گروه جامعه و اقتصاد «سدید»؛ 3000 تن از رهبران و مدیران جهان از بیش از 130 کشور برای شرکت در نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس گرد هم آمدهاند همزمان در آمریکا نیز دونالد ترامپ میلیاردر با حمایت ایلان ماسک ثروتمندترین فرد جهان ریاست جمهوری خود را آغاز کرده است. گزارشها نشان میدهد که دولت جدید وی ثروتمندترین کابینه تاریخ آمریکا را تشکیل میدهد. اما همزمان با این تحولات گزارش جدید موسسه بینالمللی آکسفام هم منتشر شده است که نسبت به افزایش شدید نابرابری در جهان هشدار میدهد. این گزارش تاکید میکند ثروت میلیاردرها در سال 2024 به میزان 2 تریلیون دلار افزایش یافت که سه برابر سریعتر از سال 2023 بوده است و این در حالی است که تعداد افرادی که در فقر زندگی میکنند از سال 1990 تغییر چندانی نکرده و کمتر نشده است. بر اساس این گزارش یک درصد ثروتمندترین افراد، نزدیک به 45 درصد از کل ثروت جهان را در اختیار دارند، در حالی که 44 درصد از بشریت زیر خط فقر بانک جهانی 6.85 دلار در روز زندگی میکنند. اکسفام پیشبینی میکند که با این روند در یک دهه دیگر حداقل پنج تریلیونر وجود خواهد داشت.
4 میلیاردر در هر هفته!
ثروت میلیاردرها تنها در سال 2024 به میزان 2 تریلیون دلار افزایش یافت که معادل تقریباً 5.7 میلیارد دلار در روز است و این نرخ سه برابر سریعتر از سال قبل بوده است. به طور میانگین تقریباً 4میلیاردر جدید در هر هفته به وجود آمدهاند. در عین حال، طبق دادههای بانک جهانی، تعداد افرادی که در فقر زندگی میکنند از سال 1990 به طور چشمگیری تغییر نکرده است.
در سال 2024 میلادی 204 میلیاردر تازه به وجود آمد، به عبرت دیگر تقریباً چهار نفر در هر هفته به تعداد میلیاردرها در جهان اضافه شد
در سال 2024 میلادی تعداد میلیاردرها به 2,769 نفر افزایش یافت، که از 2,565 نفر در سال 2023 بیشتر است. ثروت کل آنها تنها در 12 ماه از 13 تریلیون دلار به 15 تریلیون دلار افزایشیافته است. این بزرگترین افزایش سالانه ثروت میلیاردرها از زمان آغاز ثبت آمار است. ثروت 10 مرد ثروتمند جهان به طور میانگین روزانه تقریباً 100 میلیون دلار افزایشیافته است؛ حتی اگر آنها 99 درصد از ثروت خود را یک شبه به طور ناگهانی از دست بدهند، هنوز هم میلیاردر خواهند ماند. سال گذشته، اکسفام پیشبینی کرد که در یک دهه آینده نخستین تریلیونر ظهور خواهد کرد. اما با سرعت گرفتن ثروت میلیاردرها، این پیشبینی به مراتب بیشتر و بزرگتر شده است. با نرخهای کنونی، طی یک دهه آینده جهان شاهد حداقل 5 تریلیونر خواهد بود..این تمرکز فزاینده ثروت بهواسطه تمرکز انحصاری قدرت امکانپذیر شده است، بهطوریکه میلیاردرها به طور فزایندهای بر صنایع و افکار عمومی تأثیر میگذارند.
ثروت بادآورده
آکسفام در حالی که نخبگان تجاری در شهر تفریحی داووس سوئیس گرد هم آمدهاند و دونالد ترامپ میلیاردر با حمایت «ایلان ماسک» ثروتمندترین مرد جهان، بهعنوان رئیسجمهور ایالات متحده سوگند یاد میکند گزارش خود را منتشر کرده است «آمیتاب بهار» [1]، مدیر اجرایی بینالمللی اکسفام گفت: «تصرف اقتصاد جهانی ما توسط اقلیت مرفه به اوجهایی رسیده است که روزگاری غیرقابلتصور محسوب میشد. عدم موفقیت در متوقف کردن میلیاردرها اکنون به ظهور تریلیونرهای آینده منجر میشود. نهتنها نرخ انباشت ثروت میلیاردرها سه برابر شده است، بلکه قدرت آنها نیز افزایشیافته است.» به گفته وی «جواهر تاج این الیگارشی، یک رئیسجمهور میلیاردر است که از سوی ثروتمندترین مرد جهان، ایلان ماسک، حمایت و خریداری شده و بزرگترین اقتصاد جهان را اداره میکند. ما این گزارش را بهعنوان یک زنگ خطر جدی ارائه میدهیم که مردم عادی در سراسر جهان تحتفشار ثروت عظیم تعداد کمی از افراد قرار دارند.»
