تفسیر آیه‌ای از قرآن به مناسبت روز بیست‌ودوم ماه مبارک رمضان؛
ماه مبارک رمضان، ماه قرآن و تلاش برای فهم بیشتر معارف قرآن است. از سوی دیگر نظام اسلامی ما در سال‌های اخیر با چالش‌های سیاسی متعددی مواجه بوده است که اصلی‌ترین راه برای غلبه بر این چالش ها، افزایش فهم و بصیرت سیاسی مردم است؛ قرآن کریم کتابی بصیرت بخش است و تمسّک به آیات قرآن در تحقق این امر مهم کمک شایانی خواهد کرد.
گروه گفتمان فرهنگ سدید؛ شبیر فیروزیان: ماه مبارک رمضان، ماه قرآن و تلاش برای فهم بیشتر معارف قرآن است. از سوی دیگر نظام اسلامی ما در سال‌های اخیر با چالش‌های سیاسی متعددی مواجه بوده است که اصلی‌ترین راه برای غلبه بر این چالش ها، افزایش فهم و بصیرت سیاسی مردم است؛ قرآن کریم کتابی بصیرت بخش است؛ «هذا بَصائِرُ لِلنَّاس؛ این قرآن برای مردم بصیرت‌ها آفرین است.» (جاثیه/ ۲۰) و تمسّک به آیات قرآن در تحقق این امر مهم کمک شایانی خواهد کرد. فرهنگ سدید تلاش دارد در طول ماه مبارک رمضان، هر روز بامحوریت یک آیه شریفه به برخی سؤالات و شبهات سیاسی - اجتماعی پاسخ دهد.
به مناسبت روز بیستم‌ودوم ماه مبارک رمضان، با اشاره به آیاتی از قرآن کریم با محوریت یادآوری ایام الله به برخی سؤالات و شبهات سیاسی پیرامون این موضوع پاسخ می‌دهیم.
هدف غایی و متوسط فتنه گران سال ۸۸ چه بود؟
«إِنَّ الَّذِینَ جاؤُ بِالْإِفْکِ عُصْبَةٌ مِنْکُمْ لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَکُمْ بَلْ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ؛ مسلّماً کسانى که آن تهمت عظیم را عنوان کردند گروهى (متشکّل و توطئهگر) از شما بودند، امّا گمان نکنید این ماجرا براى شما بد است، بلکه خیر شما در آن است.» (نور/۱۱)
این آیه شریفه مربوط به ماجرایی است که در آن منافقان برای تخریب شخصیت پیامبر اسلام (ص) و کاستن از اعتبار و قداست ایشان و نظام اسلامی تحت رهبری ایشان، به یکی از همسران ایشان که به هنگام بازگشت از جنگ از کاروان جا مانده بود و به کمک یکی از صحابه به مدینه آورده شده بود، تهمت روابط نامشروع زدند و این دروغ را در سطح جامعه اسلامی گسترش دادند تا اعتماد مردم به نظام اسلامی پیامبر را خدشه دار کنند. به دنبال این ماجرا، آیاتی بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد که تأمل در جزئیات آن‌ها بسیار عبرت انگیز است.
کلمه «افک» در این آیه شریفه به معنای «دروغ» است؛ (المفردات فی غریب القرآن؛ ص. ۷۹) و کلمه «عصبه» در لغت به معنای جماعتی متعصب، متشکّل و یاری کننده یکدیگر است. (المفردات فی غریب القرآن؛ ص. ۵۶۸) و معنای آیه شریفه این است که کسانى که این دروغ را تراشیدند- با توجه به اینکه الف. و لام در «الإفک»، الف. و لام عهد است- جماعت معدودى از شما هستند، که با هم تبانى و ارتباط دارند؛ و این تعبیر]«عصبة» [ خود اشاره است به اینکه این تهمت توطئهاى در کار بوده، مبنى بر اینکه این دروغ را بتراشند، و آن را اشاعه هم بدهند، تا قداست و نزاهت رسول خدا (ص) را لکهدار ساخته، و او را در میان مردم رسوا سازند. (المیزان فی تفسیر القرآن؛ ج. ۱۵، ص. ۹۰)
بنابراین منافقان با اجماع و تعصب و با کمک رساندن به یکدیگر، دروغی را در جامعه بر علیه رهبر جامعه اسلامی ترویج دادند تا از اعتبار او بکاهند. حال، خداوند در ادامه خطاب به جامعه مؤمنین می‌فرماید گمان نکنید که بروز این ماجرا برای جامعه اسلامی شرّ است، بلکه برآیند آن خیر بوده و به فرموده علامه طباطبایی، خیریّت آن نیز در این است که اهل ضلالت و فساد در آن جامعه شناخته شوند، تا جامعه نسبت به وضع آن‌ها بصیرت پیدا کند، و براى اصلاح این اعضاى فاسد دست به اقدام بزند.
