کاهش فاصله طبقاتی با مشارکت مردم در محرومیت زدایی

گروه جامعه و اقتصاد «سدید»؛ همه ما در کودکی با فرهنگ کمک به همنوع با استفاده از صندوق صدقات کوچکی در منزل داشتیم آشنا هستیم. صندوق صدقات نمونه بارز نوع دوستی مردم ایران است تا خانواده ای فقیر را از فقر نجات دهد. باتوجه به فشاراقتصادی حاصل از ویروس کرونا بر خانواده های فقیر، تقویت فرهنگ نوع دوستی و مشارکت در امر حمایت از همنوع می تواند بخشی از این فشار موجود را کاهش دهد. در همین راستا گفتگویی با علیرضا محمدی، مدیرکل هماهنگی امور اجرایی مشارکت‌های مردمی کمیته امداد ترتیب داده ایم تا به نقش مردم در کمیته امداد به منظور فقرزدایی بپردازیم.

با توجه به اینکه در دوران کرونا شاهد افزایش فاصله طبقاتی و همچنین فقر در جامعه بودیم، اصلی ترین مدل اقتصادی کاهش گستره فقردر شرایط فعلی چیست؟

کشور ما با توجه به شرایط تحریمی و افزایش هزینه‌های زندگی به سبب انتشار گسترده ویروس کرونا، با معضلات اقتصادی فراوانی روبرو بوده است. سرپرست‌های خانواری که شغل خود را از دست داده اند و یا خانواده‌هایی که به دلیل افزایش شدید قیمت‌ها توانایی برطرف ساختن نیاز‌های خود را ندارند هرکدام به نوعی به طبقات محروم جامعه افزوده می‌شوند. فارغ از این مسائل خود کرونا، موجب شد تا هزینه‌هایی به سبک هزینه‌های زندگی اضافه شود، نیاز به سبد بهداشتی اعم از ماسک، دستکش، الکل و همچنین نیاز به تبلت برای تحصیل در فضای مجازی همگی جزوی از هزینه‌های اضافه شده در دوران کرونا می‌باشد. حال برای رفع این نیاز‌ها و کاهش سطح فقر در جامعه، تنها راهکار عملیاتی حضور مردم در عرصه کمک به همنوع می‌باشد.

وقتی در کشورمان فرهنگ انفاق و احسان به عنوان یکی از سنت‌های حسنه در اسلام نهادینه شود و روحیه تعاون و مشارکت عمومی گسترش یابد؛ مردم ما با حضور در عرصه کمک رسانی ذیل هرکدام از نهاد‌های خیریه‌ای و یا عام المنفعه، نقش بزرگی در کاهش فاصله طبقاتی و رفع فقر خواهند داشت. ما یک مثل معروف در ادبیات خود داریم که می‌گوید، قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود. در همین راستا اگر کمک‌ها و مشارکت‌های اقتصادی مردم هرچند اندک در کنار هم جمع شود، همچون دریایی بوده که می‌تواند معضل فقر را در کشور در درجه اول کاهش داده و در درجه دوم از بین ببرد. در یک سال اخیر مردم به صورت دغدغه‌مند خود پیشقدم در راه کمک به محرومان بودند و مشارکت اقتصادی مردم برای کمک به همنوع در سال ۹۹ نسبت به سال‌های گذشته بسیار قابل توجه می‌باشد که نشان دهنده درک عمیق آن‌ها نسبت به شرایط جامعه است.

شما به مشارکت مردمی ذیل موسسات عام المنفعه برای محرومیت زدایی اشاره کردید. دلیل نیاز به فعالیت های مشارکتی مردم ذیل این موسسات چیست؟