بسیاری از ابرثروتمندان، بهویژه در اروپا، بخشی از ثروت خود را مدیون استعمار تاریخی و بهرهبرداری از کشورهای فقیر هستند
این گزارش همچنین بر این نکته تأکید میکند که بر خلاف تصور عمومی، ثروت میلیاردرها عمدتاً ناشی از شایستگی نیست؛60 درصد از ثروت میلیاردرها اکنون از ارث، قدرت انحصاری یا ارتباطات دوستی به دست میآید. ثروت بادآورده و استعمار —که نهتنها بهعنوان تاریخ استخراج وحشیانه ثروت بلکه بهعنوان نیرویی قدرتمند در پشت سطوح افراطی نابرابری امروز درک میشود— بهعنوان دو عامل اصلی انباشت ثروت میلیاردرها مطرح هستند.
اکسفام محاسبه کرده است که 36 درصد از ثروت میلیاردرها اکنون از طریق ارث بهدستآمده است. تحقیقات فوربس نشان داده که هر میلیاردر زیر 30 سال، ثروت خود را به ارث برده است، در حالی که مؤسسه مالی و بانکی بینالمللی «UBS» تخمین میزند که بیش از 1,000 نفر از میلیاردرهای امروزی در طول دو تا سه دهه آینده بیش از 5.2 تریلیون دلار به وارثان خود منتقل خواهند کرد.
بسیاری از ابرثروتمندان، بهویژه در اروپا، بخشی از ثروت خود را مدیون استعمار تاریخی و بهرهبرداری از کشورهای فقیر هستند. بهعنوان مثال، ثروت «وینسنت بولوره» [2] که امپراتوری رسانهای وسیع خود را در خدمت راستگراهای فرانسه قرار داده، تا حدی از فعالیتهای استعماری در آفریقا بهدستآمده است. این فرایند استخراج ثروت امروز نیز ادامه دارد:
. مقادیر زیادی از پول هنوز از جنوب جهانی به کشورهای شمال جهانی و ثروتمندترین شهروندان آنها جریان دارد که در گزارش اکسفام به آن استعمار نوین یا امروزی گفته میشود؛
· یک درصد ثروتمندترین افراد در کشورهای شمال جهانی؛ مانند ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه در سال 2023 به طور میانگین ساعتی 30 میلیون دلار از کشورهای جنوب جهانی از طریق سیستم مالی استخراج کردند.
· کشورهای شمال جهانی 69 درصد از ثروت جهانی و 77 درصد از ثروت میلیاردرها را کنترل میکنند . 68 درصد از میلیاردرها در این کشورها زندگی میکنند، در حالی که تنها 21 درصد از جمعیت جهانی را تشکیل میدهند.
· به طور متوسط، یک بلژیکی حدود 180 برابر بیشتر از یک اتیوپیایی در بزرگترین نهاد بانک جهانی حق رأی دارد.
60 درصد میلیاردرهای جهان بادآورده است و از منابعی مثل ارث، قدرت انحصاری و ارتباطات دوستی به دست میآید
کشورهای با درآمد پایین و متوسط به طور میانگین نزدیک به نیمی از بودجه ملی خود را به بازپرداخت بدهیها اختصاص میدهند که غالباً به طلبکاران ثروتمند در نیویورک و لندن پرداخت میشود. این رقم بهمراتب بیشتر از مجموع سرمایهگذاری آنها در آموزش و بهداشت است. بین سالهای 1970 و 2023، دولتهای جنوب جهانی 3.3 تریلیون دلار بهعنوان بهره به طلبکاران در کشورهای توسعه یافته پرداخت کردهاند.
میراث ماندگار استعمار
تاریخ امپراتوری، نژادپرستی و استثمار، میراثی ماندگار از نابرابری به جا گذاشته است. امروز، میانگین امید به زندگی در آفریقا هنوز بیش از 15 سال کمتر از میانگین امید به زندگی در اروپا است. تحقیقات نشان میدهد که دستمزدها در جنوب جهانی برای کار با مهارت برابر، 87 تا 95 درصد کمتر از دستمزدها در شمال جهانی است. با وجود اینکه 90 درصد از نیروی کار که اقتصاد جهانی را به حرکت در میآورد، از کشورهای با درآمد پایین و متوسط تأمین میشود، این کارگران تنها 21 درصد از درآمد جهانی را دریافت میکنند. یک درصد ثروتمندترین افراد، نزدیک به 45 درصد از کل ثروت جهان را در اختیار دارند، در حالی که 44 درصد از بشریت زیر خط فقر بانک جهانی 6.85 دلار در روز زندگی میکنند.
