به گزارش «سدید»؛ تقریباً دوسال از انتشار GPT-۳.۵ توسط کمپانی OpenAI می‌گذرد و در همین بازه زمانی، تحولات گسترده‌ای پیش روی فناوری‌های هوش مصنوعی ایجاد شد که به پیشرفت و توسعه آن کمک کرد. مایکروسافت ورود این فناوری را با نخستین برخورد خود با شرایط کاربری گرافیکی مقایسه کرد؛ پیشرفتی که محاسبات شخصی را تغییر داد.
درست است که این فناوری توانست در حوزه‌های مختلف علوم و فناوری نقش تحول‌آفرینی را ایفا کند و به‌رغم نگرانی‌هایی که نسبت به توسعه آن وجود داشت، باعث تسهیل در انجام بسیاری از کار‌ها شد، اما اهمیت هوش مصنوعی تنها محدود به بخش علم و فناوری نمی‌شود و می‌تواند در توسعه اقتصادی کشورها نیز تأثیر بسزایی داشته باشد. برخی نیز پیش‌بینی کرده‌اند که هوش مصنوعی مولد به‌سرعت اقتصاد‌های دنیا را متحول و میلیون‌ها نفر را بیکار خواهد کرد. با وجود این و به‌رغم هیاهو‌ها و نگرانی‌هایی که نسبت به توسعه این فناوری در دنیا مطرح می‌شد، هوش مصنوعی تاکنون تأثیر بسزایی به‌جا نگذاشته است.
در سال ۲۰۲۳، هیاهوی عظیمی پیرامون هوش مصنوعی به راه افتاد و به نظر می‌رسید هوش مصنوعی همه جا را تحت سلطه خود قرار دهد، زندگی‌ها را متحول کند، بازار‌های کار را تحت‌تأثیر قرار داده و حتی تهدید‌هایی را برای نابودی بسیاری از مشاغل به راه انداخت. باوجوداین، بخش اعظم پیشرفت‌ها در حوزه این فناوری، تحت عنوان هوش مصنوعی مولد رخ داده است که از طریق ابزار‌هایی، چون ChatGPT برای متون، GitHub Copilot برای کدگذاری‌ها و Stable Diffusion برای تصاویر، هنوز به طور کامل در تمامی حوزه‌ها مورد استفاده قرار نگرفته‌اند و نیاز به گسترش و پذیرش بیشتر دارند.
به دنبال نفوذ سریعی که فناوری ChatGPT در میان کاربران داشت، گوگل هم به فکر توسعه هوش مصنوعی خود با عنوان Bard افتاد تا دیگر شرکت‌های بزرگ فناوری هم وارد این مسیر شده و با آنها همراه شوند. سپس، «بینگ»، موتور جست‌وجوی مایکروسافت با ساخت دستیار هوشمند صوتی خود با استفاده از هوش مصنوعی، همه را شگفت‌زده کرد. در حال حاضر، تمام شرکت‌ها سخت کار می‌کنند تا بتوانند بخشی از بازار رو به رشد هوش مصنوعی را از آن خود کنند و سعی دارند دنیای دیجیتال را تا حد امکان هوشمندتر کنند.
تنوع فناوری‌های هوش مصنوعی مانند مدل‌های هوش مصنوعی چندوجهی، چگونگی برخورد هوش مصنوعی را با اطلاعات مختلف تغییر می‌دهند. روند پیشرفت هوش مصنوعی تا جایی است که انتظار می‌رود این فناوری بتواند اقتصاد آمریکا را تا سال ۲۰۳۰ تا ۲۱ درصد افزایش دهد. این نشان می‌دهد که فناوری هوش مصنوعی و همکاری نیروی کار تا چه اندازه می‌تواند شیوه کار کردن را تغییر داده و به دنبال آن اقتصاد را نیز تقویت کند.
