به گزارش «سدید»؛ نشست آسیب‌شناسی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با محوریت دوره سی و پنجم این نمایشگاه در قالب شانزدهمین جلسه از سلسله نشست‌های «عصرکتاب» به دبیری مهدی مرادی و با حضور سعید مکرمی مدیر انتشارات، فروشگاه اسم و سمیه جمالی نویسنده، فعال حوزه نشر و کارشناس روابط عمومی سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران سه‌شنبه ۲۹ خرداد توسط مرکز مطالعات راهبردی ژرفا و اندیشکده هنر و رسانه (میز کتاب) برگزارشد و پیرامون بررسی آسیب‌ها و چالش‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به بحث و بررسی پرداختند.
ارزیابی نمایشگاه کتاب کار راحتی نیست
درابتدا مکرمی نسبت به ارزیابی کردن نمایشگاه کتاب تهران گفت: معمولاً ارزیابی کار راحتی نیست؛ به خصوص اینکه اگر بخواهیم درمورد نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران سخن بگوییم. بنابراین درابتدا باید بدانیم که مخاطب نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران چه افرادی هستند که در این صورت می‌توان پیرامون آن صحبت کرد.
مدیرفروشگاه اسم نمایشگاه سی و پنجم کتاب تهران را نسبت به نمایشگاه کتاب سال گذشته (سی و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران) مناسب‌تر دانست و گفت: نمایشگاه کتاب امسال نسبت به نمایشگاه کتاب سال گذشته به طورمرتب و منظم‌تری برگزار شد. چرا که برگزاری نمایشگاه کتاب از پروژه‌های سخت کشور، مرتبط با همه اقشارمختلف جامعه و از مخاطبان عمومی گسترده‌ای برخورداراست. بنابراین باید گفت نمایشگاه کتاب سی و پنجم با این حجم از مخاطب، توانست نمره قبولی دریافت کند.
اردیبهشت بهترین زمان نمایشگاه کتاب
مکرمی نسبت به زمان و مکان برگزاری نمایشگاه کتاب گفت: اردیبهشت ماه بهترین زمان برای برگزاری نمایشگاه کتاب است. چرا که وضعیت آب و هوا خوب است و هنوز هوا رو به گرمی نرفته است. نکته دیگر این است که هنوز به دوره رکود صنعت نشر نرسیده‌ایم، یعنی با پایان نمایشگاه در ابتدای ورود به دوره رکود صنعت نشر هستیم. برای برگزاری نمایشگاه کتاب طی سه ماه پایانی سال چنین فرصتی را نداریم که بخواهیم در آن زمان برگزار کنیم. فصل پاییز نیز زمان مناسبی برای برگزاری نمایشگاه نیست. چرا که در زمان بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها هستیم.
دسترسی آسان برای مخاطب و خانواده‌ها
مدیر نشر اسم در خصوص مکان نمایشگاه کتاب که آیا مصلی بهتر است یا شهر آفتاب گفت: در خصوص مکان نمایشگاه در ابتدا باید این سوال را چنین جواب داد که مخاطب نمایشگاه چه کسی است؟ به نظر بنده مخاطب نمایشگاه کتاب خانواده‌ها هستند. یعنی عموم مردم. پس اگر عموم مردم مخاطبین نمایشگاه هستند باید نمایشگاه کتاب در جایی قرار بگیرد که دسترسی آسانی داشته باشند. جایی باشد که به عنوان مثال یک نوجوان کم سن و سال بتواند با دوستانش به راحتی در نمایشگاه حضورداشته باشد و کتاب بخرد؛ بنابراین اگر ما نمایشگاه کتاب را در جایی قرار بدهیم که امکان حضور خانواده سخت باشد بسیاری از مخاطبین نمایشگاه را از دست خواهیم داد.
مصلی بهترین مکان و قابل مقایسه با شهر آفتاب نیست
در ادامه مکرمی نسبت به مشکلات مکانی شهر آفتاب گفت: سوال اصلی که برای خودم ایجاد شده آن است که اساساً چرا باید نمایشگاه در شهر آفتاب کلید می‌خورد؟ آن هزینه‌های سنگینی که در آن سال‌ها برای برگزاری و برپایی نمایشگاه شهر آفتاب انجام شد اگر برای صنعت نشر خرج می‌شد، شاهد اتفاقات بهتری بودیم. از دیگر مشکلاتی که در برگزاری نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب باید به آن توجه کرد آن است که، ساعت پایانی نمایشگاه کتاب ۸ شب است، غرفه‌دار‌ها تا بخواهند وسایل خود را جمع و جور کرده و از نمایشگاه خارج بشوند ساعت از هشت گذشته است! خوب این عزیزان چطور می‌توانند در آن ساعت پایانی شب بیرون از تهران وسیله پیدا کنند؟ ۳۰ کیلومتر دورتر از تهران خود را به خانه‌های خود برسانند؟ حال شما تصور کنید که اگر نمایشگاه در مصلی برگزار شود، همگی به راحتی می‌توانند با گرفتن یک اسنپ، به خانه‌های خود بروند. امنیتی که در این ساعت پایانی شب در مصلی تهران است قابل مقایسه با شهر آفتاب نیست. نکته بعدی آنکه تعداد قابل توجه مخاطبین ما از تهران به نمایشگاه می‌آیند؛ با برگزاری در شهر آفتاب؛ باید توجه داشته باشیم که حجم وسیعی از مخاطب را روزانه از وسط تهران می‌کشانیم به شهر آفتاب. بعضی مواقع ما با تصمیم‌هایمان در نظر نمی‌گیریم که چه مشکلاتی را برای مخاطبین ایجاد می‌کنیم! حجم وسیعی از مصرف بنزین، ایجاد ترافیک، ایجاد ناامنی و… از کوچک‌ترین موارد ایجاد شده برای مخاطبین است.