طی 50 سال گذشته دولتهای جنوب جهانی 3.3 تریلیون دلار بهعنوان بهره به طلبکاران در کشورهای توسعه یافته پرداخت کردهاند
در سطح جهانی، زنان بیشتر در آسیبپذیرترین اشکال اشتغال غیررسمی، از جمله کارهای خانگی، نسبت به همتایان مرد خود کار میکنند. کارگران مهاجر در کشورهای ثروتمند به طور میانگین حدود 13 درصد کمتر از شهروندان ملی درآمد دارند، و این شکاف دستمزد برای زنان مهاجر به 21 درصد افزایش مییابد.
«آمیتاب بهار» مدیر اجرایی آکسفام میگوید: «ثروتمندان فوقالعاده دوست دارند به ما بگویند که ثروتمند شدن نیاز به مهارت، اراده و کار سخت دارد. اما حقیقت این است که بیشتر ثروتها گرفته میشوند، نه ساخته میشوند. بسیاری از آنچه بهعنوان ثروتمند خودساخته شناخته میشود، در واقع ارثی از ثروتهای کلان است که از طریق نسلها از امتیازات غیرشایسته منتقل شده است. میلیاردها دلار ارثی که مالیات نمیپردازند، به عدالت توهین میکند و یک اشرافیت جدید را ایجاد میکند که در آن ثروت و قدرت در انحصار افراد معدودی قرار دارد.» به گفته وی «در همین حال، پولی که بهشدت در هر کشور برای سرمایهگذاری در آموزشوپرورش، خرید دارو و ایجاد شغلهای خوب نیاز است، به حسابهای بانکی ابرثروتمندان سرازیر میشود. این نهتنها برای اقتصاد بد است؛ بلکه برای بشریت نیز مضر است.»
اکسفام از دولتها خواسته است که بهسرعت اقدام کنند تا نابرابری را کاهش دهند و ثروتهای افراطی را پایان دهند:
1. کاهش شدید نابرابری: دولتها باید متعهد شوند که اطمینان حاصل کنند درآمدهای 10 درصد بالای جامعه، بیشتر از درآمدهای 40 درصد پایین جامعه نباشد، چه در سطح جهانی و چه در سطح ملی. طبق دادههای بانک جهانی، کاهش نابرابری میتواند فقر را سه برابر سریعتر پایان دهد. دولتها همچنین باید به مقابله و پایان دادن به نژادپرستی، تبعیض جنسی و شکافهایی بپردازند که زمینهساز بهرهبرداری اقتصادی مستمر هستند.
2. مالیات بر ثروتمندان برای پایاندادن به ثروت افراطی: سیاست مالیاتی جهانی باید تحت یک کنوانسیون جدید مالیاتی سازمان ملل قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود که ثروتمندترین افراد و شرکتها سهم عادلانه خود را پرداخت کنند. بهشتهای مالیاتی باید برچیده شوند. تحلیل اکسفام نشان میدهد که نیمی از میلیاردرهای جهان در کشورهایی زندگی میکنند که هیچ مالیات ارثی بر ثروت انتقالیافته به نسلهای مستقیم (مانند فرزندان) وجود ندارد. برای از بین بردن اشرافیت جدید، باید از ارث مالیات گرفته شود.
3. پایاندادن به جریان ثروت از جنوب به شمال: بدهیها باید لغو شوند و تسلط کشورهای ثروتمند و شرکتها بر بازارهای مالی و قوانین تجاری پایان یابد. این به معنای شکستن انحصارها، دموکراتیک کردن قوانین حق ثبت اختراع و تنظیم شرکتها برای اطمینان از پرداخت دستمزدهای کافی و محدودکردن حقوق مدیران عامل است. قدرت رأیگیری در بانک جهانی، صندوق بینالمللی پول و شورای امنیت سازمان ملل باید بازسازی شوند تا نمایندگی عادلانهای از کشورهای جنوب جهانی تضمین شود. قدرتهای استعماری سابق همچنین باید به آسیبهای ماندگار ناشی از حکومت استعماری خود پرداخته و عذرخواهی رسمی کنند و برای جبران، خسارت به جوامع آسیبدیده پرداخت کنند.
https://www.oxfam.org/en/press-releases/billionaire-wealth-surges-2-trillion-2024-three-times-faster-year-while-number
[1] . Amitabh Behar
[2] . Vincent Bolloré
/انتهای پیام/