خداوند در آیه بعد به توبیخ کسانی پرداخته است که وقتی این دروغ را شنیدند، آن را رد نکردند و نظام اسلامی را از آن مبرّا ندانسته اند: (نور/۱۲)
دلیل بر اینکه مؤمنین باید در فتنه‌هایی که در آن‌ها دروغی به نظام اسلامی نسبت داده می‌شود، حسن ظن داشته باشند و آن دروغ را نپذیرند، این است که فتنه گران هیچ شاهد و مدرکی برای اثبات حرفشان ارائه ندادند:
«فَإِذْ لَمْ یَأْتُوا بِالشُّهَداءِ فَأُولئِکَ عِنْدَ اللَّهِ هُمُ الْکاذِبُونَ؛ پس زمانیکه شاهدانی برای اثبات این مسئله نیاوردند، آنان در پیشگاه خدا دروغگویانند!» (نور/۱۳)
و در آیه ۱۵ نیز به توبیخ کسانی می‌پردازد که این دروغ را بدون فکر و تحقیق، پذیرفتند و آن را زبان به زبان منتشر ساختند و این کار را سبک شمردند؛ درحالیکه نزد خداوند گناهی بزرگ است.
علامه طباطبایی علت بزرگ بودن این عمل نزد خداوند را دو چیز می‌دانند؛ اول اینکه نفس بهتان و افترا به افراد دیگر، عملی است قبیح و دوم اینکه این تهمت، تهمت به یک شخص معمولی نیست، بلکه تهمت به پیامبر اسلام (ص) است؛ وشیوع «افک» در باره آن جناب در میان مردم باعث مىشود که آن حضرت در جامعه رسوا گشته و امر دعوت دینی اش تباه شود.
حال باید گفت: هر افک، دروغ و تهمتی که در جامعه اسلامی توسط فتنه گران و منافقین ترویج می‌شود و هدف از اشاعه آن نیز ضربه به نظام اسلامی و رهبر آن است تا از چشم مردم بیفتد و بدین وسیله اعتماد مردم به نظام سلب شود، در دایره شمولیت این آیات شریفه قرار می‌گیرد.
در فتنه سال ۸۸ نیز، دقیقاً این توطئه توسط منافقان درون نظام اسلامی عملیاتی شد. هرچند هدف اصلی فتنه گران سال ۸۸، براندازی نظام اسلامی بود، اما آنان برای دستیابی به این هدف، همچون منافقان دخیل در ماجرای «افک»، با گسترش شایعه تقلب در انتخابات، به دنبال کاستن از اعتبار نظام اسلامی و رهبرانقلاب نزد افکارعمومی بودند.
آنان مصداق بارز افرادی هستند که طبق این آیات شریفه با یک برنامه ریزی تشکیلاتی]«عصبة» [ و برای سلب اعتماد مردم به نظام و رهبری، به نظام اسلامی «افک» وارد کردند [«إِنَّ الَّذِینَ جاؤُا بِالْإِفْکِ عُصْبَةٌ مِنْکُمْ»]و حاضر به ارائه سند و مدرک نشدند [«فَإِذْ لَمْ یَأْتُوا بِالشُّهَداءِ»].
«إِنَّ الَّذِینَ جاؤُ بِالْإِفْکِ عُصْبَةٌ مِنْکُمْ لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَکُمْ بَلْ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ؛ مسلّماً کسانى که آن تهمت عظیم را عنوان کردند گروهى (متشکّل و توطئهگر) از شما بودند، امّا گمان نکنید این ماجرا براى شما بد است، بلکه خیر شما در آن است.» (نور/۱۱)
این آیه شریفه مربوط به ماجرایی است که در آن منافقان برای تخریب شخصیت پیامبر اسلام (ص) و کاستن از اعتبار و قداست ایشان و نظام اسلامی تحت رهبری ایشان، به یکی از همسران ایشان که به هنگام بازگشت از جنگ از کاروان جا مانده بود و به کمک یکی از صحابه به مدینه آورده شده بود، تهمت روابط نامشروع زدند و این دروغ را در سطح جامعه اسلامی گسترش دادند تا اعتماد مردم به نظام اسلامی پیامبر را خدشه دار کنند. به دنبال این ماجرا، آیاتی بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد که تأمل در جزئیات آن‌ها بسیار عبرت انگیز است.
