به گزارش «سدید»؛ هفته گذشته ۱۴ آذر ماه نشست خبری پنجمین جایزه پژوهش سال سینمای ایران در وزارت ارشاد برگزار شد. آخر آذرماه نیز نتایج جشنواره اعلام خواهد شد. به همین بهانه میزگردی با عنوان «پژوهش در سینما، لازمه‌ها و کارکردها» با حضور «رامتین شهبازی» مدرس دانشگاه سوره، پژوهشگر و محقق سینما، «سجاد صفار هرندی» رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری، «علی‌اکبر عبدالعلی‌زاده» روزنامه‌نگار، کارشناس و پژوهشگر تئاتر و سینما، در سالن جلسات خبرگزاری فارس برگزار شد.
در این میزگرد، کارشناسان در خصوص اهمیت پژوهش‌های سینمایی و همچنین فقدان پژوهش‌های کافی و لازم در این حوزه و عدم توجه به این مقوله بویژه در بین مسولین ذیربط و ضرورت پژوهش در ارتقاء همه‌جانبه سینما به بحث و تبادل نظر پرداختند و ماحصل این میزگردبه صورت ویراسته و چکیده‌ای از اهم مطالب مطروحه پیش روی شما مخاطبین گرامی قرار می‌گیرد:
*پژوهش در سینما ـ لازمه‌ها و کارکرد‌های آن
محور اصلی این نشست «پژوهش در سینما ـ لازمه‌ها و کارکرد‌های آن» است و از شما کارشناسان محترم می‌خواهیم آن چیزی را که می‌تواند به بیشتر شناخته شدن پژوهش در سینما کمک کند را تشریح بفرمایید.
* سال‌ها شاهدیم که سینما از نبود پژوهش رنج می‌برد
در یک نگاه کلی به دهه‌های گذشته آشکارا می‌توان این نکته را دریافت که چرخه تولید محتوای پژوهشی درخصوص سینمای ایران هیچ‌وقت به‌طور منظم و قابل توجهی وجود نداشته است و در ساختار اداری و اجرایی ما کمتر به چنین مواردی توجه می‌شود. از این رو به نظر می‌رسد تا به‌حال مسئولان کشور چندان به اهمیت موضوعاتی مثل پژوهش پی نبرده‌اند و بیشتر برنامه‌های اجرایی متمرکز بر فعالیت‌های زودبازده و چشمگیر بوده است.
علاوه‌بر این‌ها هنوز پژوهش سینمایی به‌عنوان یک حرفه مستقل شناخته نمی‌شود و به جز سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، هیچ نهاد دیگر چندان به این مقوله توجه ویژه‌ای نداشته است. همین امروز برای تحقیق درباره بسیاری از سینما‌های دنیا می‌توان به منابع پژوهشی بسیار فراوانی دست پیدا کرد که از موارد ساختاری تا محتوای فرهنگی و اجتماعی و از مسائل مربوط به نوع استقبال مخاطبان تا ریزترین مسائل تکنیکی را در بر گرفته‌اند؛ اما در کشور ما در حوزه سینما، نه یک پایگاه داده وجود دارد، نه فهرست استنادی هنر و علوم انسانی که شامل مصاحبه‌های مختلف با فیلمسازان و کارشناسان هنر و سینما باشد. از آرشیو نظام‌مند و دسته‌بندی شده فیلم، آرشیو دیجیتال مجلات و موتور جست‌وجوی نقد فیلم و موارد متعدد دیگری نیز خبری نیست*. در واقع در سپهر پژوهش است که می‌توان به بسیاری از این موضوعات دست پیدا کرد. موضوعاتی که هر کدام به تنهایی می‌توانند به رشد کیفی و کمی سینمای کشور کمک بسیاری کنند.
در تحلیل نهایی بررسی میدان سینمای کشور نشان می‌دهد که در این سال‌ها بیشتر از هر چیزی فقدان یک پژوهشکده یا پژوهشگاه سینمایی احساس می‌شود. با این مقدمه از میهمانان محترم می‌خواهیم نظرات خود را درباره موضوع «پژوهش در سینما، لازمه‌ها و کارکردها» مطرح نمایند.
