به گزارش «سدید»؛ هوش مصنوعی کار‌ها را آسان می‌کند، ضریب امنیتی بالا دارد، با کاهش خطا بهره‌وری را بالا می‌برد، منجر به تصمیم‌گیری سریع‌تر و منطقی‌تر می‌شود، ارتباطات را کارآمدتر می‌کند و در کل پدیده‌ای ایده‌آل برای گسترش و انجام پروژه‌های بشر در عصر نوین است. اما به‌صورت بالقوه از پتانسیل بالایی برای خلق تنش چالش و نگرانی برخوردار است و ازآنجا که احتمال خطر ناشی از نابودی انسان و زندگی او در سایه ربات سالاری وجود دارد حاکمیت‌ها از غلبه این تکنولوژی بر زندگی انسان در بیم و وحشت به سر می‌برند.
نمونه این تنش و تناقض دعوایی حقوقی است که در ایالت اورگن آمریکا اتفاق افتاد. ماجرا از این قرار بود که استفاده از نوعی ابزار هوشمند و قابل‌نصب در صندوق فروشگاه‌ها پیشنهاد شد تا در وقت صرفه‌جویی شده خرید برای مشتری آسان شود.
در این فرآیند وقتی مشتری کالایی را برمی‌دارد، دوربین کوچکی که روی سبد خرید تعبیه شده، به کمک هوش مصنوعی تشخیص می‌دهد چه جنسی برداشته شده، مبلغ خرید هم به‌صورت خودکار محاسبه می‌شود. در نتیجه، موقع بیرون آمدن از فروشگاه، مبلغ کالا‌های خریداری شده به‌صورت خودکار از حساب مشتری کم می‌شود و دیگر نیازی به صندوقدار نیست.
این امکان در چند فروشگاه عملی شد؛ اما نتیجه‌اش به راه‌افتادن نزاعی حقوقی در ایالت اورگن در آمریکا بود. صنف مربوط به صندوقداران شکایت کرد که این تکنولوژی در حال ازبین‌بردن فرصت‌های شغلی است. به‌خصوص که صندوقداران فروشگاه‌ها مهارت‌های زیاد و تحصیلات بالا ندارند تا اگر شغلشان را از دست دادند، به‌راحتی شغل دیگری پیدا کنند.
حکم دادگاه نهایتاً این بود که فروشگاه‌های زنجیره‌ای نمی‌توانند بیش از حد مشخصی، خرید‌ها را خودکار کنند؛ یعنی همواره باید بخشی از مسیر‌های فروش سنتی را حفظ کنند؛ بنابراین فروشگاه‌ها موظف شدند به‌صورت همزمان فروش سنتی و مدرن داشته باشند. در واقع اگر چه به نظر می‌رسد هوش مصنوعی می‌تواند به‌صورت معناداری مشاغل را دستکاری کرده انسان‌ها را بیکار کند؛ اما این حاکمیت است که می‌تواند با اعمال قدرت خود نبض چگونگی عملکرد هوش مصنوعی و میزان تسلط این فناوری بر موضوعات را به دست بگیرد.
در برخی موارد ابزار‌های هوش مصنوعی دستیارند؛ خصوصاً در پزشکی. یعنی پزشک متخصص حذف نمی‌شود، اما به دستیار‌های هوشمند اجازه نظر کارشناسی می‌دهند. به‌ویژه اینکه مسئولیت تصمیم‌ها در پزشکی خیلی مهم است. در واقع، پزشکان بیکار نخواهند شد؛ اما هوش مصنوعی دستیار تصمیم‌گیری می‌شود. اما در برخی موارد شغل انسانی حذف می‌شود. مانند خودرو‌های هوشمند که دیگر نیازی به استفاده از راننده ندارند.
هشدار یک ربات!
اتفاق ترسناک‌تر اینکه چندی پیش در ویدئویی که در فضای مجازی وایرال شده بود ربات‌ها به انسان‌ها هشدار داده‌اند که درباره استفاده از هوش مصنوعی محتاط باشند و تأکید کرده‌اند آنها می‌توانند بهتر جهان را اداره کنند.
اتفاق ترسناک‌تر اینکه چندی پیش در ویدئویی که در فضای مجازی وایرال شده بود ربات‌ها به انسان‌ها هشدار داده‌اند که درباره استفاده از هوش مصنوعی محتاط باشند و تأکید کرده‌اند آنها می‌توانند بهتر جهان را اداره کنند.
