گروه جامعه و اقتصاد «سدید»؛ «فاطمه زی سومار»[۱] عضو شورای مشورتی مسلمانان آمریکا و مدیر اجرایی مرکز توسعه بین‌المللی (CID) در دانشگاه هاروارد است. وی قبلاً نیز به عنوان معاون برنامه‌های جهانی در آکسفام آمریکا کار می‌کرد. «فاطمه سومار» در مقاله‌ای که وب سایت آمریکایی «The conversation» آن را منتشر کرده، می‌نویسد شکاف درآمدی بین فقرا و ثروتمندان در جهان به شدت در حال گسترش است. در سطح جهان، ۱۰ درصد ثروتمندترین افراد در حال حاضر نزدیک به ۷۶ درصد از ثروت جهان را در اختیار دارند و به گفته آکسفام، هر ۲۶ ساعت یک میلیاردر جدید به جمع میلیاردرهای جهان افزوده می‌شود. این مسئله در آمریکا حادتر است و در این کشور نابرابری نسبت به سایر کشور‌های توسعه یافته ثروتمند بیشتر است.
افزایش نابرابری درآمدی در آمریکا
بر اساس داده‌هایی که «اداره سرشماری»[۲] آمریکا در سپتامبر ۲۰۲۲ منتشر کرد، نابرابری درآمدی ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ برای اولین بار در یک دهه افزایش یافت. این ممکن است تعجب آور به نظر برسد، چرا که دقیق‌ترین معیار نرخ فقر در آمریکا در همان بازه زمانی کاهش یافته است.
اما برای کارشناسان توسعه مانند من، این تناقض ظاهری کاملا منطقی است. دلیلش این است که آنچه سال‌ها باعث نابرابری درآمدی در ایالات متحده و در سراسر جهان شده است این است که ثروتمندان بسیار ثروتمندتر می‌شوند، نه فقرا فقیرتر. در هر منطقه بزرگی از جهان خارج از اروپا، ثروت شدید در حال متمرکز شدن در تعداد انگشت شماری از مردم است.
در ایالات متحده، ۱۰ درصدی که بالاترین درآمد را دارند، تقریباً نیمی از کل درآمد را به خانه می‌برند و ۱۰ درصد ثروتمندترین خانواده‌ها بیش از ۷۰ درصد از کل ثروت را در اختیار دارند.
شاخص جینی
در جامعه‌ای با برابری کامل یعنی جامعه‌ای که همه سهم مساوی دریافت می‌کنند ضریب جینی صفر خواهد بود. در نابرابرترین جامعه‌ای که ممکن است قابل تصور باشد، جایی که یک نفر کل ثروت کشور را تصاحب می‌کند ضریب جینی یک خواهد بود که بیانگر حداکثر نابرابری در این کشور است. این شاخص در آمریکا از سایر کشور‌های ثروتمند بالاتر است
اقتصاددانان و سایر کارشناسان شکاف بین افراد ثروتمند و فقیر را با آنچه به عنوان شاخص یا «ضریب جینی» [۳]شناخته می‌شود، پیگیری می‌کنند. این معیار رایج نابرابری درآمد با ارزیابی سهم نسبی درآمد ملی دریافتی بر اساس نسبت‌های جمعیت محاسبه می‌شود. در جامعه‌ای با برابری کامل یعنی جامعه‌ای که همه سهم مساوی دریافت می‌کنند ضریب جینی صفر خواهد بود. در نابرابرترین جامعه‌ای که ممکن است قابل تصور باشد، جایی که یک نفر کل ثروت کشور را تصاحب می‌کند ضریب جینی یک خواهد بود که بیانگر حداکثر نابرابری در این کشور است. این شاخص در آمریکا از سایر کشور‌های ثروتمند بالاتر است. بر اساس سرشماری، شاخص جینی در ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ با ۱.۲ درصد افزایش به ۰.۴۹۴ از ۰.۴۸۸ در سال گذشته رسید. در مقابل، در بسیاری از کشور‌های دیگر، ضریب جینی رو به کاهش بوده است، حتی زمانی که همه‌گیری کووید-۱۹ و رکود عمیق و بهبود ضعیف اقتصادی ناشی از آن نابرابری درآمد جهانی را بدتر کرد. نابرابری در کشور‌های در حال توسعه بیشتر از کشور‌های ثروتمندتر است. ایالات متحده یک استثنا است. بر اساس گزارش بانک جهانی ضریب جینی ایالات متحده بسیار بالاتر از اقتصاد‌های مشابه است، مانند دانمارک که ضریب جینی ۰.۲۸ در سال ۲۰۱۹ داشت و فرانسه، که در سال ۲۰۱۸ میلادی ۰.۳۲ بود.
