیست، اما در این مدت مرکز هنر‌های نمایشی نیز بیکار ننشسته و اقدامات خوبی برای حل مشکلات معیشتی تئاتری‌ها صورت گرفته‌است. برای مثال تمام طلب‌های گروه‌های نمایشی از سال ۹۸ تسویه شده‌است. علاوه بر این به مدیران تماشاخانه‌های خصوصی کمک بلاعوض ۳۰۰ میلیون تومانی اختصاص داده شده‌است.» حسن‌زاده درباره تکلیف تئاتر در شش ماه باقی‌مانده سال می‌گوید: «ما آمارها و اطلاعات وضعیت تئاتر در شرایط کرونا را به دولت ارائه کرده‌ایم و منتظریم ببینیم دولت دراین‌خصوص چه تدبیری خواهد کرد؟ اما تا این لحظه شیوه‌نامه برگزاری جشنواره‌های تئاتر در شش ماه دوم سال ۹۹ با توجه به شرایط خاص کشور مشخص شده و علاوه بر این شیوه بازگشایی احتمالی سالن‌ها نیز در دست بررسی است. لازم است سالن‌ها با ۵۰ درصد ظرفیت به فعالیت خود ادامه دهند و برای جبران ضرر و زیان این اتفاق نیز بودجه سه میلیارد تومانی به تماشاخانه‌ها اختصاص داده خواهد شد.» حسن‌زاده می‌افزاید: «صندوق اعتباری هنر و خانه تئاتر طرح‌ها و اقدامات دیگری نیز دارند که برای بهبود وضعیت اقتصادی هنرمندان تئاتر و مدیران تماشاخانه‌ها به کار خواهند گرفت. برای مثال مبلغی به عنوان وام برای تماشاخانه‌های خصوصی درنظر گرفته‌ایم که اطلاعات تکمیلی این وام‌ها در آینده اعلام خواهدشد.»
هنرمندان چه می‌گویند؟
حمیدرضا نعیمی، نمایشنامه‌نویس، بازیگر و کارگردان صاحب‌نام تئاتر ضمن گلایه از وضعیت عمومی همه هنرمندان می‌گوید: «به ما می‌گویند دولت می‌خواهد به هنرمندان تئاتر وام بدهد. سوال من این است آیا در این هفت ماه تنها مساله زندگی هنرمندان صرفا مشکل مالی بوده؟ هیچ مسوولی تاکنون نگفته برای بحران روحی که متوجه هنرمندان شده راهکاری اندیشیده شده است.» نعیمی ضمن انتقاد از وضعیت معیشتی غالب مردم جامعه در این روزگار می‌گوید: «بیشترین کسانی که در این هفت ماه دست به دزدی و جرم در سطح جامعه زده‌اند، جوانانی هستند که برای اولین بار مرتکب جرم شده‌بودند. این مساله نشان می‌دهد که گرسنگی و فقر باعث شده افرادی که می‌توانستند نیروی کار کشور باشند و در حوزه‌های مختلف تولیدی و صنعتی می‌توانستیم از ظرفیت آنها استفاده کنیم، به علت بیکاری به چنین مواردی روی آورده‌اند.
