دکتر محمدحسن فاطمی راد
روانشناسی علم مطالعه رفتار انسان‌ها و بررسی فرآیند روانی آن‌ها است مطالعات و پژوهش‌های مربوط به روانشناسی مدیریت نه تنها موجب می‌شود که مدیر در اداره فعالیت‌ها و امور محل کار خود توانایی بیشتر پیدا کند بلکه استفاده از یافته‌های علمی روانشناسی مدیریت، اصلاح فرآیند مدیریت و شناخت علمی نیاز‌های مربوط به آن را فراهم می‌سازد.
گروه اجتماعی فرهنگ سدید - دکتر محمدحسن فاطمی راد: از آنجا که انسان موجودی الهی و اجتماعی است برای اداره امور جامعه نیازمند افرادی است که دارای علم و هنر مدیریت و برنامه ریزی، رهبری و نظارت بر فعالیت‌های مختلف برای شکوفا شدن استعداد‌های او در جهت رسیدن به رشد و کمال باشد. روانشناسی علم مطالعه رفتار انسان‌ها و بررسی فرآیند روانی آن‌ها است مطالعات و پژوهش‌های مربوط به روانشناسی مدیریت نه تنها موجب می‌شود که مدیر در اداره فعالیت‌ها و امور محل کار خود توانایی بیشتر پیدا کند بلکه استفاده از یافته‌های علمی روانشناسی مدیریت، اصلاح فرآیند مدیریت و شناخت علمی نیاز‌های مربوط به آن را فراهم می‌سازد. با توجه به اهمیت روانشناسی در مدیریت معمولا این شاخه از روانشناسی به‌عنوان یکی از گرایش‌های علم روانشناسی به شمار می‌آید.
روانشناسی مدیریت، مطالعه علمی رفتار افرادی است که در یک سازمان کار می‌کنند.(۱) این علم در جستجوی دریافت انگیزه‌های رفتار، پیش بینی واکنش‌ها و گرایش‌ها و در نتیجه، کنترل و پیشگیری رفتار افراد در قلمرو وظایف یک سازمان است.(۲) روانشناسی مدیریت را می‌توان یکی از زمینه‌های مطالعاتی معینی دانست که در چارچوب آن رفتار مدیر و فرآیند رهبری از دیدگاه روانشناسی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. باید در نظر داشت که مطالعات مربوط به روانشناسی مدیریت نه تنها موجب می‌شود که مدیر در اداره سازمان توانایی بیشتر پیدا کند، بلکه استفاده از یافته‌های علمی این رشته از روانشناسی، اصلاح فرآیند مدیریت و شناخت علمی نیاز‌های مربوط به آن را امکان پذیر می‌سازد و با در نظر گرفتن چنین استفاده‌ای ملموس از روانشناسی مدیریت است که آن را شاخه‌ای کاربردی از دانش روانشناسی تلقی می‌کنند.(۳)
روانشناسی مدیریت، مطالعه علمی رفتار افرادی است که در یک سازمان کار می‌کنند.(۱) این علم در جستجوی دریافت انگیزه‌های رفتار، پیش بینی واکنش‌ها و گرایش‌ها و در نتیجه، کنترل و پیشگیری رفتار افراد در قلمرو وظایف یک سازمان است.(۲) روانشناسی مدیریت را می‌توان یکی از زمینه‌های مطالعاتی معینی دانست که در چارچوب آن رفتار مدیر و فرآیند رهبری از دیدگاه روانشناسی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. باید در نظر داشت که مطالعات مربوط به روانشناسی مدیریت نه تنها موجب می‌شود که مدیر در اداره سازمان توانایی بیشتر پیدا کند، بلکه استفاده از یافته‌های علمی این رشته از روانشناسی، اصلاح فرآیند مدیریت و شناخت علمی نیاز‌های مربوط به آن را امکان پذیر می‌سازد و با در نظر گرفتن چنین استفاده‌ای ملموس از روانشناسی مدیریت است که آن را شاخه‌ای کاربردی از دانش روانشناسی تلقی می‌کنند.(۳)
با توجه به نکات ارائه شده و تمرکز بر روی تعریف روانشناسی می‌توان گفت که مبانی روانشناختی؛ زیر ساختارها، معرفت‌های برخواسته از دانش روانشناختی؛ یعنی دانشی که به مطالعه عمل و رفتار آدمی به عنوان فرد اقدام می‌کند و از چرایی و چگونگی پیامد عمل فرد سخن می‌گوید. می‌توان نقش‌های موثر و سازنده در بهبود فرآیند‌ها و بالا بردن بهره‌وری در امور سازمان را فراهم سازد. با توجه به این که مسائل انسانی در سازمان‌ها همواره مورد توجه مدیران و رهبران سازمانی قرار داشته است بدین ترتیب، علوم رفتاری در سازمان بیش از پیش مورد عنایت و توجه قرار گرفته است بنابراین در روانشناسی مدیریت منحصرا شخص مدیر و فرمانده مورد توجه نیست، بلکه مدیر و کارمند، فرمانده و فرمانبر و رئیس و مرئوس؛ هر دو مورد توجه قرار می‌گیرند و رفتار همه آن‌ها مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
البته آنچه که امروزه در روانشناسی مدیریت جریان دارد، غالبا" مطالعه رفتار کارکنان و کارگران است. از این رهگذر، پاره‌ای از آنچه که روانشناسی مدیریت دنبال می‌کند به شرح ذیل است:
- توجه به نیروی انسانی به عنوان یکی از مهم‌ترین و موثر‌ترین عوامل تولید.