کلمه «افک» در این آیه شریفه به معنای «دروغ» است؛ (المفردات فی غریب القرآن؛ ص. ۷۹) و کلمه «عصبه» در لغت به معنای جماعتی متعصب، متشکّل و یاری کننده یکدیگر است. (المفردات فی غریب القرآن؛ ص. ۵۶۸) و معنای آیه شریفه این است که کسانى که این دروغ را تراشیدند- با توجه به اینکه الف. و لام در «الإفک»، الف. و لام عهد است- جماعت معدودى از شما هستند، که با هم تبانى و ارتباط دارند؛ و این تعبیر]«عصبة» [ خود اشاره است به اینکه این تهمت توطئهاى در کار بوده، مبنى بر اینکه این دروغ را بتراشند، و آن را اشاعه هم بدهند، تا قداست و نزاهت رسول خدا (ص) را لکهدار ساخته، و او را در میان مردم رسوا سازند. (المیزان فی تفسیر القرآن؛ ج. ۱۵، ص. ۹۰)
بنابراین منافقان با اجماع و تعصب و با کمک رساندن به یکدیگر، دروغی را در جامعه بر علیه رهبر جامعه اسلامی ترویج دادند تا از اعتبار او بکاهند. حال، خداوند در ادامه خطاب به جامعه مؤمنین می‌فرماید گمان نکنید که بروز این ماجرا برای جامعه اسلامی شرّ است، بلکه برآیند آن خیر بوده و به فرموده علامه طباطبایی، خیریّت آن نیز در این است که اهل ضلالت و فساد در آن جامعه شناخته شوند، تا جامعه نسبت به وضع آن‌ها بصیرت پیدا کند، و براى اصلاح این اعضاى فاسد دست به اقدام بزند.
خداوند در آیه بعد به توبیخ کسانی پرداخته است که وقتی این دروغ را شنیدند، آن را رد نکردند و نظام اسلامی را از آن مبرّا ندانسته اند: (نور/۱۲)
دلیل بر اینکه مؤمنین باید در فتنه‌هایی که در آن‌ها دروغی به نظام اسلامی نسبت داده می‌شود، حسن ظن داشته باشند و آن دروغ را نپذیرند، این است که فتنه گران هیچ شاهد و مدرکی برای اثبات حرفشان ارائه ندادند:
«فَإِذْ لَمْ یَأْتُوا بِالشُّهَداءِ فَأُولئِکَ عِنْدَ اللَّهِ هُمُ الْکاذِبُونَ؛ پس زمانیکه شاهدانی برای اثبات این مسئله نیاوردند، آنان در پیشگاه خدا دروغگویانند!» (نور/۱۳)
و در آیه ۱۵ نیز به توبیخ کسانی می‌پردازد که این دروغ را بدون فکر و تحقیق، پذیرفتند و آن را زبان به زبان منتشر ساختند و این کار را سبک شمردند؛ درحالیکه نزد خداوند گناهی بزرگ است.
علامه طباطبایی علت بزرگ بودن این عمل نزد خداوند را دو چیز می‌دانند؛ اول اینکه نفس بهتان و افترا به افراد دیگر، عملی است قبیح و دوم اینکه این تهمت، تهمت به یک شخص معمولی نیست، بلکه تهمت به پیامبر اسلام (ص) است؛ وشیوع «افک» در باره آن جناب در میان مردم باعث مىشود که آن حضرت در جامعه رسوا گشته و امر دعوت دینی اش تباه شود.
حال باید گفت: هر افک، دروغ و تهمتی که در جامعه اسلامی توسط فتنه گران و منافقین ترویج می‌شود و هدف از اشاعه آن نیز ضربه به نظام اسلامی و رهبر آن است تا از چشم مردم بیفتد و بدین وسیله اعتماد مردم به نظام سلب شود، در دایره شمولیت این آیات شریفه قرار می‌گیرد.
در فتنه سال ۸۸ نیز، دقیقاً این توطئه توسط منافقان درون نظام اسلامی عملیاتی شد. هرچند هدف اصلی فتنه گران سال ۸۸، براندازی نظام اسلامی بود، اما آنان برای دستیابی به این هدف، همچون منافقان دخیل در ماجرای «افک»، با گسترش شایعه تقلب در انتخابات، به دنبال کاستن از اعتبار نظام اسلامی و رهبرانقلاب نزد افکارعمومی بودند.
آنان مصداق بارز افرادی هستند که طبق این آیات شریفه با یک برنامه ریزی تشکیلاتی]«عصبة» [ و برای سلب اعتماد مردم به نظام و رهبری، به نظام اسلامی «افک» وارد کردند [«إِنَّ الَّذِینَ جاؤُا بِالْإِفْکِ عُصْبَةٌ مِنْکُمْ»]و حاضر به ارائه سند و مدرک نشدند [«فَإِذْ لَمْ یَأْتُوا بِالشُّهَداءِ»].
اخبار مرتبط
ارسال نظر
پرونده ها
