مشروطه
بررسی نسبت تاریخی فقه و سیاست از منظر عبدالمجید مبلغی/ بخش اول؛
در تاریخ ایران، همواره سیاست و دین هم‌زاد بوده‌اند. شما به هر سو که می‌روید، می‌بینید که همیشه از دل سیاست، دیانت درآمده و از دل دیانت، سیاست خارج می‌شود. این دو هیچ‌گاه در اندیشه ایرانی از هم جدا نشده‌اند. حتی وقتی یونانیان به ایران آمدند، آن حکمرانی پسا اسکندر هم یک وجه دینی پیدا کرده بود.
کد خبر: ۹۷۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۲۹
گفتاری از سیدعلی محمودی درباره گفتمان‌های عصر مشروطه و سیر تحول و تطور آنها؛
گفتمان توجیه‌گر شریعت بنیان نیازی نیست که مردم و قانونی که مردم می‌نویسند با آیات و روایات تطبیق داده شود که علما بپذیرند. وقتی علما عقلانیت را در نظر می‌گیرند، چرا باید آموزه‌های دینی را ابزار و وجه‌المصالحه قرار دهیم؟ تفکیک امور عرفی از شرع به معنای کوبیدن شرع و برکشیدن عرف نیست. معتقدم ما با این شناختی که از گفتمان‌ها داریم و بین قانونگرایی و نقادی و آزادی‌طلبی و برابری که آخوندزاده به‌عنوان میراث برجا گذاشته از سویی و آنچه دموکراسی در سده نوزدهم، بیستم و اوایل بیست‌ویکم آموزش داده، می‌توان به سمت نظریه بسامان و نظام‌مند برویم و آن هم در مسیری که دین و دینداران جایگاه خود را داشته باشند.
کد خبر: ۹۴۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۲۴
حکومت قانون، عدالت‌خانه، محدودشدن قدرت مطلقه شاه و آزادی فردی از مهم‌ترین خواست‌های مشروطه خواهان بود. در آن زمان تحولات جهانی نیز هم‌زمان با جنبش مشروطه در حال وقوع بود و در بیشتر کشورها زمینه این دگرگونی‌ها ایجاد شده بود و بنابراین مشروطیت حاصل یک ضرورت جهانی بود.
کد خبر: ۹۳۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۱۸
بررسی ایده مشروطه تا عمل مشروطه‌خواهی با حضور سعید طاووسی مسرور و حمید پارسانیا؛
مشروطه نوعی تئوریزه کردن فقه شیعه از یک رقابت منفی به یک رقابت ایجابی است. مثالی که میرزای نائینی می‌زند این است: مشروطه یعنی چه؟ مشروطه یعنی ما بیاییم این مستبدی را که مشروع نیست، عملاً مجبورش کنیم در چارچوب عدالت عمل کند.
کد خبر: ۹۳۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۱۴
به مناسبت صدور فرمان مشروطیت در ۱۳ و ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ شمسی؛
مشروطه با تمام کش و قوس‌هایش، سه شاه قاجار و سه دوره مجلس را به خود دید، اما با خاموش‌شدن چراغ سلطنت قاجاریه‌ها، این رضاخان میرپنج بود که آخرین تیر را بر پیکر خسته مشروطه زد و این‌گونه بود که نهضتی که در سال ۱۲۸۵ با تحصن و اعتراض و فریاد به بار نشسته بود، در سال ۱۲۹۹ به تاریخ پیوست.
کد خبر: ۹۳۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۱۴
مروری بر «روایت‌های حاد سیاسی» پیرامون شیخ فضل‌الله نوری؛
شیخ محمدتقی آملی در کتاب خاطرات خود نقل می‌کند که از جانب فقهای نجف تلگراف کرده‌اند که دفع نوری و آملی به هر طریق ممکن لازم است ـآملی در اینجا همان والد خود شیخ محمدتقی آملی است ـ اما اعدام شیخ آن‌قدر بر روحیه مردم اثر گذاشت که دیگر جرئت بر اعدام والد من نداشتند. شیخ محمدتقی آملی می‌گوید برای من احراز نشد که فقهای نجف چنین تلگرافی را زده‌اند؛ چراکه از قصرشیرین و مریوان تلگراف می‌زدند به تهران به نام فقهای نجف.
کد خبر: ۹۳۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۱۰
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: روح قانون اساسی تعیین سرنوشت توسط اراده ملت بوده است. یعنی جامعه به چنان بلوغی رسیده بود که در برابر استبداد و خودکامگی یا در برابر توطئه‌های استعمارگران و در برابر استحمار - که می‌تواند برآیند همدستی استعمار و استبداد باشد - یا حتی نادیده انگاشتن عقل و درایت جامعه و ملت باشد، قد علم کند.
