رضا خان
رضاخان در مرداب ترس، فرار و مرگ
روز‌های پیش‌روی، تداعی‌گر سالمرگ رضاخان است، موسمی که می‌توان فرجام وی را بازخواند و از پایان برکشیدگان و دلدادگان غرب، عبرت آموخت. مقال پی آمده، در پی چنین خوانشی بوده است. مستندات این نوشتار، بر تارنمای پژوهشکده تاریخ معاصر ایران آمده است. امید آنکه محققان و عموم علاقه‌مندان را مفید و مقبول آید.
کد خبر: ۷۱۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۵
نگاهی به چرایی و چگونگی تصویب قانون متحدالشکل شدن لباس و تبعات آن
۲۱ تیرماه، سالروز قیام مسجد گوهرشاد است. قیامی که توسط مردم مشهد و جمع کثیری از زائران حضرت رضا (ع)، در اعتراض به اجباری شدن کلاه شاپو و قانون متحدالشکل شدن لباس و زمینه چینی‌های حکومت رضاخان، برای کشف حجاب در ایران شکل گرفت و البته با سرکوب شدید و جنایت علیه قیام کنندگان، به اتمام رسید
کد خبر: ۶۹۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۲۰
کریم آقا بوذرجمهری، به مثابه شهردار تراز رضاخان برای تهران؛
در پانزدهم تیر ۱۳۰۹، خبری منتشر شد با این مضمون که: «سرتیپ کریم آقا بوذرجمهری وزیر سابق فوائد عامه، مجدداً رئیس بلدیه تهران شد. فرماندهی تیپ اول مستقل گارد پیاده ساخلوی مرکز نیز با او خواهد بود!» این مناسبت، اما فرصتی است برای بازخوانی اینکه کریم آقا که بود و از چه روی، به چنین جایگاهی دست یافت؟ مقال پی آمده بر آن است که با مرور روایات و تحلیل‌هایی در این باب، به این خوانش دست زند. امید آنکه مقبول آید.
کد خبر: ۶۹۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۲۰
در گفتگو با پژوهشگر ارشد تاریخ و نویسنده مطرح شد؛
پژوهشگر ارشد تاریخ گفت: رضاشاه چگونه پدری برای ایران نوین است که وقتی با آن فضاحت و حقارت و توسط بیگانگان از سلطنت عزل و به بیرون کشور پرت شد، جامعه ایرانی ابراز شادمانی کرد و نفس راحتی کشید؟
کد خبر: ۵۴۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۹
یک تاریخ‌شناس: رضاخان پدر ایران نوین نبود و اسناد علمی آن را تأیید نمی‌کند؛
سپس سید مرتضی حسینی، مورخ با موضوع «رضاشاه پهلوی و ترکیب بی‌قواره باستان‌گرایی ملی‌گرا» عنوان کرد: صعود سریع رضاخان از نردبان قدرت در سال‌های زوال سلسله قاجار که با زمینه‌سازی دولت انگلستان رخ داد، نه‌تن‌ها نخبگان سیاسی و افکار عمومی‌که احتمالاً خود او را نیز غافلگیر کرد.
کد خبر: ۵۳۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۲
نوجستاری در باب شرایط ارتش ایران هنگام تجاوز نظامی متفقین؛
یکی از مدخل‌های مهم برای فهم علل استیصال ارتش رضاخان در برابر تجاوز متفقین، ساختارشناسی آن است. به عبارت دیگر شکل طراحی این نهاد و شرایط حاکم بر آن، نشان می‌دهد که قابلیت‌هایش چیست؟ و تا چه میزان می‌توان از آن انتظار داشت؟ مقال پی آمده در استناد به دیدگاه‌های پاره‌ای از محققان، درصدد است که به ساختارشناسی ارتش رضاخان بپردازد.
کد خبر: ۵۲۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۵
آمد و رفت رضاخان، در ساحت سیاسی ایران؛
در روز‌هایی که بر ما گذشت، مورخ اندیشمند، شجاع و صریح‌اللهجه معاصر، زنده‌یاد علی‌اکبر رنجبر کرمانی، روی از جهان برگرفت و رهسپار ابدیت گشت. وی در سالیان اخیر و به موازات ازدیاد تلاش رسانه‌های بیگانه برای تطهیر رضاخان، به روشنگری‌های فراوانی دست زد و رسانه‌ها را، به مقالات و گفت و شنود‌های فراوان و پرنکته خود، مهمان ساخت
کد خبر: ۵۲۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۵
نظری به علل اصلی برکناری رضاخان از سلطنت، در آیینه اسناد؛
در آستانه فرارسیدن هشتادمین سالروز خلع رضاخان از سلطنت، این بار به بازخوانی این رویداد، از منظر اسناد و مطبوعات خارجی پرداخته‌ایم
کد خبر: ۵۲۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۹
روز‌های آخر رضاخان به روایت درباریان؛
اسناد موجود هم دلالت دارد بر نحوه اشغال خاک ایران توسط دولت‌های انگلیس و روسیه با هدف دستیابی به خاک هندوستان و تحت نفوذ قرار دادن آن کشور از طریق عبور از مرز ایران و تصرف نقاطی از خاک ایران در نواحی مرزی مانند مرو، هرات، سیستان و بلوچستان و تقسیم خاک ایران به دو منطقه سیاسی و نفوذی شمالی و جنوبی. همچنین گزارش‌هایی از چگونگی اشغال ایران توسط نیرو‌های متفقین وجود دارد که سبب بروز خساراتی فراوان از جمله قحطی، گرانی، ناامنی و خرابی عمارات و کارخانه‌ها بر این کشور شد.