نقش ۵ درصدی هوش مصنوعی در کسب‌وکار‌های آمریکایی
در حال حاضر بیشتر شرکت‌ها هنوز از این امر اطمینان ندارند که این فناوری هوش مصنوعی تا چه اندازه می‌تواند برای توسعه روند اقتصادی آنها تأثیرگذار باشد و اینکه چگونه می‌توانند بهترین استفاده را از این فناوری داشته باشند. در بحث اقتصاد، تنها ۵ درصد از کسب‌وکار‌های آمریکایی اعلام کرده‌اند به‌نوعی در تولید محصولات و خدمات خود از فناوری هوش مصنوعی بهره می‌برند. در این میان حتی تعداد محدودی از استارتاپ‌های هوش مصنوعی‌اند که با بهره‌برداری از هوش مصنوعی به سوددهی رسیده‌اند. همچنین محدودیت‌های انرژی و داده درباره مدل‌سازی هوش مصنوعی، به‌طور مستمر دشوارتر می‌شود. اختلاف بین شور و شوق سرمایه‌گذار و واقعیت کسب‌وکار درظاهر غیرقابل‌دفاع است، به این معنی که سال ۲۰۲۵، سال پرفشاری برای فناوری هوش مصنوعی خواهد بود، به‌گونه‌ای که انتظار می‌رود در سال پیش رو، پیش از آنکه سرمایه‌گذاران اشتیاق خود را برای سرمایه‌گذاری از دست دهند، رقابت بر سر تولید هوش مصنوعی با کارآمدی و قابلیت‌های کاربردی بیشتری همراه باشد.
هزینه یک‌میلیارد دلاری برای آموزش نسل بعدی مدل‌ها
نوآوری‌ها در این زمینه، جزء نوآوری‌های لبه دانش به‌شمار می‌روند. محدودیت‌های متعددی در این مسیرند که سرعت حرکت دانشمندان و محققان را در راه رسیدن به مرز‌های فناورانه آهسته‌تر می‌کند. یادگیری مدل‌های بزرگ مستلزم صرف مقادیر عظیمی از انرژی است. میزان برقی که برای آموزش GPT-۴ به‌عنوان مدل زبانی بزرگ و زیرمجموعه ChatGPT مورد استفاده قرار می‌گیرد، آنقدر بالاست که قادر است برق حدود پنج‌هزار منزل مسکونی را تأمین کند؛ نمودار معادل آن نیز در مورد GPT-۳ مطرح می‌شود که با تولید مدل‌های پیچیده و بزرگ‌تر، به مبالغ بالاتری نیز نیاز پیدا خواهند کرد. براساس برآورد‌های صورت‌گرفته، هزینه آموزش نسل‌های بعدی مدل‌های هوش مصنوعی چیزی حدود یک‌میلیارد دلار را به خود اختصاص خواهند داد و هرچه این مدل‌ها پیچیده‌تر و بزرگ‌تر می‌شوند، هزینه‌های بیشتری نیز صرف تحقیق درباره آنها می‌شود. درعین‌حال، کمبود احتمالی داده‌ها برای آموزش این مدل‌های هوش مصنوعی هم احساس می‌شود. یکی از برآورد‌ها حکایت دارد که سهم داده‌های متنی باکیفیت بالا در اینترنت تا سال ۲۰۲۸ به پایان می‌رسد و محققان باید فکری به حال تأمین داده‌های جدید کنند.
تلاش شرکت‌ها برای کارآمدتر کردن هوش مصنوعی
شرکت‌های مختلف دنیا تلاش می‌کنند به شیوه‌های مختلفی، مشکلات و چالش‌هایی را نظیر کارآمدی بیشتر و تولید تراشه‌های تخصصی‌تر به منظور ایجاد مدل‌های اختصاصی‌تر و کوچک‌تر رفع کنند که به نیروی کمتری نیاز داشته باشند. سایر شرکت‌ها نیز به‌دنبال راه‌هایی برای کسب منابع داده جدید و باکیفیت بالا مانند کتاب‌های متنی یا خلق داده‌های مصنوعی برای استفاده در روند آموزشند. اینکه آیا این روند به بهبود تدریجی در حوزه فناوری منجر خواهد شد یا اینکه باعث جهش بزرگ رو به جلو، مقرون به‌صرفه و امکان‌پذیر شود، هنوز به طور کامل مشخص نیست. سرمایه‌گذاران، پول و سرمایه خود را به شرکت‌های ابرستاره‌ای، چون OpenAI تزریق می‌کنند. اما در عمل، تفاوتی در عملکرد و قابلیت‌های موجود بین مدل‌های پرچمدار ارائه‌شده از سوی OpenAI، «آنتروپیک» و گوگل وجود ندارد، همچنین سایر شرکت‌ها شامل متا، می‌سترال، XAI پشت سر این شرکت‌های بزرگ و نامدار قرار می‌گیرند.