نعیمی معتقد است: «در این سال‌ها مرکز هنر‌های نمایشی و سایر نهاد‌های مسؤول در زمینه معیشت هنرمندان هیچ قدم درست و درمانی برای هنر و هنرمندان برنداشته‌اند و همین شده که امروز هنرمندان بسیاری در ملک‌های استیجاری با شرایط بسیار بد روزگار می‌گذرانند. خیلی‌ها به مشاغل دیگر روی‌آورده‌اند به‌گونه‌ای‌که دیگر تئاتر برایشان شغل دوم محسوب می‌شود.» نعیمی در خصوص وام‌هایی که قرار بود به هنرمندان تئاتر تخصیص داده‌شود، گفت: «در ماجرای کرونا هیچ هنرمندی تاکنون ریالی وام دریافت نکرده‌است و این وام‌ها و تخصیص اعتبار‌ها صرفا در حرف‌ها و گفته‌های مسؤولین است. اما در صورت اعطای وام نیز سوال این است که آیا یک وام کوچک کفاف هفت ماه زندگی یک خانواده را خواهد داد؟»
میکائیل شهرستانی، کارگردان و مدرس تئاتر درباره مشکلات معیشتی هنرمندان می‌گوید: «پیداست که شرایط بی‌اندازه سخت و غیرقابل‌تحمل شده و هیچ مسؤولی حتی تلاش هم نمی‌کند تا این بار سبک‌تر شود. برداشتن‌اش از دوش تئاتری‌ها پیشکش! وقتی نماینده کمیسیون فرهنگی مجلس اعلام می‌کند که در قیاس با مشکلات جاری، مشکلات تئاتر و تئاتری‌ها در اولویت نیست، دیگر چه توقعی از وزیر ارشاد و مدیریت مرکز هنر‌های نمایشی می‌شود داشت؟ آن‌وقت داستان به همین شکلی که هست رخ می‌نماید که ملاحظه می‌فرمایید. هیچ مسؤولی گردن نمی‌گیرد انسان‌هایی هم در عرصه فرهنگ و هنر هستند که فعالیت می‌کنند و نباید شهروند درجه ۳ و ۴ محسوب‌شان کرد. پیش از این نمایش «آگوست در اوسیج کانتی» را بر صحنه داشتم بی‌هیچ کمکی از طرف مسؤولی و با ۸۵ میلیون تومان ضرر کار را به آخر رساندم. یک‌نفر نگفت چه شد و چه بر سرت آمد؟ نه خودی نه غیر .... کسی نپرسید چه می‌کنی و از کجا می‌آوری تا از پس تعهداتی که به‌عنوان سرپرست خانواده بر عهده داری برآیی. باید آدم‌ها دائم عجز و لابه کنند و عزت‌نفس‌شان زیر پا بگذارند تا باورشان کنید؟ تنگنا‌های معیشت‌شان را فریاد بکشند؟ گناه کسانی که اهل فرهنگ و هنر هستند چیست؟ مگر ما ایرانی نیستیم؟ مگر تئاتر نباید شغل محسوب شود؟ آیا به اندازه کافی خار و خفیف‌مان نکرده‌اند؟ عمرمان را گذاشتیم، سلامت و جوانی‌مان را هزینه کردیم. ایستادیم و مثل خیلی‌ها به خارج از کشور نرفتیم و در سرزمین‌مان جوانان علاقه‌مند را زیر پر و بال گرفتیم و تربیت کرده‌و می‌کنیم، بی‌هیچ خسته نباشیدی .... هر چه گفتند کذب بود. هر وعده‌ای که شنیدیم دروغ بود. کافی است. اگر تئاتر را نمی‌خواهید اعلام کنید. به همه. به همه دنیا تا ما هم تکلیف‌مان را بدانیم.»
شهرستانی بعد از این‌که از او درباره تمهیدات مرکز هنر‌های نمایشی برای بهبود وضعیت معیشتی هنرمندان تئاتر پرسیدیم این‌طور پاسخ داد: «از کدام تمهیدات حرف می‌زنید؟ مدعی هستم بیشترین لطمه را در دوران کرونا اینجانب خورده‌ام و این در حالی است که مدیران محترم (!) از ترس‌شان حتی به تماشای نمایش هم نیامدند. درحالی‌که هر روز مجموعه‌ای که در آن حضور داشتم (تماشاخانه مهرگان) با رعایت پروتکل‌های جاری کاملا ضدعفونی می‌شد. تنها مسؤولی که به دیدن کار آمد مدیریت محترم خانه‌تئاتر (دکتر گیل‌آبادی) بود و تا این لحظه هیچ حرکتی برای جبران حتی قسمتی از خسارات وارده به اینجانب نشد.»
شهرستانی در پاسخ به این سوال که «پیش‌بینی شما از حیات تئاتر و اقتصاد آن در شش ماهه دوم سال ۹۹ چیست» گفت: چه پاسخی می‌خواهید بشنوید. اوضاع گل و بلبل می‌شود؟ پیداست با موج دوم و سوم و اهمیت ندادن به پروتکل‌های جاری از سوی مسئولان و تناقض‌های بی‌شمار در حرف و عمل اوضاع وخیم‌تر خواهد شد و این در حالی‌ست که اینجانب در ادامه پروسه آموزشی‌ام که طی دو دهه داشته ام، قصد دارم در ۱۳ مهر ماه در تماشاخانه سنگلج نمایشِ «لبخند باشکوه آقای گیل» را به صحنه ببرم و طبق نمایش‌های قبلی‌ام سرنوشت این‌نمایش هم نامعلوم خواهد بود.