اصولا نام موسسات عام المنفعه با مفاهیمی نظیر کار‌های داوطلبانه بدون هیچ چشم‌داشتی، تعهد نسبت به جامعه و همچنین احساس مسئولیت گره خورده که این موسسات با مشارکت مردم برای کمک به مردم بدون در نظر گرفتن سودآوری خدمت می‌کنند. از آن جایی که این موسسات یک بانک اطلاعاتی مناسبی از محرومان و سطح نیازهایشان در اختیاردارند، بنابراین مشارکت‌های مردمی ذیل آن‌ها می‌تواند هدفمند، با قاعده و به صورت اصولی شکل گیرد. در این شرایط مردم جامعه مطمئن هستند که کمک‌های مالی آن‌ها به دست نیازمند واقعی آن می‌رسد. شاید برخی از افراد بخواهند کمک‌های غیرمادی انجام دهند و یا با خرید البسه یا لوازم التحریر به کودکان و نوجوانان بی سرپرست و یا بدسرپرست کمک کنند؛ شناسایی این کودکان را همین موسسات عام المنفعه برعهده دارند. در واقع با بسترسازی مناسبی که توسط همین موسسات شکل می‌گیرد، مردم می‌توانند مشارکت‌های خود را براساس هدف گذاری خود به طور دقیق به مخاطب مدنظرشان برسانند.

کمیته امداد به عنوان یکی از این موسسات عام المنفعه ای که به آن اشاره کردید، با چه اهدافی به جذب مشارکت های مردمی اقدام کرده است؟

اول از همه باید عرض کنم که ماهیت کمیته امداد، ماهیت مردمی است و خود این سازمان برگرفته از مردم برای مردم است. یکی از اولین نهاد‌هایی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به دستور امام خمینی (ره) در اسفند ماه ۵۷ تاسیس گردید همین کمیته امداد بود تا با هدف کمک به محرومان و ایجاد خوداتکایی اقتصادی برای آنها، رنگ محرومیت را از جامعه حذف کند. ایجاد شبکه ارتباطی مردمی و توسعه این شبکه برای ارائه خدمات زودبازده و اثربخش به اقشار فقیر جامعه و همچنین ترویج سنت‌های حسنه اسلامی همچون انفاق موجب شده تا به لطف الهی بتوانیم نقش موثری در کاهش محرومیت با بهره مندیاز مشارکت‌های مردمی داشته باشیم. آنچه آمار‌ها نشان می‌دهد این است که هرچه جلوتر می‌رویم میزان مشارکت مردم در عرصه کمک به همنوع بیشتر شده و همین عامل موجب تقویت عمق رابطه میان مردم وکمیته امداد می‌شود.

اقدامات کمیته امداد در دوران کرونا به منظور رفع فقر در چه حوزه هایی ظهور و بروز بیشتری داشته است؟

با فرمایشات مقام معظم رهبری پیرامون بحث رزمایش کمک مومنانه که در ولادت امام زمان (عج) مطرح شد، کمیته امداد، خیرین و نهاد‌های انقلابی پای کار آمده و بحث ایران همدل ۱ و ۲ را رقم زدند و در این رزمایش مردم نقش بسزایی داشتند. در نیمه دوم شهریور جامعه هدف ما خانواده‌های بی سرپرست و محسنین بودند که به سبب نزدیک شدن به بازگشایی مدارس، نیاز‌های آموزشی و تحصیلی دانش آموزان اعم از تبلت و وسایل آموزشی را برطرف ساختیم. در سال جاری با جذب ۸۵۰ هزار حامی برای کودکان یتمی و مشارکت مردم از همه اقشار جامعه، توانسته ایم که به صورت ماهیانه برای هریک از فرزندان یتیم، سرانه دریافتی داشته باشیم و با همراه طرح (هرکامند یک حامی) سعی داریم تا در سال آینده کودک یتیم بدون حامی نداشته باشیم. مشارکت مردمی فقط مالی نبوده بلکه بسیاری از مردم خواهان دیدار با فرزندان یتیم و همچنین ابراز محبت به آن‌ها بودند که نشان دهنده عمق احساسات مردم در شرایط کنونی است.