- مطالعه رفتار کارکنان و کارگران و شناخت روحیات، عادات، استعداد، هوش، مهارت، منش، و شخصیت آنان، و کنترل رفتار آن‌ها در جهت مقاصد سازمان.
- تلاش در جهت بهبود روابط کارگر و کار فرما و جلو گیری از هرگونه برخورد، عصیان، اعتصاب و ...، استفاده از روانشناسی برای سنجش کار آمدی کارکنان و کارگران
- درک علل و عوامل عدم رضایت مندی کارگران
در دین اسلام به موضوع رهبری و مدیریت جامعه توجه خواصی شده است. در جامعه اسلامی پذیرش مسئولیت مدیریتی یک وظیفه و تکلیف است با توجه به اهمیت این موضوع و جایگاه ویژه مدیر برای احراز این جایگاه شرایط خاصی بیان شده که خیلی از آن‌ها مبنای روانشناختی دارد و جایگاه بررسی آن‌ها را در وظایف علم روانشناسی باید جستجو کرد. این شرایط بار‌ها و مکرر در آیات قرآن کریم، احادیث، روایات و سیره مدیریتی اهل بیت علیهم السلام بیان شده است. مطالعات مربوط به روانشناسی مدیریت نه تنها موجب می‌شود که مدیریت در اداره سازمان توانای بیشتر پیدا کند بلکه استفاده از یافته‌های علمی این گرایش از روانشناسی، اصلاح فرآیند مدیریت و شناخت علمی نیاز‌های مربوط به آن را امکان پذیر می‌سازد و با در نظر گرفتن یک چنین استفاده ملموسی از روانشناسی مدیریت است که آن را شاخه‌ای از دانش روانشناسی تلقی می‌کنند (۵)
- فاطمی راد محمد حسن و همکاران، شاخصه‌های روان شناختی مدیران خدمت گزار در نظام اسلامی ۱۳۹۵ صفحه ۱۲
- همان
- همان به نقل از بیانی، ۱۳۸۲ صفحه ۱۴
- همان به نقل از بیگدلی، ۱۳۸۶ صفحه ۱۳۰
- همان صفحه ۱۳ به نقل از بیانی ۱۳۸۲، صفحه ۵
اخبار مرتبط
نظرات بینندگان
صابر
۱۳:۰۱ - ۱۳۹۷/۱۰/۰۵
با سلام و تشکر قابل استفاده بود لطفا ادامه دار باشد
ارسال نظر
مهاجر مهمان نیست!
خانواده در حاشیه خانه مدرن!
میلیاردرها برای سرنوشت ما تصمیم می‌گیرند
دانش‌آموزان را تبدیل به عدد نکنیم
چرا آمریکا بر طبل نظامی‌گری می‌کوبد؟
منفعت و قدرت، شکاف‌های قومی در کشور را فعال می‌کند
«بسیج» هنوز هم دارویی برای جامعه ایران است
«شکاف خلاقیت» دانش‌آموز مصرف‌گرا تحویل جامعه می‌دهد
کودکان فلسطینی را بکشید تا به من رأی بدهند!
پدربزرگ‌ها، مادربزرگ‌ها؛ بیایید کمک!
غزه؛ تراژدی غمبار انسانیت
بحران ازدواج مهم‌تر از کاهش نرخ فرزندآوری!
مقاومت فرهنگی در مواجهه با جهانی‌سازی در سطح اقوام ما جاری است
یک قدرت جدید و باورنکردنی
سرمایه‌داری برای خنثی‌کردن دیگران به خرده‌فرهنگ‌ها اجازه هویت‌یابی می‌دهد
خنجر یمنی روی گلوی استعمار!
رویکرد نمایشی در سیستم «سنجش» نظام آموزشی کشور!
مسلمانان در این زمینه عقب‌نشینی نمی‌کنند
یهود، مشکل اروپا بود
بلای قرن جدید!
پرونده ها