امیرحسین شفیعی، کارگردان تئاتر و مدیر تماشاخانه سرو در این خصوص گفت: «وضعیت هنرمندان مخصوصا هنرمندان تئاتر در شرایط کنونی بسیار پیچیده شده، به نوعی که بعضی از آنها برای تامین حداقل‌های زندگی دچار مشکل شده‌اند. هنرمندان تئاتر از طرفی با معضل بیکاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و از سوی دیگر مشکل مسکن و اجاره‌نشینی گریبان آنها را گرفته‌است. این موج بیکاری که در میان هنرمندان کشور به‌وجودآمده روز به روز شرایط آنان را سخت‌تر می‌کند.» شفیعی در ادامه به هنرمندان شهرستانی حوزه تئاتر اشاره کرد و گفت: «در این میان نباید از هنرمندان استان‌ها غافل شد. در تهران بالاخره بعضی از تماشاخانه‌ها ولو اندک فعالیت دارند و بخشی از فعالیت تئاتری‌ها به قوه خود باقی است. اما من اطلاع دارم که در استان‌ها مطلقا به هیچ فرهنگسرا یا تماشاخانه‌ای اجازه فعالیت داده نمی‌شود و این یعنی نابودی هنرمندان تئاتر در شهرستان‌ها. حتی یکی از بحران‌هایی که هنرمندان شهرستانی با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند این است گروه‌های تئاتری که قرار است در جشنواره‌های تئاتر شرکت کنند، در شرایط کنونی مکانی برای تمرین ندارند.»
شفیعی در ادامه به تمهیدات مرکز هنر‌های نمایشی اشاره کرد و گفت: «مرکز هنر‌های نمایشی و سایر نهاد‌های فرهنگی‌وهنری تلاش‌های زیادی در این مدت کرده‌اند، اما باید از آنها پرسید آیا هنرمندان در این مدت از برنامه‌های آنها راضی بوده‌اند؟ آیا این کمک‌ها سر سفره هنرمندان دیده شده‌است؟ و آیا کمک‌های این‌چنینی جوابگوی نیاز‌های بی‌شمار هنرمندان تهران و شهرستان‌ها هست؟ من می‌گویم خیر!»
شفیعی همچنین بیمه بیکاری را بهترین راه برون‌رفت از مشکلات کنونی هنرمندان تئاتر دانست و گفت: «حداقل کاری که دولت در هفت‌ماه گذشته می‌توانست انجام دهد این بود که مشکلات منع قانونی که در بیمه هنرمندان وجود دارد را برطرف کند تا هنرمندان بتوانند در شرایط خاص کنونی از بیمه هنرمندان بهره‌مند شوند.»
سامانه ناکارآمد «کارا»
بعد از شروع دوران کرونا راه‌های مختلفی برای حمایت از تئاتری‌ها که شغل‌شان تعطیل‌شده بود، مطرح شد که یکی از آنها دریافت وام از طریق ثبت‌نام در سامانه مشاغل آسیب‌دیده از کرونا بود، اما به فاصله اندکی معلوم شد به این راحتی نمی‌شود به این وام دست پیدا کرد. ماجرا ازاین‌قرار است که اسفند سال گذشته اعلام شد از سوی وزارت تعاون به پشتیبانی وزارت ارشاد سایتی برای مشاغلی که از کرونا آسیب‌دیده‌اند، طراحی‌شده و متقاضیان می‌توانند با ثبت‌نام در این سایت وام بگیرند، اما باگذشت یک ماه از راه‌اندازی سایت تازه مشکلات این سامانه خود را نشان داد. یکی از این معضلات، شناسایی نشدن کد ملی متقاضیان یا تطابق نداشتن کد ملی و شماره تلفن همراهشان بود؛ چراکه تلفن همراه برخی افراد به نام خودشان نیست و این متقاضیان در این سایت دچار مشکل می‌شدند. باوجود مسائل زیادی که این سایت داشت، افراد ثبت‌نام می‌کردند، ولی با پرسش‌هایی مضحک روبه‌رو می‌شدند مانند این‌که میزان درآمد ماهانه شما چقدر است؟ که مشخص می‌کرد این سایت، یک سایت کلی است و ویژه هنرمندان تعریف‌نشده، زیرا کاملاً معلوم است هنرمندان درآمد ماهانه ثابتی ندارند. از سوی دیگر برای اعلام مشکلات، یک ایمیل تعریف‌شده بود.
