سرویس راهبرد فرهنگ سدید؛ در تقویم شمسی چهارم آبان ماه روز اعتراض و افشاگری حضرت امام خمینی (ره) علیه پذیرش کاپیتولاسیون ثبت شده است. معاهده تحقیرآمیز کاپیتولاسیون در سال ۱۳۴۳ به دست استعمارگران برای نقض آشکار استقلال ایران برداشته شد و رژیم وابسته پهلوی با امضاء این قراردادی امتیاز‌های یک طرفه‌ای را به نفع کشورهای اروپایی و آمریکایی واگذار کرد که از جمله این امتیازها، اعطای حق مصونیت قضایی یا همان کاپیتولاسیون بود.
امام خمینی (ره) روز بسته شدن قرارداد کاپیتولاسیون را روز نگون بختی و سیاه ایران می‌دانست و از همان ابتدا به مخالفت با آن پرداخت. بر اساس پذیرش این معاهده، جنایت مستشاران خارجی در ایران را کسی حق پیگیری و مجازات نداشت به طوری که اگر پایین ترین فرد امریکایی حاضر در کشور ایران علیه بالاترین مقام‌های دینی، علمی و کشوری اقدامی انجام می‌دادند، پلیس نمی‌توانست او را دستگیر کند. از همین رو موضع گیری قاطع و افشاگرانه امام خمینی (ره) بر ضد کاپیتولاسیون را می‌توان، نقطه عطف نهضت اسلامی ایران در مبارزه رژیم پهلوی به شمار آورد. مبارزات امام خمینی (ره) به تبعید او و جدایی افتادن میان امام و امت به مدت چهارده سال انجامید. در هر حال پرونده کاپیتولاسیون، با پیروزی انقلاب اسلامی به طور کامل پایان یافت.
کاپیتولاسیون نوعی شگرد آمریکایی‌ها برای تسلط بر یک کشور
در همین رابطه حسن عابدینی کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با سدید؛ درباره پیشینه کاپیتولاسیون گفت: پس از جنگ جهانی دوم ایالات متحده آمریکا برای پیشبرد هژمونی خود از ابزار‌های متعددی استفاده کرد. نخست استفاده از زور اجبار و قوه قهریه بود که در چارچوب عملیات نظامی و کودتا‌ها اتفاق افتاد که همچنان در برخی کشور‌ها این مسئله رخ داده است. در واقع همان جنگی که در سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۳ بر ضد کره شمالی در حمایت از کره جنوبی برای استفاده از بمب شیمیایی اتفاق افتاد در روز‌های جنگ جهانی دوم بر ضد مردم هیروشیما و ناوازاکی تکرار شد و موضوعات دیگر که مجموعا ۷۰ کودتا و دخالت آمریکا در آن‌ها وجود دارد که هر کدام جداگانه مورد بحث است.
وی افزود: شگرد دوم آمریکا این است که تلاش دارد تا در کشور‌ها به قوای نظامی آن‌ها حاکم شود تا علاوه بر استفاده از مصونیت سیاسی برای دیپلمات‌ها و نیرو‌های سیاسی، زمینه‌ای برای حمایت از نیرو‌های نظامی خود فراهم آورد. در این موضوع نخستین مورد قانون ژاپن است که ژنرال مک آرتور آن را نوشته و در بند نهم آن بیان شده که داشتن هر قوه نظامی، زمینی و هوایی برای ژاپن ممنوع است و تامین امنیت آن را به نظامیان آمریکایی واگذار کرده است.
سابقه تمدنی ایران و مبارزه با کاپیتولاسیون
این کارشناس سیاسی با تاکید بر اینکه بعد از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ نیرو‌های نظامی و مستشاران آمریکایی در ایران چنین قانونی را وضع کردند و موضوع کاپیتولاسیون را در ایران دنبال کردند، تصریح کرد: شاید این موضوع برای برخی کشور‌ها بدلیل نداشتن مرجعیت فکری مهم نباشد، اما برای ایران که سابقه تمدنی دینی ضدسلطه طلب و داشتن مردمان غیرتمند وجود دارد با واکنش تند مراجع مواجه شد و امام خمینی (ره) نخستین کسی بود که نسبت به قانون کاپیتولاسیون واکنش تندی نشان دادند و مردم را بر ضد این قانون بسیار بدوی فراخواندند؛ بنابراین آنچه در ایران اتفاق افتاد و حساسیت مراجع دینی باعث شد موضوع کاپیتولاسیون در نطفه خفه شود و قیام مردمی بر ضد این قانون ایجاد شود و این قیام این قانون را از دستور کار خارج کرد.