رابطه مستقیم پذیرش سریع‌تر با پیشرفت فناوری
برای کاربرانی که هدف شرکت‌ها برای استفاده از هوش مصنوعی‌اند، نوع متفاوتی از تلاش‌ها از سوی آنها مدنظر قرار گرفته شده است، به‌طوری‌که افراد و شرکت‌ها تلاش می‌کنند روی بهترین نوع استفاده از این فناوری تمرکز کنند و طبیعتاً این مسأله زمانبر خواهد بود، به‌گونه‌ای که سرمایه‌گذاری‌ها باید مسیر خود را پیدا کنند، فرایند‌ها برای پیشبرد این مسیر بار دیگر پیاده‌سازی شوند و کارگران مورد بازآموزی قرار گیرند. در حال حاضر برخی صنایع در ایجاد سازگاری با هوش مصنوعی در مقایسه با سایر شرکت‌ها پیشگام‌تر حرکت کرده‌اند. طبق این آمار، به عنوان مثال حدود یک‌پنجم از شرکت‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات اعلام کرده‌اند که از این فناوری بهره می‌برند، اما مانند ورود سیستم‌های «عامل» در سال ۲۰۲۵ که از قابلیت برنامه‌ریزی و اجرای وظایف پیچیده‌تر برخوردارند، هرچه این فناوری جلوتر می‌رود و پیچیده‌تر می‌شود، پذیرش آن نیز سرعت می‌گیرد و شرکت‌های مختلف راحت‌تر از آن برای پیشبرد فعالیت‌های خود استفاده می‌کنند.
۷۸ درصد مهندسان نرم‌افزار در آمریکا کاربران AI هستند
اما در این میان، فرهنگ همیشه موضوع مهمی به شمار می‌رود. اگرچه تنها تعداد معدودی از شرکت‌هایند که آمار استفاده از فناوری هوش مصنوعی را اعلام می‌کنند، اما حدود یک‌سوم از کارمندان آمریکایی اظهار کرده‌اند که حداقل یک‌بار در هفته از این فناوری در حوزه‌های کاری بهره می‌برند. اما در برخی نقش‌ها، این آمار حتی بالاتر هم می‌رود. یکی از مطالعات صورت گرفته در این زمینه نشان می‌دهد که ۷۸ درصد از مهندسان نرم‌افزار در آمریکا حداقل به صورت هفتگی از فناوری هوش مصنوعی استفاده می‌کنند که در مقایسه با آمار ۴۰ درصدی در سال ۲۰۲۳ با رشد ۳۸ درصدی همراه شده و همچنین تعداد منابع انسانی این شرکت نیز از ۳۵ درصد در سال گذشته به ۷۵ درصد رشد داشته است. در این میان، شرکت OpenAI اعلام کرده که ۷۵ درصد از درآمد این شرکت به جای این که از منبع شراکت با سرمایه‌گذاران حاصل شود، از منبع مشتریان و کاربران تأمین می‌شود.