مسأله دیگر این است که یکسری از هنرمندان بیمه نیستند و در سامانه نیاز به ثبت کد کارگاه است که طبعا تعدادی از هنرمندان نداشتند. از طرفی برخی هنرمندان می‌گویند ثبت‌نام‌هایشان تا مرحله‌ای جلو رفته و بعد متوقف می‌شد. بعد از بروز مشکل، هنرمندان ضمن تماس با شماره‌ای که برای طرح مشکلات تعریف شده بود با عدم پاسخ مواجه شدند. در همین مرحله تعدادی از اعضا از خیر این وام گذشتند.
از نکات جالب توجه دیگر این وام این است که برای این وام در سایت مبالغ ۶، ۱۲ و ۱۶ میلیون تومان تعریف شده بود. گفته شد کسانی که بیمه نیستند، شش میلیون و بیمه‌شده‌ها تا سقف ۱۶ میلیون وام می‌گیرند، ولی معلوم نبود مبلغ ۱۲ میلیون برای چه کسانی است!
انتهای پیام/
مسوولان چه می‌گویند؟
آمار‌های اداره کل هنر‌های نمایشی نشان می‌دهد در شش ماه اول سال ۹۹ سه تالار تئاتر شهر، سنگلج و تالار هنر فقط ۲۳ اجرا را تجربه کرده‌اند. این در حالی است که سه ماه اول سال ۹۹ عملا تمام سالن‌ها تعطیل بوده‌اند و این آمار در واقع مربوط به سه ماه (تیر تا شهریور ۹۹) است. گرچه که از آمار تماشاخانه‌های خصوصی تا این لحظه اطلاعی در دسترس نیست، اما وقتی آمار اجرا‌های تماشاخانه‌های خصوصی به این میزان پایین باشد، تکلیف تماشاخانه‌های خصوصی مشخص است. جالب است بدانید در کل سال گذشته-چه شش ماه اول و چه شش ماه دوم-با احتساب تماشاخانه‌های خصوصی، هرشب بالغ بر ۱۰۰ اجرا در تماشاخانه‌ها روی صحنه می‌رفته‌است! محسن حسن‌زاده، مدیر روابط عمومی مرکز هنر‌های نمایشی می‌گوید: «آمار‌های سال گذشته و امسال به هیچ‌عنوان قابل مقایسه نیست، اما در این مدت مرکز هنر‌های نمایشی نیز بیکار ننشسته و اقدامات خوبی برای حل مشکلات معیشتی تئاتری‌ها صورت گرفته‌است. برای مثال تمام طلب‌های گروه‌های نمایشی از سال ۹۸ تسویه شده‌است. علاوه بر این به مدیران تماشاخانه‌های خصوصی کمک بلاعوض ۳۰۰ میلیون تومانی اختصاص داده شده‌است.» حسن‌زاده درباره تکلیف تئاتر در شش ماه باقی‌مانده سال می‌گوید: «ما آمارها و اطلاعات وضعیت تئاتر در شرایط کرونا را به دولت ارائه کرده‌ایم و منتظریم ببینیم دولت دراین‌خصوص چه تدبیری خواهد کرد؟ اما تا این لحظه شیوه‌نامه برگزاری جشنواره‌های تئاتر در شش ماه دوم سال ۹۹ با توجه به شرایط خاص کشور مشخص شده و علاوه بر این شیوه بازگشایی احتمالی سالن‌ها نیز در دست بررسی است. لازم است سالن‌ها با ۵۰ درصد ظرفیت به فعالیت خود ادامه دهند و برای جبران ضرر و زیان این اتفاق نیز بودجه سه میلیارد تومانی به تماشاخانه‌ها اختصاص داده خواهد شد.» حسن‌زاده می‌افزاید: «صندوق اعتباری هنر و خانه تئاتر طرح‌ها و اقدامات دیگری نیز دارند که برای بهبود وضعیت اقتصادی هنرمندان تئاتر و مدیران تماشاخانه‌ها به کار خواهند گرفت. برای مثال مبلغی به عنوان وام برای تماشاخانه‌های خصوصی درنظر گرفته‌ایم که اطلاعات تکمیلی این وام‌ها در آینده اعلام خواهدشد.»