نمایشگاه کتاب تهران و نمایشگاه‌های جهانی
در ادامه مدیر فروشگاه اسم در خصوص مقایسه نمایشگاه کتاب تهران با نمایشگاه‌های جهانی گفت: در خصوص فروش نمایشگاه باید گفت که آیا مخاطبین کتاب در تمام طول سال دسترسی مناسب به خرید کتاب را دارد؟ در خصوص مقایسه نمایشگاه کتاب تهران با نمایشگاه‌های جهانی باید این سوال پرسیده شود که نمایشگاه کتاب تهران را چه کسی برگزار می‌کند؟ و یا به طورمثال نمایشگاه کتاب فرانکفورت را چه کسی برگزار می‌کند؟ نمایشگاه کتاب تهران را کسانی برگزار می‌کنند که از این صنعت ارتزاق نمی‌کنند و بعد از پایان نمایشگاه کتاب تهران دیگر با مقوله کتاب سر و کار ندارند. اما نمایشگاه کتاب فرانکفورت توسط اتحادیه ناشران برگزار می‌شود و بعد از پایان نمایشگاه فرانکفورت تمامی کنشگران با کتاب نیز سر و کار دارند.
نبود برنامه، فقدان برنامه ریزی
مکرمی عدم برنامه ریزی را از دیگر مشکلات نمایشگاه کتاب اعلام کرد و گفت: وقتی ناشران آگاه به مکان برگزاری نمایشگاه کتاب درسال بعد نیستند، نمی‌توانند به طور دقیق‌تری برنامه‌ریزی کنند. عدم برنامه ریزی هر ساله اتفاق افتاده و ناشران تا اسفند ماه نمی‌دانند که مکان دقیق نمایشگاه کجا است. اگر ناشران بدانند که نمایشگاه سال بعد در مصلی برگزار می‌شود و یا در شهر آفتاب برنامه‌ریزی خاص خود را خواهند داشت. ناشران برای شهر آفتاب یک برنامه‌ریزی خاص و مصلی امام خمینی(ره) برنامه‌ریزی دیگری دارند. در خصوص تصمیم‌گیری نمایشگاه کتاب آیا که نمایشگاه یا فروشگاه باشد؟ بلکه این مسئله، تصمیم غیرعقلانی و غیربومی است. چرا که صنعت نشر ایران ربطی به صنعت نشر آلمان و دیگر کشور‌های جهان ندارد و ما از اقتضائاتی برخورداریم که بسیاری از کشورها برخوردار نیستند. این مقایسه اشتباه است و من به عنوان کتاب فروش و ناشر از نمایشگاه فعلی دفاع می‌کنم.
ارزیابی یک مشاهده‌گر
سمیه جمالی (نویسنده، شاعر و فعال حوزه نشر) در ابتدای صحبت خود پیش از ورود به بحث نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: من کارمند وزارت ارشاد نیستم و حضورم در روابط عمومی سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران صرفاً حضور ده روزه بوده و آنچه را که در نمایشگاه سی و پنجم مشاهده کرده‌ام بیان می‌کنم. از نگاه خودم شاهد آن بودم که برای برگزاری نمایشگاه کتاب چه میزان زحمات برای برگزاری چنین نمایشگاهی داشته است.»
این نویسنده در خصوص ارزیابی نمایشگاه کتاب و آن که چه نمره‌ای سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران می‌گیرد، گفت: به عقیده من نمایشگاه امسال نمره قبولی دریافت می‌کند. امسال شاهد آن بودیم که نمایشگاه کتاب با برنامه بهتری پیش رفت و این درحالی است که طی سال‌های گذشته، یکسری اتفاقات و برنامه‌ها به روز‌های پایانی موکول می‌شد و امسال شاهد چنین موردی نبودیم.
تعدد برنامه‌های ادبی، اتفاق خوب نمایشگاه امسال
سمیه جمالی وجود برنامه‌های متعدد ادبی در نمایشگاه کتاب را اتفاق خوب توصیف کرد و گفت: از دیگر اتفاقات خوب نمایشگاه کتاب امسال، برگزاری تعدد قابل توجهی از برنامه‌های ادبی در نمایشگاه کتاب همانند کوشک کتاب، گوشه نقد، سرای ملل… به انضمام برنامه‌های خصوصی غرفه‌ها و برنامه‌های دیگری که در خصوص کتاب بود. همه‌ی این موارد بسیار خوب است و امکان خوبی را در نمایشگاه کتاب برای مخاطبان فراهم می‌کند که بتوانند استفاده کنند. اما اینکه تا چه میزان مخاطب توانست استفاده کند، آن جای بحث دارد.
نمایشگاه کتاب زمان همدلی است
این نویسنده در ادامه گفت: نمایشگاه کتاب تهران زمان همدلی است. برگزاری نمایشگاه کتاب حال خوبی را بین اهالی حوزه نشر ایجاد می‌کند. از همه افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند و تا مخاطبانی که برای تهیه کتاب در نمایشگاه حضور پیدا می‌کنند، این حال خوب و نشاط ایجاد می‌شود که به دلیل ارتباط مسائل سیاسی با مقوله کتاب است. ما نباید مقوله کتاب را با نگاه سیاسی همراه کنیم. بعضی کنشگران کتاب هم که در نمايشگاه کتاب امسال شرکت کردند، این تفکیک سازی را قائل شدند. حال اگر تعامل دو طرفه‌ای بین دولت و مخاطبین نمایشگاه رقم بخورد، شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود.
/انتهای پیام/