*مقوله پژوهش در سینما ابعاد گسترده‌ای دارد
«رامتین شهبازی»، مدرس دانشگاه، پژوهشگر و محقق سینما در همان ابتدای سخنان خود به مقایسه میزان پژوهش‌های انجام شده در سینمای غرب در مقابل ضعف این مقوله در سینمای ایران پرداخت و گفت: به نام خدا خوشحال هستم که در این جلسه حضور دارم. ببینید مقوله پژوهش در سینما ابعاد گسترده‌ای دارد که این ابعاد گسترده می‌تواند خیلی جذاب و در سطح دانشگاهی مورد بحث قرار گیرد. من پژوهش‌هایی انجام داده‌ام. اگر بخواهیم یک تقسیم‌بندی انجام بدهیم در واقع چقدر در فضا‌های کشور‌های اروپایی بحث پژوهش در سینما هست، آن‌ها اساساً شکل کارشان با ما فرق دارد.
*همه می‌خواهند کارگردان شوند و کسی نمی‌خواهد پژوهشگر سینما شود
شهبازی تصریح کرد: آن‌ها یک تعداد مدرسه سینما دارند که کارشان آموزش و تربیت تکنیسین است و دانشگاه سینمایی دارند که کارشان تربیت پژوهشگر در این حوزه است یعنی یک یونیورسیتی (دانشگاه) هست و یک انستیتو (موسسه) مثل مدرسه لوتز و مدرسه فیلم لندن که در کنار دانشگاه‌های مطرحی مثل یوسی‌ال‌ای و دیگر دانشگاه‌های معتبر که بحث پژوهش به شکل تخصصی در آن انجام می‌شود، ولی در سیستم ما دانشجو در مقطع فوق‌لیسانس می‌آید یک بخش آموزش فیلم‌سازی می‌بیند و یک بخش هم به علوم نظری مصروف می‌شود. تقریباً در این ۱۰ سالی که من در مقطع ارشد سابقه تدریس دارم همه می‌خواهند کارگردان و فیلمساز شوند و کسی نمی‌خواهد پژوهشگر سینما شود. پس بنابراین حوزه سینما سوق پیدا می‌کند به سمت کارگردانی و اندک پایان‌نامه‌های هستند که قابل اتکا باشد و اکثراً دانشجو می‌خواهد وظیفه‌ای را از سر بگذارند تا اینکه بخواهد واقعاً کاری انجام بدهد.
*سیستم سنتی سینمای ما کاری با مقوله پژوهشی ندارد
وی افزود: متأسفانه باید برگردیم به همان مقوله سیستم سنتی که این سیستم هم، کاری با مقوله پژوهشی ندارد، چون دارد کار خودش را می‌کند و اصولاً اعتقاد بر این است که من نوعی در سینما کار اصلی را انجام می‌دهم. درست است که طیف جدید دانشجو‌ها تحصیل کرده هستند که باز اعتقاد بر این است که این‌ها صرفاً آمده‌اند یک فن یاد بگیرند نه اینکه با مقوله پژوهش آشنا شوند. به همین دلیل یک گسستی وجود دارد که پژوهش راه خودش را می‌رود و سینما هم راه خودش را می‌رود و مانند دو ریل هستند که ظاهراً قرار نیست هیچ‌وقت به هم برسند. حالا جایزه‌هایی مثل جایزه پژوهش خط‌های بین ریل هست که این را به هم متصل می‌کند. حالا ممکن است این‌ها هیچ جایی به هم نرسند، ولی ارتباطاتی بین این دو برقرار شده و لااقل حوزه پژوهش را بیشتر معرفی می‌کند، اما مشکل اینجا است که خیلی اوقات حتی پژوهش‌هایی که صورت می‌گیرد کاربردی نبوده و خروجی آنچنانی ندارد.
*همچنان موضوعات پژوهش تکراری بوده و کسی سراغ موضوعات بکر نمی‌رود
این پژوهشگر با توجه به رویداد پژوهش‌محور رقابتی پیش‌رو اذعان کرد: اتفاقاً همین مسابقه ما که هفته پیش هیأت انتخاب حضور یافتند، چون حالا نتایج مشخص نشده نمی‌شود آسیب‌شناسی کرد، ولی نکته‌ای که وجود دارد این است که موضوعات همچنان موضوعاتی تکراری بوده و کسی سراغ موضوعات بکر نمی‌رود و این معضل به این دلیل است که اولاً ارتباط سینما با پژوهشگر قطع است و دوم اینکه ارتباط ما با پژوهش‌هایی که در سطح بین‌المللی در حال انجام است نیز منقطع است. شاید به جرأت بتوان گفت نهایتاً ۲۰ الی ۲۵ نفر در حوزه پژوهش آن هم اغلب به صورت خصوصی کار می‌کنند که این مشکلات مترتب بر مسائل دیگر می‌شود که شاید در این مقال نگنجد تا ابتدا در مورد آنجایی که این آسیب‌ها از آنجا نشأت می‌گیرد، بحث کنیم.