نابرابری در ایالات متحده بیشتر از سایر کشور‌های ثروتمند است
نابرابری ثروت
۱ درصد ثروتمند در بریتانیا و آلمان به ترتیب تنها ۲۲.۶ درصد و ۱۸.۶ درصد از ثروت کشورشان را در اختیار داشتند. در سطح جهان، ۱۰ درصد ثروتمندترین افراد در حال حاضر نزدیک به ۷۶ درصد از ثروت جهان را در اختیار دارند. در همین حال، طبق گزارش جهانی نابرابری در سال ۲۰۲۲ که داده‌ها و کار بیش از ۱۰۰ محقق و کارشناس نابرابری را تجزیه و تحلیل می‌کند، ۵۰ درصد پایین تنها ۲ درصد دارند
تصویر نابرابری زمانی که فراتر از درآمدی که مردم به دست می‌آورند به درایی‌هایی که دارند و سرمایه‌گذاری‌ها و سایر ثروت‌هایشان نگاه می‌کنیم، حتی بدتر و غم انگیز‌تر است. در سال ۲۰۲۱ میلادی ۱ درصد ثروتمندترین آمریکایی‌ها ۳۴.۹ درصد از ثروت این کشور را در اختیار داشتند، در حالی که آمریکایی‌های متوسط در نیمه پایین تنها ۱۲۰۶۵ دلار آمریکا داشتند و پول کمتری نسبت به همتایان خود در سایر کشور‌های صنعتی به دست آوردند. در مقایسه، ۱ درصد ثروتمند در بریتانیا و آلمان به ترتیب تنها ۲۲.۶ درصد و ۱۸.۶ درصد از ثروت کشورشان را در اختیار داشتند. در سطح جهان، ۱۰ درصد ثروتمندترین افراد در حال حاضر نزدیک به ۷۶ درصد از ثروت جهان را در اختیار دارند. در همین حال، طبق گزارش جهانی نابرابری در سال ۲۰۲۲ که داده‌ها و کار بیش از ۱۰۰ محقق و کارشناس نابرابری را تجزیه و تحلیل می‌کند، ۵۰ درصد پایین تنها ۲ درصد دارند.
پیش ران‌های درآمد و ثروت شدید
افزایش زیاد در دستمزد مدیران اجرایی به سطوح بالاتر نابرابری درآمد کمک می‌کند. یک مدیر عامل یک شرکت آمریکایی را در نظر بگیرید. در سال ۱۹۶۵، او - همه مدیران عامل در آن زمان سفیدپوست بودند و اکثر آن‌ها هنوز هم هستند - حدود ۲۰ برابر میانگین یک کارگر در شرکتی که رهبری می‌کرد، درآمد داشت. در سال ۲۰۱۸، مدیران عامل معمولی ۲۷۸ برابر بیشتر از کارکنان معمولی خود درآمد داشتند. اما تقریباً ۲۷۰۰ میلیاردر جهان بیشتر پول خود را نه از طریق دستمزد، بلکه از طریق افزایش ارزش سهام و سایر سرمایه گذاری‌ها به دست می‌آورند. دارایی‌های آن‌ها تا حد زیادی به دلیل موجی از معافیت‌های مالیاتی شرکتی و فردی رشد می‌کند، به جای حقوق پرداختی که توسط سهامداران اعطا می‌شود. وقتی ثروتمندان در ایالات متحده از سود سرمایه درآمد کسب می‌کنند، بالاترین نرخ مالیاتی که می‌پردازند ۲۰ درصد است. این در حالی است که به ازای هر دلار اضافی که به دست می‌آورند، ۳۷ درصد درآمد بیشتری دارند. این محاسبه حتی اثرات معافیت‌های مالیاتی را که اغلب مالیات بر سود سرمایه واقعی را به سطوح بسیار پایین‌تری کاهش می‌دهد، در نظر نمی‌گیرد.