کد خبر: ۹۳۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۲۷
مروری بر تاریخچه طنز اجتماعی به سبک ایرانی در گفتگو با مهدی ظریفیان؛
اساساً طنز نسبت مستقیمی با مفهوم انتقاد فردی و اجتماعی دارد. جامعه‌ای که در آن طنز وجود نداشته باشد، انتقاد هم وجود ندارد. این موضوع به ماهیت ایهامی طنز بازمی‌گردد. طنزپرداز با استفاده از نماد و زبان دوپهلو می‌تواند به حساس‌ترین مواضع اجتماعی و فردی ورود کند. استفاده از زبان ایهام این امتیاز را برای طنزپرداز دارد که اگر روزی شخصی یا نهادی که مورد نقد واقع شده است، درصدد تنبیه طنزپرداز بر بیاید، طنزپرداز می‌تواند به ایهام متوسل شده و بگوید که منظور او این نبوده که برداشت شده است تا بتواند از تیغ تنبیه رها شود و حرف خود را به جامعه برساند.
کد خبر: ۹۱۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۳
به مناسبت قیام مردم به رهبری آیت الله کاشانی در آخرین روزهای تیرماه ۱۳۳۱؛
استبداد داخلی دربار رضاخانی و پس از آن محمدرضا و استعمار و تهدیدات بیرونی انگلستان و اتحاد جماهیر شوروی که چشم طمع بر ذخایر نفتی جنوب و شمال ایران دوخته بودند، موجب همگرایی نیروهای ملی و مذهبی شد و همه خواهان استقلال سیاسی و اقتصادی و رهایی از چنگال استعمار شدند. آیت الله کاشانی و رهبران مذهبی و ملی دیگر، مردم را به حمایت از مصدق و ملی شدن صنعت نفت فراخواندند. اما آنچه در جریان این رویداد مهم تاریخی، کمتر شنیده و پرداخته شده، تلاش‌هایی است که مردم در هنگامه استعفای مصدق به رهبری آیت‌الله کاشانی ترتیب دادند. در این نوشتار پیرامون قیام مردم به رهبری کاشانی درست یک سال پیش از کودتا، می‌خوانیم.
کد خبر: ۸۴۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۳۱
ماجرای پناهندگی محمدعلی شاه به سفارت روسیه و ایام واژگون او؛
تهران فتح و دوره‌ی استبداد صغیر منقضی می‌شود. یک دور که در تهران بزنید، از هر گوشه‌و‌کنارش، فريادهای زنده‌باد مشروطه ، پاينده‌باد آزادی بلند است. طولی نمی‌کشد که ولادیمیر پلاتونوویچ لیاخوف، بریگاد روس، شکست‌خورده شمشیرش را تقدیم سران آزادی‌خواه می‌کند. کار تمام است. مقارن همین‌اوقات، محمدعلی شاه ششمین پادشاه از دودمان قاجار گفتمان با سران مخالف را برنمی‌تابد و بی‌خیال تاج و تخت کم‌عمرش، با اهل و عیال، رجال، دولت‌مردان و ۵۰۰ قزاق مسلح، به باغ سفارتی روس در شمیرانان کوچیده و آن‌جا ملتجی می‌شود.
کد خبر: ۸۴۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۶
مروری بر تاریخچه مطبوعات ایرانی به بهانه چاپ نخستین شماره صوراسرافیل در ۱۴ دی ۱۲۸۶؛
از جمله روزنامه‌های مهم و معروف صدر مشروطیت (به قولی با ۲۴ هزار تیراژ)، «صوراسرافیل» بود که به سردبیری میرزا جهانگیرخان شیرازی و با همکاری علی اکبرخان قزوینی (دهخدا) شروع به فعالیت کرد. آنها در این روزنامه، مقالات کوبنده‌ای بر ضد استبداد می‌نوشتند و از طرفی با روحانیون ضد مشروطه مبارزه می‌کردند. صوراسرافیل از همه قشرهای جامعه مخاطب داشت و بسیاری از مشکلات کشور را بی‌پرده بیان می‌کرد.
کد خبر: ۷۸۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۵
در گفتگو با حجت‌الاسلام محمدصادق ابوالحسنی مطرح شد؛
شیخ فضل‌الله جانش را در راه دفاع از استقلال سیاسی ایران گذاشت و بدین جهت بانگ بر می‌داشت که ما مشروطه ای که از دیگ پلوی سفارت انگلیس بیرون بیاید نمی‌خواهیم.