*رسانه و اطلاع‌رسانی فراگیر لزوم بحث پژوهش است
در ادامه میزگرد «علی‌اکبر عبدالعلی‌زاده» روزنامه‌نگار، کارشناس و پژوهشگر تئاتر و سینما، معضل نبود پژوهش‌های کافی و مورد نیاز در حوزه سینما را به بخش رسانه گره زد و گفت: ضرورت‌ها و کمبود‌هایی را که ما همیشه فریاد می‌زنیم را شما زحمت کشیدید و در قالب این میزگرد مطرح کردید که الصاق وجه رسانه اینگونه فعالیت‌ها است. من معتقدم که هر فعالیتی اگر به درستی اتفاق بیفتد و نتیجه هم بدهد اگرچه به صورت رسانه‌ای فراگیر اطلاع‌رسانی نشود گویا اصلاً اتفاق نیفتاده است. در حوزه پژوهش همانطور که جناب شهبازی شرح می‌دادند این ارتباط که اصولاً می‌بایست در چند مقطع اتفاق بیفتد که قطعاً سینما نیازمند به پژوهش است. ایده و فیلم‌نامه و پیش تولید یک بحث است که بحث فناوری و پیشرفت‌ها است و حتی اکران و پس تولید که آنالیز اقتصادی و بحث‌های کیفیت سوژه و باقی مسائل را شامل می‌شود که من کلی عرض می‌کنم.
*بخش سنتی به بحث پژوهش مقاومت شدیدی دارد، اما بی‌اعتنا نیست
وی افزود: نکته این است که همان بخش سنتی این مقاومت شدیدی دارد نه اینکه مثلاً به بحث پژوهش بی‌اعتنا باشد بلکه مقاومت دارد در این چند سال که ما از نزدیک دیده‌ایم این نگاه سنتی را در مقوله علمی روز بخواهد مستقر شود خیلی از این عوامل باید کار را ترک کنند و بروند و وارد شغل‌های دیگری شوند. این مقوله در بخش‌های دیگر از نظر حتی تکنیکال نیز قابل تعمیم است. این را چرا عرض می‌کنم، چون می‌بینیم دوستان که در این حوزه فعال هستند مخصوصاً رئوس صنوف و تصمیم‌گیران نگاه جهانی دارند و نتایج پژوهش را بار‌ها و بار‌ها دیگران برای آن‌ها تشریح کرده‌اند یعنی مشاور دارند.
*تجربه‌های صرفِ میدانی در مقابل مقوله پژوهش مقاومت ایجاد کرده
عبدالعلی‌زاده با آفت خواندن معضل کم اهمیتی به مقوله پژوهش در سینمای ایران ادامه داد: خیلی از این‌ها در جشنواره‌های بین‌المللی نقش داشته‌اند و نمی‌شود گفت این‌ها نسبت به مقوله پژوهش ناآگاه هستند. این مقاومت بخش عمده‌اش معطوف به تجربه‌های صرفاً میدانی است و به اندازه سال‌های نوری از واقعیت سینما به دور است. این آفت نه اینکه الان به وجود آمده باشد که اتفاقاً در حال رشد می‌باشد. همانطور که می‌بینیم انیمیشن روند خوبی را طی کرده و موفق به اکران می‌شوند و اگر شرایط مساعد بود شاید رکورد‌های فروش را هم می‌زد. این مقاومت حتی خیلی از رکن‌ها را به هم می‌زند که در سطح مشاوره با مدیران ارشد.