عابدینی با اشاره به اینکه پیروزی انقلاب اسلامی حضور نظام سلطه در کشور را به زباله دان تاریخ انداخت، عنوان داشت: در برخی کشور‌ها این قانون وجود دارد که نیرو‌های نظامی آمریکا حضور داشته و یک مصونیت قضایی دارند و ایران اولین کشور و معدود کشور است که برای لغو آن تلاش و سپس به سرانجام رساند.
وی خاطرنشان کرد: بی تردید ایالات متحده آمریکا از همه ابزار‌ها بهره می‌گرفت تا زمینه برای گسترش نفوذ خود را در ایران فراهم کند به ویژه اینکه ایران در مقابل اتحاد جماهیر شوری سابق قرار داشت و یکی از گلوگاه‌های مهم پیشروی کمونیست از دید بلوک غرب تلقی می‌شد که اگر با ایران مقابله نکند کمونیست ممکن است به سایر حوزه‌های نفوذ بلوک غرب نفوذ کند لذا اقدامی که امام خمینی (ره) انجام داد این بود که ایران نه به بلوک شرق و نه به غرب وابسته است بنابراین همانطور که مسئله مبارزه با مارکسیست و الهیات و اندیشه کمونیست مطرح بود مبارزه با نظام سلطه و بلوک شرق و غرب به شدت در حال گسترش بود.
کاپیتولاسیون سلطه آمریکایی‌ها بر شریان‌های حیاتی یک کشور اسلامی
این کارشناس مسائل سیاسی در ادامه افزود: یکی از موضوعات مهم، شعار نه شرقی نه غربی است که در بدو تولد انقلاب اسلامی شکل گرفت و رهبران اصلی انقلاب به آن وفادار بودند. نکته دوم موضوع کاپیتولاسیون بود که صرفا به موضوع قضایی یا مصونیت چند مستشار نظامی اشاره نمی‌کند بلکه مسئله سلطه آمریکایی‌ها بر شریان‌های حیاتی یک کشور اسلامی تلقی می‌شد. امام خمینی (ره) فرمودند: من از اینکه شاه با حالت حقارت آمیز به رییس جمهور آمریکا نگاه می‌کند ناراحت هستم، لذا بی شک کشور غیر مسلمان و اجنبی نباید به یک کشور مسلمان سلطه داشته باشد و این یک موضوع کلیدی است.
وی اضافه کرد: نکته سوم این است که کاپیتولاسیون به گسترش سلطه فرهنگی دشمن بر کشورهای ممالک و نوامیس اسلامی منجر می‌شود. سرباز آمریکایی در ژاپن به دانش آموزان ژاپنی تجاوز می‌کند و امکان مقابله قضایی با آن را ندارند و قدرتی برای محاکمه فرد نیست بنابراین از جهت فرهنگی نیز بر کشور‌ها بسیار تاثیر گذار است.
کاپیتولاسیون گامی برای تسلط فرهنگی بر کشورهای زیرسلطه
عابدینی با بیان این مطلب که پس از انقلاب اسلامی شعار اصلی نظام "استقلال آزادی جمهوری اسلامی" بوده است، گفت: استقلال یعنی یک کشور در حوزه نظامی، سیاسی و اقتصادی کشور مستقل باشد و وابسته به نظام سلطه نباشد و نظام سلطه بر شریان‌های حیاتی کشور اسلامی نمی‌تواند احاطه پیدا کند. نکته بعدی این است که آزادی یعنی مردم ایران بر اساس فرهنگ، آداب، رسوم، سنت‌ها و ارزش‌های دینی و بومی خود فعال باشند و در حوزه فرهنگی وابسته به کشورهای سلطه نباشند.
وی در پایان اظهار داشت: کاپیتولاسیون خیانت بزرگی از طرف شاه بود که دست آمریکایی‌ها و غربی‌ها را برای سوءاستفاده در کشور باز گذاشت، اما امام خمینی (ره) قدم بزرگی در سال ۱۳۴۳ برداشته و تلاش گسترده‌ای را آغاز کرد. او تصمیم به افشاگری موضوع کاپیتولاسیون گرفت که بعد از کش‌وقوس‌های فراوان بلاخره این موضوع با پیروزی انقلاب اسلامی بسته شد.
/انتهای پیام/