مخفی‌کاری کارمندان در استفاده از هوش مصنوعی
درحالی‌که کارمندان اغلب برای ساده‌تر کردن وظایفی که بر عهده دارند مانند بازنویسی متون یا نوشتن گزارش‌ها به استفاده از فناوری هوش مصنوعی روی می‌آورند، اما باید گفت تمام این آمار‌ها نشان می‌دهد که بیشترین آمار‌ها از کاربرد هوش مصنوعی پنهان باقی مانده و به طور رسمی اعلام نمی‌شود. نگرانی کارمندان از این مسأله است که اگر نسبت به استفاده از هوش مصنوعی برای سریع‌تر انجام دادن کار‌های خود اعتراف کنند، رؤسای آنها کار‌های بیشتری را به آنها محول کنند یا باعث شود آنها به این فکر بیفتند که کارمند کمتری برای انجام کار‌ها نیاز دارند. درعوض، این مسأله بیانگر آن است که پذیرش هوش مصنوعی، بیشتر یک چالش مدیریتی به عنوان یک چالش فناورانه است. رؤسای شرکت‌ها برای بهره‌مندی هرچه بیشتر از این فناوری به جای اینکه جوی مرموز و مشکوک را ایجاد کنند، بیشتر نیاز به خلق فضایی دارند که افراد را به طور آزادانه به استفاده از فناوری هوش مصنوعی ترغیب کند.
کارشکنی آمریکایی‌ها و مهارت چینی‌ها در گذر از محدودیت‌ها
با تمام مسائلی که گفته شد، هوش مصنوعی از قابلیت‌های گسترده‌تری برخوردار است که از فضای کارمندی فراتر می‌رود. این روند به‌گونه‌ای پیش می‌رود که در سال ۲۰۲۵ برجسته‌ترین فناوری هوش مصنوعی در سایر حوزه‌های مختلف از قبیل توسعه دارو یا حوزه‌های دفاعی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. به عنوان مثال در سال آینده نخستین داروی مشتق‌شده از هوش مصنوعی وارد فاز سوم بالینی می‌شود و همچنین در حوزه دفاعی هوش مصنوعی به پهپاد‌ها اضافه شده که به‌عنوان سیستم‌های سلاحی آینده وارد بازار خواهند شد.
درواقع نگرانی‌های غرب بیشتر معطوف به این موضوع می‌شود که چین با توجه به پیشرفت‌های قابل‌توجهی که در زمینه هوش مصنوعی داشته، در آینده پیش رو از مزیت‌های این فناوری در مصارف نظامی و اقتصادی بهره خواهد برد. از آنجا که کنترل‌های صادراتی آمریکا، دسترسی چینی‌ها را به تراشه‌های نوآورانه هوش مصنوعی محدود کرده‌اند، از قضا، مهندسان چینی نیز در ایجاد نوآوری‌های جدید حول‌محور محدودیت‌های منابع به مهارت بالایی دست پیدا کرده‌اند تا بتوانند از سد این محدودیت‌ها عبور کنند. رقابتی که در حوزه هوش مصنوعی در دنیا آغاز شده، در سال ۲۰۲۵ شدت خواهد گرفت و پای بسیاری از شرکت‌ها را به این حوزه باز می‌کند. با وجود این، نقطه‌ای که در آن سرمایه‌گذاران قدرت خود را از دست دهند، معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که فناوری‌های جدید فرایند جذب را آغاز کنند و روانه بازار شوند.
هزینه ۱.۴ هزار میلیارد دلاری برای مرکز داده AI
غوغایی که هوش مصنوعی در دنیای امروز ایجاد کرده، با راه‌اندازی فناوری ChatGPT در پایان نوامبر ۲۰۲۲ آغاز شد. این چت‌بات OpenAI تنها طی چند هفته توانست ۱۰۰ میلیون کاربر را به خود جذب کند که در مقایسه با دیگر فناوری‌ها در تاریخ بی‌سابقه بوده است و همین باعث شده بود سرمایه‌گذاران، مبالغ هنگفتی را روی این حوزه سرمایه‌گذاری کنند.
طبق برآورد‌های صورت‌گرفته، انتظار می‌رود کل هزینه‌هایی که بین سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۷ صرف مراکز داده‌های هوش مصنوعی خواهد شد. از هزار و ۴۰۰ میلیارد دلار نیز فراتر خواهد رفت. در این میان، ارزش بازار انویدیا که به‌عنوان شرکت پیشگام دنیا در زمینه تولید تراشه‌های هوش مصنوعی شناخته می‌شود، قریب به هشت‌برابر افزایش یافته و به رقمی بیش از سه‌هزار میلیارد دلار رسیده است.