هنرمندان چه می‌گویند؟
حمیدرضا نعیمی، نمایشنامه‌نویس، بازیگر و کارگردان صاحب‌نام تئاتر ضمن گلایه از وضعیت عمومی همه هنرمندان می‌گوید: «به ما می‌گویند دولت می‌خواهد به هنرمندان تئاتر وام بدهد. سوال من این است آیا در این هفت ماه تنها مساله زندگی هنرمندان صرفا مشکل مالی بوده؟ هیچ مسوولی تاکنون نگفته برای بحران روحی که متوجه هنرمندان شده راهکاری اندیشیده شده است.» نعیمی ضمن انتقاد از وضعیت معیشتی غالب مردم جامعه در این روزگار می‌گوید: «بیشترین کسانی که در این هفت ماه دست به دزدی و جرم در سطح جامعه زده‌اند، جوانانی هستند که برای اولین بار مرتکب جرم شده‌بودند. این مساله نشان می‌دهد که گرسنگی و فقر باعث شده افرادی که می‌توانستند نیروی کار کشور باشند و در حوزه‌های مختلف تولیدی و صنعتی می‌توانستیم از ظرفیت آنها استفاده کنیم، به علت بیکاری به چنین مواردی روی آورده‌اند.
نعیمی معتقد است: «در این سال‌ها مرکز هنر‌های نمایشی و سایر نهاد‌های مسؤول در زمینه معیشت هنرمندان هیچ قدم درست و درمانی برای هنر و هنرمندان برنداشته‌اند و همین شده که امروز هنرمندان بسیاری در ملک‌های استیجاری با شرایط بسیار بد روزگار می‌گذرانند. خیلی‌ها به مشاغل دیگر روی‌آورده‌اند به‌گونه‌ای‌که دیگر تئاتر برایشان شغل دوم محسوب می‌شود.» نعیمی در خصوص وام‌هایی که قرار بود به هنرمندان تئاتر تخصیص داده‌شود، گفت: «در ماجرای کرونا هیچ هنرمندی تاکنون ریالی وام دریافت نکرده‌است و این وام‌ها و تخصیص اعتبار‌ها صرفا در حرف‌ها و گفته‌های مسؤولین است. اما در صورت اعطای وام نیز سوال این است که آیا یک وام کوچک کفاف هفت ماه زندگی یک خانواده را خواهد داد؟»
میکائیل شهرستانی، کارگردان و مدرس تئاتر درباره مشکلات معیشتی هنرمندان می‌گوید: «پیداست که شرایط بی‌اندازه سخت و غیرقابل‌تحمل شده و هیچ مسؤولی حتی تلاش هم نمی‌کند تا این بار سبک‌تر شود. برداشتن‌اش از دوش تئاتری‌ها پیشکش! وقتی نماینده کمیسیون فرهنگی مجلس اعلام می‌کند که در قیاس با مشکلات جاری، مشکلات تئاتر و تئاتری‌ها در اولویت نیست، دیگر چه توقعی از وزیر ارشاد و مدیریت مرکز هنر‌های نمایشی می‌شود داشت؟ آن‌وقت داستان به همین شکلی که هست رخ می‌نماید که ملاحظه می‌فرمایید. هیچ مسؤولی گردن نمی‌گیرد انسان‌هایی هم در عرصه فرهنگ و هنر هستند که فعالیت می‌کنند و نباید شهروند درجه ۳ و ۴ محسوب‌شان کرد. پیش از این نمایش «آگوست در اوسیج کانتی» را بر صحنه داشتم بی‌هیچ کمکی از طرف مسؤولی و با ۸۵ میلیون تومان ضرر کار را به آخر رساندم. یک‌نفر نگفت چه شد و چه بر سرت آمد؟ نه خودی نه غیر .... کسی نپرسید چه می‌کنی و از کجا می‌آوری تا از پس تعهداتی که به‌عنوان سرپرست خانواده بر عهده داری برآیی. باید آدم‌ها دائم عجز و لابه کنند و عزت‌نفس‌شان زیر پا بگذارند تا باورشان کنید؟ تنگنا‌های معیشت‌شان را فریاد بکشند؟ گناه کسانی که اهل فرهنگ و هنر هستند چیست؟ مگر ما ایرانی نیستیم؟ مگر تئاتر نباید شغل محسوب شود؟ آیا به اندازه کافی خار و خفیف‌مان نکرده‌اند؟ عمرمان را گذاشتیم، سلامت و جوانی‌مان را هزینه کردیم. ایستادیم و مثل خیلی‌ها به خارج از کشور نرفتیم و در سرزمین‌مان جوانان علاقه‌مند را زیر پر و بال گرفتیم و تربیت کرده‌و می‌کنیم، بی‌هیچ خسته نباشیدی .... هر چه گفتند کذب بود. هر وعده‌ای که شنیدیم دروغ بود. کافی است. اگر تئاتر را نمی‌خواهید اعلام کنید. به همه. به همه دنیا تا ما هم تکلیف‌مان را بدانیم.»