*مقوله پژوهش آنقدر کاربردی نشده که در عرصه حرفه‌ای اجرا شده و خروجی مشخصی داشته باشد
وی افزود: بحثی هم هست در زمینه پژوهش در سینمای حرفه‌ای که مثل جزیره‌هایی دارند فعالیت می‌کنند و بنابراین ما طی این سال‌ها کمتر دیده‌ایم که مقوله پژوهش آنقدر کاربردی باشد که بیاید در عرصه حرفه‌ای اجرا شود و خروجی مشخصی داشته باشد. این بخش دانشگاهی حتی شاید فعالیت‌هایی بکند که باز هم تجربه‌های میدانی است. فعالیت‌هایی بکند که حداقل در بخش نظری بتوان آن را قابل قبول دانست. گاه می‌بینید یک پژوهش ۳۰ سال در کتابخانه خاک می‌خورد بعد شاهد تجربه‌ای می‌شویم که بعد از سه دهه شاید در فیلم‌سازی اتفاق بیفتد که به راحتی می‌توانسته همان زمان بهره لازم را از آن پژوهش برده باشد.
*بخش دولتی نمی‌آید پیوند و حلقه پژوهش و سینما را به هم وصل کند
عبدالعلی‌زاده، مجددا بر بحث اطلاع‌رسانی به عنوان حلقه مفقوده پژوهش در سینما تاکید کرد و گفت: بخش رسانه‌ایی و رویدادی که عرض شد آن فقدانی را که حتی بخش رسانه‌ای آن را نادیده می‌گیرد همان پژوهش است که در بحث اطلاع‌رسانی جدی گرفته نشده است. بخشی از این پژوهش‌ها مربوط به مباحث نظری است که باید با جریان اطلاع‌رسانی به نتیجه برسد. پس سه مشکل اساسی در این بدنه سنتی یکی دانشگاه که به صورت انتزاعی فعالیت می‌کند بخشی هم که پیوندی بین این‌ها اتفاق نمی‌افتد به خصوص اینکه بخش دولتی نمی‌آید این پیوند و حلقه‌ها را به هم وصل کند. رسانه هم در واقع یا شناخت ندارد یا ضرورت نمی‌بیند که آن را اطلاع‌رسانی کند. تا اینجا من سعی کردم یک تصویر سرزمینی از مقوله پژوهش ارائه بدهم.
*سینما به مثابه «هنر ـ صنعت» جنبه تحقیق و توسعه خودش را داشته باشد
«سجاد صفار هرندی» در بخش بعدی نشست «لازمه‌ها و کارکرد‌های پژوهش در سینما» به ایراد سخن پرداخت: من امسال با عنوان عضو شورای سیاست‌گذاری جشنواره پژوهش سال سینما هستم و مسئولیت پژوهشکده فرهنگ هنری اسلامی را نیز برعهده دارم. من از جهت روشن شدن میدان و قلمروی آنچه می‌شود تعریف کرد در باب پژوهش سینمایی به نظرم می‌رسد می‌توانیم سه جنبه یا وجه مسئله را از هم تفکیک کنیم که هر کدام را بتوان در جا و مقام خودش مورد بحث قرار داد. پژوهش برای سینما، پژوهش درباره سینما و پژوهش در بستر سینما.
همانگونه که گفته شد اولین رویکرد پژوهش برای سنیما است در واقع پژوهشی که در خدمت تولید و محصول سینما است. می‌دانیم که به خصوص به واسطه بعد صنعتی که سینما دارد یعنی سینما به مثابه «هنر ـ صنعت» که جنبه تحقیق و توسعه خودش را داشته باشد برای بازاریابی، برای ارتقای کیفیت خودش، برای دیگر موارد نیازمند مستمر پژوهش است، سنیما هم به خاطر همین بعد صنعتی نیازمند این نوع از پژوهش است.
*رابطه پژوهش و سینما در فضای نخبگانی خیلی کمتر در نظر گرفته شده
وی افزود: شاید یک دلیلی که کمتر این جهت در سینما پررنگ بوده یا قدرتمند بوده این نوع رابطه پژوهش و سینما نگاهی است که لااقل در فضای نخبگانی یا در فضای آکادمیک هنر ما و خلاصه در میدان هنری جدی ما این بعد صنعتی را خیلی کمتر در نظر گرفته و سینما را بیشتر هنری قلمداد می‌کنیم و هنر است و هنرمند و مؤلف و این پررنگ بودن ایده مؤلف و آرتیست به مثابه خالق اثر، طبیعتاً فضای کمتری ایجاد می‌کند که پژوهش بتواند در چرخه تولید محصول هنری و سینمایی ایفای نقش کند.
