به گزارش «سدید»؛ مسجد تراز اسلامی تعریف و شاخصهایی دارد و در بیانات مقام معظم رهبری نیز به آنها اشاره شده است. مسجد تراز علاوه بر برگزاری نماز جماعت و برنامههای فرهنگی باید در زمینههای مختلفی مانند آموزش، مشاوره، خدمات اجتماعی، کارآفرینی و ... نیز فعال باشد.
یکی از مهمترین مؤلفههای تأثیرگذار در زمینه ایجاد مسجد تراز اسلامی، وجود ائمه جماعت فعال است تا بتوانند با بهرهمندی از ظرفیتهای موجود و ارتباط با افراد محله، زمینه را برای دستیابی به مسجد تراز اسلامی فراهم کنند.
هویت حقیقی مساجد این است که سنگر مستحکم، پایگاه معنوی، عبادی، فرهنگی، اجتماعی و محور ساماندهی، سامانبخشی و پشتیبانی عرصه امنیت ملی، حفظ تمامیت ارضی و پشتیبانی از جنگ و دفاع و ... باشد.
درباره ویژگیهای مسجد تراز اسلامی با حجتالاسلام والمسلمین سیدمحمد عابدینزاده، استاد حوزه و دانشگاه، گفتوگو داشتیم که مشروح آن را در ادامه مطالعه میکنید.
مسجد تراز اسلامی چگونه باید مأمن و مایه خیر و برکت در یک محله باشد؟
عابدینزاده: مسجد تراز اسلامی یا مسجد تراز انقلاب اسلامی مسجدی است که تمامی ظرفیتها را به فعلیت برساند. یکی از این ظرفیتها با توجه به اینکه مسجد محل تجمع اهل ایمان است، توجه به رفع نیازهای اجتماعی مردم محله است. بنابراین، مسجد تراز اسلامی مسجدی است که بر اساس تواناییهای نمازگزاران خود، مشکلات اجتماعی محله و منطقه را برطرف کند.
بنابر این، مسجد تراز مسجدی تأثیرگذار در رفع نیازها و مشکلات محله است. مساجد در حوزه فعالیتهای اجتماعی و رفع نیازهای مردم باید به صورت خیلی قوی وارد میدان شده و اقدام کنند. در این زمینه مساجد مختلف میتوانند برنامههای فراوانی را اجرا کنند. راهاندازی صندوق قرضالحسنه یا مؤسسات خیریه همراه با توانمندیهای خود مردم، شناسایی و رفع نیاز نیازمندان محله از جمله مواری است که باید از سوی مساجد پیگیری شود. مساجد میتوانند از طریق صندوق قرضالحسنه یا مؤسسات خیریه نسبت به رفع نیازهای مادی افراد محله اقدام کنند.
محوریت تمامی این برنامه امام جماعت مسجد است. اگر امام جماعتی از آگاهی، ذوق و سلیقه لازم برخوردار نباشد، مساجد نمیتوانند فعالیتهای خود را به خوبی انجام دهند. لذا امام جماعت نقش کلیدی دارد. البته بعضی از نقشها در مسجد و محله وجود دارد که بهویژه به شخص امام جماعت بازمیگردد. انجام اموری همچون سرکشی به خانوادههای عزادار یا خانوادههای دارای افراد بیمار، جاری کردن صیغه عقد برای ازدواج افراد محله یا نمازگزاران، اجرای فعالیتهایی همچون روضههای خانگی و ... از جمله فعالیتهایی است که باید از سوی امام جماعت در راستای پیگیری امور اجتماعی محله پیگیری و اجرا شود.
امام جماعت باید در هر صورت در حیطهای که شرع به او اجازه میدهد، امکانات و برنامههای جذاب را برای جذب اقشار مختلف به ویژه نوجوانان و جوانان به مسجد به کار گیرد. قطعا کودکان و نوجوانان به بازی، تفریح و فعالیتهای ورزشی علاقهمند هستند و لذا یک مسجد تراز اسلامی باید زمینههای چنین فعالیتهایی را فراهم کند تا بتواند کودکان، نوجوانان و جوانان را به مسجد جذب کند.