شهرستانی بعد از این‌که از او درباره تمهیدات مرکز هنر‌های نمایشی برای بهبود وضعیت معیشتی هنرمندان تئاتر پرسیدیم این‌طور پاسخ داد: «از کدام تمهیدات حرف می‌زنید؟ مدعی هستم بیشترین لطمه را در دوران کرونا اینجانب خورده‌ام و این در حالی است که مدیران محترم (!) از ترس‌شان حتی به تماشای نمایش هم نیامدند. درحالی‌که هر روز مجموعه‌ای که در آن حضور داشتم (تماشاخانه مهرگان) با رعایت پروتکل‌های جاری کاملا ضدعفونی می‌شد. تنها مسؤولی که به دیدن کار آمد مدیریت محترم خانه‌تئاتر (دکتر گیل‌آبادی) بود و تا این لحظه هیچ حرکتی برای جبران حتی قسمتی از خسارات وارده به اینجانب نشد.»
شهرستانی در پاسخ به این سوال که «پیش‌بینی شما از حیات تئاتر و اقتصاد آن در شش ماهه دوم سال ۹۹ چیست» گفت: چه پاسخی می‌خواهید بشنوید. اوضاع گل و بلبل می‌شود؟ پیداست با موج دوم و سوم و اهمیت ندادن به پروتکل‌های جاری از سوی مسئولان و تناقض‌های بی‌شمار در حرف و عمل اوضاع وخیم‌تر خواهد شد و این در حالی‌ست که اینجانب در ادامه پروسه آموزشی‌ام که طی دو دهه داشته ام، قصد دارم در ۱۳ مهر ماه در تماشاخانه سنگلج نمایشِ «لبخند باشکوه آقای گیل» را به صحنه ببرم و طبق نمایش‌های قبلی‌ام سرنوشت این‌نمایش هم نامعلوم خواهد بود.
امیرحسین شفیعی، کارگردان تئاتر و مدیر تماشاخانه سرو در این خصوص گفت: «وضعیت هنرمندان مخصوصا هنرمندان تئاتر در شرایط کنونی بسیار پیچیده شده، به نوعی که بعضی از آنها برای تامین حداقل‌های زندگی دچار مشکل شده‌اند. هنرمندان تئاتر از طرفی با معضل بیکاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و از سوی دیگر مشکل مسکن و اجاره‌نشینی گریبان آنها را گرفته‌است. این موج بیکاری که در میان هنرمندان کشور به‌وجودآمده روز به روز شرایط آنان را سخت‌تر می‌کند.» شفیعی در ادامه به هنرمندان شهرستانی حوزه تئاتر اشاره کرد و گفت: «در این میان نباید از هنرمندان استان‌ها غافل شد. در تهران بالاخره بعضی از تماشاخانه‌ها ولو اندک فعالیت دارند و بخشی از فعالیت تئاتری‌ها به قوه خود باقی است. اما من اطلاع دارم که در استان‌ها مطلقا به هیچ فرهنگسرا یا تماشاخانه‌ای اجازه فعالیت داده نمی‌شود و این یعنی نابودی هنرمندان تئاتر در شهرستان‌ها. حتی یکی از بحران‌هایی که هنرمندان شهرستانی با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند این است گروه‌های تئاتری که قرار است در جشنواره‌های تئاتر شرکت کنند، در شرایط کنونی مکانی برای تمرین ندارند.»
