به گزارش «سدید»؛ انسان در مسیر زندگی خود با چالش‌های فراوانی روبه‌رو می‌شود که در برخی از آن‌ها انتخاب‌های سرنوشت‌سازی وجود دارد. یکی از چالش‌های پیش‌روی هر شخص، انتخاب رشته تحصیلی و شغل مناسب است که در آینده وی تأثیر بسیاری دارد.
در این انتخاب رشته عوامل بسیاری دخیل بوده که یکی از آن‌ها آگاهی دانش‌آموزان نسبت به آینده هر رشته است؛ طبیعتاً هر چقدر میزان آگاهی دانش‌آموز و خانواده وی نسبت به رشته مدنظر بیشتر باشد، انتخاب صحیح‌تری خواهد داشت که در این زمینه آموزش و پرورش می‌تواند نقش بسیار مؤثری ایفا کند.
ضعف سیستم آموزش و پرورش کشور در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان چیست؟
عیسی چراتی، دکترای جامعه‌شناسی در رابطه با نقش آموزش و پرورش در حوزه آگاهی‌سازی و ضعف‌های این سازمان می‌گوید: یکی از مسائلی که در آموزش و پرورش طی مقطع متوسطه اول و دوم مورد توجه قرار می‌گیرد، هدایت تحصیلی است.
وی افزود: درصورتی‌که روند هدایت تحصیلی را مورد بررسی قرار دهیم، متوجه خواهیم شد که نمرات نقش تعیین‌کننده وضعیت دانش‌آموزان را بازی می‌کنند و عملاً علاقه در تعیین هدایت تحصیلی تأثیر چندانی ندارد.
این دکترای جامعه‌شناسی ادامه می‌دهد: یکی از ضعف‌های فعلی، نبود توجه کافی به «علاقه» دانش‌آموزان در هدایت تحصیلی است؛ در دوره متوسطه اول و دوم از ظرفیت کافی برای شناسایی علاقه دانش‌آموزان برخوردار نیستیم.
وی تصریح می‌کند: نگاهی گذرا به طیف دانش‌آموزانی که قرار است با هدایت تحصیلی مناسب وارد رشته دلخواه شوند نشانگر این است که تقریباً هیچ‌کدام از دانش‌آموزانی که می‌توانند در رشته‌های هنر موفق باشند در مقطع متوسطه اول شرایط لازم برای تحصیل در این رشته‌ها را ندارند.
چراتی اشاره می‌کند: زمانی که زندگی‌نامه هنرمندان، کارگردانان، بازیگران و موسیقی‌دانان بزرگ را مورد بررسی قرار می‌دهیم، متوجه می‌شویم که تعداد کمی از آن‌ها در رشته‌ای متناسب با حوزه تخصصی خود فعالیت کرده‌اند و علت این مسئله هدایت تحصیلی نامناسب و در نظر نگرفتن بعد «علاقه» است.
وی در همین رابطه ادامه می‌دهد: درنظرنگرفتن «علاقه» باعث می‌شود دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی در رشته‌ای که صرف هدایت تحصیلی نامناسب و شاید فشار خانواده مجبور به تحصیل در آن شده‌اند به‌فکر پیگیری علاقه خود باشند و کسب مهارت را در محیط‌های خارج از دانشگاه پیگیری کنند.
این دکترای جامعه‌شناسی می‌افزاید: توجه نکردن به بعد «علاقه» در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان در رشته‌هایی مانند تربیت بدنی نیز مشاهده می‌شود و عملاً بسیاری از دانش‌آموزانی که در این‌گونه رشته‌ها می‌توانند موفق باشند به‌صورت صحیح هدایت نمی‌شوند.
وی در رابطه با نقش آموزش‌وپرورش در هدایت تحصیلی مناسب می‌گوید: آموزش‌وپرورش می‌تواند با شناسایی استعداد دانش‌آموزان از سال ششم ابتدایی نقش کلیدی را در زمینه هدایت تحصیلی مناسب ایفا کند، همچنین توسعه مدارس متوسطه دوره دوم بنا به علاقه‌مندی دانش‌آموزان باید در برنامه آینده آموزش و پرورش جایگاه ویژه‌ای پیدا کند.