*پژوهشی باید در خدمت محصول باشد
این پژوهشگر تصریح کرد: وجه دوم پژوهش درباره سینما است که معمولاً بخش آکادمی ما آن را انجام می‌دهد که این بخش از حیث فنی و هنری به ابعاد سینما و حتی مدارس فلسفه آن و نشان شناختی و زیبایی شناسی امثال این‌ها یا در مورد جنبه‌های تکنولوژیک انجام می‌گیرد طبیعتاً سرریز این و برآیند باید نوع اول پژوهش تغذیه کند. یعنی پژوهشی در خدمت محصول باشد. لیکن این چرخه به درستی فعال نیست و محصول پژوهش آکادمیک ما در مورد سینما به پژوهش برای سینما و برای تولید سینما منتقل نمی‌شود و یک حوزه سومی هم برای من قابل تصور است که برای زمینه کاری و پژوهشی خودم بیشتر این جبنه سوم شاید به آن نسبت و الطفات دارم پژوهش بر بستر سینما است.
* محصول اثر هنری به مثابه یک متن فرهنگی و اجتماعی قابل خواندن و مطالعه است
هرندی، با ارجاع مقوله پژوهش به ادوار حتی پیش از سینما و، اما برای سینما اظهار داشت: یک موقع پژوهش ما موضوع آن سینما است، ولی جدا از آن جهت و جنبه محصول اثر هنری به طور عام و فیلم سینمایی یا محصول سینمایی به طور خاص جدا از جنبه هنری یا حرفه‌ای به مثابه یک متن فرهنگی و اجتماعی قابل خواندن و مطالعه است و همچنان که یکی از مهم‌ترین داشته‌های‌مان برای پژوهش درباره دوره‌هایی که مکتوب و ثبت نشده یا به اصطلاح پیشامکتوب و انگاره‌هایی که باقی مانده یا درباره حتی دوره‌های متأخر که اساس پیشینه هنری و تجسمی معماری و امثال این‌ها اطلاعاتی در مورد آن موقعیت فرهنگی اجتماعی را به آن راه ببریم و می‌یابیم سینما هم طبیعتاً در جهانی که ما به سر می‌بریم و اینکه بخشی از حیات اجتماعی و فرهنگی در دل سینما رقم می‌خورد متنی است که از این حیث قابل توجه و قابل خواندن است و این جهان نقطه‌ای است که به ویژه پیوند بین علوم انسانی و سینما برقرار و پررنگ می‌شود.
در میانه میزگرد به طرح سوالی پرداخت که از دغدغه‌های امروز سینماگران یا به اصطلاح دقیق‌تر تمامی عوامل سینما و پژوهشی راجع به این بخش از سینما بود، وی سوال خود را اینچنین مطرح کرد: آیا تاکنون در زمینه سینما با تمرکز بر عوامل سینماگر و به معنای دقیق‌تر تمام عوامل از احصای آن‌ها گرفته تا درآمد و مشکلات معیشتی حتی و تجزیه و تحلیل داده‌ایی پژوهشی اینچنین که بتواند به یک تعریف درست و استاندارد از اوضاع عوامل مختلف یک پروژه سینمایی به دست دهد صورت گرفته و در مجموع چرا اینقدر در این حوزه به خصوص از پژوهشگر سینما با فقر مواجه هستیم؟
*ما از جریان جهانی سینما واقعاً عقب هستیم
«علی‌اکبر عبدالعلی‌زاده» در پاسخ به این سوال گفت: چیزی که شما می‌فرمایید آنقدر انتزاعی است که ما طی این سال‌ها ندیده‌ایم که پژوهشی در این حوزه و با این تعاریف اتفاق افتاده باشد. من یک توضیح بدهم که ما چقدر دوریم از این قضایا ما از جریان جهانی سینما واقعاً عقب هستیم. در همان تعریف هنر صنعت سینما ما واقعاً در بخش صنعتش بسیار ضعیف هستیم. ما در بخش صنعتی به طور جدی و در حد صفر فاقد ساختار صنعتی هستیم. نبود تعریف برای بخش‌های کاری سینماگران به خصوص در جایی مثل وزارت کار نشان از بی‌سامانی اوضاع دارد. برای مثال منشی صحنه سر صحنه تولید به دستور کارگردان برای خرید یک لامپ می‌رود این لحظه کسی نبود که به او بگوید وظیفه اصلی تو واقعاً چیست و اینکه چرا منشی صحنه به تهیه کننده نمی‌گوید این وظیفه من نیست و من باید تمرکزم روی صحنه و یادداشت جزئی کاری خودم باشد. این یک مثال است که چقدر این وضعیت آشفته است.