طبق آمار، هزینه‌های مربوط به هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۶۷ میلیارد دلار برآورده شده است. برای برآورد هزینه در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵، محققان به بررسی نرخ رشد هزینه‌های مرتبط با هوش مصنوعی در یک دهه گذشته و نیز نرخ رشد هزینه‌ها پرداخته‌اند. براین اساس، اگر هزینه‌های مربوط به هوش مصنوعی مانند افزایش هزینه‌های نرم‌افزاری بین سال‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰، سالانه ۱۳ درصد رشد داشته باشد، این رقم در سال جاری به ۷۶ میلیارد دلار و در سال آینده به ۸۶ میلیارد دلار خواهد رسید. چنانچه هزینه‌های هوش مصنوعی مانند سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳ سالانه ۳۴ درصد رشد کند، امسال به ۹۰ میلیارد دلار و سال آینده به ۱۲۱ میلیارد دلار خواهد رسید. حتی اگر سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی در سال جاری و سال آینده دو برابر شود (نشان‌دهنده دو برابر شدن درآمد‌های مرکز داده انویدیا در سال‌های اخیر است)، هزینه‌های هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱۲۹ میلیارد دلار و در سال ۲۰۲۵ به ۲۴۸ میلیارد دلار خواهد رسید که ارقام بی‌سابقه‌ای را به دنبال دارد و انتظار می‌رود برای دستیابی به رشد هزینه‌ها در سال‌های آینده، این فناوری باید رشد چشمگیری را پشت سر بگذارد.
کمک ۲۰ هزار میلیارد دلاری هوش مصنوعی به اقتصاد تا ۲۰۳۰
به گزارش techforgoodinstitute، هوش مصنوعی به عنوان یک فناوری فراگیر در تمام صنایع یکپارچه و برنامه‌های مرتبط با هوش مصنوعی ثبت شده و به طور کاربردی در ۳۵ حوزه فناوری مورد استفاده قرار می‌گیرد. تأثیر اقتصادی هوش مصنوعی به دو صورت آشکار می‌شود؛ یکی از طریق هزینه‌های مستقیم توسط بخش‌های دولتی و خصوصی، و دیگری از طریق «اثرات سرریز» (سرریز شدن یک رویداد اقتصادی در یک حوزه)، که در زنجیره‌های تأمین موج می‌زند، بهره‌وری را افزایش داده و فرصت‌های جدیدی برای نوآوری در بخش‌ها ایجاد می‌کند. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰، چیزی حدود ۱۹ هزار و ۹۰۰ میلیارد دلار به اقتصاد جهانی کمک می‌کند که ۳.۵ درصد از GDP دنیا را در ۷ سال آینده به خود اختصاص خواهد داد.
در حال حاضر، این تحول در منطقه آسیا و اقیانوسیه به خوبی در حال پیشروی است. براساس آخرین داده‌های ثبت‌شده، انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری‌ها در هوش مصنوعی و هوش مصنوعی مولد در این دو منطقه تا سال ۲۰۲۸ به ۱۱۰ میلیارد دلار برسد که بین سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۸ میانگین رشد مرکب سالانه ۲۴ درصدی را به خود اختصاص خواهد داد.
باوجوداین، تحقق این پتانسیل اقتصادی با چالش‌های متعددی همراه است. با توجه به رشد پذیرش هوش مصنوعی در دنیا، تمام بخش‌ها به طور یکسان، آمادگی لازم را برای بهره‌مندی از اقتصاد یکپارچه هوش مصنوعی در اختیار ندارند. شرکت‌های کوچک تا متوسط، سازمان‌هایی با سواد محدود دیجیتال و حوزه‌هایی که در تحول دیجیتال عقب مانده‌اند، ازجمله شرکت‌هایی‌اند که از آمادگی کامل در این حوزه برخوردار نیستند.
/انتهای پیام/