کد خبر: ۶۰۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۲
روزی که رضاخان با آیت‌الله مدرس دست به یقه شد؛
رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر گفت: این هم از عجایب روزگار است؛ کسانی که داعیه آزادی و مبارزه با استبداد را دارند، با به بن‌بست کشاندن مشروطه ، طرفدار نظریه دیکتاتوری منور می‌شوند. این در شرایطی است که شهید مدرس بر احیای مشروطه تاکید داشت.
کد خبر: ۵۶۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۰
یادداشت// دولت ضعیف مشروطه و قحطی بزرگ؛
مشروطه ای نیم‌بند و نصفه و توخالی بر کشور ایران حکومت می‌کرد که عملاً نتیجه‌اش دولت ضعیفی بوده است که نه تنها توان اداره‌ی خود و دفاع از خود را نداشته بلکه نمی‌توانسته مردم را اداره کند، لذا بحران قحطی در کشور عمیق‌تر شد. اگر رجال ایرانی و نخبگان سیاسی را که در این سال‌ها کشور را اداره می‌کردند در نظر بگیریم، درمی‌یابیم که وابستگی ذهنی آنها اجازه نمی‌داد کشور را به‌درستی اداره کنند.
کد خبر: ۵۴۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۴
مروری اجمالی بر وقایع، حوادث و رخداد‌ها در گفتگو با محسن رفیعی؛
جنبش مشروطه خواهی، نهضتی است که در گستره‌ی مطالبات حوزه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی و اقتصادی فعال شد و برای شناخت نهضت مشروطه در ایران باید کمی به گذشته رجوع کرد و لااقل، تاریخ ایران را در دورۀ زندیه و افشاریه بررسی کنیم؛ و البته نیم نگاهی هم به دوران حاکمیت سلسله صفویه در ایران بیندازیم.
کد خبر: ۵۱۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۸
توطئه‌پنداری تاریخ‌نگاری مشروطه در باب مشروعه‌خواهان؛
بخش دوم کتاب «شیخ فضل‌الله نوری و مکتب تاریخ‌نگاری مشروطه » به بیان مستند کاستی‌ها و آفات این مکتب می‌پردازد و هفت کاستی و آفت کلی و کلان را مطرح می‌کند که من خیلی سریع و گذرا به آن اشاره می‌کنم.
کد خبر: ۴۳۵۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۳
مدرنیزاسیون غیرایرانی با ایران چه کرد؟!
ایرانیان پس از شکست‌های سنگین از روسیه در دوره فتحعلی‌شاه با دنیای تازه‌ای مواجه شدند. آنها با نگاه به دگرگونی‌های مهم جهانی دریافتند میان ایران و جهان درزمینه‌های گوناگون فاصله بسیار پدیدار شده؛ ازاین‌رو کوشیدند در این گستره درصدد نوخواهی برآیند اما ازآنجا که این تحولات قبل از آمادگی و پذیرش جامعه رخ داد؛ می‌بینیم که سنت درمقابل تجددوتحول ایستادگی می‌کند.
کد خبر: ۳۹۰۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۰۸
گفتگو با علیرضا ملائی توانی:
ملائی توانی، نویسنده کتاب «تکاپو برای آزادی» گفت: برای مشروطگی باید دو ساحت قائل شد؛ یکی مشروطگی در ساحت فکر و اندیشه که چیزی جز آزادی‌خواهی نیست و دیگری مشروطگی به عنوان یک امر تاریخی.
کد خبر: ۳۰۷۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۱۵
مروری بر مناقشات دوران مشروطه در جامعه آن زمان؛
در تاریخ معاصر شاید کمتر به این نکته اشاره شده باشد که رفتار مشروطه خواهان با شیخ چه در دوران تحصن که نمونه‌ای از آن بیان شد و چه در دوران پس از تسلط بر محمد علی شاه و برگزاری دادگاه فرمایشی و محاکمه شیخ هرگز طبق اصول وعده داده شده مشروطه خواهان نبود.
کد خبر: ۳۰۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۱۴
بررسی اجمالی بر سیر تحولات مشروطه؛
اواخر سده سیزده (ه.ش) آبستن تحولات زیادی است که شیخ فضل الله نوری را از مدافع سرسخت مشروطه به شیخ شهید مخالف مشروطه تبدیل می‌کند. نفوذ جریانات غرب گرا در صفوف این حرکت مردمی مظلومیت تفکر اسلام ناب را بیش از پیش و مجتهدین شیعه را در انزوایی چندین ساله فرو برد. این مطلب تلاشی برای کاستن از شدت مظلومیت شیخ شهید مشروطه است.
کد خبر: ۳۰۵۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۱۳