به گزارش خبرنگار «سدید»؛ محمد حسین رجبی دوانی تحلیلگر مسائل تاریخی در نشست علمی تخصصی الگوی هیئتهای مذهبی در ارتقای معنویت، اخلاق و سبک زندگی اسلامی-ایرانی با اشاره به نقش و تاثیر هیئت های مذهبی در گام دوم انقلاب گفت: بیانیه گام دوم از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی با نگاهی به گذشته و رهنمودی برای آینده انقلاب ترسیم و تبیین شده است.
وی افزود: رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخشهایی از این بیانیه تاکید میفرمایند که «وارد دوّمین مرحلهی خودسازی و جامعهپردازی و تمدّنسازی شده است.»، «برای برداشتن گامهای استوار در آینده، باید گذشته را درست شناخت و از تجربهها درس گرفت؛ اگر از این راهبرد غفلت شود، دروغها به جای حقیقت خواهند نشست و آینده مورد تهدیدهای ناشناخته قرار خواهد گرفت.»
پژوهشگر تاریخ اسلامی با اشاره به اینکه از منظر علم تاریخ تمدن، حاکمیتها یا فرهنگ مردم میتواند نهادهای تمدنی را پدید بیاورد گفت: هیچ بحثی نیست که نوع نگاه حاکمیتها به مقوله فرهنگ و تمدن میتواند جامعه را در مسیر تمدن سازی رو به رشد یا برعکس رو به انحطاط ببرد. یکی از مولفههای مهم در تمدن سازیها ایجاد نهادهای اجتماعی است؛ نهادهایی که یا از سوی مردم و یا از سوی حاکمیت پدید میآید.
رجبی دوانی با نگاهی گذرا به تاریخ هیئتها در گذشته و چهل سال آغازین انقلاب اسلامی گفت: از زمانی که مذهب حقه شیعه در ایران بزرگ –که شامل عراق، بخشهای عظیم پاکستان و افغانستان و دیگر بخشهای جدا شده شمال ایران بود- مذهب رسمی اعلام شد و زمینه برای ایجاد نهادهای مذهبی فراهم شد. پشتیبانی سلاطین صفویه از مذهب حقه شیعه و میدانی که به علمای داده شد و دست آنها را در ترویج مذهب شیعه باز گذاشتند، زمینهای ایجاد کرد که نهاد استثنائی و منحصر به فردی به نام هیئت مذهبی پدید میآید.
وی افزود: هیئت نهاد اجتماعی است که در هیچ حکومت دیگری نمونه ندارد یعنی هیئات مذهبی اختصاصا در دین اسلام و آن هم در مذهب شیعه است. رهبر معظم انقلاب اسلامی چندی پیش درباره اصول مداحی، فرمودند: امتیار ویژه برای شیعه است و تاکید فرمودند: این شعیه فقط این امر مهم را دارد.
رجبی دوانی تصریح کرد: هیئتها در عصر قاجار اوج داشتند، در دوران تاریک پهلوی با هیئتها به شدت مبارزه میشد، البته در پهلوی اول به صورت رسمی عزاداریها و برپایی هیئتها ممنوع اعلام شد و در زمان پهلوی خائن دوم اگرچه رسما ممنوع اعلام نکردند، اما با ترویج فرهنگ منحط غربی و به سخره گرفتن ارزشهای دینی سعی داشتند که هیئتهای مذهبی را از کارکرد بزرگ و مهم خود که تقویت پایههای ایمانی و دینی مردم است تهی کنند. البته هر چه فشار بیشتر آورند نتیجه عکس گرفتند به این دلیل که هیئتهای مذهبی ریشه در فرهنگ دینی مردم دارد و مقابله با آنچه باور و فرهنگ مردم است نتیجه برعکس دارد.
تحلیلگر تاریخ اسلام با اشاره به نقش هیئتها در پیروزی انقلاب اسلامی گفت: در دوران مبارزه برای پیروزی انقلاب اسلامی مشاهده میشود که هیئتها در به میدان آوردن مردم چه قدر موثر عمل کرده اند و در سال ۵۷ حضور مردم در مراسمهای عزاداری به راهپیماییهای ضد رژیم طاغوت مبدل میشود.