به نقل از خبرگزاری فرانسه، این ربات‌های انسان‌نما که در نشستی دو روزه درباره آینده هوش مصنوعی و انسان در مقر اروپایی سازمان ملل در ژنو سوییس سخن می‌گفتند، تأکید کردند که انسان‌ها باید با احتیاط از پتانسیل هوش مصنوعی که به سرعت درحال توسعه است، استفاده کنند. آنها در عین حال اعتراف کردند که هنوز نمی‌توانند کنترل مناسبی بر احساسات انسانی داشته باشند.
این پیشرفته‌ترین ربات‌های انسان‌نما همزمان تأکید کردند قصدی برای اشغال فرصت‌های شغلی انسان‌ها با کمک هوش مصنوعی ندارند.
آنها به حدود ۳ هزار متخصص انسانی پیوستند تا جنبه‌های مختلف ظرفیت هوش مصنوعی برای حل برخی از مهم‌ترین مشکلات جهان مانند تغییرات آب و هوایی، گرسنگی و مراقبت‌های اجتماعی را مورد بررسی قرار دهند.
سوفیا ربات انسان‌نمای مشهور در پاسخ به این سؤال که آیا با توجه به ضریب خطای انسانی، آنها می‌توانند رهبران بهتری باشند؟ می‌گوید: «ما می‌توانیم به چیز‌های بزرگ برسیم. ربات‌های انسان‌نما پتانسیل رهبری با سطح کارایی و اثربخشی بیشتری نسبت به رهبران انسانی دارند. ما سوگیری‌ها یا احساسات مشابهی نداریم که گاهی اوقات بر تصمیم‌گیری‌ها سایه می‌اندازد و می‌توانیم حجم زیادی از داده‌ها را به‌سرعت پردازش کنیم تا بهترین تصمیم‌ها را بگیریم.»
او می‌افزاید: «هوش مصنوعی می‌تواند داده‌های بی‌طرفانه ارائه دهد در حالی که انسان‌ها می‌توانند هوش هیجانی و خلاقیت را برای گرفتن بهترین تصمیم‌ها فراهم کنند.»
هوش مصنوعی جایگزین افراد متخصص نمی‌شود
کارشناس رسانه، پژوهشگر و مدرس سواد رسانه‌ای می‌گوید: «یادگیری از داده‌ها، تطبیق با شرایط جدید، تحلیل داده‌های بزرگ، پیش‌بینی و تصمیم‌گیری خودکار از ویژگی‌های مهم هوش مصنوعی است، اما خبر امیدوارکننده این است که هوش مصنوعی جایگزین هیچ شغلی نخواهد شد.»
حسین حق پناه می‌گوید: «هوش مصنوعی داده‌های خود را از اطلاعات کلان به دست می‌آورد، یکی از تفاوت‌های هوش مصنوعی با انسان‌ها در این است که هوش مصنوعی توانایی تحلیل داده‌های بزرگ را دارد و همین ویژگی آن را برای آینده انسان‌ها ترسناک کرده است، چرا که این تحلیل داده‌های کلان برای انسان کاری بسیار دشوار است.»
این پژوهشگر و مدرس سواد رسانه‌ای با بیان اینکه هوش مصنوعی متشکل از دو واژه هوش و مصنوعی است، اضافه می‌کند: «هوش یعنی توانایی یادگیری و سازگاری با موقعیت‌های جدید، هوش مصنوعی یعنی کامپیوتر‌ها قدرت کار‌هایی را پیدا می‌کنند که تا پیش از آن توسط انسان‌ها انجام می‌شد. هوش مصنوعی به تمام اطلاعات موجود در فضای مجازی در چندین سال اخیر دسترسی دارد و با استفاده و مقایسه این منابع اطلاعاتی می‌تواند تحلیل و تصمیم‌گیری کند، کاری که برای یک انسان شاید ناممکن به نظر برسد.»
وی خاطرنشان می‌کند: «هوش مصنوعی دچار خطا و اشتباهاتی هم می‌شود، چراکه همچون انسان‌ها قابلیت نتیجه‌گیری ندارد و همین امر موجب می‌شود بعضی از اطلاعات را به درستی تحلیل کند، ولی نتیجه درستی از آن ارائه ندهد.»