شفیعی در ادامه به تمهیدات مرکز هنر‌های نمایشی اشاره کرد و گفت: «مرکز هنر‌های نمایشی و سایر نهاد‌های فرهنگی‌وهنری تلاش‌های زیادی در این مدت کرده‌اند، اما باید از آنها پرسید آیا هنرمندان در این مدت از برنامه‌های آنها راضی بوده‌اند؟ آیا این کمک‌ها سر سفره هنرمندان دیده شده‌است؟ و آیا کمک‌های این‌چنینی جوابگوی نیاز‌های بی‌شمار هنرمندان تهران و شهرستان‌ها هست؟ من می‌گویم خیر!»
شفیعی همچنین بیمه بیکاری را بهترین راه برون‌رفت از مشکلات کنونی هنرمندان تئاتر دانست و گفت: «حداقل کاری که دولت در هفت‌ماه گذشته می‌توانست انجام دهد این بود که مشکلات منع قانونی که در بیمه هنرمندان وجود دارد را برطرف کند تا هنرمندان بتوانند در شرایط خاص کنونی از بیمه هنرمندان بهره‌مند شوند.»
سامانه ناکارآمد «کارا»
بعد از شروع دوران کرونا راه‌های مختلفی برای حمایت از تئاتری‌ها که شغل‌شان تعطیل‌شده بود، مطرح شد که یکی از آنها دریافت وام از طریق ثبت‌نام در سامانه مشاغل آسیب‌دیده از کرونا بود، اما به فاصله اندکی معلوم شد به این راحتی نمی‌شود به این وام دست پیدا کرد. ماجرا ازاین‌قرار است که اسفند سال گذشته اعلام شد از سوی وزارت تعاون به پشتیبانی وزارت ارشاد سایتی برای مشاغلی که از کرونا آسیب‌دیده‌اند، طراحی‌شده و متقاضیان می‌توانند با ثبت‌نام در این سایت وام بگیرند، اما باگذشت یک ماه از راه‌اندازی سایت تازه مشکلات این سامانه خود را نشان داد. یکی از این معضلات، شناسایی نشدن کد ملی متقاضیان یا تطابق نداشتن کد ملی و شماره تلفن همراهشان بود؛ چراکه تلفن همراه برخی افراد به نام خودشان نیست و این متقاضیان در این سایت دچار مشکل می‌شدند. باوجود مسائل زیادی که این سایت داشت، افراد ثبت‌نام می‌کردند، ولی با پرسش‌هایی مضحک روبه‌رو می‌شدند مانند این‌که میزان درآمد ماهانه شما چقدر است؟ که مشخص می‌کرد این سایت، یک سایت کلی است و ویژه هنرمندان تعریف‌نشده، زیرا کاملاً معلوم است هنرمندان درآمد ماهانه ثابتی ندارند. از سوی دیگر برای اعلام مشکلات، یک ایمیل تعریف‌شده بود.
مسأله دیگر این است که یکسری از هنرمندان بیمه نیستند و در سامانه نیاز به ثبت کد کارگاه است که طبعا تعدادی از هنرمندان نداشتند. از طرفی برخی هنرمندان می‌گویند ثبت‌نام‌هایشان تا مرحله‌ای جلو رفته و بعد متوقف می‌شد. بعد از بروز مشکل، هنرمندان ضمن تماس با شماره‌ای که برای طرح مشکلات تعریف شده بود با عدم پاسخ مواجه شدند. در همین مرحله تعدادی از اعضا از خیر این وام گذشتند.
از نکات جالب توجه دیگر این وام این است که برای این وام در سایت مبالغ ۶، ۱۲ و ۱۶ میلیون تومان تعریف شده بود. گفته شد کسانی که بیمه نیستند، شش میلیون و بیمه‌شده‌ها تا سقف ۱۶ میلیون وام می‌گیرند، ولی معلوم نبود مبلغ ۱۲ میلیون برای چه کسانی است!
انتهای پیام/
منبع: جام جم
اخبار مرتبط
ارسال نظر