*مباحث پژوهشی در سینمای غرب از همان ابتدا کار شده و نتیجه گرفته‌اند و در سینمای ما کار نشده و خسارت دیده‌ایم
وی افزود: اگر بخش‌هایی باشد که به آن شکل صنعتی نزدیک شده باشند به صورت محدود کسانی هستند که خود به صورت شخصی کاری را با این سازوکار پیش می‌برد و در مجموع تولید ما آنچنان صنعتی نیست که بتوانیم سازوکاری کلی برای سینمای کشور با این نگاه قائل باشیم. برای مثال مثلاً یک کارگردان فیلمی تاریخی می‌سازد همانجا با پایان ساخت سریال همه چیز جمع می‌شود در صورتی که در سینمای غرب بار‌ها از تجهیزات و دکور و بسیاری از بخش‌های یک پروژه سینمایی یا تلویزیونی استفاده می‌شود، ولی در ایران این بخش سرمایه با تولید آن فیلم از بین می‌رود و هیچ کاربرد دیگری برایش متصور نمی‌شوند. در صورتی که کمپانی‌های فیلم‌سازی اروپایی آمریکایی از یک دکور ساده برای چندین فیلم سینمایی استفاده می‌کنند و با چرخش و جابه‌جایی از همان دکور به نحو بهینه استفاده می‌شود. این مباحث در سینمای غرب از همان ابتدا کار شده و نتیجه گرفته‌اند و در سینمای ما کار نشده و خسارت دیده‌ایم.
*ای کاش می‌شد اینچنین پژوهش‌هایی صورت می‌گرفت
وی در تایید نهایی لزوم طرح این پرسش تاکید کرد: پس بنا بر سؤال شما‌ای کاش می‌شد اینچنین پژوهش‌هایی صورت می‌گرفت و سازمان سینمایی همکاری می‌کرد و اگر چنین اتفاقی بیافتد همه چیز در سینما سامان می‌یابد و به بهینه‌ترین شکل ممکن پیش می‌رویم. ولی متأسفانه خیلی‌ها از عوامل سینما نمی‌خواهند خیلی از مسائل آشکار شود و آنچنان شفاف همه چیز پیش برود و این به برخورد منافع عده‌ای برمی‌گردد که شاید خودشان هم در هماهنگی با این قضیه نباشند، ولی همین امر مانع از تحقق اینچنین کار‌هایی مثل پژوهش در حوزه سینما می‌شود. ما سال‌ها در رسانه فریاد زدیم که این بخش پژوهش باید سامان پیدا کند تا سینمای‌مان هم سامان یابد.
*اینقدر جریانات گسسته است که این پژوهش‌ها به دستی که باید، نمی‌رسد
«رامتین شهبازی» نیز در پاسخ به سوال مطرح شده گفت: البته پژوهش‌هایی صورت گرفته است، ولی اینقدر جریانات گسسته است این پژوهش‌ها به دستی که باید، نمی‌رسد. برای نمونه سال گذشته در هیمن دانشگاه ما پژوهشی در مورد انیماتور‌هایی صورت گرفت که به صورت فری لنس یا آزاد کار می‌کنند و اینکه کارشان چه ویژگی دارد و چگونه کار می‌کنند و به لحاظ معیشتی چه اتفاقی برای‌شان می‌افتد و مسائلی از این دست؛ این پژوهش انجام شد منتهی باز یک مسئله که دکتر صفار بهتر می‌توانند آن را بشکافند، چون بیشتر درگیر پژوهش‌های جامعه‌شناسی هستند.
