گروه فرهنگ وهنر «سدید»؛ همانطور که در مطالب پیشین پرونده «در پاسداشت کتاب» مطرح شد، انقلاب و انقلابیون نسبت غیر قابل گسستی با کتاب داشته و دارند، آنها خود یا مولف آثار متعدد بوده اند و یا مترجم آثار، در غیر این صورت به طور حتم کتاب خوان حرفه ای بوده اند. این موضوع را در زندگی و احوالات بسیاری از آنها می توان مشاهده کرد. برای نمونه در خاطرات شهید علم الهدی ثبت شده است که وی کتابخوانه کوچکی در اتاق خود داشته و مدت های مدید از همان سنین نوجوانی خود مطالعه می کرده است. یکی از کتاب خوان های حرفه ای انقلاب ما، حضرت آیت الله خامنه ای است که از همان زمان جوانی، بنا بر خاطرات خودشان ساعات فراوانی را به مطالعه آثار گوناگون می پرداخته اند. در این قسمت تلاش داریم تا پاسخ ایشان را به مجموعه پرسش ها و مسئله های پرونده «درپاسداشت کتاب» جستجو کنیم.[1]
کتاب، معرفت و معنویت
یکی از موضوعاتی که در پرونده مذکور مورد مداقه قرار گرفت، مبحث کتاب و انسان سازی بود، گفته شد که کتاب رسانه عمق بخشی و جامع نگری است و به همین واسطه رسانه انسان سازی و رسانه مطلوب اسلام است. ایشان در این زمینه معتقدند که: «اگر انسان بخواهد در زمینه های معنوی و فرهنگی، تر و تازه بماند جز رابطه با کتاب چاره ای ندارد...اگر مردم توانستند سوال ها و استفهام هایشان را در کتاب بیابند و به کتاب مراجعه کنند، یک عالم دیگر و ماجرای دیگری خواهد شد، هر جا که با کتاب سر و کاری هست، می بینید که از لحاظ کیفیت روحی و وضع فکری نسبت به آنجایی که این وضعیت وجود ندارد تفاوت محسوسی هست...کتاب دروازه ای به سوی جهان گسترده دانش و معرفت است و کتاب خوب یکی از بهترین ابزار های کمال بشری است. کسی که با این دنیای زیبا و زندگی بخش، دنیای کتاب، ارتباط نداشته باشد از بیشترین معارف الهی و بشری محروم است، برای یک ملت خسارتی بزرگ است که افراد آن با کتاب سر و کار نداشته باشند.»
کتاب در عصر رسانه های نو
یکی دیگر از مباحثی که مطرح شد، جایگاه کتاب در میان رسانه های نوین بود بدین بیان که حتی امروزه و با وجود ده ها پلتفرم رقیب برای کتاب، کماکان کتاب رسانه ای است که جایگاه خود را در زندگی ما داشته و باید در کانون توجه قرار گیرد. آیت الله خامنه ای نیز در این زمینه می گویند: «کتاب مقوله بسیار مهمی است. البته من به کار های هنری، تصویری، تلویزیون و سینما یا از این قبیل چیز ها خیلی اعتقاد دارم؛ اما کتاب نقش مخصوصی دارد. جای کتاب را هیچ چیزی پر نمی کند. کتاب را باید ترویج کرد. مردم باید به کتابخوانی عادت کنند و کتاب وارد زندگی بشود. چندی پیش من دیدم در همین تلویزیون با بعضی از جوان ها مصاحبه کرده بوده و پرسیده بودند که آقا! شما کتاب می خوانید؟ پاسخ داده بودند که نه، اصلا کتاب را جزء ضروریات زندگی نمی دانند!
کتاب و حزب توده
موضوع دیگری که در این پرونده مورد بحث قرار گرفت، نسبت کتاب با حرکات انقلابی بود، در این زمینه ایشان معتقد است: «به نظر من دیرپایی حزب توده در کشور ما و گسترش تشکیلاتش، که خیلی سریع و بدون سر و صدا بود، دو عامل مهم داشت؛ یکی همان مسئله سازماندهی بود که آنها یک استاندارد جهانی داشتند ... یکی هم ادبیات قوی آنها بود. آنها از سال های دوران اختناق رضا خان، یک ادبیات بسیار قوی داشتند. شما بعد از انقلاب دیدید که بلافاصله آنها کانون نویسندگان را رو به راه کردند و اگر این کانون نویسندگان نبود آنها توفیقات اینگونه نداشتند. صدها کتاب چاپ کردند، هزارها جزوه و نوشته و تحلیل در جاهای مختلف منتشر کردند... (حال) اگر ما برای صدور مفاهیم انقلاب همین جزوه ها و کتاب ها را( کتاب های مرتبط با مقاومت و دفاع مقدس) منتشر کنیم کار کمی نکرده ایم، کار زیادی انجام گرفته است... جنگ میدانی برای بروز استعداد ها در این زمینه شد. می دانید. یکی از چیز هایی که هنر و ادبیات را در هر کشوری به شکوفایی می رساند، حوادث سخت از جمله جنگ است. زیباترین رمان ها، بهترین فیلم ها، شاید بلندترین شعر ها در جنگ و به مناسبت جنگ ها سروده شده و گفته شده و تولید شده و به وجود آمده است. در جنگ ما هم همینطور بود.»
کتاب در امروز و فردای زندگی ما
یکی دیگر از موضوعاتی که در پرونده «در پاسداشت کتاب» عنوان شد، شرایط امروز و فردای کتاب در کشور ما بود. در این زمینه نیز آیت الله خامنه ای معتقدند: « ما در حالی که در طول قرن های متمادی بیشترین کتاب را در دنیا تولید کرده ایم اما امروز و در طول دو سه قرن اخیر، جزء کم نصیب ترین ملت ها از معارف کتابی و مکتوب بوده ایم، یقینا در این وضعیت که فی نفسه فرهنگی است وضعیت های سیاسی و اجتماعی دخالت داشته اند... این کتاب نخوانی نقص خیلی بزرگی است. خیلی از مردم ما حتی روزنامه خوان هم نیستند... بیش از آنکه از لحاظ عرضه کتاب عقبیم، از لحاظ کتاب خوانی عقبیم... همه به مفاد و محتوای کتاب احتیاج دارند، در حالی که همه از کتاب استفاده نمی کنند... امروز کتابخوانی و علم آموزی نه تنها یک وظیفه ملی که یک واجب دینی است... واقعا کتاب خواندن در مملکت ما جا نیفتاده و این درد بزرگی است. ما از اهمیت و عظمت این درد غافلیم... کتابخوانی باید مثل خوردن و خوابیدن و سایر کار های روزانه در زندگی مردم وارد بشود.»
[1] مجموعه بیاناتی که از ایشان ذکر می شود، بر گرفته از کتاب « من و کتاب»، منتشر شده توسط انتشارات سوره مهر است.
/انتهای پیام/