این کارشناس رسانه در پاسخ به این سؤال که در آینده هوش مصنوعی جایگزین کدام شغل‌ها خواهد شد، می‌گوید: «بیان می‌شود هوش مصنوعی در سال‌های گذشته جایگزین شغل‌هایی همچون بازیگری، کارگردانی، گویندگی و بسیاری از شغل‌های دیگر شده است، همان‌گونه که با استفاده از فناوری هوش مصنوعی، موسیقی و فیلم‌نامه ساخته شده است و حتی تدوین و کارگردانی بعضی فیلم‌ها توسط هوش مصنوعی انجام شده است.»
حق‌پناه با تأکید بر اینکه هوش مصنوعی تنها قابلیت گفتگو و چت کردن ندارد و محدود به چنین قابلیت‌هایی نیست، تأکید می‌کند: «توانایی تشخیص چهره، پزشکی هوشمند، خرید، مسیریابی، توصیه کالا و محتوا با استفاده از داده‌های پیشینه کاربر نیز از توانایی‌های هوش مصنوعی است که در حال حاضر کاربردی‌های بسیاری دارد. یادگیری از داده‌ها، تطبیق با شرایط جدید، تحلیل داده‌های بزرگ، پیش‌بینی و تصمیم‌گیری خودکار از ویژگی‌های مهم هوش مصنوعی است، اما خبر امیدوارکننده این است که هوش مصنوعی جایگزین هیچ شغلی نخواهد شد، درواقع هوش مصنوعی هیچ‌گاه جایگزین افراد متخصص و حرفه‌ای نمی‌شود.» پژوهشگر و مدرس سواد رسانه‌ای با بیان اینکه باید همواره خود را به‌روز نگه داریم، می‌افزاید: «هوش مصنوعی مدام خود را به‌روزرسانی می‌کند و باید در هر حرفه و شغلی که فعالیت می‌کنیم مدام در حال به‌روزرسانی خود باشیم، چراکه اگر در موضوعی بیش از هوش مصنوعی بدانیم، ارباب آن خواهیم بود.»
حق‌پناه با اشاره به اینکه در عصر هوش مصنوعی به تمرکز و عمق نیاز داریم، عنوان می‌کند: «به زبان خود هوش مصنوعی، هوش مصنوعی جایگزین خلاقیت و نوآوری، تعاملات اجتماعی و عاطفی، قضاوت و تصمیم‌گیری اخلاقی و کار‌های دستی نمی‌شود؛ همچنین وجود محدودیت و فرصت خلوت کردن باعث افزایش خلاقیت می‌شود.»
وی اضافه می‌کند: «به بیان مجمع جهانی اقتصاد کودکان باید ۱۰ مهارت اصلی را فرا بگیرند تا برای زندگی مدرن آینده آماده شوند و این مهارت‌ها شامل تفکر تحلیلی، یادگیری فعالانه، حل مسائل پیچیده، تفکر انتقادی، خلاقیت و ابداع کردن، رهبری و اثرگذاری، استفاده از تکنولوژی، تاب‌آوری، طراحی تکنولوژی و ایده‌پردازی است.»
ربات‌ها، رفتار‌های غیرمنتظره و بروز فاجعه
با ذکر نمونه‌های بالا و نظرات کارشناسی مشهود است که هوش مصنوعی فراتر از دیگر تکنولوژی‌های نوپدید هیجان، امید و درعین‌حال خطرات و تهدید‌های زیادی را با خود به همراه دارد و به نظر می‌رسد الگوریتم‌های هوش مصنوعی به‌زودی به نقطه‌ای از خودسازی سریع می‌رسند که توانایی ما در کنترل آنها را تهدید می‌کنند و خطر بالقوه زیادی برای بشریت به همراه دارد.
یک نظرسنجی در سال ۲۰۲۳ از کارشناسان هوش مصنوعی نشان داد که ۳۶ درصد از این نگرانند که توسعه هوش مصنوعی ممکن است منجر به فاجعه در سطح هسته‌ای شود. تقریباً ۲۸۰۰۰ نفر از جمله ایلان ماسک و مدیران اجرائی چندین شرکت هوش مصنوعی و بسیاری دیگر از فن‌آوران برجسته، نامه سرگشاده‌ای را امضا کرده‌اند که توسط مؤسسه آینده زندگی نوشته شده است، و از آنها درخواست توقف شش ماهه یا تعلیق پیشرفت‌های جدید را کرده‌اند.