میزان مشارکت مردمی در کمیته امداد در دوران کرونا نسبت به سالهای گذشته تا چه میزان رشد داشت؟

اتفاقات مبارکی در حوزه محرومیت زدایی در همین سال کرونا در کمیته امداد شکل گرفت. اول اینکه با گلریزان ایران مهربان که با مشارکت بنیاد بین المللی غدیر و با حضور وزرا، رئیس سازمان صدا و سیما، خیرین و آیت الله صدیقی رقم خورد، تصمیم بر آن شد تا در سال آینده هیچ یتیمی بدون حامی باقی نماند. گلریزان دیگر ایران مهربان با حضور سردارسلیماین رئیس بسیج مستضعفان و معاونان آن‌ها شکل گرفت که قول جذب یک میلیون حامی برای فرزندان محسنین را در همان گلریزان دادند. از ۱۴ اسفند تا ۲۱ اسفند که به نام هفته احسان و نیکوکاری شناخته می‌شود، کمک‌های نقدی مردمی نسبت به سال گذشته ۱۱۰ درصد افزایش یافته و در بحث سبدکالا و پوشاک نیز ۸۰ درصد رشد داشته ایم که این رشد بالای مشارکت مردمی نشان دهنده عزم مردم برای رفع چهره فقر در کشور است.

بحث دیگر در راستای کمک‌های مردمی، بحث سرانه ماهانه دریافتی کودکان یتیم و محسنین می‌باشد. سرانه دریافتی کودکان یتیم تا پیش از مشارکت گسترده مردم در دوران کرونا زیر ۴۰۰ هزار تومان به صورت ماهانه بوده و سرانه ماهانه فرزندان محسنین نیز زیر ۱۹۰ هزار تومان بوده که به لطف الهی و حمایم مردم شاهد سرانه ۵۰۲ هزارتومانی برای کودکان یتیم و سرانه ۲۵۰ هزار تومانی برای فرزندان محسنین هستیم. به لطف الهی و با توجه به برنامه ریزی‌هایی که شده است در سال آینده سرانه دریافتی کودکان یتیم به ۷۰۰ هزارتومان و همچنین طرح محسنین به ۴۰۰ هزار تومان خواهد رسید.

طبیعتا حمایت های مردمی از طریق کمیته امداد نشان دهنده، اعتماد آنها به چنین نهادی است. این اعتماد چگونه بین مردم و کمیته امداد شکل گرفته است؟

از آن جایی که همه فعالیت‌ها و اقدامات ما کاملا شفاف بوده و مشخص است که کدام دریافتی در کجا هزینه می‌شود مردم نیز نسبت به این مدل کاری اعتماد می‌کنند. شفاف سازی خود موجب افزایش اعتماد میان مردم و نهاد‌ها می‌شود. در برخی موارد اصلا کمک‌های مالی مردم به حساب کمیته امداد واریز نمی‌شود بلکه با سازماندهی صورت گرفته مستقیم به حساب خود کودکان واریز می‌گردد. ما در کمیته امداد برای هر مددجو یک مددکار داریم. وظیفه مددکار احصای نیاز‌های مددجو و همچنین اولویت بندی این نیازهاست. بر اساس همین اولویت بندی است که از طریق کانال کمیته امداد کمک‌های مردمی به حساب مددجویان واریز می‌شود. تمام تلاش ما این است که اعتماد مردم بیشتر و بیشتر گردد و همه کمک‌ها به نیازمند واقعی آن برسد. این نکته را نیز عرض کنم که ما لزوما کمک‌های مالی نمی‌کنیم بلکه در راستای توانمندسازی افراد و رفع نیاز‌های موقتی آن قدم بر می‌داریم.

منظورتان این است که یک فرد نیازمند تا همیشه تحت پوشش کمیته امداد نیست؟

بله همینطور است. توانمندسازی برای رفع نیاز‌ها یکی از دغدغه‌ها و اولویت‌های اصلی ما در کمیته امداداست. نگاه ما به طور کلی توانمندسازی در راستای محرومیت زدایی است. وقتی توانمندی لازم در فردی ایجاد شده و نیاز‌های مالیش نیز رفع گردید از چرخه کمک‌های مالی کمیته امداد خارج شده و فرد دیگری جایگزین می‌شود. آموزش و توانمندسازی موجب می‌شود که برخی از افراد به صورت موقتی تحت پوشش قرار بگیرند و بعد از رفع نیاز از چرخه حمایت‌ها خارج شوند.

سخن آخر...

امیدوارم با همت مردم و مشارکت عمومی شاهد این مساله باشیم که هیچ خانواده فقیری در کشور وجود نداشته باشد.

/انتهای پیام/