بر اساس برآورد بلومبرگ، «ایلان ماسک»[۴]، مدیرعامل «تسلا»[۵]، «اسپیس ایکس»[۶] و «توییتر» در حال حاضر با ثروتی معادل ۲۴۰ میلیارد دلار، ثروتمندترین مرد جهان است. ۳۸۳ میلیون دلاری که او در سال ۲۰۲۰ در روز درآمد داشت، به او این امکان را می‌داد که به اندازه کافی خودروی تسلا مدل ۳ بخرد تا بتواند تقریباً کل منهتن نیویورک را پوشش دهد. انباشت ثروت ماسک بسیار زیاد است. اما بنیانگذاران چندین شرکت فناوری، از جمله گوگل، فیس بوک و آمازون میلیارد‌ها دلار تنها در چند سال اخیر به دست آورده‌اند. یک فرد معمولی هرگز نمی‌تواند به تنهایی از طریق حقوق به این میزان درآمد داشته باشد.
یک روز دیگر، یک میلیاردر دیگر
هر ۲۶ ساعت یک میلیاردر جدید به جمع میلیاردرهای جهان افزوده می‌شود. آکسفام محاسبه کرده است که در سطح جهانی، نابرابری به حدی شدید است که ۱۰ مرد ثروتمند جهان دارای ثروت بیشتری از ۳.۱ میلیارد فقیرترین مردم جهان هستند. اقتصاددانانی که نابرابری جهانی را مطالعه می‌کنند دریافته‌اند که ثروتمندان در کشور‌های بزرگ انگلیسی زبان، همراه با هند و چین، از دهه ۱۹۸۰ شاهد افزایش چشمگیر درآمد خود بوده‌ان
به گفته آکسفام، یک گروه بین المللی کمک و تحقیقاتی که من در آن کار می‌کردم، هر ۲۶ ساعت یک میلیاردر جدید به جمع میلیاردرهای جهان افزوده می‌شود. آکسفام محاسبه کرده است که در سطح جهانی، نابرابری به حدی شدید است که ۱۰ مرد ثروتمند جهان دارای ثروت بیشتری از ۳.۱ میلیارد فقیرترین مردم جهان هستند. اقتصاددانانی که نابرابری جهانی را مطالعه می‌کنند دریافته‌اند که ثروتمندان در کشور‌های بزرگ انگلیسی زبان، همراه با هند و چین، از دهه ۱۹۸۰ شاهد افزایش چشمگیر درآمد خود بوده‌اند. نابرابری با مقررات زدایی، برنامه‌های آزادسازی اقتصادی و سایر سیاست‌ها رونق گرفت و فرصت‌هایی را برای ثروتمندان ایجاد کرد تا ثروتمندتر شوند.
چرا نابرابری مهم است؟
ثروتمندان نسبت به فقرا میزان کمتری از پول خود را خرج می‌کنند. در نتیجه، تمرکز شدید ثروت می‌تواند سرعت رشد اقتصادی را کاهش دهد. نابرابری شدید همچنین می‌تواند ناکارآمدی سیاسی را تشدید کند و ایمان به نظام‌های سیاسی و اقتصادی را تضعیف کند. همچنین می‌تواند اصول انصاف و هنجار‌های دموکراتیک تقسیم قدرت و منابع را از بین ببرد. ثروتمندترین افراد از کل کشور‌ها ثروت بیشتری دارند. چنین قدرت و نفوذ افراطی در دستان تعداد معدودی که با مسئولیت کمی روبرو هستند، نگرانی‌هایی را ایجاد می‌کند که بخشی از یک بحث قوی را در مورد اینکه چگونه باید به نابرابری شدید رسیدگی کرد ایجاد کرده است. بسیاری از راه‌حل‌های پیشنهادی خواستار مالیات‌ها، مقررات و سیاست‌های جدید، همراه با استراتژی‌های بشردوستانه مانند استفاده از کمک‌های مالی و سرمایه‌گذاری‌های مبتنی بر جامعه برای از بین بردن نابرابری هستند. رای دهندگان در برخی ایالت ها، مانند ماساچوست، به افزایش مالیات بر درآمد ثروتمندترین ساکنان خود در طرح‌های رای گیری در نوامبر ۲۰۲۲ رأی دادند. حامیان این ابتکارات ادعا می‌کنند که درآمد حاصله باعث افزایش بودجه برای خدمات عمومی مانند آموزش و زیرساخت می‌شود. «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا همچنین پیشنهاد کرده است که مالیات بر عایدی سرمایه برای افرادی که بیش از یک میلیون دلار درآمد دارند تقریباً دو برابر شود. به هر حال جوامع باید تصمیم بگیرند که چگونه عمل کنند، من معتقدم که تغییر لازم است.
پی‌نوشت:
[۱]. Fatema Z. Sumar
[۲]. Census Bureau
[۳]. Gini coefficient
[۴]. Elon Musk
[۵]. Tesla
[۶]. SpaceX
/انتهای پیام/