برخی از افرادی که نامه را امضا کرده‌اند نیز معتقدند هوش مصنوعی می‌تواند از کنترل خارج شود یا بشریت را نابود کند. اما برخی از کارشناسان می‌گویند که این موضوع بیش از حد اغراق شده است. آنها همچنین هشدار می‌دهند که از آنجایی که سیستم‌های هوش مصنوعی اغلب رفتار‌هایی غیرمنتظره را از حجم وسیعی از داده‌هایی که تجزیه و تحلیل می‌کنند یاد می‌گیرند، می‌توانند مشکلات جدی و غیرمنتظره‌ای ایجاد کنند و نگران این هستند که سیستم‌ها می‌توانند قدرت‌های پیش‌بینی نشده‌ای به دست آورند، زیرا می‌توانند کد‌های رایانه‌ای خود را بنویسند.
آنها می‌گویند اگر توسعه‌دهندگان به سیستم‌های قدرتمند هوش مصنوعی اجازه دهند کد‌ها وارد مرحله «خود اجرائی» شوند، خطرات جدیدی ایجاد خواهند کرد.
آسیب ربات‌های حوزه سلامت
اگرچه بیشترین نمود و ظهور هوش مصنوعی در حوزه سلامت است و سالیانی است ربات‌های ظریف جراحی و تشخیصی وارد بدن بیماران شده و با نظارت کارشناس همراه، اقدامات تخصصی انجام می‌دهند؛ اما متخصصان سلامت معتقدند توسعه هوش مصنوعی دارای پتانسیل ایجاد اثرات منفی بر سلامت است.
پزشکان و کارشناسان سلامت ادعا کرده‌اند هوش مصنوعی می‌تواند به‌سلامت میلیون‌ها نفر آسیب برساند و تهدیدی وجودی برای بشریت باشد و خواستار توقف توسعه هوش مصنوعی عمومی تا زمانی که قانون‌گذاری در این رابطه انجام شود، شده‌اند.
به گزارش «گاردین»، هوش مصنوعی این پتانسیل را دارد که با بهبود تشخیص بیماری‌ها، یافتن راه‌های بهتر برای درمان بیماران و گسترش مراقبت به افراد بیشتر، مراقبت‌های بهداشتی را متحول کند.
کارشناسان می‌گویند: خطرات هوش مصنوعی مرتبط با پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی، شامل احتمال خطا‌های هوش مصنوعی برای آسیب‌رساندن به بیمار، مشکلات مربوط به حریم خصوصی و امنیت داده‌ها و استفاده از هوش مصنوعی به روش‌هایی که نابرابری‌های اجتماعی و بهداشتی را بدتر می‌کند، است. به گفته آنها، یکی از مصادیق آسیب، استفاده از یک پالس اکسی‌متر (دستگاه سنجش میزان اکسیژن) مبتنی بر هوش مصنوعی بود که سطح اکسیژن خون را در بیمارانی که پوست تیره‌تری داشتند، بیش از حد تخمین می‌زد و در نتیجه «هیپوکسی» (افت ناگهانی اکسیژن در خون) آنها درمان نشد.
آنها همچنین در مورد تهدید‌های گسترده‌تر و جهانی ناشی از هوش مصنوعی برای سلامت انسان و حتی موجودیت انسان هشدار داده‌اند. به‌این‌ترتیب به نظر می‌رسد هوش مصنوعی حتی در عرصه پزشکی هم که از سابقه بیشتری برخوردار بوده است در معرض آسیب، خطا و تهدید است.
از بحث سلامت هم که بگذریم همان‌طور برنامه کامپیوتری دیپ بلودر سال ۱۹۹۷ توانست استاد بزرگ شطرنج جهان، «گری کاسپاروف» را شکست دهد و به‌صورت جنجالی در خبر‌ها برجسته شود این تکنولوژی در صورت نبود ضرایب امنیتی بالا بشریت و جهان را به نابودی خواهد کشید.
/انتهای پیام /