کد خبر: ۵۲۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۶
«شیخ محمدتقی» از میلاد تا قیام؛
زنده‌یاد علامه شیخ محمدتقی بهلول گنابادی، در عداد مبارزان اسطوره گون معاصر به شمار می‌رود. او در جوانی به یکی از شاخص‌ترین اعتراضات مردمی به رضاخان شکل داد و پس از آن ۳۰ سال و با سخت‌ترین شرایط، در زندان افغانستان به سر برد!
کد خبر: ۵۱۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۱
آغاز و انجام تعامل یک آنگلوفیل با رضاخان میرپنج!
علی دشتی از سیاستمداران آنگلوفیل و البته دوزیست دوران پهلوی به شمار می‌رود! در دوران قاجار تا اواخر دهه ۲۰، در سیاست نقش مؤثری داشت و پس از آن، بیشتر در کسوت زینت‌المجالس درآمده بود! یکی از شاخص‌ترین فراز‌های حیات وی، نحوه تعامل با رضاخان، از بدو ظهور تا سقوط اوست! او تا مدتی که باد به پرچم قزاق می‌وزید، مجیزگوی وی بود و به محض اخراج وی از ایران، نگران جواهرات سلطنتی شد! مقال پی آمده، در بازخوانی این دوره از حیات وی به نگارش درآمده است
کد خبر: ۵۰۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
کپی‌برداری از نمونه‌های تبلیغات نازیستی و فاشیستی!
بی‌تردید هدف رضاخان از ایجاد سازمان موسوم به پرورش افکار، عمل به مقتضای این نام نبود. چه اینکه اولین پیامد پرورش یافتن افکار یک ملت، کنار زدن یک دیکتاتوری خشن و وابسته است!
کد خبر: ۵۰۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۶
آنان که با حربه فریب ناجوانمردانه به دار کشیده شدند؛
آنان که از بدو پیدایش قزاق در شیپور مِدحت «دیکتاتوری منور» دمیدند، وظیفه‌ای جز توجیه رویکرد‌های غیرمردمی رضاخان نداشتند. در ماجرای سرکوب عشایر نیز همین طیف سعی کردند که از بین بردن یکی از امتیازات شاخص کشور را توجیه کنند و آن را اقدامی توسعه‌طلبانه و تجددگرایانه جلوه دهند.
کد خبر: ۴۷۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۵
درگفتگو با فیلم نامه‌نویس مستند «از چکمه تا فراک»؛
رضاخان بعد از کودتایی که به پشتوانه انگلیس صورت می‌گیرد، صاحب قدرت می‌شود و پس از آن فقط قدرت برتر، ایران است و هر کسی به دنبال تغییر بود، باید خود را به رضاخان می‌چسباند.
کد خبر: ۴۴۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۶
گفتگو با عباس سلیمی نمین پژوهشگر تاریخ معاصر ایران؛
سفارت امریکا چهار ماه پس از کودتا در گزارش خود به وزارت خارجه این کشور، به صراحت می‌گوید: «مشخص است که عامل کودتا، سال‌ها مخبر انگلیسی‌ها بوده است! آن هم نه در زمانی که در قزاقخانه به مراتبی از درجه و مقام رسیده، بلکه همان موقع هم که یک قزاق دون‌پایه است!» در واقع رضاخان از همان اوایل کار در قزاقخانه، خبرچین انگلیسی‌هاست و امریکایی‌ها، به صراحت این را در اسناد خودشان آورده‌اند!
کد خبر: ۴۴۵۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۲
عجیب‌ترین کار رضاخان؛
۲۴ آذر سال ۱۳۰۴ شمسی، رضاخان در مجلس مؤسسان برای سلطنت سوگند یاد کرد. آن‌روز شاید برخی این سوگند را باورشان شد، ولی ۱۶ سال بعد که رضاخان از ایران می‌رفت، دیگر همه می‌دانستند که قسم دروغ خورده بود!
کد خبر: ۳۹۷۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۲۵
بررسی ۵ باور غلط از اشغال ایران در دوره رضاخان؛
برای رضاشاه مهم نبود پس از پایان برنامه توسعه چند نفر از نفوس ایران باقی ماندند؛ بلکه ملاک این بود که تمام مملکت هر چه زودتر نمایی از یک کشور مدرن بیابد.
کد خبر: ۳۳۹۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۲۵