مسجد تراز اسلامی چگونه و در چه صورتی به هسته مقاومت فرهنگی، سیاسی، امنیتی و نظامی تبدیل میشود؟
عابدینزاده: یکی از زمینههایی که اجتماع مؤمنین میتواند بنا به دستورات اسلامی در آن تأثیرگذار باشد، جنبههای مربوط به دفاع از دین و جامعه اسلامی است. این قضیه به حسب مورد متفاوت خواهد بود. برای مثال زمانی ممکن است جامعه دینی با هجوم دشمن مواجه باشد که در این راستا مساجد باید به سنگر مقاومت تبدیل شود. زمانی نیز ممکن است با هجمههای فرهنگی مواجه باشیم که مسجد باید به سنگری در مقابل هجوم فرهنگی تبدیل شده و از جامعه اسلامی دفاع کند. گاهی مسئله فراتر از اینها بوده و به جهان اسلام مربوط میشود و در اینجا باید بینش سیاسی مردم را تقویت کند تا بتواند وظیفه خود را نسبت به مجموعه جهان اسلام انجام دهد.
امروز باید از تمامی تواناییهایی که در یک اجتماع دینی وجود دارد، به خوبی بهرهبرداری کامل کرد. قالب و نحوه این بهرهبرداری به علم، فناوری و موقعیت جامعه مربوط است. بنابر این، هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. حال که فضای مجازی در زندگی افراد مهم شده است، یقیناً مساجد باید در این زمینه فعال باشند.
طبق آماری که از سوی نهادهای مربوطه اعلام شده، برخی از مساجد نیمهفعال یا صرفاً در برخی روزها صرفاً نماز جماعت در آن برگزار میشود برای فعال شدن این مساجد چه باید کرد؟
عابدینزاده: متأسفانه به درستی از ظرفیت مساجد استفاده نمیشود، اما اینکه در این زمینه باید چه کاری انجام داد تا بتوان از تمامی ظرفیت مساجد استفاده کرد، منوط به اقدام و حرکتی جمعی است و نهادها و مسئولان تأثیرگذار در این حوزه باید انجام دهند. همچنین، در این رابطه افراد دارای جایگاه تأثیرگذار در جامعه نیز باید برای آگاهیبخشی به جامعه و بسترسازی برای بهرهبرداری هرچه بیشتر حرکت منسجمی را آغاز کنند، یعنی هم آگاهی لازم را به جامعه بدهند و هم زیرساختهای لازم برای این منظور پیشبینی کنند.
تربیت روحانیون آگاه به زمان و تشویق افراد توانمند به قرار گرفتن در کنار چنین روحانیونی برای تشکیل هسته مدیریتی در مساجد یا حتی حمایتهای مالی و فناورانه و تهیه امکانات حمایتی و تفریحی برای راهاندازی ابتدایی مساجد از جمله مواردی هستند که میتواند زمینهساز فعال شدن مساجد و تدوام مسیر آنها باشند. سازمانهایی مانند سازمان تبلیغات اسلامی که نقش اعزام روحانی به مناطق مختلف را دارد و دیگر سازمانها و نهادهای مربوط به حوزه مساجد باید به صورت مدبرانه وارد میدان شوند تا بتوانیم از تمامی ظرفیت مساجد کشور استفاده کنیم.
امروز نهادهایی که رابطه مستقیم و کاملی با امور مساجد دارند از جمله سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز رسیدگی به امور مساجد و ... باید مسئولیت اصلی خود را در این زمینه ایفا کنند. حوزههای علمیه نیز باید با برنامهریزی و حمایت از مساجد به عنوان سنگرهای تأثیرگذار جامعه اسلامی، زمینه را برای انجام فعالیتهای تأثیرگذار در آنها مهیا کنند.
مساجد جامعه نباید حکومتی شوند و هیچکس چنین موضوعی را عنوان نمیکند، اما مساجد یقیناً برای قرار گرفتن در مسیر اصلی خود نیازمندیهایی دارند که حاکمیت باید آنها را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از طریق نهادهای تأثیرگذار برآورده کرده و وظیفه خود برای فعالسازی مساجد و زمینهسازی برای انجام برنامههای تأثیرگذار در این اماکن مقدس را فراهم کند.
/ انتهای پیام /
منبع: خبرگزاری ایکنا