چراتی اشاره می‌کند: در مقطع متوسطه دوم برای رشته‌های هنر مراکز آموزشی مجزایی تحت عنوان هنرستان داریم، اما میزان این مراکز بسیار کم است و متأسفانه معمولاً در متوسطه اول دانش‌آموزان را بدون توجه به علاقه شخصی به سمت رشته‌های نظری هدایت می‌کنیم.
وی می‌افزاید: پس از هدایت تحصیلی اشتباه اکثر دانش‌آموزان طی دوران تحصیلات خود در رشته‌های مختلف همیشه با این پرسش مواجه می‌شوند که یادگیری این مطالب چه کاربردی دارد؟
این دکترای جامعه‌شناسی با اشاره به نقش کلیدی آموزش و پرورش تحت عنوان «استعدادیابی صحیح» ادامه می‌دهد: ایجاد بسترهای مناسب و امکانات لازم برای هدایت دانش‌آموزان به سمت استعدادها یکی دیگر از چالش‌هایی است که آموزش‌وپرورش در این سال‌ها با آن درگیر است.
لزوم هدایت دانش‌آموزان به سمت تحصیل در رشته‌های مورد نیاز جامعه
ساسان صفریان، دکترای مدیریت و آینده‌پژوهی انرژی در رابطه با ضعف‌های آموزش‌وپرورش در حوزه آگاهی‌سازی دانش‌آموزان برای هدایت تحصیلی مناسب می‌گوید: ضعف‌های این سازمان را از دو زاویه می‌توان مورد بررسی قرار داد.
وی می‌افزاید: یکی از زوایایی که باید نقش آموزش و پرورش را در آن مورد بررسی قرار داد توجه نکردن این سازمان در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان به ظرفیت بازار و شغل‌های موجود در جامعه است. متأسفانه درحال‌حاضر جامعه ما از مهندسانی تشکیل شده که اکثراً در مشاغل غیرمرتبط فعالیت می‌کنند.
این دکترای مدیریت و آینده‌پژوهی انرژی ادامه می‌دهد: جامعه در رشته‌هایی مانند مهندسی عمران، برق، مکانیک، صنایع و بسیاری اشباع است، اما هدایت تحصیلی‌های نامناسب و از طرفی اصرار خانواده‌ها باعث شده سیل افراد برای تحصیل در این‌گونه رشته‌ها روانه مراکز علمی دانشگاهی شود.
وی تاکید می‌کند: نقش آگاهی‌سازی مطلوب برای هدایت تحصیلی مناسب دانش‌آموزان در جامعه به‌وضوح مشخص است؛ گاهی شاهدیم دانش‌آموزان فارغ از علاقه و حتی هدایت تحصیلی، صرفاً بنابر پیشنهادات اشتباه به سمت تحصیل در رشته‌های اشباع شده هدایت می‌شوند.
این دکترای مدیریت و آینده‌پژوهی انرژی در رابطه با نقش آموزش‌وپرورش در اصلاح روند هدایت تحصیلی می‌گوید: برای اصلاح وضع موجود آموزش‌وپرورش به همراه رسانه ملی می‌تواند نقش پررنگی ایفا کند. رسانه ملی باید با تولید محتوای مناسب در راستای آشنایی خانواده‌ها با رشته‌های کمتر شناخته شده فعالیت کند.
وی می‌افزاید: آگاهی‌سازی باید به گونه‌ای انجام شود که افراد بعد از دوران تحصیل مجبور نباشد برای تضمین آینده بهتر و اشتغال، در رشته‌ای اقدام به تحصیل کنند که علاقه‌ای به آن ندارند.
صفریان اشاره می‌کند: درحال‌حاضر ایران از نیروی متخصص انرژی بسیار محدودی برخوردار است و معمولاً برای مشکلات این حوزه از متخصصان رشته‌های دیگری مانند مکانیک، معماری یا برق بهره می‌برد.
این دکترای مدیریت و آینده‌پژوهی انرژی تاکید می‌کند: نیاز است تا در این مرحله برنامه‌ریزی صحیحی داشته‌باشیم و دانش‌آموزان را به سمت رشته‌های مورد نیاز فعلی کشور هدایت کنیم.
وی اشاره می‌کند: باید خلأ کنونی جامعه را با رشته‌های مورد نیاز جامعه پر کنیم و دانش‌آموزان را به سمتی هدایت کنیم که در آینده شرایط جامعه بهبود یابد.
منبع: ایمنا