وی افزود: زمانی که دفاع مقدس نیز پدید آمد از همین مساجد و هیئتها شاهد هستیم که بخش مهمی از نیروهای جبهه تامین میشود. گواه این موضوع نیز وجود تصاویر شهدا در هیئات مذهبی است. بنابراین به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی موجب شد عیار معنویت و اخلاق در فضای عمومی جامعه به گونه چشمگیر افزایش یابد.
رجبی دوانی گفت: بیانیه گام دوم انقلاب، هفت عرصه را برای ساخت کشور تبیین میکنند که معنویت و اخلاق یکی از موارد مورد تاکید آن است. از همین رو هیئتهای مذهی میتوانند در این عرصه نقش بسیار فعال و تعیین کنندهای داشته باشند.
این استاد دانشگاه وضعیت هیئتهای قبل از انقلاب و بعد از انقلاب اسلامی را تشریح کرد و گفت: هیئتهایی که قبل از انقلاب اسلامی در ایران وجود داشت عمدتا توسط بازاری ها، کاسبان و افراد سرشناس مدیریت میشد، اما با پیروزی انقلاب اسلامی میدان برای حضور جوانان در عرصههای گوناگون باز شد و امروز شاهدیم که بسیار از هیئتها ما را جوانان تشکیل و مدیریت میکنند.
وی ادامه داد: در گذشته سواد، معلومات و تحصیل در هیئتها چندان مورد توجه نبود، اما به برکت انقلاب اسلامی امروز هیئتهای دانشجویی و استاید در کشور تشکیل شده است و این نشان دهنده این است که هیئتها میتوانند در تمدن سازی بسیار مفید باشند.
رجبی دوانی تاکید کرد: ظلم ستیزی عنصر جدایی ناپذیر هیئتهای مذهبی است از همین رو قبل از انقلاب با دستگاه طاغوت مقابله داشتند و در همین راستا رژیم پهلوی بسیاری از هیئتها را تعطیل میکرد. در حقیقت میتوان گفت: روحیه انقلابی همواره در هیئتهای ما حاکم بوده است که حفظ این روحیه بصیرت آور است و در مقاطع حساس میتواند انقلاب اسلامی را از خطرات و فتنهها محفوظ بدارد. همان گونه که در فتنه سال ۸۸ و پس از اینکه خائنان، کشور را به آشوب کشیدند و به ساحت مقدس امام حسین (ع) جسارت کردند، حضور هیئتها در خیابان ها، کار سران فتنه و آن توطئه شوم را یکسره کرد.
وی ادامه داد: از همین رو دشمن تلاش میکند تا در هیئتها نفوذ کند و هیئتها را به صورت حساب شدهای هدف قرار دهد و آنها را از حالت انقلابی بیرون بیاورد و همین موضوع نیز آسیب بزرگ هیئتها محسوب میشود. دشمن به دنبال این است که هیئتها سکولار باشند و با ارائه عقاید خرافی کاری را انجام دهند که برخی از افراد بی بصیرت در برابر رهبر انقلاب و دیگر مراجع عظام تقلید موضع بگیرند.
پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به آسیبهای پیش روی هیئتها گفت: اگر هیئتها سکولار شوند و در عرصه انقلاب فعال نباشند، نه تنها در جهت معنویت اخلاق موثر نخواهند بود بلکه خود آفتی خواهند بود که جمع کردن آن بسیار دشوار خواهد شد.
وی افزود: نباید در هیئتها صرفا به مداحی بسنده کرد. اگرچه مداحی امتیازی بزرگ هیئتها است، اما نباید هیئتها از سخنرانهای فاضل، آگاه و انقلابی خالی شود، اکنون عمدتا هیئتهای دنبال سینه زنی هستند که خوب است، اما کافی نیست
رجبی دوانی در پایان اظهارات خود گفت: هیئتها میتوانند در رفع مشکلات جامعه موثر باشند و نمود بیرونی داشته باشند. جالب است که بیش از ۱۰۰ هیئت مطرح در کشور دارای خیریه بوده و در حال خدمت رسانی به محرومین هستند. چون در هیئتها ما جوانها حرف اول را میزنند میتواند در عرصههای دیگر نیز تاثیر گذار باشند.