* پژوهش‌های پیمایشی در دانشگاه‌های ما انجام نمی‌شود
شهبازی با اشاره بر شکل و نوع پژوهش‌ها و وجوه تمایز آن‌ها از همدیگر، افزود: ببینید جنس پژوهش‌ها در دانشگاه‌های هنری عموماً در واقع از جنس پژوهش‌های تحلیلی است که در واقع پژوهش‌های پیمایشی در آن انجام نمی‌شود، زیرا این نوع پژوهش همیشه مغفول بوده است و من به عنوان کسی که روش تحقیق تدریس می‌کنم سال‌ها است همه به چه‌های انیمیشن و هم پژوهشگر درس می‌دهم و همچنین بچه‌های سینما، پژوهش‌های میدانی را اصولاً نه خیلی استاد‌های ما تمایل دارند که دانشجویان بروند و انجام بدهند و نه دانشجویان ما این سختی را به جان می‌خرند که ااین کار را انجام بدهند و نه روش‌هایی تحلیلی بلد هستند و آموزش دیده‌اند که بتوانند اینگونه پژوهش‌ها را انجام دهند.
*ضعف‌های بنیادی باعث شده دانشجو اصلاً به اینجور پژوهش‌ها توجه‌اش جلب نشود
وی افزود: در حقیقت آن چیزی که در حوزه علوم انسانی در ارتباطات به بچه‌ها آموزش داده می‌شود در حوزه پژهش‌های میدانی و کار کردن با نرم‌افزار‌های اس‌پی اساس و دیگر نرم‌افزار‌ها محلی از اعراب ندارد. همین کافی است در کلاس روش تحقیق به دانشجو بگویید من می‌خواهم به شما اس‌پی اساس درس بدهم، دانشجو به نشانه اعتراض کلاس را ترک خواهد کرد، چون در آخر می‌گوید این به چه درد من می‌خورد. در مجموع ضعف‌های بنیادی باعث شده دانشجو اصلاً به اینجور پژوهش‌ها توجه‌اش جلب نشود. نکته دیگر اینکه برای دانشجویان رشته سینمای ما و تا حدی برای برخی از پژوهشگران اصلاً کسر شأن است که بخواهند در مورد سینمای ایران پژوهش کنند.
*مسائل کلی سینمای ایران در مجموع اولویتی برای دانشجو و پژوهشگر ندارد
شهبازی تصریح کرد: یعنی سینمای ایران را آنقدر قابل نمی‌دانند که بخواهند راجع به آن پژوهش کنند. اگر هم بخواهند پژوهش کنند معطوف می‌شود به دو یا سه فیلمساز مثل استاد مرحوم عباس کیارستمی یا اصغر فرهادی یا شهرام مکری و یکی دو نفر دیگر که جوایزی برده‌اند و در سطح بین‌المللی به شهرت رسیده‌اند و، چون همین توجه بین المللی را جلب کرده‌اند آن‌ها هم برای پژوهش به سراغ این چند کارگردان معروف می‌روند وگرنه اصلاً مسائل کلی سینمای ایران در مجموع اولویتی برای دانشجو و پژوهشگر ندارد. یکی از مشکلات ما این است که دانشجو زمانی که می‌آید تارانتینو یا هیچکاک را موضوع تحقیق خود قرار می‌دهد برای این است که می‌گوید اگر زمانی بخوهم آن طرف اپلای (درخواست کار) کنم بهتر من را تحویل می‌گیرند در صورتی که دانشجو دارد برعکس فکر می‌کند و به اصطلاح خودمان دارد زیره به کرمان می‌برد، چون آن‌ها می‌گویند ما خودمان پژوهش در این خصوص را در حد اعلا داریم. اتفاقات تو دانشجوی ایرانی باید زوایای سینمای مملکت خود را در قالب پژوهش به ما نشان بدهید که ما آن را نمی‌شناسیم.
*باید ببینیم که رویداد جایزه پژوهش سال چقدر می‌تواند در این خصوص تأثیرگذار باشد
این مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوز سینما در آخر گفت: حالا باید ببینیم که رویداد جایزه پژوهش سال چقدر می‌تواند در این خصوص تأثیرگذار باشد که دانشجویان بیایند روی فرهنگ خودشان کار کنند که این موضوع مطروحه در سؤال می‌تواند یکی از زمینه‌های پژوهش در حوزه وسیع سینما باشد و مسائل بسیار زیادی که در این حوزه وجود دارد. برای نمونه ما از لحاظ تکنیک در سینما پیشرفت خوبی داشته‌ایم، ولی همچنان از لحاظ مضمون مشکل داریم و به نسبتی که تکنیک پیشرفت کرد تفکر و مضمون در سینمای ما پیشرفت نکرده است.
انتهای پیام/
